"بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ" ماقالاسى تۋرالى
"بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ" ماقالاسى تۋرالى
ەلباسىنىڭ بۇل ماقالاسىندا قازىرگى قازاقستاننىڭ باستى رۋحاني قۇندىلىقتارى ايقىن كورىنىس تاپقان. بۇل – ماقالا عانا ەمەس، مازمۇنى تەرەڭ، اۋقىمى وتە كەڭ، ۇلت رۋحانياتىن ءححى عاسىر بيىگىنە كوتەرەتىن رۋحاني جاڭعىرۋ باعدارلاماسى دەۋگە بولادى. ەلباسى عىلىم، ءبىلىم، مادەنيەت پەن تاريحتى تۇتاستاي قامتيتىن ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ باعدارلاماسىن حالىق نازارىنا ۇسىنىپ وتىر. مەملەكەت باسشىسى ءححى عاسىرداعى جاڭا ۇلتتىڭ، جاڭا قازاقتىڭ فەنومەنىن انىقتاپ بەرىپ وتىر. ءارى وسى جاڭا داۋىردەگى ۇلتتىڭ رۋحاني جاڭعىرۋ جولىنىڭ التى باعدارىن ۇسىنعان.
ەلباسىنىڭ ماقساتى – ۇلتتىڭ ۇلى مۇراتى. ول – ۇلى دالا ەلىنىڭ بويىندا بەلگىلى تاريحي سەبەپتەرمەن قالعىپ كەتكەن پراگماتيزمدى وياتۋ ارقىلى ۇلتتىق، قوعامدىق ويعا، ىسكە سىلكىنىس اكەلۋ، تاۋەلسىز ەلدىڭ ساناسى مەن اعزاسىن وتارشىلدىق، كەمباعالدىق، بويكۇيەزدىك كومپلەكستەرىنەن تۇتاستاي ارىلتۋ. مەملەكەت باسشىسى قازاقتىڭ ەجەلگى «ءداس¬ءتۇردىڭ وزىعى بار، توزىعى بار» قاعيداسىن مىقتاپ ۇستانۋعا شاقىرادى: «مەن قازاقستاندىقتاردىڭ ەشقاشان بۇلجىمايتىن ەكى ەرەجەنى ءتۇسىنىپ، بايىبىنا بارعانىن قالايمىن. ءبىرىنشىسى – ۇلتتىق كود، ۇلتتىق مادەنيەت ساقتالماسا، ەشقانداي جاڭعىرۋ بولمايدى. ەكىنشىسى – العا باسۋ ءۇشىن ۇلتتىڭ دامۋىنا كەدەرگى بولاتىن وتكەننىڭ كەر¬تارتپا تۇستارىنان باس تارتۋ كەرەك». مەملەكەت باسشىسى نۇسقاپ وتىرعان ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاي وتىرىپ، زامان اعىمىنا قاراي ونىڭ سيپاتتارىن وزگەرتۋ، «ءبىلىم كۋلتىن» قالىپتاستىرۋ، مەملەكەت پەن قوعامدى ريەۆو¬ليۋسيالىق ەمەس، ەۆوليۋسيالىق جولمەن دامىتۋ، ەڭ باستىسى، سانانىڭ اشىقتىعىن، ياعني الەمدىك وزىق جاڭالىقتارعا، عىلىم - بىلىمگە قۇشاقتى ايقارا اشۋ يدەيالارى ۇلتتىڭ رۋحاني - مادەني قالىبى بولماق. ءارى جاڭا ءداۋىر سىناقتارىن باسەكەلىك قابىلەتى ەرەكشە ەل عانا ەڭسەرە الادى. وسى تۇرعىدا ەلباسىنىڭ مەملەكەت پەن قوعام الدىنا قويىپ وتىرعان ناقتى مىندەتتەرى رۋحاني سالاداعى تۇبەگەيلى رەفورمالاردىڭ باستاۋىنا اينالارىنا كۇمان جوق.
لاتىن الىپبيىنە كوشۋ – ماڭگىلىك ەلدىڭ رۋحاني جاڭعىرۋىنىڭ باسى بولسا، «تۋعان جەر» باعدارلاماسى جاڭا عاسىرداعى الەمدىك، وڭىرلىك، ىشكى - سىرتقى تاۋەكەلدەرگە قارسى تۇرا الاتىن وتانشىلدىق تاربيەنىڭ، ۇلتجاندىلىقتىڭ كەپىلى بولماق.
سونداي - اق،«قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەرىنىڭ گەوگرافياسى» جوباسى جالپىۇلتتىق قاسيەتتى ورىنداردى جانە اسا قاستەرلى جەرلەردى ساقتاۋعا، ءارى ەلدەگى تۋريستىك ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. «جاھانداعى زاماناۋي قازاقستاندىق مادەنيەت» جوباسىن ىسكە اسىرۋ قازاقستاندى ءوز شىعارماشىلىعى ارقىلى دۇنيە جۇزىنە تانىتاتىن كوپتەگەن تالانتتارعا جول اشادى.
«قازاقستانداعى 100 جاڭا ەسىم» جوباسى بۇگىنگى زامانداستارىمىزدىڭ ءتۇرلى سالالارداعى جەتىستىكتەرىن دارىپتەۋدى قامتا¬ماسىز ەتەدى جانە جاستاردى ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋدىڭ جارقىن ۇلگىسى بولادى. بۇل تاپسىرمالار مەملەكەتتىڭ جانە ازاماتتىق قوعامنىڭ بارلىق يدەولوگيا - لىق جۇمىسىنىڭ ورتا مەرزىمدى پەرسپەكتيۆاداعى نەگىزى بولادى.
سونداي - اق، ەلباسى ءوز ماقالاسىندا قازىرگى جاھاندانۋ زامانىندا ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاپ قالۋ، وركەنيەتتىڭ جاقسىسىن الىپ، جامانىنان جيرەنۋ جونىندە وتە قۇندى پىكىرلەر ايتتى. ەندىگى مىندەت – وسى ايتىلعانداردى ىسكە اسىرۋ جولىندا ايانباي ەڭبەك ەتۋ.
ەڭ باستىسى – باعىت - باعدارىمىز انىق، جولىمىز جارقىن.
پريوزەرسك قالاسىنىڭ
قوعامدىق كەلىسىم كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى: ايتبەنبەتوۆ و. و.
ەلباسىنىڭ بۇل ماقالاسىندا قازىرگى قازاقستاننىڭ باستى رۋحاني قۇندىلىقتارى ايقىن كورىنىس تاپقان. بۇل – ماقالا عانا ەمەس، مازمۇنى تەرەڭ، اۋقىمى وتە كەڭ، ۇلت رۋحانياتىن ءححى عاسىر بيىگىنە كوتەرەتىن رۋحاني جاڭعىرۋ باعدارلاماسى دەۋگە بولادى. ەلباسى عىلىم، ءبىلىم، مادەنيەت پەن تاريحتى تۇتاستاي قامتيتىن ۇلتتىق رۋحاني جاڭعىرۋ باعدارلاماسىن حالىق نازارىنا ۇسىنىپ وتىر. مەملەكەت باسشىسى ءححى عاسىرداعى جاڭا ۇلتتىڭ، جاڭا قازاقتىڭ فەنومەنىن انىقتاپ بەرىپ وتىر. ءارى وسى جاڭا داۋىردەگى ۇلتتىڭ رۋحاني جاڭعىرۋ جولىنىڭ التى باعدارىن ۇسىنعان.
ەلباسىنىڭ ماقساتى – ۇلتتىڭ ۇلى مۇراتى. ول – ۇلى دالا ەلىنىڭ بويىندا بەلگىلى تاريحي سەبەپتەرمەن قالعىپ كەتكەن پراگماتيزمدى وياتۋ ارقىلى ۇلتتىق، قوعامدىق ويعا، ىسكە سىلكىنىس اكەلۋ، تاۋەلسىز ەلدىڭ ساناسى مەن اعزاسىن وتارشىلدىق، كەمباعالدىق، بويكۇيەزدىك كومپلەكستەرىنەن تۇتاستاي ارىلتۋ. مەملەكەت باسشىسى قازاقتىڭ ەجەلگى «ءداس¬ءتۇردىڭ وزىعى بار، توزىعى بار» قاعيداسىن مىقتاپ ۇستانۋعا شاقىرادى: «مەن قازاقستاندىقتاردىڭ ەشقاشان بۇلجىمايتىن ەكى ەرەجەنى ءتۇسىنىپ، بايىبىنا بارعانىن قالايمىن. ءبىرىنشىسى – ۇلتتىق كود، ۇلتتىق مادەنيەت ساقتالماسا، ەشقانداي جاڭعىرۋ بولمايدى. ەكىنشىسى – العا باسۋ ءۇشىن ۇلتتىڭ دامۋىنا كەدەرگى بولاتىن وتكەننىڭ كەر¬تارتپا تۇستارىنان باس تارتۋ كەرەك». مەملەكەت باسشىسى نۇسقاپ وتىرعان ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاي وتىرىپ، زامان اعىمىنا قاراي ونىڭ سيپاتتارىن وزگەرتۋ، «ءبىلىم كۋلتىن» قالىپتاستىرۋ، مەملەكەت پەن قوعامدى ريەۆو¬ليۋسيالىق ەمەس، ەۆوليۋسيالىق جولمەن دامىتۋ، ەڭ باستىسى، سانانىڭ اشىقتىعىن، ياعني الەمدىك وزىق جاڭالىقتارعا، عىلىم - بىلىمگە قۇشاقتى ايقارا اشۋ يدەيالارى ۇلتتىڭ رۋحاني - مادەني قالىبى بولماق. ءارى جاڭا ءداۋىر سىناقتارىن باسەكەلىك قابىلەتى ەرەكشە ەل عانا ەڭسەرە الادى. وسى تۇرعىدا ەلباسىنىڭ مەملەكەت پەن قوعام الدىنا قويىپ وتىرعان ناقتى مىندەتتەرى رۋحاني سالاداعى تۇبەگەيلى رەفورمالاردىڭ باستاۋىنا اينالارىنا كۇمان جوق.
لاتىن الىپبيىنە كوشۋ – ماڭگىلىك ەلدىڭ رۋحاني جاڭعىرۋىنىڭ باسى بولسا، «تۋعان جەر» باعدارلاماسى جاڭا عاسىرداعى الەمدىك، وڭىرلىك، ىشكى - سىرتقى تاۋەكەلدەرگە قارسى تۇرا الاتىن وتانشىلدىق تاربيەنىڭ، ۇلتجاندىلىقتىڭ كەپىلى بولماق.
سونداي - اق،«قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەرىنىڭ گەوگرافياسى» جوباسى جالپىۇلتتىق قاسيەتتى ورىنداردى جانە اسا قاستەرلى جەرلەردى ساقتاۋعا، ءارى ەلدەگى تۋريستىك ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. «جاھانداعى زاماناۋي قازاقستاندىق مادەنيەت» جوباسىن ىسكە اسىرۋ قازاقستاندى ءوز شىعارماشىلىعى ارقىلى دۇنيە جۇزىنە تانىتاتىن كوپتەگەن تالانتتارعا جول اشادى.
«قازاقستانداعى 100 جاڭا ەسىم» جوباسى بۇگىنگى زامانداستارىمىزدىڭ ءتۇرلى سالالارداعى جەتىستىكتەرىن دارىپتەۋدى قامتا¬ماسىز ەتەدى جانە جاستاردى ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋدىڭ جارقىن ۇلگىسى بولادى. بۇل تاپسىرمالار مەملەكەتتىڭ جانە ازاماتتىق قوعامنىڭ بارلىق يدەولوگيا - لىق جۇمىسىنىڭ ورتا مەرزىمدى پەرسپەكتيۆاداعى نەگىزى بولادى.
سونداي - اق، ەلباسى ءوز ماقالاسىندا قازىرگى جاھاندانۋ زامانىندا ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاپ قالۋ، وركەنيەتتىڭ جاقسىسىن الىپ، جامانىنان جيرەنۋ جونىندە وتە قۇندى پىكىرلەر ايتتى. ەندىگى مىندەت – وسى ايتىلعانداردى ىسكە اسىرۋ جولىندا ايانباي ەڭبەك ەتۋ.
ەڭ باستىسى – باعىت - باعدارىمىز انىق، جولىمىز جارقىن.
پريوزەرسك قالاسىنىڭ
قوعامدىق كەلىسىم كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى: ايتبەنبەتوۆ و. و.
You Might Also Like
-
ماقساتى: 1) قۇستار تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ. قۇستاردىڭ، جانۋارلاردىڭ ماڭىزدى توبى ەكەندىگى،
