قىزىقتى ماتەماتيكا
قىزىلوردا وبلىسى، جاڭاقورعان اۋدانى، ءقاندوز اۋىلى،
№240 ع. مۇراتبايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبى
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ابدۋللايەۆا ورالسىن كەمەلحان قىزى
تاقىرىبى: قىزىقتى ماتەماتيكا
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ساباقتا العان بىلىمدەرىن جۇيەلەۋ، پىسىقتاۋ. ءوزىن-وزى باقىلاۋعا، ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋگە داعدىلاندىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن، وزىندىك ءىس - ارەكەتىن، تانىمىن دامىتۋ. وزدىگىنەن قورىتىندى شىعارۋعا ماشىقتاندىرۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن جانە بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك: قازاقستاننىڭ بولاشاعىنا دەگەن سەنىمىن جانە ءبىلىمنىڭ ءارقاشان قىمبات ەكەنىن تۇسىنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ
ءتۇرى: زەرگەرلىك سايىس
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا
بارىسى
ءى. كىرىسپە
جۇرگىزۋشى:
ماتەماتيكا كەرەك ءار كۇنگە،
ماتەماتيكا كەرەك اركىمگە.
ەسەپ قاجەت ومىردە،
ەسەپسىز ءبىلىم ءبىلىم بە؟!
- سالەمەتسىزدەر مە، ۇستازدار جانە 2 - سىنىپ وقۋشىلارى! «قىزىقتى ماتەماتيكا» زەرگەرلىك سايىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر! بۇل سايىسقا 2 سىنىپ وقۋشىلارى ءۇش توپقا ءبولىنىپ قاتىسىپ وتىر. ەڭ كوپ ۇپاي جيناعان ءبىر توپ سايىس جەڭىمپازى اتانادى.
1. سايىسقا قاتىساتىن توپتار:
1 - توپ: دارىن توبى
2 - توپ: جالىن توبى
3 - توپ: سۇڭقار توبى
2. سايىس شارتتارى:
1 – اينالىم «بايگە»
بايگە اينالىمىندا ءار توپقا 5 سۇراقتان قويىلادى. ەگەر قويىلعان 5 سۇراققا دا دۇرىس جاۋاپ بەرسە 5 بۇرىش، 4 سۇراققا جاۋاپ بەرسە 4 بۇرىش، 3 سۇراققا جاۋاپ بەرسە 3 بۇرىش بەرىلەدى.
2 – اينالىم «كوكپار».
كوكپار اينالىمىندا ءار توپقا ەكى ءۇي بەرىلەدى. ءۇيدىڭ اينەكتەرىندە ۋاقىت ولشەمىنە، ماسساعا بايلانىستى تاپسىرمالار بەرىلگەن. ەندى ءار توپ وقۋشىلارى ءۇيدىڭ اينەكتەرىن تولىقتىرۋ ءۇشىن تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداۋى قاجەت.
ءار ءۇيدىڭ دۇرىس ورناتىلعان اينەگىنە 1 ۇپاي بەرىلەدى.
3 – اينالىم «جورعا».
لوگيكالىق قىزىقتى ەسەپتەر بەرىلەدى. ەسەپتەردىڭ شەشۋى مەن جاۋاپتارىن تابۋ كەرەك. ءار توپقا ەسەپتەر بەرىلەدى
حانتالاپاي ويىنى
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1 – اينالىم «بايگە»
بايگە اينالىمىندا ءار توپقا 5 سۇراقتان قويىلادى. ەگەر قويىلعان 5 سۇراققا دا دۇرىس جاۋاپ بەرسە 5 بۇرىش، 4 سۇراققا جاۋاپ بەرسە 4 بۇرىش، 3 سۇراققا جاۋاپ بەرسە 3 بۇرىش بەرىلەدى.
1 - توپ: دارىن توبى
1. 1 دم - دە نەشە سم بار؟ (10 سم)
2. 100 سم - دە نەشە م بار؟ (1 م)
3. ۋاقىت جانە ونىڭ بىرلىكتەرىن اتا؟ ( سەكۋند، مينۋت، ساعات، تاۋلىك، جىل، عاسىر)
4. 1 ساع. + 18 مين. دەگەنىمىز نەشە مينۋتقا تەڭ؟ (78 مينۋت)
5. 1 ساعاتتا قانشا مينۋت بار؟ (60 مينۋت)
2 - توپ: جالىن توبى
1. 1 مەتردە نەشە دم بار؟ (10 دم)
2. ازايتۋدى قاي امالمەن تەكسەرەدى؟ ( قوسۋ امالى)
3. ۇزىندىق جانە ونىڭ بىرلىكتەرىن اتا؟ (سانتيمەتر، مەتر، دەسيمەتر، كيلومەتر)
4. 1 عاسىردا نەشە جىل بار؟ (100 جىل)
5. 1000 گراممدا نەشە كيلوگرامم بار؟ (1 كيلوگرامم)
3 - توپ: سۇڭقار توبى
1. 1 كم نەشە مەتر بار؟ (1000 مەتر)
2. 1 مينۋتتا نەشە سەكۋند بار؟ (60 سەكۋند)
3. ماسسا، ونىڭ بىرلىكتەرىن اتا؟ (گرامم، كيلوگرامم، سەنتنەر، توننا)
4. 1 توننادا نەشە كيلوگرامم بار؟ (1000 كگ)
5. 1 تاۋلىكتە نەشە ساعات بار؟ (24 ساعات)
2 – اينالىم «كوكپار»
كوكپار اينالىمىندا ءار توپقا ەكى ءۇي بەرىلەدى. ءۇيدىڭ اينەكتەرىندە ۋاقىت ولشەمىنە، ماسساعا بايلانىستى تاپسىرمالار بەرىلگەن. ەندى ءار توپ وقۋشىلارى ءۇيدىڭ اينەكتەرىن تولىقتىرۋ ءۇشىن تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداۋى قاجەت.
ءار ءۇيدىڭ دۇرىس ورناتىلعان اينەگىنە 1 ۇپاي بەرىلەدى.
1 - توپ: دارىن توبى
4 مين=240 c
3 ءتاۋل=72 ساع
1عاسىر=100 جىل
1 ءتاۋل= 24 ساع
2 - توپ: جالىن توبى
2 مين=120 سەكۋند
2 ساع=120 مينۋت
2 ءتاۋل =48 ساع
3 عاسىر = 300 جىل
3 - توپ: سۇڭقار توبى
2 م = 200 سم
5 م = 500 سم
7 دم = 70 سم
2 دم = 20 سم
3 – اينالىم
«جورعا»
لوگيكالىق ەسەپتەردىڭ شەشۋى مەن جاۋاپتارىن تابۋ كەرەك
1 - توپ: دارىن توبى
1. ايۋدا 9 كيلوگرامم بال بولدى. بىرنەشە كيلوگرامم بال جەگەننەن كەيىن ايۋدا 4 كيلوگرامم بال قالدى. ايۋ نەشە كيلوگرامم بال جەدى؟ (5 كگ)
2. ارايدىڭ تۋعان كۇنىنە 10 سىيلىق سىيلادى. 6 سىيلىقتى اشىپ كوردى. نەشە اشىلماعان سىيلىق قالدى؟ (4 سىيلىق)
3. جانار 2 كگ، ال مايرا 3 كگ ارتىق قۇلپىناي جينادى. مايرا نەشە كگ قۇلپىناي جينادى؟ (5 كگ قۇلپىناي)
2 - توپ: جالىن توبى
1. باۋىرجان 6 سۋرەت سالدى. ول 3 سۋرەتىن دوسىنا سىيلادى. باۋىرجاندا نەشە سۋرەت قالدى؟ (3 سۋرەت)
2. دۇكەنگە 7 كگ جەمىس اكەلىندى. ونىڭ 3 كگ الما، قالعانى المۇرت. دۇكەنگە نەشە كيلوگرامم المۇرت اكەلىندى؟ (4 كگ المۇرت)
3. تىگىنشى 5 قىزىل كويلەك جانە ودان 3-كە ارتىق كوك كويلەك تىكتى. تىگىنشى قانشا كوك كويلەك تىكتى؟ (8 كوك كويلەك)
3 - توپ: سۇڭقار توبى
1. ايمان 8 ەسەپ شىعاردى، بايان 3 ەسەپ كەم شىعاردى. بايان نەشە ەسەپ شىعاردى؟ (5 ەسەپ )
2. دارىگەر ءبىرىنشى كۇنى 7 بالا، ال ەكىنشى كۇنى 3 بالاعا ارتىق قابىلدادى. دارىگەر ەكىنشى كۇنى قانشا بالا قابىلدادى؟ (10 بالا)
3. پوشتاشىدا 8 جۋرنال بولدى. بىرنەشە جۋرنال تاراتقاننان كەيىن تاعى 3 جۋرنالى قالدى. پوشتاشى قانشا جۋرنال تاراتتى؟ (5 جۋرنال)
4. حانتالاپاي ويىنى
حانتالاپاي – قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىنى. بىزدە بۇگىن وسى ويىندى ويناي وتىرىپ، قىزىقتى ەسەپتەردىڭ شەشىمىن تابايىق. ويىننىڭ شارتى مىناداي مۇقيات تىڭداڭدار: دوربا ىشىندە نومىرلەر جازىلعان 30 اسىق بار. 1 - توپ وقۋشىسى كەلىپ 1 اسىقتى الادى. قاي ءنومىرلى اسىق تۇسسە سول ءنومىرلى ەسەپتى الىپ ورنىنا وتىرىپ شىعارادى. ونان كەيىن 2 - توپ وقۋشىسى كەلەدى. سوسىن 3 - توپ وقۋشىسى. ءبىر اسىقتاعى ەسەپتى شىعارىپ بولعاننان كەيىن سول توپتاعى وزگە وقۋشى كەلىپ كەلەسى اسىقتى الىپ، تاپسىرماسىن ورىنداي بەرەدى.
بۇل ويىن اسىق تاۋسىلعانشا جالعاسا بەرەدى. ويىندى قاي توپ كوپ اسىق جيناعانىنا بايلانىستى قورىتىندىلايمىز.
49+51=100
48+52=100
47+53=100
40+60=100
39+61=100
38+62=100
36+64=100
32+68=100
33+67=100
22+78=100
23+77=100
21+79=100
11+89=100
13+87=100
9+91=100
3+97=100
85+15=100
86+14=100
92+8=100
90+10=100
(40+51)+9=100
(40+8)+52=100
(48+53)- 1=100
(35+60)+5=100
(40+69)- 9=100
(39 - 1)+62=100
(36+70)- 6=100
(32+69)- 1=100
(39+73)- 12=100
(19+79)+2=100
ەندى جالپى بۇگىنگى وتىلگەن ساباقتى قاي توپ كوپ فيشكا جيناعانىنا بايلانىستى جەڭىمپاز توپتى انىقتايمىز!
№240 ع. مۇراتبايەۆ اتىنداعى ورتا مەكتەبى
كوممۋنالدىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
ابدۋللايەۆا ورالسىن كەمەلحان قىزى
تاقىرىبى: قىزىقتى ماتەماتيكا
ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ساباقتا العان بىلىمدەرىن جۇيەلەۋ، پىسىقتاۋ. ءوزىن-وزى باقىلاۋعا، ءوز بەتىمەن جۇمىس ىستەۋگە داعدىلاندىرۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن، وزىندىك ءىس - ارەكەتىن، تانىمىن دامىتۋ. وزدىگىنەن قورىتىندى شىعارۋعا ماشىقتاندىرۋ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن جانە بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
3. تاربيەلىك: قازاقستاننىڭ بولاشاعىنا دەگەن سەنىمىن جانە ءبىلىمنىڭ ءارقاشان قىمبات ەكەنىن تۇسىنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ
ءتۇرى: زەرگەرلىك سايىس
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا
بارىسى
ءى. كىرىسپە
جۇرگىزۋشى:
ماتەماتيكا كەرەك ءار كۇنگە،
ماتەماتيكا كەرەك اركىمگە.
ەسەپ قاجەت ومىردە،
ەسەپسىز ءبىلىم ءبىلىم بە؟!
- سالەمەتسىزدەر مە، ۇستازدار جانە 2 - سىنىپ وقۋشىلارى! «قىزىقتى ماتەماتيكا» زەرگەرلىك سايىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر! بۇل سايىسقا 2 سىنىپ وقۋشىلارى ءۇش توپقا ءبولىنىپ قاتىسىپ وتىر. ەڭ كوپ ۇپاي جيناعان ءبىر توپ سايىس جەڭىمپازى اتانادى.
1. سايىسقا قاتىساتىن توپتار:
1 - توپ: دارىن توبى
2 - توپ: جالىن توبى
3 - توپ: سۇڭقار توبى
2. سايىس شارتتارى:
1 – اينالىم «بايگە»
بايگە اينالىمىندا ءار توپقا 5 سۇراقتان قويىلادى. ەگەر قويىلعان 5 سۇراققا دا دۇرىس جاۋاپ بەرسە 5 بۇرىش، 4 سۇراققا جاۋاپ بەرسە 4 بۇرىش، 3 سۇراققا جاۋاپ بەرسە 3 بۇرىش بەرىلەدى.
2 – اينالىم «كوكپار».
كوكپار اينالىمىندا ءار توپقا ەكى ءۇي بەرىلەدى. ءۇيدىڭ اينەكتەرىندە ۋاقىت ولشەمىنە، ماسساعا بايلانىستى تاپسىرمالار بەرىلگەن. ەندى ءار توپ وقۋشىلارى ءۇيدىڭ اينەكتەرىن تولىقتىرۋ ءۇشىن تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداۋى قاجەت.
ءار ءۇيدىڭ دۇرىس ورناتىلعان اينەگىنە 1 ۇپاي بەرىلەدى.
3 – اينالىم «جورعا».
لوگيكالىق قىزىقتى ەسەپتەر بەرىلەدى. ەسەپتەردىڭ شەشۋى مەن جاۋاپتارىن تابۋ كەرەك. ءار توپقا ەسەپتەر بەرىلەدى
حانتالاپاي ويىنى
ءىى. نەگىزگى ءبولىم
1 – اينالىم «بايگە»
بايگە اينالىمىندا ءار توپقا 5 سۇراقتان قويىلادى. ەگەر قويىلعان 5 سۇراققا دا دۇرىس جاۋاپ بەرسە 5 بۇرىش، 4 سۇراققا جاۋاپ بەرسە 4 بۇرىش، 3 سۇراققا جاۋاپ بەرسە 3 بۇرىش بەرىلەدى.
1 - توپ: دارىن توبى
1. 1 دم - دە نەشە سم بار؟ (10 سم)
2. 100 سم - دە نەشە م بار؟ (1 م)
3. ۋاقىت جانە ونىڭ بىرلىكتەرىن اتا؟ ( سەكۋند، مينۋت، ساعات، تاۋلىك، جىل، عاسىر)
4. 1 ساع. + 18 مين. دەگەنىمىز نەشە مينۋتقا تەڭ؟ (78 مينۋت)
5. 1 ساعاتتا قانشا مينۋت بار؟ (60 مينۋت)
2 - توپ: جالىن توبى
1. 1 مەتردە نەشە دم بار؟ (10 دم)
2. ازايتۋدى قاي امالمەن تەكسەرەدى؟ ( قوسۋ امالى)
3. ۇزىندىق جانە ونىڭ بىرلىكتەرىن اتا؟ (سانتيمەتر، مەتر، دەسيمەتر، كيلومەتر)
4. 1 عاسىردا نەشە جىل بار؟ (100 جىل)
5. 1000 گراممدا نەشە كيلوگرامم بار؟ (1 كيلوگرامم)
3 - توپ: سۇڭقار توبى
1. 1 كم نەشە مەتر بار؟ (1000 مەتر)
2. 1 مينۋتتا نەشە سەكۋند بار؟ (60 سەكۋند)
3. ماسسا، ونىڭ بىرلىكتەرىن اتا؟ (گرامم، كيلوگرامم، سەنتنەر، توننا)
4. 1 توننادا نەشە كيلوگرامم بار؟ (1000 كگ)
5. 1 تاۋلىكتە نەشە ساعات بار؟ (24 ساعات)
2 – اينالىم «كوكپار»
كوكپار اينالىمىندا ءار توپقا ەكى ءۇي بەرىلەدى. ءۇيدىڭ اينەكتەرىندە ۋاقىت ولشەمىنە، ماسساعا بايلانىستى تاپسىرمالار بەرىلگەن. ەندى ءار توپ وقۋشىلارى ءۇيدىڭ اينەكتەرىن تولىقتىرۋ ءۇشىن تاپسىرمالاردى دۇرىس ورىنداۋى قاجەت.
ءار ءۇيدىڭ دۇرىس ورناتىلعان اينەگىنە 1 ۇپاي بەرىلەدى.
1 - توپ: دارىن توبى
4 مين=240 c
3 ءتاۋل=72 ساع
1عاسىر=100 جىل
1 ءتاۋل= 24 ساع
2 - توپ: جالىن توبى
2 مين=120 سەكۋند
2 ساع=120 مينۋت
2 ءتاۋل =48 ساع
3 عاسىر = 300 جىل
3 - توپ: سۇڭقار توبى
2 م = 200 سم
5 م = 500 سم
7 دم = 70 سم
2 دم = 20 سم
3 – اينالىم
«جورعا»
لوگيكالىق ەسەپتەردىڭ شەشۋى مەن جاۋاپتارىن تابۋ كەرەك
1 - توپ: دارىن توبى
1. ايۋدا 9 كيلوگرامم بال بولدى. بىرنەشە كيلوگرامم بال جەگەننەن كەيىن ايۋدا 4 كيلوگرامم بال قالدى. ايۋ نەشە كيلوگرامم بال جەدى؟ (5 كگ)
2. ارايدىڭ تۋعان كۇنىنە 10 سىيلىق سىيلادى. 6 سىيلىقتى اشىپ كوردى. نەشە اشىلماعان سىيلىق قالدى؟ (4 سىيلىق)
3. جانار 2 كگ، ال مايرا 3 كگ ارتىق قۇلپىناي جينادى. مايرا نەشە كگ قۇلپىناي جينادى؟ (5 كگ قۇلپىناي)
2 - توپ: جالىن توبى
1. باۋىرجان 6 سۋرەت سالدى. ول 3 سۋرەتىن دوسىنا سىيلادى. باۋىرجاندا نەشە سۋرەت قالدى؟ (3 سۋرەت)
2. دۇكەنگە 7 كگ جەمىس اكەلىندى. ونىڭ 3 كگ الما، قالعانى المۇرت. دۇكەنگە نەشە كيلوگرامم المۇرت اكەلىندى؟ (4 كگ المۇرت)
3. تىگىنشى 5 قىزىل كويلەك جانە ودان 3-كە ارتىق كوك كويلەك تىكتى. تىگىنشى قانشا كوك كويلەك تىكتى؟ (8 كوك كويلەك)
3 - توپ: سۇڭقار توبى
1. ايمان 8 ەسەپ شىعاردى، بايان 3 ەسەپ كەم شىعاردى. بايان نەشە ەسەپ شىعاردى؟ (5 ەسەپ )
2. دارىگەر ءبىرىنشى كۇنى 7 بالا، ال ەكىنشى كۇنى 3 بالاعا ارتىق قابىلدادى. دارىگەر ەكىنشى كۇنى قانشا بالا قابىلدادى؟ (10 بالا)
3. پوشتاشىدا 8 جۋرنال بولدى. بىرنەشە جۋرنال تاراتقاننان كەيىن تاعى 3 جۋرنالى قالدى. پوشتاشى قانشا جۋرنال تاراتتى؟ (5 جۋرنال)
4. حانتالاپاي ويىنى
حانتالاپاي – قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىنى. بىزدە بۇگىن وسى ويىندى ويناي وتىرىپ، قىزىقتى ەسەپتەردىڭ شەشىمىن تابايىق. ويىننىڭ شارتى مىناداي مۇقيات تىڭداڭدار: دوربا ىشىندە نومىرلەر جازىلعان 30 اسىق بار. 1 - توپ وقۋشىسى كەلىپ 1 اسىقتى الادى. قاي ءنومىرلى اسىق تۇسسە سول ءنومىرلى ەسەپتى الىپ ورنىنا وتىرىپ شىعارادى. ونان كەيىن 2 - توپ وقۋشىسى كەلەدى. سوسىن 3 - توپ وقۋشىسى. ءبىر اسىقتاعى ەسەپتى شىعارىپ بولعاننان كەيىن سول توپتاعى وزگە وقۋشى كەلىپ كەلەسى اسىقتى الىپ، تاپسىرماسىن ورىنداي بەرەدى.
بۇل ويىن اسىق تاۋسىلعانشا جالعاسا بەرەدى. ويىندى قاي توپ كوپ اسىق جيناعانىنا بايلانىستى قورىتىندىلايمىز.
49+51=100
48+52=100
47+53=100
40+60=100
39+61=100
38+62=100
36+64=100
32+68=100
33+67=100
22+78=100
23+77=100
21+79=100
11+89=100
13+87=100
9+91=100
3+97=100
85+15=100
86+14=100
92+8=100
90+10=100
(40+51)+9=100
(40+8)+52=100
(48+53)- 1=100
(35+60)+5=100
(40+69)- 9=100
(39 - 1)+62=100
(36+70)- 6=100
(32+69)- 1=100
(39+73)- 12=100
(19+79)+2=100
ەندى جالپى بۇگىنگى وتىلگەن ساباقتى قاي توپ كوپ فيشكا جيناعانىنا بايلانىستى جەڭىمپاز توپتى انىقتايمىز!
You Might Also Like
