قۇدالىق (مەكتەپ ساحناسىنا ارنالعان كورىنىس)
قۇدا ءتۇسۋ سالتى
(ساحنادا قازاق وتباسى اكەسى، اناسى، قىزى ۇشەۋى شاي ءىشىپ وتىرادى. سىرتتان اقساقال):
— كىم بار-اۋ، سويلەس! - دەگەن وكتەم ءۇن ەستىلەدى. (قىز اكەسى اتىپ تۇرىپ، قوناقتى قارسى الادى. ۇيگە جاسى ۇلكەن اقساقال مەن ەكى-ۇش ەر ادام كىرەدى. قىز دەرەۋ ساحنادان شىعىپ كەتەدى. اناسى تۇرىپ قوناقتاردى تورگە شىعارادى. قول الىپ امانداسقان سوڭ، ەر ادامدار تورگە جايعاسادى. قىز اكەسى ءسوز الىپ):
— قاي تۋعان بولاسىزدار اعاسى؟ بۇرىن بۇل اۋىلدان كورمەگەن سەكىلدىمىن. بۇل جاققا نەندەي شارۋامەن كەلىپ قالدىڭىزدار؟
اقساقال:
— دۇرىس ايتاسىز وتاعاسى! ءبىز سوناۋ ارقادان، سۇلۋ كوكشەدەن جول ءجۇرىپ كەلەمىز. بەت الىسىمىز — شىڭعىستاۋ. الىس قۇدامىزدىڭ اسىنا بارا جاتىرمىز.
قىز اكەسى:
— بارەكەلدى! اسقا جۇيرىك جىلقى، بالۋان جىگىت، نە كۇمىس كومەي ءانشى، نە وراق ءتىلدى شەشەن اپارماسا، ەلگە سىن! وسى تورتەۋدىڭ قايسىسىن الىپ بارا جاتىرسىزدار؟
ءانشى جىگىت:
— ەە، وتاعاسى! ءسالت-داستۇر، ءجون-جورالعىدان حابارىڭىز بار، كوكىرەگى وياۋ جان ەكەنسىز؟!
اقساقال:
— ءدوپ ايتتىڭىز! مىنا الدىڭىزدا وتىرعان جىگىت — جاس تا بولسا جاۋىرىنى جەر يىسكەمەگەن، ءجۇز بالۋاندى جىققان «جاس بالۋان». ال مىنا جىگىت — كۇمىس كومەي ءانشى. ءوزىم — رۋدىڭ نامىسىن قورعاپ، داۋعا ءتۇسىپ جۇرگەن ءبيمىن. سىرتتا — شاشاسىنا شاڭ جۇقپاعان جۇيرىك جىلقىمىز بايلاۋلى تۇر.
قىز اكەسى:
— پاۋ، شىركىن-اي! جەتى قازىنانىڭ بىرنەشەۋى جانىڭىزدا ءجۇر ەكەن عوي؟!
بالۋان:
— قازىنانىڭ ۇلكەنى — ءۇي. ءۇيدى نۇرعا تولتىرار — ايەل. اقىلدى دا پىسىق جار. سۇلۋ كەلىنشەك.
ءانشى جىگىت:
— كەلىنشەكتى كورىكتى قىلار — قولىنداعى بوپەسى. ەر جىگىتتى باقىتتى قىلار — جارى مەن ۇلى ەكەۋسى.
اقساقال:
— ەل مەن ەلدى جالعاستىرار، قىز جارىقتىق ءبىر ەلشى! - دەمەكشى، قۇر ساپارلاماي، قاسىمداعى بويداق بالۋانعا قىز كورە جۇرگەن جايىمىز بار.
قىز اكەسى:
— ىلايىم، جولدارىڭىز وڭ بولسىن! بايبىشە شايىڭدى قۇي!
اقساقال:
— وتاعاسى، ءبىز جاي كەلمەي، وسى ۇيدە اقىلىنا كوركى ساي، ون ساۋساعىنان ونەرى تامعان قىز بار دەپ ەستىپ كەلىپ وتىرمىز. قالىڭىنا تۇلپار باستاعان ءجۇز قىسىراق، التىن تاي تۇياق، قاسقىر ىشىك، قۇندىز بورىك باستاعان توعىز توعىزى بار. بارار جەرى — تەكتى، وسىپ-ونگەن اۋلەت. رۋلارى — اعا بالاسى ارعىن.
قىز اكەسى (ءسال ويلانىپ):
— ەەە، قازاق قاشان جاي ءجۇرۋشى ەدى..؟! ەل ارالاۋعا ەلدىڭ جايىن ويلايتىن ەرلەر عانا شىعاتىنىن ءبىلۋشى ەم؟! تانىمايتىن جەرگە، بالۋان ەكەن دەپ جەتەكتەتىپ جىبەرەر قىزىم جوق! ەلىڭىزدە سىيلى اتقامىنەر، دۋالى اۋىز بيلەر بولسا، كەلىپ اناۋ التى قانات اق وردادا وتىرعان اعامنىڭ الدىنان ءوتسىن. ازىرگە ايتار ءسوزىم وسى. قابىرعاممەن كەڭەسىپ، كەلىسىمدى كەلەسى كەزدەسكەندە ايتايىن!
اقساقال:
— ءجون، ءجون وتاعاسى! بىزدىكى ءجون بولمادى. ەسىكتەن كىرىپ «ءتور مەنىكى» دەگەندەي، اياق استىنان كەلىپ «قۇدا بولايىق!» - دەپ، ىڭعايسىز جاعدايعا قالدىرىپتىق! مىناۋ ات-تون ايىبىم! (ءوز ارقاسىنداعى ادەمى شاپاندى قىزدىڭ اكەسىنىڭ يىعىنا جابادى.)
قىز اكەسى:
— مەن دە ارتىق ايتسام ايىپ ەتپەڭىزدەر! قازاقتىڭ سالتىندا قوناققا بەرۋ بار دا، ونىڭ كيىپ كەلگەن كيىمىن شەشىپ الۋ جوق! سوندىقتان بۇل سىيىڭىزدى قابىل ەتە المايمىن! كەرىسىنشە، جاراتقاننىڭ بۇيرىعىمەن قۇدا بولىپ جاتساق، تالاي شاپاندى مەن دە جابارمىن! راقمەت!- دەپ شاپانىن قايتارادى.
ءانشى جىگىت:
— ولاي بولسا جۇرەلىك ۋا، اعالار! كۇن كەشكىرمەي جول ءوندىرىپ تاستايىق؟! (بارلىعى قول جايىپ اقساقالعا قارايدى.)
اقساقال:
— اللاھ ءوزى قولداسىن،
ەش جاماندىق بولماسىن!
قايدا بارساق جول بولىپ،
قىزىر بولسىن جولداسىڭ!
مۇندا قالعان اۋىلدىڭ،
مالى-باسى كوبەيىپ،
ءار ءىسىن اللاھ وڭداسىن! ءاۋمين!
(بارلىعى ساحنادان كەتەدى.)
گ. قاسەنباي.
29.04.2023
تاپسىرىس بەرۋ ءۇشىن بايلانىس نومەرىم:+77002303625
You Might Also Like
-
ورىستاردىڭ قۇدالىعى (مەكتەپ ساحناسىنا ارنالعان كورىنىس)
-
ورaل قaلaسى تۇرعىندaرىنىڭ دەموگرaفياسىنىڭ بۇگىنگى كورىنىسى
