InfoHub Logo

ماتەماتيكا پانىنەن لوگيكالىق ەسەپتەر جيناعى
100 ەسەپ
1. جولاۋشىنىڭ ءبىر ەشكىسى، ءبىر كاپۋستاسى، ءبىر قاسقىرى بار. ول وزەننىڭ ءبىر جاعىنان ەكىنشى جاعىنا ەكى ورىندى قايىق ارقىلى ءوتۋى كەرەك.
جولاۋشى ەشكىنى، كاپۋستا جانە قاسقىردى وزەننەن قالاي وتكىزدى؟
قاسقىردى ەشكىمەن قالدىرا المايدى، ال ەشكىنى كاپۋستامەن قالدىرا المايتىنى بەلگىلى بولسا؟
شەشىمى: ول ءۇشىن ۇشەۋىن دە قاداعالاۋسىز قالماۋى كەرەك. ءبىرىنشى قاتىناعاندا جولاۋشى وزەننىڭ ار جاعىنا ەشكىنى اپارادى. ەكىنشى قاتىناعاندا جولاۋشى قاسقىردى الادى، كاپۋستا قالادى. وزەننىڭ ار جاعىنا جەتكەن سوڭ قاسقىردى قالدىرىپ، ەشكىنى قايتادان وزەننىڭ بەر جاعىنا اكەلەدى.
ءۇش قاتىناعاندا ەشكىنى قالدىرىپ، كاپۋستانى وزەننىڭ ار جاعىنا اپارادى. كاپۋستانى قالدىرادى دا، ءوزى بەر جاققا قايتا ورالادى. ءتورت قاتىناعاندا ول ەشكىنى وزەننىڭ ار جاعىنا شىعارادى.

2. ايدىننىڭ اسقاردان بويى ۇزىن، ءبىراق جاناتتان كىشى. كىم ۇزىن؟
شەشىمى: جانات - ۇزىن

3. مەنىڭ اتىم مەدەت مەنىڭ تاتەمنىڭ ءبىر عانا ءىنىسى بار. مەنىڭ تاتەمنىڭ ءىنىسىنىڭ اتى كىم؟ جاۋابى: مەدەت

4. تەرمومەتر اياز بولعاسىن – ءۇش گرادۋس كورسەتىپ تۇر. وسىنداي ەكى تەرمومەتر نەشە گرادۋس كورسەتەدى؟ جاۋابى: ءۇش

5. تىك ءتورتبۇرىشتى بولمەگە ءاربىر قابىرعاسىندا ءۇش بولاتىنداي سەگىز ورىندىقتى ورنالاستىرۋ كەرەك. ورنالاستىرىڭدار.
جاۋابى:

6. بولمەدەگى ءار بۇرىشتا ءبىر مىسىقتان جانە وعان قاراما - قارسى ءۇش مىسىقتان وتىرسا، بولمەدە نەشە مىسىق بار؟ جاۋابى: 4 مىسىق

7. ۇستەل ۇستىندە ءۇش ستاكان شيە تۇر. مارات ءبىر ستاكان شيەنى جەپ قويدى.
نەشە ستاكان قالدى؟ جاۋابى: ءۇش ستاكان

8. جۇگىرۋ جارىسىنان اسەت، مارات، تالعات ءۇش ورىندى الدى، ەگەر:
مارات ەكىنشى ورىن الماسا، ال تالعات – ءۇشىنشى ورىن الماسا، كىم قانداي ورىن الدى؟
جاۋابى: 1 - مارات، 2 - اسەت، 3 - تالعات

9. بەس شىرپى تاياقشاسىنان ەكى ءۇشبۇرىش قۇرۋ كەرەك. قۇراڭدار.

10. كوشەدە ەكى اكەسى، ەكى بالاسى، جانە اتاسى نەمەرەسىمەن قىدىرىپ ءجۇر.
كوشەدە نەشە ادام ءجۇر؟ جاۋابى: ۇشەۋ

11. ەكى بالا شاحماتتى ەكى ساعات وينادى. ولاردىڭ ءارقايسىسى نەشە ساعات ويلادى؟ جاۋابى: ەكى ساعات

12. دوپتى لاقتىرعاندا، دوپ سول ىزىمەن كەرى قايتۋ ءۇشىن ونى قالاي لاقتىرۋ كەرەك؟ جاۋابى: جوعارى

13. قاراڭعى بولمەدە مايشام مەن كەروسين لامپاسى بار. ءبىرىنشى نە جاعاسىز؟ جاۋابى: شىرپى

14. سۋعا قاي كەزدە قولدى كەسىپ الۋعا بولادى؟
جاۋابى: ەگەر ونى مۇز ەتىپ قاتىرسا

15. ءۇش ليترلىك جانە بەس ليترلىك سۋدى قالاي ولشەۋگە بولادى؟
جاۋابى: 3+3=6 6 - 5=1 3+1=4ل

16. بەس گنومعا ءۇش قىزىل جانە ءتورت كوك كاپيۋشوندى كورسەتەدى.
قاراڭعىدا ءۇش قىزىل جانە ەكى كوك كاپيۋشوندى گنومداردىڭ باستارىنا كيگىزەدى. قالعان كاپيۋشوندار جاسىرىلادى. جارىق جاعىلادى. گنومداردىڭ قايسىلارى ءوز باستارىنداعى كاپيۋشوننىڭ ءتۇسىن تابا الادى؟
شەشىمى: ەكى كوك ءتۇستى كاپيۋشون كيگەن گنومدار تابا الادى. سەبەبى كوك كاپيۋشون كيگەن گنوم الدىندا ءۇش قىزىل جانە ءبىر كوك كاپيۋشون كيگەن گنومدار ءتۇرادى. ال قىزىل كاپيۋشون سانى ءۇش، قالعانى كوك. سوندىقتان ءوز باسىنداعى دا كوك.

17. ءۇش گنوم بار. سول ءۇش گنومعا ءۇش قىزىل جانە ءۇش كوك كاپيۋشوندى كورسەتەدى. قاراڭعىدا ۇشەۋىنە ەكى قىزىل جانە ءبىر كوك كاپيۋشوندى كيگىزىپ، قالعاندارىن جاسىرادى. گنومداردىڭ قايسىسى ءوز باسىنداعى كاپيۋشونىڭ ءتۇسىن تابا الادى؟
جاۋابى: ەشقايسىسى

19. ون ەكى ليترلىك بوشكەدە كۆاس بار، سونى سەگىز ليترلىك جانە ءۇش ليترلىك ەكىگە تەڭ قالاي بولۋگە بولادى؟
شەشىمى:
12 - 3=9 9 - 3=6 6=6

20. 10 ليترلىك بوشكەدە سۋ بار جانە 7 ليترلىك، 2 ليترلىك بوس ىدىستار بار. ەكى ىدىسقا 5 ليتردەن سۋدى قالاي تەڭ بولۋگە بولادى؟
شەشىمى: 10 - 7=3 7 - 2=5 2+3=5

21. توعىز ليترلىك جانە ءتورت ليترلىك ەكى ىدىس بەرىلگەن. وسى ىدىستاردىڭ كومەگىمەن باكتان التى ليتر سۋدى قالاي الۋعا بولادى؟
(سۋدى باكقا قايتا قۇيۋعا بولادى)
شەشىمى:
9 - 4 - 4=1
9 - 4=5 5+1=6

22. 8 ل، 5 ل، 3 ل ىدىستار بەرىلسىن. 8 ل ىدىس سۋعا تولى. ەندى وسى سۋدى ەكى ىدىسقا 4 ليتردەن قالاي تەڭ بولۋگە بولادى؟
شەشىمى:
8 - 5=3 5 - 3=2 3+3=6 6 - 2=4

23. ويلاعان سانعا ءبىردى قوستىم، قوسىندىنى ەكىگە كوبەيتتىم.
كوبەيتىندىنى تورتكە ءبولدىم. بولىندىدەن ءۇشتى ازايتتىم. ءبىر شىقتى.
مەن قانداي سان ويلادىم؟
شەشىمى:
(((x+1)*2)/4)- 3=1 x=7

24. موتوسيكل جۇرگىزۋشىسى اۋىلعا كەلە جاتقاندا جولدان وزىنە قارسى ۇش
جەڭىل ماشينا جانە ءبىر كامازدى كەزدەستىردى. اۋىلعا نەشە ماشينا بارا جاتىر؟ جاۋابى: ءبىر عانا موتوسيكل

25. سىنىپتا 35 وقۋشى بار. قىزدار ۇلداردان ۇشكە ارتىق. سىنىپتا ۇلدار قانشا، قىزدار قانشا؟
شەشىمى:
x+x+3=35 x=16 (ۇ) ح+3=16+3=19(ق)

26. ەسەپتەڭىز. 7500*8001+8001*3500
شەشىمى: 7500*8001+8001*3500=8001*(7500+3500)=8001*10 000

27. 30 مارعۇلان ءۇش كۇندە ءجۇز كونۆەرت ساتىپ الدى. وسى ءۇش كۇننىڭ بىرىندە ول كەم دەگەندە وتىز ءتورت كونۆەرت العانىن دالالدەڭدەر.
شەشىمى:
100=33*3+1

28. مەكتەپتە ءتورت ءجۇز وقۋشى بار. ولاردىڭ ەڭ بولماعاندا ەكەۋى ءبىر كۇندە تۋعانىن دالەلدەڭىز.
شەشىمى: (ديريحلە ءپرينسيپى)
1 جىلدا 365، 366 كۇن بار. دەمەك، ولاردىڭ ەڭ بولماعاندا ەكەۋى ءبىر كۇندە تۋعان.

29. سيقىرلى الما اعاشىندا العاشىندا ون بەس بانان، جيىرما اپەلسين ءوسىپ تۇر. ەگەر اعاشتان ءبىر جەمىستى ۇزسەك، وندا ءدال سونداي جەمىس ءوسىپ شىعادى، ول ەگەر ءبىر ۋاقىتتا ەكى بىردەي جەمىس ۇزسەك -
اپەلسين، ال ەگەر ءبىر ۋاقىتتا ەكى ءار ءتۇرلى جەمىس ۇزسەك – بانا ءوسىپ شىعادى. الما اعاشىندا ءبىر تۇردەگى جەمىستەر قالۋ ءۇشىن، جەمىستەرى قانداي رەتپەن ءۇزۋ كەرەك؟ جاۋابى: تالداۋ

30. قوراپتا 25 كگ شەگە بار. تاباقتى تارازى مەن ماسساسى ءبىر كگ گير تاستى قولدانىپ، ەكى رەت ولشەۋ ارقىلى قالاي 19 كگ شەگە الۋعا بولادى؟
12+1كگ=13 12/2=6 6=6 13+6=19

32. شارشىنىڭ قابىرعاسىن ءۇش ەسە ۇلكەيتسە، ونىڭ اۋدانى نەشە ەسە ۇلكەيەدى؟ جاۋابى: 9 ەسە

33. سەلودان قالاعا دەيىن ۆەلوسيپەدشى 20 كم/ساع جىدامدىقپەن، ال قايتار جولدا 10 كم/ساع جىلدامدىقپەن ءجۇرىپ ءوتتى. ۆەلوسيپەدشىنىڭ ورتا جىلدامدىعىن تاپ. شەشىمى: (20+10)/2=15

34. جۇپ ساندى ۇشكە بولگەندە قالدىق قانداي بولۋى مۇمكىن.
جاۋابى: 1 جانە 2

35. دوڭگەلەك بويىندا 60 رىسار مەن وتىرىكشىلەر تۇر. وتىرىكشىلەر ءاردايىم وتىرىك ايتادى، رىسارلار ءارقاشان شىندىقتى ايتادى.
ءبىراق رىسارلار كەيدە قالجىڭدايدى، ياعني اراسىندا وتىرىك ايتادى.
بۇلاردىڭ ءارقايسىسى «رىسار مەن وتىرىكشى اراسىندا تۇرمىن» دەيدى.
ولاردىڭ اراسىندا ەكى رىسار قالجىڭدايدى. دوڭگەلەك بويىنداعى وتىرىكشىلەر سانىن تاپ؟ جاۋابى: 20 وتىرىكشى. سەبەبى، 2 وتىرىكشى قاتار تۇرا المايدى جانە 3 رىسار قاتار تۇرا المايدى (تەك 2 رىسار قالجىڭداعاندا عانا قاتار تۇرا الادى). 2 رەت (ررر) بولا المايدى. تەك ءبىر (ءورو) جانە ءبىر (ررر) بولا الادى. قالعانى(ءورر). ءوروررروررورروررورر... ءورر 20 - وتىرىكشى، 40 - رىسار.

36. دوڭگەلەك بويىندا ون بەس بالا تۇر. ءاربىر قىزدىڭ وڭ جاعىندا ءبىر ۇل تۇر. ۇلداردىڭ جارتىسىنىڭ وڭ جاعىندا ءبىر ۇلدان تۇر، ال قالعان ۇلداردىڭ جارتىسىنىڭ وڭ جاعىندا ءبىر قىزدان تۇر. نەشە قىز؟ نەشە ۇل بار؟ شەشىمى: ءار قىزدىڭ وڭ جاعىندا ۇل تۇرعاندىقتان، قىزدار مەن ۇلداردىڭ جۇپتارى بار(ق، ۇ). ءبىراق ۇلداردىڭ جارتىسىنىڭ وڭ جاعىندا ۇلدار تۇرعاندىقتان، دوڭگەلەك بويىندا قۇۇ بولۋى كەرەك. ال قالعان ۇلداردىڭ جارتىسىنىڭ وڭ جاعىندا قىزدار بولۋى كەرەك. 5 - قىز، 10 - ۇل.

37. ارمان پاراقشادا ەسەپ شىعارىپ، ونى داپتەرگە كوشىردى. ءبىراق جاقشالاردى قالاي قويعانىن ۇمىتتى. ونىڭ ەسىندە قالعانى مىناۋ
6*8+20: 4 - 2=40. ارمانعا جاقشالاردى قويۋعا كومەكتەسىڭىز.
جاۋابى: 6*(8+20): 4 - 2=40

38. سۋرەتشى حۋدابەدنوۆ ءبىر ايدا 42 كارتينا سالدى. ولاردىڭ 17 – سىندە ورمان، 9 - ندا وزەن، ال 13 - ندە ورماندا، وزەندە سالىنعان. قالعان كارتينكالاردا تۇسىنىكسىز سۋرەتتەر بار. قانشا تۇسىنىكسىز سۋرەتتەر بار؟
جاۋابى: ەيلەر - ۆەنن دياگرامماسى. (29 - 17)- 13=33 42 - 33=9
39. ەگەر فيگۋرانىڭ پەريمەترى 32 سم ەكەنى بەلگىلى بولسا، وندا وسى فيگۋرانىڭ اۋدانىن تابىڭىز.
جاۋابى: 16جاعى بار. 32: 16=2. كىشكەنتاي كۆادراتتىڭ ءبىر قابىرعاسىنىڭ ۇزىندىعى - 2سم. كىشكەنە كۆادرات اۋدانى:
S=2*2=4 ۇلكەن كۆادرات اۋدانى ودان ەكى ەسە ۇلكەن S=4*4=16
Kىشكەنە كۆادراتتار - 8. S=8*4=32
S=32+16=48

40. ءمۇعالىم وقۋشىلارعا 415327جانە 8373ساندارىنىڭ كوبەيتىندىسىن تابۋدى بەردى. جانىبەك ەسەپتى ءبىرىنشى ورىنداپ، جاۋابى 328363624 دەدى.
- بۇل قاتە، - دەدى اليشەر
- نەگە، سەن ءالى شىعارعان جوقسىن عوي، - دەپ جانىبەك اشۋلاندى.
- سوندا دا ونىڭ قاتە ەكەنىن كورىپ تۇرمىن، - دەدى اليشەر.
كىمدىكى دۇرىس؟
شەشىمى: جانىبەك دۇرىس ايتتى.
1) سوڭعى سيفرلاردىڭ كوبەيتىندىسى بىرگە اياقتالۋى كەرەك.
2) ەكى تاق ساننىڭ كوبەيتىندىسى تاق سانعا اياقتالۋى كەرەك.