قۇستاردىڭ جازعى تىرشىلىگى
دۇنيەتانۋ 1 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇستاردىڭ جازعى تىرشىلىگى
ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: بارلىق تىنىس - تىرشىلىكتىڭ قىزعان كەزى جاز مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىگىمەن تانىستىرۋ، قۇستار تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، قۇستاردىڭ اتىن، ماڭىزىن، ەرەكشەلىكتەرىن ءبىلۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ، ويلاۋىن، ءتىلىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىك: قۇستارعا قامقورلىق جاساۋعا، ولاردى قورعاۋعا تاربيەلەۋ. حالىق قازىناسى ماقال، ىرىم - تىيىم، جۇمباق، بولجامداردى ءتيىمدى پايدالانا ءبىلۋ.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، ويىن، توپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: بۇكتەمە، سلايدتار.
ساباقتىڭ بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلاردىڭ ساباققا پسيحولوگيالىق دايىندىعىن قالىپتاستىرۋ.
سۇيەيىك، تابيعاتتى ايالايىق!
ءبىز دە ونان جاقسىلىقتى ايامايىق!
تابيعاتتان ءنار العان عوي جانىمىز،
ۇسىنايىق جۇرەك نۇرىن ءبارىمىز.
II. ءۇي تاپسىرماسى
1. وقۋشىلار ۇيگە بەرىلگەن «اڭداردىڭ جازعى تىرشىلىگى»ءماتىنىن تىزبەكتەي وقىپ، مازمۇنىن باياندايدى.
2. ويىن «قاي اڭنىڭ بالاسى؟»
3. ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ. اڭداردىڭ قىسقى تىرشىلىگى مەن كوكتەمگى تىرشىلىگىن سالىستىرۋ
4. جاز مەزگىلىندەگى جابايى اڭدار مەن مال تىرشىلىگىندە قانداي ۇقساستىق بار؟ ايىرماشىلىعى نەدە؟
ءىىى جاڭا ساباق
جۇمباق: كوكتە ۇشادى ءتىزىلىپ،
ءبىز قارايمىز قىزىعىپ. (قۇستار)
قۇستار - پايدالى، ادامعا دوس، باۋ - باقشا، اعاشتاردى قورعايدى، ءان سالادى، ءسان بەرەدى، ەگىنگە پايدالى، زياندى قۇرتتاردى جويادى.
شارلاپ كەلىپ دالانى،
ۇيىمە ءۇيىن سالادى. (قارلىعاش)
سۋ بەتىن سىزىپ،
اق قۇمان ءجۇر ءسۇزىپ. (اققۋ)
كەۋدەسى قايقاڭداپ،
جۇرەدى بايپاڭداپ. (قاز).
تاقىلداتىپ مازانى اپ،
اعاشتاردى تازالاپ،
ورمانداردى ەمدەيدى،
زيانكەستى تازالاپ. (توقىلداق)
1. ءماتىن مازمۇنىن ءتۇسىندىرۋ.
2. وقۋلىقپەن جۇمىس. ءماتىندى وزبەتىلىك، تىزبەكتەي وقۋ
سەرگىتۋ ءساتى
اپپاق بولىپ تاڭ اتىپ، /قۇشاعىن كەڭ اشادى/
ءتۇتىن تىككە ۇشادى /قولدارىن تولقىنداتا جوعارى كوتەرەدى/
قارلىعاشتار قاناتىن /قاناتىن جايادى/
سامعاپ بيىك ۇشادى /قۇسشا قانات/
ۇقساستىق پەن دارالىق
قۇستار:
جابايى قۇستار - وزدىگىنەن تىرشىلىك ەتەدى، تابيعات ءسانى، ورمان ەمشىسى
ءۇي قۇستارى - قولدا باعىلادى، جۇمىرتقاسىن، مامىعى پايدالانامىز
سيتۋاسيالىق سۇراق: ورماندا كەلە جاتىرسىڭ، اعاش باسىنان قۇستىڭ بالاپانى قۇلاپ ءتۇستى. نە ىستەر ەدىڭ؟
ويىن «قاي قۇس؟» (قۇستاردىڭ داۋىسىنان قاي قۇس ەكەنىن اجىراتۋ)
- بالالار، قۇستاردى قالاي قارسى الامىز؟ (ۇيا جاساپ)
«مۇنى بىلەسىڭ بە؟»
- سەندەرگە قۇستار تۋرالى مالىمەتتەر بەرەيىن.
قازاقستاندا 474 قۇستىڭ ءتۇرى تىرشىلىك ەتەدى. بۇلار ءساۋىر ايىندا ءبىزدىڭ وڭىرگە ۇشىپ كەلەدى. زياندى جاندىكتەردى قۇرتىپ، كەمىرۋشىنى قۇرتىپ، ەگىن مەن ورماندى، باقتى قورعايدى. وسىمدىك تۇقىمىن باسقا جەرگە تاراتادى.
«حالىق بولجامدارى» - تابيعات قورعاۋ ءداستۇرىنىڭ ءبىرى. ونى بەكەرگە ايتپاعان، تىيىم سوزدەردى دە ءتۇسىندىرىپ وتىرعان.
جالپى قۇستار
— كوڭىلدەنە سايراسا — كەلەر كۇن اشىق؛
— ۇندەرى تىنسا، كۇن كۇركىرەيدى؛
— جىل قۇستارى توپتانىپ قايتسا — كەلەر قىس قاتتى؛
— جىل قۇستارى توپ - توبىمەن ءبىر مەزگىلدە ورالسا، كوكتەم تەز كىرەدى؛
— جەر باۋىرلاپ ۇشسا، اۋا رايى بۇزىلادى؛
— كۇزدە ۇياسىن كۇن تۇسەتىن جاققا سالسا - قىس سۋىق، كولەڭكە بەتكە سالسا، جىلى بولماق؛
— قىستا ءۇي توڭىرەكتەي جينالىپ قيقۋلاسا، قاردى قازسا، كۇن سۋىتادى.
ءى V بەكىتۋ كەزەڭى:
- جازدا قۇستار تىرشىلىگىندە قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
V قورىتىندىلاۋ
ۇيقاسقا ولەڭ قۇراۋ
------ ايتپايمىز،
------ باسپايمىز،
------ ساتپايمىز،
------ قورعايمىز.
Vءى. بالالاردى باعالاۋ
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما: 1قۇستاردىڭ جازعى تىرشىلىگى وقۋ، مازمۇنداۋ.
2 قالاعان ءبىر قۇستىڭ سۋرەتىن سالىپ كەلۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇستاردىڭ جازعى تىرشىلىگى
ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: بارلىق تىنىس - تىرشىلىكتىڭ قىزعان كەزى جاز مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىگىمەن تانىستىرۋ، قۇستار تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، قۇستاردىڭ اتىن، ماڭىزىن، ەرەكشەلىكتەرىن ءبىلۋ.
ءا) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ تانىم بەلسەندىلىگىن ارتتىرىپ، ويلاۋىن، ءتىلىن دامىتۋ.
ب) تاربيەلىك: قۇستارعا قامقورلىق جاساۋعا، ولاردى قورعاۋعا تاربيەلەۋ. حالىق قازىناسى ماقال، ىرىم - تىيىم، جۇمباق، بولجامداردى ءتيىمدى پايدالانا ءبىلۋ.
ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەۋ، ويىن، توپتاستىرۋ.
كورنەكىلىگى: بۇكتەمە، سلايدتار.
ساباقتىڭ بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلاردىڭ ساباققا پسيحولوگيالىق دايىندىعىن قالىپتاستىرۋ.
سۇيەيىك، تابيعاتتى ايالايىق!
ءبىز دە ونان جاقسىلىقتى ايامايىق!
تابيعاتتان ءنار العان عوي جانىمىز،
ۇسىنايىق جۇرەك نۇرىن ءبارىمىز.
II. ءۇي تاپسىرماسى
1. وقۋشىلار ۇيگە بەرىلگەن «اڭداردىڭ جازعى تىرشىلىگى»ءماتىنىن تىزبەكتەي وقىپ، مازمۇنىن باياندايدى.
2. ويىن «قاي اڭنىڭ بالاسى؟»
3. ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ. اڭداردىڭ قىسقى تىرشىلىگى مەن كوكتەمگى تىرشىلىگىن سالىستىرۋ
4. جاز مەزگىلىندەگى جابايى اڭدار مەن مال تىرشىلىگىندە قانداي ۇقساستىق بار؟ ايىرماشىلىعى نەدە؟
ءىىى جاڭا ساباق
جۇمباق: كوكتە ۇشادى ءتىزىلىپ،
ءبىز قارايمىز قىزىعىپ. (قۇستار)
قۇستار - پايدالى، ادامعا دوس، باۋ - باقشا، اعاشتاردى قورعايدى، ءان سالادى، ءسان بەرەدى، ەگىنگە پايدالى، زياندى قۇرتتاردى جويادى.
شارلاپ كەلىپ دالانى،
ۇيىمە ءۇيىن سالادى. (قارلىعاش)
سۋ بەتىن سىزىپ،
اق قۇمان ءجۇر ءسۇزىپ. (اققۋ)
كەۋدەسى قايقاڭداپ،
جۇرەدى بايپاڭداپ. (قاز).
تاقىلداتىپ مازانى اپ،
اعاشتاردى تازالاپ،
ورمانداردى ەمدەيدى،
زيانكەستى تازالاپ. (توقىلداق)
1. ءماتىن مازمۇنىن ءتۇسىندىرۋ.
2. وقۋلىقپەن جۇمىس. ءماتىندى وزبەتىلىك، تىزبەكتەي وقۋ
سەرگىتۋ ءساتى
اپپاق بولىپ تاڭ اتىپ، /قۇشاعىن كەڭ اشادى/
ءتۇتىن تىككە ۇشادى /قولدارىن تولقىنداتا جوعارى كوتەرەدى/
قارلىعاشتار قاناتىن /قاناتىن جايادى/
سامعاپ بيىك ۇشادى /قۇسشا قانات/
ۇقساستىق پەن دارالىق
قۇستار:
جابايى قۇستار - وزدىگىنەن تىرشىلىك ەتەدى، تابيعات ءسانى، ورمان ەمشىسى
ءۇي قۇستارى - قولدا باعىلادى، جۇمىرتقاسىن، مامىعى پايدالانامىز
سيتۋاسيالىق سۇراق: ورماندا كەلە جاتىرسىڭ، اعاش باسىنان قۇستىڭ بالاپانى قۇلاپ ءتۇستى. نە ىستەر ەدىڭ؟
ويىن «قاي قۇس؟» (قۇستاردىڭ داۋىسىنان قاي قۇس ەكەنىن اجىراتۋ)
- بالالار، قۇستاردى قالاي قارسى الامىز؟ (ۇيا جاساپ)
«مۇنى بىلەسىڭ بە؟»
- سەندەرگە قۇستار تۋرالى مالىمەتتەر بەرەيىن.
قازاقستاندا 474 قۇستىڭ ءتۇرى تىرشىلىك ەتەدى. بۇلار ءساۋىر ايىندا ءبىزدىڭ وڭىرگە ۇشىپ كەلەدى. زياندى جاندىكتەردى قۇرتىپ، كەمىرۋشىنى قۇرتىپ، ەگىن مەن ورماندى، باقتى قورعايدى. وسىمدىك تۇقىمىن باسقا جەرگە تاراتادى.
«حالىق بولجامدارى» - تابيعات قورعاۋ ءداستۇرىنىڭ ءبىرى. ونى بەكەرگە ايتپاعان، تىيىم سوزدەردى دە ءتۇسىندىرىپ وتىرعان.
جالپى قۇستار
— كوڭىلدەنە سايراسا — كەلەر كۇن اشىق؛
— ۇندەرى تىنسا، كۇن كۇركىرەيدى؛
— جىل قۇستارى توپتانىپ قايتسا — كەلەر قىس قاتتى؛
— جىل قۇستارى توپ - توبىمەن ءبىر مەزگىلدە ورالسا، كوكتەم تەز كىرەدى؛
— جەر باۋىرلاپ ۇشسا، اۋا رايى بۇزىلادى؛
— كۇزدە ۇياسىن كۇن تۇسەتىن جاققا سالسا - قىس سۋىق، كولەڭكە بەتكە سالسا، جىلى بولماق؛
— قىستا ءۇي توڭىرەكتەي جينالىپ قيقۋلاسا، قاردى قازسا، كۇن سۋىتادى.
ءى V بەكىتۋ كەزەڭى:
- جازدا قۇستار تىرشىلىگىندە قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
V قورىتىندىلاۋ
ۇيقاسقا ولەڭ قۇراۋ
------ ايتپايمىز،
------ باسپايمىز،
------ ساتپايمىز،
------ قورعايمىز.
Vءى. بالالاردى باعالاۋ
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما: 1قۇستاردىڭ جازعى تىرشىلىگى وقۋ، مازمۇنداۋ.
2 قالاعان ءبىر قۇستىڭ سۋرەتىن سالىپ كەلۋ
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: «ۇلگىلى وتباسى تاۋەلسىز - ەلدىڭ تىرەگى»
