قوش كەلدىڭ، ناۋرىز
تاقىرىبى: «قوش كەلدىڭ، ناۋرىز»
ماقساتتارى:
● بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ناۋرىز - جىل باسى، ياعني ءدىن مەيرامى ەمەس، ۇلت مەيرامى ەكەندىگىن تاريحي ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ. اتا - بابامىزدان ۇرپاقتان - ۇرپاققا بەرىلىپ كەلە جاتقان ۇلتتىق تاربيە تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛
● دامىتۋشىلىق: ولەڭ، ماقال - ماتەلدەر ارقىلى تىلدىك قورلارىن دامىتۋ. ءوز ۇلتىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ؛
● تاربيەلىك: اتا - انا، وقۋشى، ۇستاز، جۇرتشىلىق وكىلدەرىن ىنتىماقتاستاندىرۋ. قازاق حالقىنىڭ سالت - ءداستۇرىن، ءتىلىن، ءدىنىن، ادەت - عۇرپىن ساقتاۋعا، قاستەرلەۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: قازاقتىڭ كيىز ءۇيى، جابدىقتارى، ۇلتتىق كيىمدەر، ۇلتتىق تاربيە جونىندە ناقىل سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر، ناۋرىز مەرەكەسىنە ارنالعان قابىرعا گازەتى، پروەكتور جانە ت. ب.
پايدالانىلعان ادەبيەتتەر:
قوش كەلدىڭ ناۋرىز!، «حالىق ءتالىمى - تاربيە باستاۋى»، «شاڭىراق ەنسيكلوپەدياسى»، «اتا مۇراڭ - اسىل قازىنا»، «سالت ءداستۇردى بىلەسىڭ بە؟» ت. ب. ادەبيەتتەر، جۋرنالدار.
ساباقتىڭ بارىسى
ۇيىمداستىرۋ:
(قوناقتار داستارحانعا جايعاسادى).
1 - جۇرگىزۋشى:
ۋا، حالايىق، حالايىق!
سوزگە قۇلاق سالايىق.
ساعىنىپ جەتكەن جىل قۇسى،
ناۋرىزدى قارسى الايىق.
2 - جۇرگىزۋشى:
ۋا، حالايىق، حالايىق.
وسكەن ەلگە لايىق.
ءاز ناۋرىزدى ارداقتاپ،
داستۇرگە قۇرمەت قىلايىق!
(جۇرگىزۋشىلەر سويلەپ تۇرعاندا، جايمەن ءبىر اۋەن سۇيەمەلدەيدى)
1 - جۇرگىزۋشى: سامارقاننىڭ كوك تاسىن ەرىتكەن دە ناۋرىز!
2 - جۇرگىزۋشى: كۇن مەن ءتۇندى ءبىر مەزگىل تەڭەلتكەن دە ناۋرىز!
1 - جۇرگىزۋشى: ىرىس، قۇت بوپ ەلىمە تورلەت - تورلەت ناۋرىز!
2 - جۇرگىزۋشى: جۇرەكتەردە ءان بولىپ شىرقا - شىرقا ناۋرىز!
1. (ءان «قازاقى داستارحانىم» حور)
1 - جۇرگىزۋشى:
سالت – ءداستۇر - ۇرپاقتaن - ۇpپاققa اۋىساتىن، تاريحي قالىپتاسقان نوpمaلاp مەن ءۇردىستeر. ول - قوعامدىق ۇيىمدار مەن حالىقتىڭ مىنەز - قۇلقىنىڭ، ءىس - ارەكەتىنىڭ رۋحاني نەگىزى. ءداستۇر مادەنيەتپەن تىعىز بايلانىستى، cوندىقتaن ءمادeنيەتى دامىعان ەل داستۇرگe دە باي. اتا - انانى قۇرمەتتەy، ۇلكەندى سىيلاy، ادالدىق، ادىلەتتىلىك، مەيىرىمدىلىك سەزىمدepءى وزىق ءداcءتۇرلeرگە جاتادى. داعدى، ءادeت - عۇرىپ دeگەن ۇعىمدار ادaمنىڭ مىنەزى مەن تىرشىلىگىنە بايلانىستى قانعa سىڭگeن قىلىقتاردى ءبىلدىpەدى.
ولاي بولسا، بىزدە بۇگىن قازاق حالقىمىزدىڭ ءبىر سالت - ءداستۇرىن جاڭعىرتىپ، وسى جەردە سىيعا تارتايىق.
2 - جۇرگىزۋشى: ادەت - عۇرىپ، سالت – ءداستۇرى قازاقتىڭ،
جاراسىمدى ۇيلەسىمدى عاجاپ شىن.
ۇمىت بولعان داستۇرلەردى ساقتايىق،
ناسيحاتتاپ، جاڭارتۋدان قاشپايىق.- دەي كەلە كەلەسى كەزەكتە قازاعىمىزدىڭ «بەتاشار» سالت داستۇرىنەن ءۇزىندىنى تاماشالايىق.
2. (سالت - ءداستۇر «بەتاشار» ەسەپتەۋ تەحنيكاسى - 315)
1 - جۇرگىزۋشى: جينالىپپىز ناۋرىز تويعا ءبارىمىز دە،
ۇلكەن كىشى، جاسىمىز دا، كارىمىز دە،
تورلەتىڭدەر، قادىرمەندى قوناقتارىم،
گۇل - گۇل جايناپ مىنا ءبىزدىڭ تورىمىزگە
2 - جۇرگىزۋشى: ناۋرىز – جاڭعىرعان جىلدىڭ باسى.
سوقپاق داڭعىل بولار جىلدىڭ باسى.
ءسوز كۇيتتەگەن قاشان دا حالىقپىز عوي
جيىن تويدا ايتىلار ءسوزدىڭ باسى
قۇتتىقتاۋ ءسوز كەزەگى كوللەدج ديرەكتورىنىڭ تاربيە ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى ________________ بەرىلەدى.
1 - جۇرگىزۋشى:
كەڭ دالانىڭ ەجەلگى
قازاق دەيتىن حالقىمىز.
وزگە ۇلتتىڭ ءبىزدىڭ دە
بار ءداستۇر مەن سالتىمىز.
3. (بي «وزبەك ءبيى» ءىقج - 203)
1 - جۇرگىزۋشى: ناۋرىز مەيرام جۇرەكتەرگە نۇر سەپكەن،
ماڭدايىمنان ءسۇيىپ جاتىر كۇن كوكتەم.
جارىعىڭمەن، شۋاعىڭمەن كۇن - انا،
الىپ كەلدىڭ جەر بەتىنە گۇل كوكتەم.
2 - جۇرگىزۋشى: حالىقتىڭ پەيىلىنەن جارالعانداي،
سۇلۋ كۇن شۋاعىنان تارالعانداي.
ەل مەن جەر ەلجىرەسكەن، قۋانىسقان،
ناۋرىزدا اجار قانداي، اراي قانداي!
4. (ءان «شاقىرادى كوكتەم» عالىمجانوۆا ەلميرا، قويشىباي ايدانا)
1 - جۇرگىزۋشى: ولەڭ ورلەپ، جىر سامعاي
ۇيلەستى اسەم ءانىمىز،
بولادى ەكەن، جىل سونداي
قانداي بولسا ناۋرىز.
5. (ولەڭ جولدارى «ناۋرىز» الدانوۆا ايمان، قابي ءالىبي)
2 - جۇرگىزۋشى:
ادەمى بي بيلەپ، ءان جىرلاپ،
حالىقتى قۋانتتى ۇل - قىزى.
قۇت بولىپ ازات كۇن – ناۋرىز،
شىرقالسىن قازاقتىڭ ءان - جىرى.
6. بي: «قاراجورعا» ەسەپتەۋ تەحنيكاسى - 315 توبىنىڭ
1 - جۇرگىزۋشى: - ەل ىشىندە ارداق تۇتار ەڭسەلى،
ورتاعا شىق، جۇلدىزشالار، كەل بەرى،
بارشامىزدى قىزىقتىرعان بيىلعى،
سىزگە ءمالىم قانداي جىلدىڭ كەلگەنى؟
2 - جۇرگىزۋشى: - ون ەكى جىل ءبىر مۇشەلدى قۇراعان،
بۇرىنعىلار «جىلىڭ نە؟» دەپ سۇراعان.
ءاربىر جىلدىڭ وزىنە ءتان سىنى بار،
نيەت قويىپ ءبىلۋ كەرەك مۇنى ادام.
7. ورتاعا ەكى جۇلدىزشى شىعادى. قولدارىندا ءدۇربى، كىتاپتارى بولادى.
(بەركىنبايەۆا ءاليا، مادىشيەۆا جانيا)
1 - جۇرگىزۋشى: ورتامىزعا قوش كەلدىڭىزدەر! بيىل قانداي جىل ەسىك قاعىپ تۇر؟ ونىڭ بەرەرى نە؟ جۇلدىزدار نە دەيدى ەكەن؟
(جۇلدىزشىلار بىرەسە اسپاننىڭ وڭ جاعىنا، بىرەسە سول جاعىنا دۇربىلەرىمەن قارايدى).
1 - جۇلدىزشى: ءا - ءا، كوردىم، كوردىم. بيىلعى جىل يەسى جىلان ەكەن.
2 - جۇلدىزشى: (كىتابىن پاراقتاپ جىبەرىپ) ەگەر جاڭا جىل يەسى جىلان دەسەك، وندا بۇل جىلدىڭ كوكتەمى كوكوراي شالعىن، جازى جان بىتكەنگە جايلى، كۇزى ديحان قامباسىن تولتىرار ىرىستى، قىسى ەسكى تانىستاي ەل - جۇرتقا ەتەنە جاقىن بولارى داۋسىز.
1 - جۇرگىزۋشى: حالقىمىزدىڭ ۇزاق جىلدارعى بولجامدارىندا جۇلدىزدار كەستەسىنە قاراپ تۋعان جىلىنا بايلانىستى ادام بويىندا كەزدەسەتىن جاعىمدى - جاعىمسىز قاسيەتتەرىن، مىنەز - قۇلقىن شامالاۋعا تىرىسۋشىلىق بولعان عوي. جىلان جىلى دۇنيە ەسىگىن اشقان ەر بالالاردىڭ قانداي وزىندىك ەرەكشەلىگى بار؟ سونى ايتساڭىزدار.
1 - جۇلدىزشى: بۇل جىلى تۋىلعاندار ەر بالالار، ادال، ءوز سوزىندە تۇرا بىلەتىن، تاۋەكەلشىل، ەلى ءۇمىت كۇتەر اپتال ازامات بولىپ وسەدى. جاستارى ۇزاق بوپ، داۋلەتتى ءومىر كەشەدى.
2 - جۇلدىزشى: ال جىلان جىلى تۋىلعان قىز بالالار تال شىبىقتاي سىمباتتى، تاۋ سۋىنداي ءمولدىر، زاتى ايەل بولعانىمەن ەر ازاماتتارمەن يىق تەڭەستىرە الاتىن قارىمدى كەلەدى. ەل انالارى وسىلاردان شىققان.
1 - جۇلدىزشى: قازاقتىڭ اسپانى بۇلتسىز اشىق بولعالى تۇر،
ايى وڭىنان جۇلدىزى سوڭىنان تۋادى ەكەن.
2 - جۇلدىزشى: جۇلدىزدار سولاي دەپ جىمىڭدايدى،
تىلەكشى بوپ بىزدەرگە قول بۇلعايدى.
ەكەۋى قوسىلىپ: ءتىل - كوزىمىز تاسقا،
ايتارىمىز جوق باسقا
جىلان جىلى بەرەكەلى جىل بولسىن،
ەل - جۇرتىمنىڭ نەسىبەسى مول بولسىن.
1 - جۇرگىزۋشى: سىزدەرگە كوپ راحمەت! ايتقان جاقسى لەبىزدەرىڭىزدىڭ بارلىعى دا ورىندالعاي!
2 - جۇرگىزۋشى: جان قالماسىن جاي تۇرعان،
ءماز بولسىن، جاس - كارىمىز.
كۇي شەرتىلسىن، ءان ايتىپ،
بي – بيلەيىك ءبارىمىز.
8. ( بي «قازاق ءبيى» ەسەپتەۋ تەحنيكاسى - 315 توپ)
1 - جۇرگىزۋشى: جاس قوساتىن جاسىنا
جىل باسى بۇل ناۋرىز.
ءار كىرگىزگەن اسىڭا.
بال تاتىعان سارى ۋىز.
2 - جۇرگىزۋشى: كوكتەم تويى - ءانىمىز.
كوركەمونەر ءسانىمىز.
ولەڭ، انمەن توي ءسانىن
ورنەكتەيمىز ءبارىمىز.
5. (ءان «ساۋكەلە» ناۋانوۆا نۇرمەرەكە، قونىسبايەۆا جاننا، قويشىباي ايدانا)
1 - جۇرگىزۋشى:
ال، جاراندار، جاراندار!
ەندى بەرى قاراڭدار.
كوزدەن تاسا قىلمايىق،
كوپ قىزىقتىڭ ەشبىرىن.
ال ەندەشە قارايىق بەسىككە سالۋ ءداستۇرىن.
9. (سالت - ءداستۇر «بەسىككە سالۋ» ءىقج - 203)
2 - جۇرگىزۋشى: كەل، بالالار، وينايىق.
وينايىق تا، ويلايىق.
قانداي جۇمباق بولسا دا
شەشپەي ونى قويمايىق.
10. (سۇراق - جاۋاپ)
ءۇش جۇرت - جىگىتتىڭ ءۇش جۇرتى: ءوز جۇرتى، قايىن جۇرتى، ناعاشى جۇرتى.
ءۇش قۋات - اقىل قۋات، جۇرەك قۋات، ءتىل قۋات.
ءۇش عايىپ - اجال عايىپ، قوناق عايىپ، نەسىبە عايىپ.
ءۇش ارسىز - ۇيقى ارسىز، تاماق ارسىز، كۇلكى ارسىز.
ءۇش داۋسىز - مىنەز، كارىلىك، اجال.
ءۇش كادەسىز - جىگىتتىك، دەنساۋلىق، جاقسى جار (ايەل).
ءۇش جاماندىق - ناقاق قان توگۋ. كىسى مالىن ناقاق الۋ. اتا - بابادان قالعان ەسكى جۇرتتى بۇزۋ.
ءۇش جاقىن - جان ءتاتتى. مال ءتاتتى. جار ءتاتتى.
ءۇش كوز - سۋ اناسى - بۇلاق. جول اناسى - تۇياق. ءسوز اناسى - قۇلاق.
ءۇش توقتام - اقىل - ارقان، وي - ءورىس، ادام - قازىق.
جەتى اتا: 1. بالا. 2. اكە. 3. اتا. 4. ۇلكەن اتا. 5. بابا. 6. ءتۇپ اتا. 7. تەك اتا.
جەتى جۇت. 1. قۇرعاقشىلىق. 2. جۇت (مال قىرىلۋ). 3. ءورت. 4. وبا (اۋرۋ). 5. سوعىس. 6. توپان سۋ. 7. ءزىلزالا(جەر سىلكىنۋ)
جەتى جوق. 1. جەردە ولشەۋ جوق. 2. اسپاندا تىرەۋىش جوق. 3. تاستا تامىر جوق. 4. تاسباقادا تالاق جوق. 5. اللاھتا باۋىر جوق. 6. اققۋدا ءسۇت جوق. 7. جىلقىدا ءوت جوق.
جەتى قازىنا. ول جونىندە پىكىر تالاس كوپ. الايدا قازاقتار ەرتەدە جەتى قازىناعا مىنالاردى جاتقىزعان: 1. ەر جىگىت. 2. سۇلۋ ايەل. 3. ءىلىم - ءبىلىم. 4. جۇيرىك ات. 5. قۇماي تازى. 6. قىران بۇركىت. 7. بەرەن مىلتىق.
جەتى جەتىم.
تىڭداماعان ءسوز جەتىم.
كيۋسىز توزعان ءبوز جەتىم.
يەسىز قالعان جەر جەتىم.
باسشىسى جوق ەل جەتىم.
اققۋ، قازسىز كول جەتىم.
جەرىنەن ايىرىلعان ەر جەتىم.
زامانداسى قالماسا –
بارىنەن دە سول جەتىم.
11. (بي «شىعىس ءبيى» مادىشيەۆا جانيا)
1 - جۇرگىزۋشى: بي بيلەيمىز ءان سالىپ،
ناۋرىز تاڭىن قارسى الىپ.
ءتاتتى ءاندى تاڭىرقاپ،
تىڭدايدى ەل تامسانىپ.
12. ءان: «مەرەكەم» ورىندايتىن حور
1 - جۇرگىزۋشى: التىن ۋاقىتتارىڭىزدى ءبولىپ، كەلىپ قوناق بولعاندارىڭىزعا العىس بىلدىرە وتىرىپ، بۇگىنگى كونسەرتىمىزدى جابىق دەپ جاريالايمىز!
ماقساتتارى:
● بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ناۋرىز - جىل باسى، ياعني ءدىن مەيرامى ەمەس، ۇلت مەيرامى ەكەندىگىن تاريحي ماڭىزىن ءتۇسىندىرۋ. اتا - بابامىزدان ۇرپاقتان - ۇرپاققا بەرىلىپ كەلە جاتقان ۇلتتىق تاربيە تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ؛
● دامىتۋشىلىق: ولەڭ، ماقال - ماتەلدەر ارقىلى تىلدىك قورلارىن دامىتۋ. ءوز ۇلتىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ؛
● تاربيەلىك: اتا - انا، وقۋشى، ۇستاز، جۇرتشىلىق وكىلدەرىن ىنتىماقتاستاندىرۋ. قازاق حالقىنىڭ سالت - ءداستۇرىن، ءتىلىن، ءدىنىن، ادەت - عۇرپىن ساقتاۋعا، قاستەرلەۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: قازاقتىڭ كيىز ءۇيى، جابدىقتارى، ۇلتتىق كيىمدەر، ۇلتتىق تاربيە جونىندە ناقىل سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر، ناۋرىز مەرەكەسىنە ارنالعان قابىرعا گازەتى، پروەكتور جانە ت. ب.
پايدالانىلعان ادەبيەتتەر:
قوش كەلدىڭ ناۋرىز!، «حالىق ءتالىمى - تاربيە باستاۋى»، «شاڭىراق ەنسيكلوپەدياسى»، «اتا مۇراڭ - اسىل قازىنا»، «سالت ءداستۇردى بىلەسىڭ بە؟» ت. ب. ادەبيەتتەر، جۋرنالدار.
ساباقتىڭ بارىسى
ۇيىمداستىرۋ:
(قوناقتار داستارحانعا جايعاسادى).
1 - جۇرگىزۋشى:
ۋا، حالايىق، حالايىق!
سوزگە قۇلاق سالايىق.
ساعىنىپ جەتكەن جىل قۇسى،
ناۋرىزدى قارسى الايىق.
2 - جۇرگىزۋشى:
ۋا، حالايىق، حالايىق.
وسكەن ەلگە لايىق.
ءاز ناۋرىزدى ارداقتاپ،
داستۇرگە قۇرمەت قىلايىق!
(جۇرگىزۋشىلەر سويلەپ تۇرعاندا، جايمەن ءبىر اۋەن سۇيەمەلدەيدى)
1 - جۇرگىزۋشى: سامارقاننىڭ كوك تاسىن ەرىتكەن دە ناۋرىز!
2 - جۇرگىزۋشى: كۇن مەن ءتۇندى ءبىر مەزگىل تەڭەلتكەن دە ناۋرىز!
1 - جۇرگىزۋشى: ىرىس، قۇت بوپ ەلىمە تورلەت - تورلەت ناۋرىز!
2 - جۇرگىزۋشى: جۇرەكتەردە ءان بولىپ شىرقا - شىرقا ناۋرىز!
1. (ءان «قازاقى داستارحانىم» حور)
1 - جۇرگىزۋشى:
سالت – ءداستۇر - ۇرپاقتaن - ۇpپاققa اۋىساتىن، تاريحي قالىپتاسقان نوpمaلاp مەن ءۇردىستeر. ول - قوعامدىق ۇيىمدار مەن حالىقتىڭ مىنەز - قۇلقىنىڭ، ءىس - ارەكەتىنىڭ رۋحاني نەگىزى. ءداستۇر مادەنيەتپەن تىعىز بايلانىستى، cوندىقتaن ءمادeنيەتى دامىعان ەل داستۇرگe دە باي. اتا - انانى قۇرمەتتەy، ۇلكەندى سىيلاy، ادالدىق، ادىلەتتىلىك، مەيىرىمدىلىك سەزىمدepءى وزىق ءداcءتۇرلeرگە جاتادى. داعدى، ءادeت - عۇرىپ دeگەن ۇعىمدار ادaمنىڭ مىنەزى مەن تىرشىلىگىنە بايلانىستى قانعa سىڭگeن قىلىقتاردى ءبىلدىpەدى.
ولاي بولسا، بىزدە بۇگىن قازاق حالقىمىزدىڭ ءبىر سالت - ءداستۇرىن جاڭعىرتىپ، وسى جەردە سىيعا تارتايىق.
2 - جۇرگىزۋشى: ادەت - عۇرىپ، سالت – ءداستۇرى قازاقتىڭ،
جاراسىمدى ۇيلەسىمدى عاجاپ شىن.
ۇمىت بولعان داستۇرلەردى ساقتايىق،
ناسيحاتتاپ، جاڭارتۋدان قاشپايىق.- دەي كەلە كەلەسى كەزەكتە قازاعىمىزدىڭ «بەتاشار» سالت داستۇرىنەن ءۇزىندىنى تاماشالايىق.
2. (سالت - ءداستۇر «بەتاشار» ەسەپتەۋ تەحنيكاسى - 315)
1 - جۇرگىزۋشى: جينالىپپىز ناۋرىز تويعا ءبارىمىز دە،
ۇلكەن كىشى، جاسىمىز دا، كارىمىز دە،
تورلەتىڭدەر، قادىرمەندى قوناقتارىم،
گۇل - گۇل جايناپ مىنا ءبىزدىڭ تورىمىزگە
2 - جۇرگىزۋشى: ناۋرىز – جاڭعىرعان جىلدىڭ باسى.
سوقپاق داڭعىل بولار جىلدىڭ باسى.
ءسوز كۇيتتەگەن قاشان دا حالىقپىز عوي
جيىن تويدا ايتىلار ءسوزدىڭ باسى
قۇتتىقتاۋ ءسوز كەزەگى كوللەدج ديرەكتورىنىڭ تاربيە ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى ________________ بەرىلەدى.
1 - جۇرگىزۋشى:
كەڭ دالانىڭ ەجەلگى
قازاق دەيتىن حالقىمىز.
وزگە ۇلتتىڭ ءبىزدىڭ دە
بار ءداستۇر مەن سالتىمىز.
3. (بي «وزبەك ءبيى» ءىقج - 203)
1 - جۇرگىزۋشى: ناۋرىز مەيرام جۇرەكتەرگە نۇر سەپكەن،
ماڭدايىمنان ءسۇيىپ جاتىر كۇن كوكتەم.
جارىعىڭمەن، شۋاعىڭمەن كۇن - انا،
الىپ كەلدىڭ جەر بەتىنە گۇل كوكتەم.
2 - جۇرگىزۋشى: حالىقتىڭ پەيىلىنەن جارالعانداي،
سۇلۋ كۇن شۋاعىنان تارالعانداي.
ەل مەن جەر ەلجىرەسكەن، قۋانىسقان،
ناۋرىزدا اجار قانداي، اراي قانداي!
4. (ءان «شاقىرادى كوكتەم» عالىمجانوۆا ەلميرا، قويشىباي ايدانا)
1 - جۇرگىزۋشى: ولەڭ ورلەپ، جىر سامعاي
ۇيلەستى اسەم ءانىمىز،
بولادى ەكەن، جىل سونداي
قانداي بولسا ناۋرىز.
5. (ولەڭ جولدارى «ناۋرىز» الدانوۆا ايمان، قابي ءالىبي)
2 - جۇرگىزۋشى:
ادەمى بي بيلەپ، ءان جىرلاپ،
حالىقتى قۋانتتى ۇل - قىزى.
قۇت بولىپ ازات كۇن – ناۋرىز،
شىرقالسىن قازاقتىڭ ءان - جىرى.
6. بي: «قاراجورعا» ەسەپتەۋ تەحنيكاسى - 315 توبىنىڭ
1 - جۇرگىزۋشى: - ەل ىشىندە ارداق تۇتار ەڭسەلى،
ورتاعا شىق، جۇلدىزشالار، كەل بەرى،
بارشامىزدى قىزىقتىرعان بيىلعى،
سىزگە ءمالىم قانداي جىلدىڭ كەلگەنى؟
2 - جۇرگىزۋشى: - ون ەكى جىل ءبىر مۇشەلدى قۇراعان،
بۇرىنعىلار «جىلىڭ نە؟» دەپ سۇراعان.
ءاربىر جىلدىڭ وزىنە ءتان سىنى بار،
نيەت قويىپ ءبىلۋ كەرەك مۇنى ادام.
7. ورتاعا ەكى جۇلدىزشى شىعادى. قولدارىندا ءدۇربى، كىتاپتارى بولادى.
(بەركىنبايەۆا ءاليا، مادىشيەۆا جانيا)
1 - جۇرگىزۋشى: ورتامىزعا قوش كەلدىڭىزدەر! بيىل قانداي جىل ەسىك قاعىپ تۇر؟ ونىڭ بەرەرى نە؟ جۇلدىزدار نە دەيدى ەكەن؟
(جۇلدىزشىلار بىرەسە اسپاننىڭ وڭ جاعىنا، بىرەسە سول جاعىنا دۇربىلەرىمەن قارايدى).
1 - جۇلدىزشى: ءا - ءا، كوردىم، كوردىم. بيىلعى جىل يەسى جىلان ەكەن.
2 - جۇلدىزشى: (كىتابىن پاراقتاپ جىبەرىپ) ەگەر جاڭا جىل يەسى جىلان دەسەك، وندا بۇل جىلدىڭ كوكتەمى كوكوراي شالعىن، جازى جان بىتكەنگە جايلى، كۇزى ديحان قامباسىن تولتىرار ىرىستى، قىسى ەسكى تانىستاي ەل - جۇرتقا ەتەنە جاقىن بولارى داۋسىز.
1 - جۇرگىزۋشى: حالقىمىزدىڭ ۇزاق جىلدارعى بولجامدارىندا جۇلدىزدار كەستەسىنە قاراپ تۋعان جىلىنا بايلانىستى ادام بويىندا كەزدەسەتىن جاعىمدى - جاعىمسىز قاسيەتتەرىن، مىنەز - قۇلقىن شامالاۋعا تىرىسۋشىلىق بولعان عوي. جىلان جىلى دۇنيە ەسىگىن اشقان ەر بالالاردىڭ قانداي وزىندىك ەرەكشەلىگى بار؟ سونى ايتساڭىزدار.
1 - جۇلدىزشى: بۇل جىلى تۋىلعاندار ەر بالالار، ادال، ءوز سوزىندە تۇرا بىلەتىن، تاۋەكەلشىل، ەلى ءۇمىت كۇتەر اپتال ازامات بولىپ وسەدى. جاستارى ۇزاق بوپ، داۋلەتتى ءومىر كەشەدى.
2 - جۇلدىزشى: ال جىلان جىلى تۋىلعان قىز بالالار تال شىبىقتاي سىمباتتى، تاۋ سۋىنداي ءمولدىر، زاتى ايەل بولعانىمەن ەر ازاماتتارمەن يىق تەڭەستىرە الاتىن قارىمدى كەلەدى. ەل انالارى وسىلاردان شىققان.
1 - جۇلدىزشى: قازاقتىڭ اسپانى بۇلتسىز اشىق بولعالى تۇر،
ايى وڭىنان جۇلدىزى سوڭىنان تۋادى ەكەن.
2 - جۇلدىزشى: جۇلدىزدار سولاي دەپ جىمىڭدايدى،
تىلەكشى بوپ بىزدەرگە قول بۇلعايدى.
ەكەۋى قوسىلىپ: ءتىل - كوزىمىز تاسقا،
ايتارىمىز جوق باسقا
جىلان جىلى بەرەكەلى جىل بولسىن،
ەل - جۇرتىمنىڭ نەسىبەسى مول بولسىن.
1 - جۇرگىزۋشى: سىزدەرگە كوپ راحمەت! ايتقان جاقسى لەبىزدەرىڭىزدىڭ بارلىعى دا ورىندالعاي!
2 - جۇرگىزۋشى: جان قالماسىن جاي تۇرعان،
ءماز بولسىن، جاس - كارىمىز.
كۇي شەرتىلسىن، ءان ايتىپ،
بي – بيلەيىك ءبارىمىز.
8. ( بي «قازاق ءبيى» ەسەپتەۋ تەحنيكاسى - 315 توپ)
1 - جۇرگىزۋشى: جاس قوساتىن جاسىنا
جىل باسى بۇل ناۋرىز.
ءار كىرگىزگەن اسىڭا.
بال تاتىعان سارى ۋىز.
2 - جۇرگىزۋشى: كوكتەم تويى - ءانىمىز.
كوركەمونەر ءسانىمىز.
ولەڭ، انمەن توي ءسانىن
ورنەكتەيمىز ءبارىمىز.
5. (ءان «ساۋكەلە» ناۋانوۆا نۇرمەرەكە، قونىسبايەۆا جاننا، قويشىباي ايدانا)
1 - جۇرگىزۋشى:
ال، جاراندار، جاراندار!
ەندى بەرى قاراڭدار.
كوزدەن تاسا قىلمايىق،
كوپ قىزىقتىڭ ەشبىرىن.
ال ەندەشە قارايىق بەسىككە سالۋ ءداستۇرىن.
9. (سالت - ءداستۇر «بەسىككە سالۋ» ءىقج - 203)
2 - جۇرگىزۋشى: كەل، بالالار، وينايىق.
وينايىق تا، ويلايىق.
قانداي جۇمباق بولسا دا
شەشپەي ونى قويمايىق.
10. (سۇراق - جاۋاپ)
ءۇش جۇرت - جىگىتتىڭ ءۇش جۇرتى: ءوز جۇرتى، قايىن جۇرتى، ناعاشى جۇرتى.
ءۇش قۋات - اقىل قۋات، جۇرەك قۋات، ءتىل قۋات.
ءۇش عايىپ - اجال عايىپ، قوناق عايىپ، نەسىبە عايىپ.
ءۇش ارسىز - ۇيقى ارسىز، تاماق ارسىز، كۇلكى ارسىز.
ءۇش داۋسىز - مىنەز، كارىلىك، اجال.
ءۇش كادەسىز - جىگىتتىك، دەنساۋلىق، جاقسى جار (ايەل).
ءۇش جاماندىق - ناقاق قان توگۋ. كىسى مالىن ناقاق الۋ. اتا - بابادان قالعان ەسكى جۇرتتى بۇزۋ.
ءۇش جاقىن - جان ءتاتتى. مال ءتاتتى. جار ءتاتتى.
ءۇش كوز - سۋ اناسى - بۇلاق. جول اناسى - تۇياق. ءسوز اناسى - قۇلاق.
ءۇش توقتام - اقىل - ارقان، وي - ءورىس، ادام - قازىق.
جەتى اتا: 1. بالا. 2. اكە. 3. اتا. 4. ۇلكەن اتا. 5. بابا. 6. ءتۇپ اتا. 7. تەك اتا.
جەتى جۇت. 1. قۇرعاقشىلىق. 2. جۇت (مال قىرىلۋ). 3. ءورت. 4. وبا (اۋرۋ). 5. سوعىس. 6. توپان سۋ. 7. ءزىلزالا(جەر سىلكىنۋ)
جەتى جوق. 1. جەردە ولشەۋ جوق. 2. اسپاندا تىرەۋىش جوق. 3. تاستا تامىر جوق. 4. تاسباقادا تالاق جوق. 5. اللاھتا باۋىر جوق. 6. اققۋدا ءسۇت جوق. 7. جىلقىدا ءوت جوق.
جەتى قازىنا. ول جونىندە پىكىر تالاس كوپ. الايدا قازاقتار ەرتەدە جەتى قازىناعا مىنالاردى جاتقىزعان: 1. ەر جىگىت. 2. سۇلۋ ايەل. 3. ءىلىم - ءبىلىم. 4. جۇيرىك ات. 5. قۇماي تازى. 6. قىران بۇركىت. 7. بەرەن مىلتىق.
جەتى جەتىم.
تىڭداماعان ءسوز جەتىم.
كيۋسىز توزعان ءبوز جەتىم.
يەسىز قالعان جەر جەتىم.
باسشىسى جوق ەل جەتىم.
اققۋ، قازسىز كول جەتىم.
جەرىنەن ايىرىلعان ەر جەتىم.
زامانداسى قالماسا –
بارىنەن دە سول جەتىم.
11. (بي «شىعىس ءبيى» مادىشيەۆا جانيا)
1 - جۇرگىزۋشى: بي بيلەيمىز ءان سالىپ،
ناۋرىز تاڭىن قارسى الىپ.
ءتاتتى ءاندى تاڭىرقاپ،
تىڭدايدى ەل تامسانىپ.
12. ءان: «مەرەكەم» ورىندايتىن حور
1 - جۇرگىزۋشى: التىن ۋاقىتتارىڭىزدى ءبولىپ، كەلىپ قوناق بولعاندارىڭىزعا العىس بىلدىرە وتىرىپ، بۇگىنگى كونسەرتىمىزدى جابىق دەپ جاريالايمىز!
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇجاتتاردىڭ ماتىنىنە قويىلاتىن تالاپتار
-
كاسىبي ءبىلىم بەرۋ ورىندارىندا يننوۆاسيالىق ادىستەر مەن تەحنولوگيالاردى كاسىبي تۇردە وقىتۋ
