قۇستار – ءبىزدىڭ دوسىمىز
قۇستار – ءبىزدىڭ دوسىمىز
ماقساتى:
● بالالارعا جالپى قۇستار تۋرالى، ولاردىڭ تىرشىلىگى مەن پايداسى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ؛
● بالالاردىڭ بەلسەندىلىگىن، قىزىعۋشىلىعىن، سوزدىك قورىن، وي - ءورىسىن دامىتۋ؛
● قۇستاردى قورعاۋعا، قامقورشى بولۋعا، تابيعاتتى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەرى: «قۇستار – ءبىزدىڭ دوسىمىز» اتتى بۇرىش، قۇستار تۋرالى بۋكلەتتەر، البوم پلاكاتتار، قۇستاردىڭ دىبىسى جازىلعان تاسپا، «تابيعات» تۋرالى سىزبا.
وتكىزۋ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ويىن، ءتۇسىندىرۋ، كورنەكىلىك ادىستەر.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءپانارالىق بايلانىس: ءان، بەينەلەۋ، ءتىل دامىتۋ.
ءوتۋ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ.
پسيحولوگيالىق ءسات.
سۇراق - جاۋاپ.
● تابيعات دەگەنىمىز نە؟ ول نەشەگە بولىنەدى؟
● ءولى تابيعاتقا نەلەر جاتادى؟
● ءتىرى تابيعاتقا نەلەر جاتادى؟
● تابيعات قۇبىلىستارىنا نەلەر جاتادى؟
«تابيعات» اتتى سىزبامەن جۇمىس.
تابيعات
ءولى تابيعات
↓
جەر، سۋ، توپىراق، اۋا، كۇن، جۇلدىز
ءتىرى تابيعات
↓
ادامدار
وسىمدىك -------- اعاشتار،
------------------- بۇتالار،
------------------- شوپتەر
جانۋار -------- سۇتقورەكتىلەر،
------------------- قۇستار،
------------------- بۋناقدەنەلىلەر،
------------------- جاندىكتەر
ال ەندى وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار تۋرالى قانشالىقتى بىلەتىنىمىزدى «كىم جىلدام؟» ويىنىمەن بايقاپ كورەيىك. /توپقا ءبولۋ. جاۋاپ بەرگەن بالالاردى سىيلىقتارمەن باعالاۋ/.
سايىس تۇرلەرى --------------------------- 1 توپ ----------------- 2 توپ
1. جەمىس اعاشتارىن اتا
2. كوكونىستەردى اتا
3. ءۇي جانۋارلارىن اتا
4. جەمىستەردى اتا
جاڭا ساباق.
- بالالار، ەندى مىناۋ تاقتاداعى ءسوزجۇمباقتار شەشىپ كورەيىك. ەگەر دۇرىس شەشسەك، بۇگىنگى ساباقتىڭ تاقىرىبى شىعادى.
ق
ۇ
س
ت
ا
ر
1) تۇگى قارا مامىقتاي، ءتوسى اق سىر جاققانداي.
ۇشسا وقتاي زۋلايدى، كوكتەن جۇلدىز اققانداي.
2) تال باسىندا، تۇندىكسىز وتاۋ.
3) ءوزى ساق، ءوزى ۇساق، شىقىلداپ تۇرمايدى.
قۇيرىعى ۇزىن، ءوزى الا، بۇل قانداي قۇس؟
4) ورماندا جوعارى، اعاشقا قونادى.
تۇمسىعىن بالعا قىپ، توق - توق سوعادى.
5) اق سارايدى تالقانداپ، شىقتى بىرەۋ تالانداپ.
6) بيىككە سالعان اعاش ءۇي، سول عوي ونىڭ مەكەنى.
جازداي سايران سالىپ - اق، قىستا الىسقا كەتەدى.
جۇمباقتىڭ شەشۋلەرى: قارلىعاش، ۇيا، ساۋىسقان، توقىلداق، بالاپان، قاراتورعاي.
ءسوزجۇمباقتىڭ شەشۋى: «قۇستار»
- ەندەشە بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدا ءبىز قۇستار تۋرالى كوپ نارسەلەردى ۇيرەنەمىز.
1. قۇستار تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
ءتىرى تابيعاتتا جاتاتىن جانۋارلاردىڭ ەڭ كوپ ماڭىزدى توبى قۇستار تۋرالى بولىپ ەسەپتەلەدى. قۇستاردىڭ ءتۇرى وتە كوپ. ولاردى ءبىز ۇلكەن ەكى توپقا بولەمىز. 1) جابايى قۇستار، 2) ءۇي قۇسارى.
جابايى قۇستار تابيعاتتا ءوز الدىندا تىرششىلىك ەتەدى. قۇستاردىڭ پايداسى وتە كوپ. ولار تابيعاتتىڭ بايلىعى سانالاتىن اعاشتاردى، وسىمدىكتەردى زيانكەس جاندىكتەردەن تازارتادى. قۇستار ءبىر ورىندا تۇرمايدى. ولار ءبىر جەردەن ەكىنشى ءبىر جەرگە ۇشىپ - قونىپ جۇرەدى. بارلىق قۇستارعا ورتاق قاسيەت – ولار ۇشادى، قاناتتارى، مامىقتارى، ءبارىنىڭ تۇمسىقتارى بار. ولار جۇمىرتقالايدى، بالاپان باسادى. ايىرماشىلىعىنا كەلسە، قۇستاردىڭ دەنە كولەمى، ءپىشىنى، تۇمسىعى ءتۇسى، دىبىستارى، تىرشىلىك ەتۋى ءبىر - بىرىنە ۇقسامايدى. قۇستار وتە پايدالى. ولاردىڭ ەتىن، ءجۇنىن، مامىعىن، جۇمىرتقاسىن ادامدار كەرەگىنە پايدالانادى.
3) ويىن: «قاي قۇستىڭ دىبىسى؟» /دىبىس تاسپاسىنا جازىلعان قۇساردىڭ دىبىسىن تابۋ/.
4) سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ:
ا) قۇستار نەمەن قورەكتەنەدى؟
ءا) ءبىزدىڭ جاقتا قانداي قۇستار قىساپ قالادى؟
5) سەرگىتۋ ءساتى: «ۇشتى - ۇشتى» ويىنىمەن.
6) «قۇستار – ءبىزدىڭ دوسىمىز» اتتى بۇرىشپەن تانىستىرۋ (بۇرىشتا قۇستارعا بايلانىستى بۋكلەتتەر، البومدار، پلاكاتتار، قاناتتى سوزدەر قويىلعان، ويۋ - ورنەكتەردەگى قۇستاردىڭ بەينەسى).
قازاق حالقى ەجەلدەن - اق قۇستارعا اۋەس بولعان، ولارعا دەگەن شەكسىز سۇيىسپەنشىلىگىن دارىپتەپ، جاقسى كورەتىن ادامدى قۇستارعا تەڭەۋ ارقىلى ىقىلاسىن بىلدىرگەن. مىسالى: حالىق ىشىنەن شىققان ساڭلاق ۇلدارىن – سۇڭقارعا، ادەمى ءان ايتقان انشىلەردى – بۇلبۇلعا، سۇلۋ قىزدارىن – اققۋعا تەڭەگەن.
سەرگىتۋ ءساتى: «ءشوپ - ءشوپ شوجەلەرىم» انىمەن /ماگنيتافون تاسپاسىنان/.
ستۋاسيالىق سۇراقتار:
- بالالار، بۇگىنگى قۇستار ساباعىمىزدى ەستىپ ورمانداعى قۇستار اق كوگەرشىن ارقىلى حات جىبەرىپتى. كانە، وقىپ كورەيىك.
1 - سيتۋاسيالىق سۇراق. ەگەر ورماندا جۇرگەن بالالار قۇستاردىڭ ۇياسىنان جۇمىرتقاسىن الىپ كەتپەكشى بولسا، سەن نە ايتار ەدىڭ؟
2 - سيتۋاسيالىق سۇراق. ەگەر قۇستىڭ ۇياسىنان بالاپانى جەرگە ءتۇسىپ كەتسە، سەن قالاي ىستەر ەدىڭ؟
ساباقتى بەكىتۋ:
1) تىيىم سوزدەر: اققۋدى اتۋعا بولمايدى. قۇستىڭ ۇياسىن بۇزۋعا بولمايدى.
2) سۇراق - جاۋاپ ادىسىمەن:
ا) قۇستاردىڭ قانداي پايداسى بار؟
ءا) قۇستار تۋرالى تاقپاقتار بىلەسىڭ بە؟
3) قۇستار تۋرالى ماقال - ماتەلدەر:
ا) بۇراپ قويعان ساعاتتاي، ايقايلايدى تاڭ اتپاي.
ءا) ەردى تالاپ ۇشىرار، قۇستى قانات ۇشىرار.
قورىتىندىلاۋ: ءتۇرلى سىيلىقتارمەن ماداقتاۋ.
ماقساتى:
● بالالارعا جالپى قۇستار تۋرالى، ولاردىڭ تىرشىلىگى مەن پايداسى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ؛
● بالالاردىڭ بەلسەندىلىگىن، قىزىعۋشىلىعىن، سوزدىك قورىن، وي - ءورىسىن دامىتۋ؛
● قۇستاردى قورعاۋعا، قامقورشى بولۋعا، تابيعاتتى سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەرى: «قۇستار – ءبىزدىڭ دوسىمىز» اتتى بۇرىش، قۇستار تۋرالى بۋكلەتتەر، البوم پلاكاتتار، قۇستاردىڭ دىبىسى جازىلعان تاسپا، «تابيعات» تۋرالى سىزبا.
وتكىزۋ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، ويىن، ءتۇسىندىرۋ، كورنەكىلىك ادىستەر.
ساباق ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ءپانارالىق بايلانىس: ءان، بەينەلەۋ، ءتىل دامىتۋ.
ءوتۋ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ.
پسيحولوگيالىق ءسات.
سۇراق - جاۋاپ.
● تابيعات دەگەنىمىز نە؟ ول نەشەگە بولىنەدى؟
● ءولى تابيعاتقا نەلەر جاتادى؟
● ءتىرى تابيعاتقا نەلەر جاتادى؟
● تابيعات قۇبىلىستارىنا نەلەر جاتادى؟
«تابيعات» اتتى سىزبامەن جۇمىس.
تابيعات
ءولى تابيعات
↓
جەر، سۋ، توپىراق، اۋا، كۇن، جۇلدىز
ءتىرى تابيعات
↓
ادامدار
وسىمدىك -------- اعاشتار،
------------------- بۇتالار،
------------------- شوپتەر
جانۋار -------- سۇتقورەكتىلەر،
------------------- قۇستار،
------------------- بۋناقدەنەلىلەر،
------------------- جاندىكتەر
ال ەندى وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار تۋرالى قانشالىقتى بىلەتىنىمىزدى «كىم جىلدام؟» ويىنىمەن بايقاپ كورەيىك. /توپقا ءبولۋ. جاۋاپ بەرگەن بالالاردى سىيلىقتارمەن باعالاۋ/.
سايىس تۇرلەرى --------------------------- 1 توپ ----------------- 2 توپ
1. جەمىس اعاشتارىن اتا
2. كوكونىستەردى اتا
3. ءۇي جانۋارلارىن اتا
4. جەمىستەردى اتا
جاڭا ساباق.
- بالالار، ەندى مىناۋ تاقتاداعى ءسوزجۇمباقتار شەشىپ كورەيىك. ەگەر دۇرىس شەشسەك، بۇگىنگى ساباقتىڭ تاقىرىبى شىعادى.
ق
ۇ
س
ت
ا
ر
1) تۇگى قارا مامىقتاي، ءتوسى اق سىر جاققانداي.
ۇشسا وقتاي زۋلايدى، كوكتەن جۇلدىز اققانداي.
2) تال باسىندا، تۇندىكسىز وتاۋ.
3) ءوزى ساق، ءوزى ۇساق، شىقىلداپ تۇرمايدى.
قۇيرىعى ۇزىن، ءوزى الا، بۇل قانداي قۇس؟
4) ورماندا جوعارى، اعاشقا قونادى.
تۇمسىعىن بالعا قىپ، توق - توق سوعادى.
5) اق سارايدى تالقانداپ، شىقتى بىرەۋ تالانداپ.
6) بيىككە سالعان اعاش ءۇي، سول عوي ونىڭ مەكەنى.
جازداي سايران سالىپ - اق، قىستا الىسقا كەتەدى.
جۇمباقتىڭ شەشۋلەرى: قارلىعاش، ۇيا، ساۋىسقان، توقىلداق، بالاپان، قاراتورعاي.
ءسوزجۇمباقتىڭ شەشۋى: «قۇستار»
- ەندەشە بالالار، بۇگىنگى ساباعىمىزدا ءبىز قۇستار تۋرالى كوپ نارسەلەردى ۇيرەنەمىز.
1. قۇستار تۋرالى ءتۇسىندىرۋ.
ءتىرى تابيعاتتا جاتاتىن جانۋارلاردىڭ ەڭ كوپ ماڭىزدى توبى قۇستار تۋرالى بولىپ ەسەپتەلەدى. قۇستاردىڭ ءتۇرى وتە كوپ. ولاردى ءبىز ۇلكەن ەكى توپقا بولەمىز. 1) جابايى قۇستار، 2) ءۇي قۇسارى.
جابايى قۇستار تابيعاتتا ءوز الدىندا تىرششىلىك ەتەدى. قۇستاردىڭ پايداسى وتە كوپ. ولار تابيعاتتىڭ بايلىعى سانالاتىن اعاشتاردى، وسىمدىكتەردى زيانكەس جاندىكتەردەن تازارتادى. قۇستار ءبىر ورىندا تۇرمايدى. ولار ءبىر جەردەن ەكىنشى ءبىر جەرگە ۇشىپ - قونىپ جۇرەدى. بارلىق قۇستارعا ورتاق قاسيەت – ولار ۇشادى، قاناتتارى، مامىقتارى، ءبارىنىڭ تۇمسىقتارى بار. ولار جۇمىرتقالايدى، بالاپان باسادى. ايىرماشىلىعىنا كەلسە، قۇستاردىڭ دەنە كولەمى، ءپىشىنى، تۇمسىعى ءتۇسى، دىبىستارى، تىرشىلىك ەتۋى ءبىر - بىرىنە ۇقسامايدى. قۇستار وتە پايدالى. ولاردىڭ ەتىن، ءجۇنىن، مامىعىن، جۇمىرتقاسىن ادامدار كەرەگىنە پايدالانادى.
3) ويىن: «قاي قۇستىڭ دىبىسى؟» /دىبىس تاسپاسىنا جازىلعان قۇساردىڭ دىبىسىن تابۋ/.
4) سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ:
ا) قۇستار نەمەن قورەكتەنەدى؟
ءا) ءبىزدىڭ جاقتا قانداي قۇستار قىساپ قالادى؟
5) سەرگىتۋ ءساتى: «ۇشتى - ۇشتى» ويىنىمەن.
6) «قۇستار – ءبىزدىڭ دوسىمىز» اتتى بۇرىشپەن تانىستىرۋ (بۇرىشتا قۇستارعا بايلانىستى بۋكلەتتەر، البومدار، پلاكاتتار، قاناتتى سوزدەر قويىلعان، ويۋ - ورنەكتەردەگى قۇستاردىڭ بەينەسى).
قازاق حالقى ەجەلدەن - اق قۇستارعا اۋەس بولعان، ولارعا دەگەن شەكسىز سۇيىسپەنشىلىگىن دارىپتەپ، جاقسى كورەتىن ادامدى قۇستارعا تەڭەۋ ارقىلى ىقىلاسىن بىلدىرگەن. مىسالى: حالىق ىشىنەن شىققان ساڭلاق ۇلدارىن – سۇڭقارعا، ادەمى ءان ايتقان انشىلەردى – بۇلبۇلعا، سۇلۋ قىزدارىن – اققۋعا تەڭەگەن.
سەرگىتۋ ءساتى: «ءشوپ - ءشوپ شوجەلەرىم» انىمەن /ماگنيتافون تاسپاسىنان/.
ستۋاسيالىق سۇراقتار:
- بالالار، بۇگىنگى قۇستار ساباعىمىزدى ەستىپ ورمانداعى قۇستار اق كوگەرشىن ارقىلى حات جىبەرىپتى. كانە، وقىپ كورەيىك.
1 - سيتۋاسيالىق سۇراق. ەگەر ورماندا جۇرگەن بالالار قۇستاردىڭ ۇياسىنان جۇمىرتقاسىن الىپ كەتپەكشى بولسا، سەن نە ايتار ەدىڭ؟
2 - سيتۋاسيالىق سۇراق. ەگەر قۇستىڭ ۇياسىنان بالاپانى جەرگە ءتۇسىپ كەتسە، سەن قالاي ىستەر ەدىڭ؟
ساباقتى بەكىتۋ:
1) تىيىم سوزدەر: اققۋدى اتۋعا بولمايدى. قۇستىڭ ۇياسىن بۇزۋعا بولمايدى.
2) سۇراق - جاۋاپ ادىسىمەن:
ا) قۇستاردىڭ قانداي پايداسى بار؟
ءا) قۇستار تۋرالى تاقپاقتار بىلەسىڭ بە؟
3) قۇستار تۋرالى ماقال - ماتەلدەر:
ا) بۇراپ قويعان ساعاتتاي، ايقايلايدى تاڭ اتپاي.
ءا) ەردى تالاپ ۇشىرار، قۇستى قانات ۇشىرار.
قورىتىندىلاۋ: ءتۇرلى سىيلىقتارمەن ماداقتاۋ.