- 05 ناۋ. 2024 01:53
- 180
قىسىم قىزىقتارى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قىسىم قىزىقتارى
ماقساتى:
1. وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق ءبىلىمىن پراكتيكامەن ۇشتاستىرىپ، ءبىلىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ، ءوز - وزىنە باعا بەرۋگە، ءوز جەتىستىكتەرىن سەزىنىپ، ءالسىز جاقتارىنا سىن كوزبەن قاراۋعا ۇيرەتۋ.
2. وسى تاراۋدا نەنى ءبىلدى، قانداي شامالارمەن تانىستى، العان بىلىمدەرىن ەستە ساقتاۋ ماقساتىندا وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتىپ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، العان بىلىمدەرىن ودان ءارى قاراي دامىتۋ.
3. وقۋشىلاردى تەز ويلاۋعا، تەز ەسەپتەۋگە، شاپشاڭدىققا، جيناقتىلىققا تاربىيەلەۋ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءداستۇرلى ەمەس.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباعى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تاراتپا ماتەريالدار، پاسكال تۇتىگى، ارحيمەد شەلەگى، دينامومەتر، جۇكتەمە، شۇمەگى بار شىنى ىدىس، مەنزۋركا، قاتىناس ىدىس، سورعى.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، استرونوميا، ادەبيەت.
ساباق بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
II. سىنىپ وقۋشىلارىن 4 توپقا ءبولۋ، توپ باسشىسىن انىقتاۋ.
I توپ « پاسكال» توپ باسشىسى
II توپ «ارحيمەد» توپ باسشىسى
IIIتوپ «تورريچەلي» توپ باسشىسى
IV توپ «اتموسفەرا» توپ باسشىسى
ءادىل قازىلار القاسىن سايلاۋ. فيزيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى – حاميتوۆا ل. م.
سايىس ساباق جوسپارى.
1. بىلىمدىلىك (سۇراق - جاۋاپ) شامالار بويىنشا.
2. توپتاردىڭ تانىستىرۋى - ءار توپ وزدەرىنىڭ تاڭداعان اتتارىن قورعاۋ.
3. فورمۋلانى بىلەسىز بە؟ ءار توپ فورمۋلالار جازىپ سايىسقا تۇسەدى.
4. زەردەلىلەر سايىسى. ءار توپ تاجىريبە جاسايدى.
5. شاپشاڭدىق سايىسى - ەسەپتەر شىعارۋ، كروسسۆورد شەشۋ.
6. ءادىل قازىلار باعالارىن بەرىپ، قورىتىندىلاۋ.
I.- توپتاردىڭ تانىستىرۋى: قىسىمنىڭ كۇندەلىكتى ومىردەگى مىسالدارى.
II.-«بىلىمدىلىك» سايىسى - تاقتاعا فيزيكالىق شامالار ىلىنەدى، سول شامالار توڭىرەگىندە سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
P، F، S، Q، G، H
توپتارعا سۇراقتار:
1. قىسىم دەگەنىمىز نە؟
2. قاتىناس ىدىستارعا مىسال كەلتىر.(شاينەك، كوفەينيك، سۋ قۇبىرى)
3. «اتموسفەرا» دەگەن ءسوزدىڭ ماعىناسى.(گرەكشە اتموس - بۋ، سفەرا - شار)
4. اتموسفەرالىق قىسىمنىڭ ولشەم بىرلىگى.(مم. سىن. باع.)
5. اتموسفەرالىق قىسىمدى ولشەيتىن اسپاپ. (بارومەتر)
6. دەنەلەردىڭ ءجۇزۋ شارتتارى؟ عا مەن عا اراسىنداعى بايلانىس.
7. سۇيىقتىڭ تىعىزدىعىن ولشەۋگە ارنالعان اسپاپ. (ارەومەتر)
8. F - كۇش دەگەنىمىز نە، ولشەم بىرلىگى. Fى=Fa=PgVg (H)
III - فورمۋلانى بىلەسىز بە؟ وقۋشىلار وتكەن فورمۋلالاردى جازىپ، ءادىل قازىلار القاسىنا تاپسىرادى.
IV -«زەردەلىلەر» سايىسى.
پاسكال توبى: پاسكال شارىمەن تاجىريبە جاسايدى.
ارحيمەد توبى: ارحيمەد تاجىريبەسىن جاساۋ.
تورريچەلي توبى: اتموسفەرالىق قىسىمدى ولشەۋدى، قاتىناس ىدىستارعا تاجىريبە جاسايدى.
اتموسفەرا توبى: وتتو گ. تاجىريبەسىن جاساۋ
V -«شاپشاڭدىق» سايىسى. ەسەپتەر شىعارادى. كارتوچكا بويىنشا قالعان وقۋشىلار كروسسۆورد شەشەدى.
№ 1 - ەسەپ. سۋدىڭ 0، 6 م تەرەڭدىكتەگى قىسىمىن تابىڭدار.
بەرىلگەنى: ---------------------- شەشۋى:
h=0، 6 م -------------------- P=pgh=1000 كگ/م * 10 ن/كگ *0، 6 م=6000 ن/م=6 كپا
p=1000 كگ/م
g=10 ن/كگ
P -؟ ------------------------ جاۋابى: 6كپا.
№ 2 - ەسەپ. سۋعا 100 سم3 بولاتىن دەنە باتىرىلعان. وسى دەنەگە ارەكەت ەتەتىن ىعىستىرۋشى كۇشتى انىقتاڭدار.
بەرىلگەنى: حبج ----------------------- فورمۋلاسى، شەشۋى:
V=100 سم3 100 س3 * 0، 000001م3=Fى=Fا=0، 001م3 * 1000 م3 *10 H=10H
g=10 ن/كگ=0، 001 م3
p سۋ=1000 كگ/م
Fى -؟
جاۋابى: Fى=10H.
№ 3 - ەسەپ.
بەرىلگەنى:
S=1. 5 م2 ------------------------- P=F/S=mq/S=ρVq/S=2700*6*10/1. 5=108كپا
V=6 م3
ρ=2700كگ/م3
q=10 ن/كگ
P=؟
قورىتىندى:
ساباق سوڭىندا بەكىتۋ سۇراقتارى، وقۋشىلاردى باعالاۋ، توپ جەڭىمپازىن انىقتاۋ.
ماقساتى:
1. وقۋشىلاردىڭ تەوريالىق ءبىلىمىن پراكتيكامەن ۇشتاستىرىپ، ءبىلىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ، ءوز - وزىنە باعا بەرۋگە، ءوز جەتىستىكتەرىن سەزىنىپ، ءالسىز جاقتارىنا سىن كوزبەن قاراۋعا ۇيرەتۋ.
2. وسى تاراۋدا نەنى ءبىلدى، قانداي شامالارمەن تانىستى، العان بىلىمدەرىن ەستە ساقتاۋ ماقساتىندا وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتىپ، ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، العان بىلىمدەرىن ودان ءارى قاراي دامىتۋ.
3. وقۋشىلاردى تەز ويلاۋعا، تەز ەسەپتەۋگە، شاپشاڭدىققا، جيناقتىلىققا تاربىيەلەۋ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: ءداستۇرلى ەمەس.
ساباقتىڭ ءتۇرى: سايىس ساباعى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تاراتپا ماتەريالدار، پاسكال تۇتىگى، ارحيمەد شەلەگى، دينامومەتر، جۇكتەمە، شۇمەگى بار شىنى ىدىس، مەنزۋركا، قاتىناس ىدىس، سورعى.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، استرونوميا، ادەبيەت.
ساباق بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
II. سىنىپ وقۋشىلارىن 4 توپقا ءبولۋ، توپ باسشىسىن انىقتاۋ.
I توپ « پاسكال» توپ باسشىسى
II توپ «ارحيمەد» توپ باسشىسى
IIIتوپ «تورريچەلي» توپ باسشىسى
IV توپ «اتموسفەرا» توپ باسشىسى
ءادىل قازىلار القاسىن سايلاۋ. فيزيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى – حاميتوۆا ل. م.
سايىس ساباق جوسپارى.
1. بىلىمدىلىك (سۇراق - جاۋاپ) شامالار بويىنشا.
2. توپتاردىڭ تانىستىرۋى - ءار توپ وزدەرىنىڭ تاڭداعان اتتارىن قورعاۋ.
3. فورمۋلانى بىلەسىز بە؟ ءار توپ فورمۋلالار جازىپ سايىسقا تۇسەدى.
4. زەردەلىلەر سايىسى. ءار توپ تاجىريبە جاسايدى.
5. شاپشاڭدىق سايىسى - ەسەپتەر شىعارۋ، كروسسۆورد شەشۋ.
6. ءادىل قازىلار باعالارىن بەرىپ، قورىتىندىلاۋ.
I.- توپتاردىڭ تانىستىرۋى: قىسىمنىڭ كۇندەلىكتى ومىردەگى مىسالدارى.
II.-«بىلىمدىلىك» سايىسى - تاقتاعا فيزيكالىق شامالار ىلىنەدى، سول شامالار توڭىرەگىندە سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى.
P، F، S، Q، G، H
توپتارعا سۇراقتار:
1. قىسىم دەگەنىمىز نە؟
2. قاتىناس ىدىستارعا مىسال كەلتىر.(شاينەك، كوفەينيك، سۋ قۇبىرى)
3. «اتموسفەرا» دەگەن ءسوزدىڭ ماعىناسى.(گرەكشە اتموس - بۋ، سفەرا - شار)
4. اتموسفەرالىق قىسىمنىڭ ولشەم بىرلىگى.(مم. سىن. باع.)
5. اتموسفەرالىق قىسىمدى ولشەيتىن اسپاپ. (بارومەتر)
6. دەنەلەردىڭ ءجۇزۋ شارتتارى؟ عا مەن عا اراسىنداعى بايلانىس.
7. سۇيىقتىڭ تىعىزدىعىن ولشەۋگە ارنالعان اسپاپ. (ارەومەتر)
8. F - كۇش دەگەنىمىز نە، ولشەم بىرلىگى. Fى=Fa=PgVg (H)
III - فورمۋلانى بىلەسىز بە؟ وقۋشىلار وتكەن فورمۋلالاردى جازىپ، ءادىل قازىلار القاسىنا تاپسىرادى.
IV -«زەردەلىلەر» سايىسى.
پاسكال توبى: پاسكال شارىمەن تاجىريبە جاسايدى.
ارحيمەد توبى: ارحيمەد تاجىريبەسىن جاساۋ.
تورريچەلي توبى: اتموسفەرالىق قىسىمدى ولشەۋدى، قاتىناس ىدىستارعا تاجىريبە جاسايدى.
اتموسفەرا توبى: وتتو گ. تاجىريبەسىن جاساۋ
V -«شاپشاڭدىق» سايىسى. ەسەپتەر شىعارادى. كارتوچكا بويىنشا قالعان وقۋشىلار كروسسۆورد شەشەدى.
№ 1 - ەسەپ. سۋدىڭ 0، 6 م تەرەڭدىكتەگى قىسىمىن تابىڭدار.
بەرىلگەنى: ---------------------- شەشۋى:
h=0، 6 م -------------------- P=pgh=1000 كگ/م * 10 ن/كگ *0، 6 م=6000 ن/م=6 كپا
p=1000 كگ/م
g=10 ن/كگ
P -؟ ------------------------ جاۋابى: 6كپا.
№ 2 - ەسەپ. سۋعا 100 سم3 بولاتىن دەنە باتىرىلعان. وسى دەنەگە ارەكەت ەتەتىن ىعىستىرۋشى كۇشتى انىقتاڭدار.
بەرىلگەنى: حبج ----------------------- فورمۋلاسى، شەشۋى:
V=100 سم3 100 س3 * 0، 000001م3=Fى=Fا=0، 001م3 * 1000 م3 *10 H=10H
g=10 ن/كگ=0، 001 م3
p سۋ=1000 كگ/م
Fى -؟
جاۋابى: Fى=10H.
№ 3 - ەسەپ.
بەرىلگەنى:
S=1. 5 م2 ------------------------- P=F/S=mq/S=ρVq/S=2700*6*10/1. 5=108كپا
V=6 م3
ρ=2700كگ/م3
q=10 ن/كگ
P=؟
قورىتىندى:
ساباق سوڭىندا بەكىتۋ سۇراقتارى، وقۋشىلاردى باعالاۋ، توپ جەڭىمپازىن انىقتاۋ.