InfoHub Logo

قازاقتىڭ ۇلتتىق كيىمىن كيگەن بۇلدىرشىندەر جانە جۇماگۇل اجەي «كوڭىل اشار»كۇيىنىڭ سۇيەمەلدەۋىمەن، مەرەكەلىك باعدارلاما وتەتىن جەرگە ورىندارىنا كەلىپ جايعاسادى.
جۇرگىزۋشى:
ارمىسىزدار حالايىق!
بارمىسىڭدار حالايىق!
ناۋرىز تويىن جۇپ جازباي،
جىلدا قارسى الايىق!
بالالار قار ەرىپ، جەر كوگەردى. كۇن جىلىنىپ، مال تولدەپ، اق تۇيەنىڭ قارنى جارىلعان كۇن تۋدى. بۇل كۇنى كۇن مەن ءتۇن تەڭەلىپ، ادامداردىڭ اۋزى اققا تيەتىن، جەر ۇستىنە شاتتىق ورناعان كۇن. قازاق ەلى وسى كۇندى «ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى، ۇلىس كۇنى»دەپ اتاعان.
جۇماگۇل اجەي سىزگە بالالار ناۋرىز تويىنا دايىنداعان تاقپاقتارىن ايتىپ بەرسىن.
1 - بالا: باقتا بۇلبۇل سايراسىن،
ءساندى كوكتەم نۇرىمەن.
ناۋرىز تويى جىرىمەن،
كوڭىل گۇلدەي جايناسىن.
2 - بالا: قاردى ەرىتىپ جىلعاسى،
ناۋرىز كەلدى جىل باسى.
شۋاق توكتى جارىق كۇن.
مەيرامىندا حالىقتىڭ.
3 - بالا: باتا بەرىپ اتامىز،
باتا بەرىپ اپامىز.
ءتاتتى بولىپ جاسالعان،
ناۋرىز كوجە ءدامىن تاتامىز.
4 - بالا: قوش كەلدىڭ ناۋرىزىم، ارداقتى.
حالقىم ساعان بار ءۇمىتىن ارناپتى.
جىلدا وسىلاي كەلە بەرسىن جاڭارىپ،
گۇلگە بولەپ، نۇرعا بولەپ ايماقتى.
(وسى كەزدە ەكى بالا شاۋىپ جۇگىرىپ، ءسۇيىنشى سۇراپ شىعادى.)
- ءسۇيىنشى، ءسۇيىنشى!
- الاقاي، الاقاي!
- دۇنيەگە نارەستە كەلدى!
- اجە ءسۇيىنشى! ومىرگە نەمەرەڭىز كەلدى.
اجە: نە دەيدى؟ شىن ايتىپ تۇرسىڭدار ما؟ قۇلىنىم - اي! قانداي جاقسى جاڭالىق، قۇداي تىلەۋىڭدى بەرسىن.
جۇرگىزۋشى:
اجە سىزگە بالالار ءبىر تاماشا ءان ورىنداپ بەرسىن.
«كوكتەم»ءانى ورىندالادى.
«بالبىراۋىن» كۇي اۋەنىمەن ءۇش باتىر كەلەدى.
قاراكەرەي قابانباي باتىر:
مەرەكە ناۋرىز جىل باسى
ناۋرىز تويى قۇتتى بولسىن!
دەندەرىڭىز ساۋ، مىقتى بولسىن!
امان ەسەن بولايىق!
بارشاڭىزعا تىلەگىم وسى حالايىق.
قانجىعالى بوگەنباي باتىر:
امانبىسىڭ، ارمىسىڭ، حالقىم مەنىڭ،
اقتارعان كەڭ دالامنىڭ التىن كەنىن.
ارداقتى ناۋرىز تويى، سالتىڭ ەلىم،
ناۋرىز تويى قۇتتى بولسىن
حالقىم مەنىڭ!
شاپىراشتى ناۋرىزباي باتىر:
كۇن مەن ايعا الەمنىڭ،
بەرەم ىستىق سالەمىن.
قارتتارىما ءسۇيىنىپ
سالەم بەرەم ءيىلىپ.
ويىن «ارقان تارتىس»
جۇرگىزۋشى:
ناۋرىز - مەيرام جۇرەكتەرگە نۇر سەپكەن،
ماڭدايىمنان ءسۇيىپ جاتىر گۇل كوكتەم.
جارىعىڭمەن، شۋاعىڭمەن جەر - انا
الىپ كەلدىڭ جەر بەتىنە گۇل كوكتەم!
قۇرمانعازىنىڭ «كىشكەنتاي» كۇيى ورىندالىپ، جەر - انا ءۇش قىزىمەن كىرەدى.
جەر - انا: ارمىسىزدار، حالقىم مەنىڭ! مەن قاسيەتتى جەر - انامىن،
تىرشىلىكتىڭ كوزىمىن. بۇگىنگى ناۋرىز مەرەكەلەرىڭىز قۇتتى بولسىن!
وسى مەرەكەگە ءۇش باتىر دا كەلىپتى. مەن وسى باتىرلار قاتارىنا ءۇش قىزىمدى قوسايىن.
1 - قىز بالا:
اتا - بابام تويلاعان،
ناۋرىزىم، ارمىسىڭ؟!
قىزىعىنا تويماعان
دارحان دالا، قارلى شىڭ.
2 - قىز بالا:
مەرەكەسى بايىرعى
الدى حالقىم قابىلداپ،
اق داستارحان جايىلدى
وشاقتا وت جالىنداپ
3 - قىز بالا:
ۇلى كۇنى ۇلىستىڭ
داستارحاندا بارىمىز
قۇتتى بولسىن، ناۋرىز
سارقىلماسىن سارى ۋىز.
ءان «اتامەكەن»
جۇرگىزۋشى:
ال، قۇرمەتتى حالايىق، وسىنداي ءدۇبىرلى مەرەكەگە قوناقتار كوپ كەلەدى. ءبىز سول قوناقتاردى قارسى الايىق.
«كەڭ جايلاۋ»كۇيىنىڭ اۋەنىمەن قىدىر اتا مەن تازشا بالا كەلەدى.
قىدىر اتا: اسسالاۋماعالەيكۋم، حالقىم! ناۋرىز تويلارىڭ قۇتتى بولسىن!
تازشا بالا:
تۋا سالىپ اتاندىم تازشا بالا،
مەندەي اڭقاۋ بولماس - اۋ باسقا بالا.
ناۋرىز تويى وتەدى دەگەندى ەستىپ،
قىدىر اتامەن بىرگە كەلدىم مەن دە وسىندا.
ءان «ءاز - ناۋرىز»
ويىن «اتەش كۇرەس»
«بەسىككە سالۋ» ءراسىمى تاماشالاڭىزدار.
(جۇماگۇل اجەي كورسەتەدى)
جۇرگىزۋشى:
جاڭبىرمەنەن جەر كوگەرەدى
باتىرمەنەن ەل كوگەرەدى،- دەگەندەي، قوناققا كەلگەن قىدىر اتا، جەر - انا، بوگەنباي باتىر باتا بەرسىن.
قىدىر اتا باتاسى:
ۇلىس وڭ بولسىن!
اق مول بولسىن!
قايدا بارسا، جول بولسىن!
ۇلىس باقتى بولسىن،
ۇلىس بەرەكە بەرسىن
ءتورت تۇلىك اقتى بولسىن.
بالە - جالا جەرگە ەنسىن!
ءاۋمين!
جەر - انا باتاسى:
داستارحاندارىڭا بەرەكە بەرسىن،
باستارىڭا مەرەكە بەرسىن،
استارىڭا ادالدىق بەرسىن،
باستارىڭا اماندىق بەرسىن،
دەندەرىڭە ساۋلىق بەرسىن،
ناۋرىز باقىت اكەلىپ،
تويعا ۇلاسسىن تويىمىز!
ءاۋمين!
بوگەنباي باتىر باتاسى:
ۇلىس باقتى بولسىن،
ءار كۇنىمىز جاقسى بولسىن،
دوستىعىمىز بەرىك بولسىن،
ءبىلىم - ونەر سەرىك بولسىن!
ۇلىس وڭ بولسىن!
اق مول بولسىن!
قايدا بارساڭ جول بولسىن!
كۇي اۋەنىمەن كەلگەن قوناقتار شىعىپ كەتەدى.
جۇرگىزۋشى ءسوزى: كوڭىل قويىپ تىڭداعاندارىڭىزعا راحمەت.

اقمولا وبلىسى، كوكشەتاۋ قالاسى،
№1 ارمان بالاباقشاسىنىڭ
تاربيەشىسى تەميربەكوۆا لاۋرا اۋگاپاسوۆا