قۇستار ايتىسى
انا ءتىلى 2 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇستار ايتىسى (ءۇندى ەرتەگىسى)
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بالالاردى ەرتەگى مازمۇنىمەن تانىستىرا وتىرىپ، ەرتەگىدەگى نەگىزگى ويدى، يدەيانى ۇعىندىرۋ. وي قوزعاۋ ستراتەگياسىن پايدالانا وتىرىپ، وقۋشىلارعا سۇراق قويۋ ارقىلى جان - جاقتى ويلاۋعا ۇيرەتۋ، توپپەن جۇمىس جۇرگىزۋ بارىسىندا وقۋشىلارعا وزىندىك جۇمىس جاساي بىلۋلەرىنە، ءوز بەتىنشە ىزدەنۋگە ۇيرەتە ءبىلۋ جانە سوزدىك قورلارىن مولايتۋ.
2. وتكەن ساباقتاردا العان بىلىمدەرىن ءبىر جۇيەگە كەلتىرۋ، تۇسىنىكتەرىن ارى قاراي دامىتۋ
3. قۇستاردى قورعاۋعا، تابيعاتقا قامقورلىقپەن قاراۋعا، ادامگەرشىلىككە، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەۋ،
ساباقتىڭ ءادىسى: سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، توپتاستىرۋ، دامىتۋ كارتاسى، بولجاۋ ءادىسى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قۇستاردىڭ سۋرەتتەرى، ينتەراكتيۆتى تاقتا،، وقۋلىق، كىتاپشالار.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەتتىك وقۋ، دۇنيەتانۋ، ءوزىن - ءوزى تانۋ، سۋرەت، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، جاعدايلارىن سۇراۋ.
- بالالار، كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي؟(باس بارماق ارقىلى كوڭىلدەرىن ءبىلدىرۋ)
- سالەم ساعان، كۇننىڭ كوزى!
- سالەم ساعان، اشىق اسپان!
- سالەم ساعان، تابيعات!
- سالەم سىزگە، ءمۇعالىم!
- سالەم، مەنىڭ دوستارىم!
II. ءۇي تاپسىرماسىنا شولۋ جاساۋ.
1. اڭگىمەنىڭ اۆتورى كىم؟ ول تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
2. بالا ەرمەكتى ونەرگە، ءاندى تۇسىنۋگە جەتەلەگەن كىم؟
قالايشا؟
3.«ءاننىڭ جاقسىسى دا جامانى دا تىڭداۋشىسىنان»دەگەن پىكىرمەن كەلىسەسىڭ بە؟
4. ءوزىڭ ۇيدەن قانداي ءان تىڭداپ كەلدىڭ؟ ءاننىڭ ءسوزىن، اۋەنىن جازعان كىم ەكەن؟
سەرگىتۋ ءساتى: «كىم جىلدام؟» ويىنى (قۇستار جايلى جۇمباق جاسىرىلادى.
مىسالى: سايرايدى ءبىر تالمايدى
ءانشى قۇس بال تاڭدايلى.
(بۇلبۇل)
وقۋشىلاردى ستيكتەر كومەگىمەن ءۇش توپقا ءبولىپ الۋ.
III. جاڭا ساباق.
1. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ويىن: «كىم جىلدام؟»
جىرتقىش قۇس (قىران)
قانداي قۇس جەمىن تۇندە اۋلايدى (جاپالاق)
قوناق شاقىراتىن قۇس(ساۋىسقان)
قۇستاردىڭ ءۇيى (ۇيا)
ومان دارىگەرى(توقىلداق)
ءانشى قۇس (بۇلبۇل)
- جارايسىڭدار، بالالار.
2. تاقتاعا - قارعا، تورعاي، كەپتەر سۋرەتتەرى ىلىنەدى.
وقۋشىلار وسى قۇستارعا سيپاتتاما بەرەدى.
قۇستار سۋرەتى
- ءوزىمىز بولجاپ كورەيىكشى، بۇگىنگى ساباعىمىز نە تۋرالى بولادى دەپ ويلايسىڭدار؟
- قۇستار تۋرالى.
- نەلىكتەن؟ تاعى نە بولۋى مۇمكىن؟/قۇستار تۋرالى ەرتەگى بولۋى مۇمكىن/.
- جاڭا ساباعىمىز «قۇستار ايتىسى» دەپ اتالادى.
ءۇندى ەرتەگىسى.
2. وقۋلىقپەن جۇمىس.
ا/ ءمۇعالىمنىڭ وقۋى. «قۇسبەگى» ءسوزىن ءتۇسىندىرۋ.
ءا/ ەرتەگىنى 3 توپقا ءبولىپ ىشتەي وقىتۋ.
ب/ ءار توپقا داۋىستاپ تىزبەكتەي وقىتۋ.
ۆ/ ەرتەگى مازمۇنىن بايانداۋ. 3 توپتان 3 وقۋشى شىعادى.
گ/ سۇراقپەن جۇمىس. ەرتەگى تالداۋ.
- قۇستار توردان قالاي قۇتىلماق بولدى؟ قۇسبەگى تورداعى قۇستاردىڭ ايتىساتىنىن قايدان ءبىلدى؟ تور نەلىكتەن جەرگە سالبىراپ تۇسە باستادى؟ قۇس اۋلاۋشى توردى نە ىستەدى؟
IV. جاڭا تۇسىنىكتەر مەن ءىس ارەكەتتەرىن قالىپتاستىرۋ.
3. سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ. «ت» كەستەسىمەن جۇمىس.
وزدەرىنە ەرتەگىدەن اسەر ەتكەن تۇستى وڭ جاعىنا، سول جاعىنا ءوز پىكىرلەرىن جازدىرۋ.
1 - توپ
ەرتەگىدەن ماعان نە اسەر ەتتى؟ ەرتەگى جايلى پىكىرىم
2 - توپ
ەرتەگىدەن ماعان نە اسەر ەتتى؟ ەرتەگى جايلى پىكىرىم
3 - توپ
ەرتەگىدەن ماعان نە اسەر ەتتى؟ ەرتەگى جايلى پىكىرىم
V. جاڭا تۇسىنىكتى تەكسەرۋ.
وسى ەرتەگىنى وقۋ بارىسىندا قانداي كوركەم سوزدەر قولدانىلعان؟ ىنتىماق، الاۋىزدىق، ەنجارلىق – وسى سوزدەردىڭ ماندەس سوزدەرىن ءۇش توپقا تاپقىزۋ.
1 - توپ
«ىنتىماق»ءسوزىن قالاي تۇسىنەسىڭ؟
2 - توپ
«الاۋىزدىق»ءسوزىن قالاي تۇسىنەسىڭ؟
3 - توپ
«ەنجارلىق»دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
- وسى سوزدەر ەرتەگىنىڭ قاي جەرلەرىندە قولدانىلعان؟
VI. جاڭا ساباقتى بەكىتۋگە ارنالعان تاپسىرمالار:
(ويتولعانىس)
- بالالار، وسى ەرتەگى نەلىكتەن «قۇستار ايتىسى»دەپ اتالعان؟
بۇل ەرتەگىنى باسقاشا تاعى قالاي اتاۋعا بولادى؟
نەلىكتەن؟
ا) تالاسقان قۇستار.
ءا) قۇستار مەن قۇسبەگى.
ب) تورداعى قۇستار.
- ءارى قاراي بولجام جاساپ كورەيىكشى، قۇسبەگى تورداعى قۇستاردى نە ىستەۋى مۇمكىن دەپ ويلايسىڭدار؟
- بۇركىتكە جەمتىك رەتىندە بەرۋى مۇمكىن...
- بازارعا ساتىپ، اقشا الۋى مۇمكىن....
- اسىراۋى مۇمكىن......
- بالالار، وسى ەرتەگى ەرتەگىنىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
(جان - جانۋارلار)
VII. جاڭا ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
قۇستار
تورعا ءتۇستى
ءار ءتۇرلى بولدى
اقىلداستى
قاناتتارىن بىرگە قاقتى
تورمەن بىرگە ۇشتى
ايتىستى
جانجالداستى
وسى ەرتەگىنىڭ نەگىزگى ويىن قانداي ماقالمەن قورىتىندىلاۋعا بولادى؟
«التاۋ الا بولسا، اۋىزداعى كەتەدى،
تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى».
«بىرلىك بولماي، تىرلىك بولماس».
ىنتىماقتى ەل وزار.
VIII. ءۇي تاپسىرماسى:
ەرتەگىنى ءتۇسىنىپ، رولگە ءبولىپ وقۋ.
ىنتىماق، بىرلىك تۋرالى ەرتەگى قاراۋ.
IX. باعالاۋ.( سمايليكتەر ارقىلى باعالاۋ، ماقتاۋ)
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇستار ايتىسى (ءۇندى ەرتەگىسى)
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بالالاردى ەرتەگى مازمۇنىمەن تانىستىرا وتىرىپ، ەرتەگىدەگى نەگىزگى ويدى، يدەيانى ۇعىندىرۋ. وي قوزعاۋ ستراتەگياسىن پايدالانا وتىرىپ، وقۋشىلارعا سۇراق قويۋ ارقىلى جان - جاقتى ويلاۋعا ۇيرەتۋ، توپپەن جۇمىس جۇرگىزۋ بارىسىندا وقۋشىلارعا وزىندىك جۇمىس جاساي بىلۋلەرىنە، ءوز بەتىنشە ىزدەنۋگە ۇيرەتە ءبىلۋ جانە سوزدىك قورلارىن مولايتۋ.
2. وتكەن ساباقتاردا العان بىلىمدەرىن ءبىر جۇيەگە كەلتىرۋ، تۇسىنىكتەرىن ارى قاراي دامىتۋ
3. قۇستاردى قورعاۋعا، تابيعاتقا قامقورلىقپەن قاراۋعا، ادامگەرشىلىككە، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەۋ،
ساباقتىڭ ءادىسى: سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، توپتاستىرۋ، دامىتۋ كارتاسى، بولجاۋ ءادىسى.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قۇستاردىڭ سۋرەتتەرى، ينتەراكتيۆتى تاقتا،، وقۋلىق، كىتاپشالار.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەتتىك وقۋ، دۇنيەتانۋ، ءوزىن - ءوزى تانۋ، سۋرەت، قازاق ءتىلى.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى. پسيحولوگيالىق دايىندىق.
وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ، جاعدايلارىن سۇراۋ.
- بالالار، كوڭىل كۇيلەرىڭ قالاي؟(باس بارماق ارقىلى كوڭىلدەرىن ءبىلدىرۋ)
- سالەم ساعان، كۇننىڭ كوزى!
- سالەم ساعان، اشىق اسپان!
- سالەم ساعان، تابيعات!
- سالەم سىزگە، ءمۇعالىم!
- سالەم، مەنىڭ دوستارىم!
II. ءۇي تاپسىرماسىنا شولۋ جاساۋ.
1. اڭگىمەنىڭ اۆتورى كىم؟ ول تۋرالى نە بىلەسىڭ؟
2. بالا ەرمەكتى ونەرگە، ءاندى تۇسىنۋگە جەتەلەگەن كىم؟
قالايشا؟
3.«ءاننىڭ جاقسىسى دا جامانى دا تىڭداۋشىسىنان»دەگەن پىكىرمەن كەلىسەسىڭ بە؟
4. ءوزىڭ ۇيدەن قانداي ءان تىڭداپ كەلدىڭ؟ ءاننىڭ ءسوزىن، اۋەنىن جازعان كىم ەكەن؟
سەرگىتۋ ءساتى: «كىم جىلدام؟» ويىنى (قۇستار جايلى جۇمباق جاسىرىلادى.
مىسالى: سايرايدى ءبىر تالمايدى
ءانشى قۇس بال تاڭدايلى.
(بۇلبۇل)
وقۋشىلاردى ستيكتەر كومەگىمەن ءۇش توپقا ءبولىپ الۋ.
III. جاڭا ساباق.
1. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
ويىن: «كىم جىلدام؟»
جىرتقىش قۇس (قىران)
قانداي قۇس جەمىن تۇندە اۋلايدى (جاپالاق)
قوناق شاقىراتىن قۇس(ساۋىسقان)
قۇستاردىڭ ءۇيى (ۇيا)
ومان دارىگەرى(توقىلداق)
ءانشى قۇس (بۇلبۇل)
- جارايسىڭدار، بالالار.
2. تاقتاعا - قارعا، تورعاي، كەپتەر سۋرەتتەرى ىلىنەدى.
وقۋشىلار وسى قۇستارعا سيپاتتاما بەرەدى.
قۇستار سۋرەتى
- ءوزىمىز بولجاپ كورەيىكشى، بۇگىنگى ساباعىمىز نە تۋرالى بولادى دەپ ويلايسىڭدار؟
- قۇستار تۋرالى.
- نەلىكتەن؟ تاعى نە بولۋى مۇمكىن؟/قۇستار تۋرالى ەرتەگى بولۋى مۇمكىن/.
- جاڭا ساباعىمىز «قۇستار ايتىسى» دەپ اتالادى.
ءۇندى ەرتەگىسى.
2. وقۋلىقپەن جۇمىس.
ا/ ءمۇعالىمنىڭ وقۋى. «قۇسبەگى» ءسوزىن ءتۇسىندىرۋ.
ءا/ ەرتەگىنى 3 توپقا ءبولىپ ىشتەي وقىتۋ.
ب/ ءار توپقا داۋىستاپ تىزبەكتەي وقىتۋ.
ۆ/ ەرتەگى مازمۇنىن بايانداۋ. 3 توپتان 3 وقۋشى شىعادى.
گ/ سۇراقپەن جۇمىس. ەرتەگى تالداۋ.
- قۇستار توردان قالاي قۇتىلماق بولدى؟ قۇسبەگى تورداعى قۇستاردىڭ ايتىساتىنىن قايدان ءبىلدى؟ تور نەلىكتەن جەرگە سالبىراپ تۇسە باستادى؟ قۇس اۋلاۋشى توردى نە ىستەدى؟
IV. جاڭا تۇسىنىكتەر مەن ءىس ارەكەتتەرىن قالىپتاستىرۋ.
3. سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ. «ت» كەستەسىمەن جۇمىس.
وزدەرىنە ەرتەگىدەن اسەر ەتكەن تۇستى وڭ جاعىنا، سول جاعىنا ءوز پىكىرلەرىن جازدىرۋ.
1 - توپ
ەرتەگىدەن ماعان نە اسەر ەتتى؟ ەرتەگى جايلى پىكىرىم
2 - توپ
ەرتەگىدەن ماعان نە اسەر ەتتى؟ ەرتەگى جايلى پىكىرىم
3 - توپ
ەرتەگىدەن ماعان نە اسەر ەتتى؟ ەرتەگى جايلى پىكىرىم
V. جاڭا تۇسىنىكتى تەكسەرۋ.
وسى ەرتەگىنى وقۋ بارىسىندا قانداي كوركەم سوزدەر قولدانىلعان؟ ىنتىماق، الاۋىزدىق، ەنجارلىق – وسى سوزدەردىڭ ماندەس سوزدەرىن ءۇش توپقا تاپقىزۋ.
1 - توپ
«ىنتىماق»ءسوزىن قالاي تۇسىنەسىڭ؟
2 - توپ
«الاۋىزدىق»ءسوزىن قالاي تۇسىنەسىڭ؟
3 - توپ
«ەنجارلىق»دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
- وسى سوزدەر ەرتەگىنىڭ قاي جەرلەرىندە قولدانىلعان؟
VI. جاڭا ساباقتى بەكىتۋگە ارنالعان تاپسىرمالار:
(ويتولعانىس)
- بالالار، وسى ەرتەگى نەلىكتەن «قۇستار ايتىسى»دەپ اتالعان؟
بۇل ەرتەگىنى باسقاشا تاعى قالاي اتاۋعا بولادى؟
نەلىكتەن؟
ا) تالاسقان قۇستار.
ءا) قۇستار مەن قۇسبەگى.
ب) تورداعى قۇستار.
- ءارى قاراي بولجام جاساپ كورەيىكشى، قۇسبەگى تورداعى قۇستاردى نە ىستەۋى مۇمكىن دەپ ويلايسىڭدار؟
- بۇركىتكە جەمتىك رەتىندە بەرۋى مۇمكىن...
- بازارعا ساتىپ، اقشا الۋى مۇمكىن....
- اسىراۋى مۇمكىن......
- بالالار، وسى ەرتەگى ەرتەگىنىڭ قاي تۇرىنە جاتادى؟
(جان - جانۋارلار)
VII. جاڭا ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
قۇستار
تورعا ءتۇستى
ءار ءتۇرلى بولدى
اقىلداستى
قاناتتارىن بىرگە قاقتى
تورمەن بىرگە ۇشتى
ايتىستى
جانجالداستى
وسى ەرتەگىنىڭ نەگىزگى ويىن قانداي ماقالمەن قورىتىندىلاۋعا بولادى؟
«التاۋ الا بولسا، اۋىزداعى كەتەدى،
تورتەۋ تۇگەل بولسا، توبەدەگى كەلەدى».
«بىرلىك بولماي، تىرلىك بولماس».
ىنتىماقتى ەل وزار.
VIII. ءۇي تاپسىرماسى:
ەرتەگىنى ءتۇسىنىپ، رولگە ءبولىپ وقۋ.
ىنتىماق، بىرلىك تۋرالى ەرتەگى قاراۋ.
IX. باعالاۋ.( سمايليكتەر ارقىلى باعالاۋ، ماقتاۋ)