تاپقىر دوستار
«تاپقىر دوستار» اتتى سايىس
وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ، لوگيكالىق ەسەپتەردى شەشۋگە داعدىلاندىرۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىن ۇشتاۋ ماقساتىندا وتكەن «تاپقىر دوستار» اتتى ساباعى وقۋشىلاردىڭ ماتەماتيكا پانىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، اۋىزشا ەسەپتەۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋگە جاعداي جاساۋ. سونداي – اق تەز شەشىم قابىلداۋعا، تاپقىرلىققا، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەيدى.
ساباقتىڭ بارىسىندا ءادىل – قازىلار القاسىن تاعايىنداپ، توپتاردى جانە سايىستىڭ شارتىمەن تانىستىرامىز.
1 – جۇرگىزۋشى: ارمىسىزدار، قۇرمەتتى ۇستازدار مەن كورەرمەندەر! بۇگىنگى ءبىزدىڭ «تاپقىر دوستار» اتتى سايىسىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
2 – جۇرگىزۋشى: سايىسىمىزدى باستاماستان بۇرىن ءادىل – قازىلار القاسىمەن تانىسالىق.
بۇگىنگى سايىسقا قاتىسۋشى توپتار:
ءى توپ: «اريفمەتيكا»
ءىى توپ: «لوگيكا»
سايىستىڭ شارتتارى:
ءى. تانىمدىق سايىس
ءىى. «ءسوز تاپقانعا...»
ءىىى. «ويلان تاپ»
IV. «مەنى ءتۇسىن»
V. «كىم جىلدام».
1 – جۇرگىزۋشى: سايىسىمىزدىڭ ءى ءبولىمى «تانىمدىق سايىس». ءار توپقا جەكە – جەكە سۇراقتار قويىلادى. ءاربىر دۇرىس جاۋاپقا 10 ۇپاي.
ءى. «تانىمدىق سايىس»
«اريفمەتيكا»:
1. ەڭ ۇلكەن ءۇش تاڭبالى سان؟ (999)
2. جۇلدىزدار جۇيەسىن قالاي اتايدى؟ (گالاكتيكا)
3. ديامەتردىڭ جارتىسى؟ (راديۋس)
4. بولگىشتەرىنىڭ سانى ەكىدەن كوپ ناتۋرال ساندار (قۇراما ساندار)
5. الىمى بولىمىنەن كىشى بولشەك /دۇرىس بولشەك/
6. ساننىڭ ەڭ كىشى ورتاق ەسەلىگىن قالاي تابامىز؟
7. وڭ جانە تەرىس سانداردى قالاي اجىراتامىز؟
«لوگيكا»:
1. ساننىڭ 1/100 بولىگى؟ (پايىز)
2. تۇڭعىش قازاق عارىشكەرى؟ (ت. اۋباكىروۆ)
3. فيگۋرانىڭ بارلىق قابىرعالارىنىڭ قوسىندىسى؟ (پەريمەتر)
4. ماسشتاب دەگەنىمىز نە؟
5. ساننىڭ ەڭ ۇلكەن ورتاق بولگىشىن قالاي تابامىز؟
6. قازاقستانداعى عارىش كەشەنى؟ (بايقوڭىر)
7. تاۋلىكتىڭ 1/24 بولىگى؟ (ساعات)
ءىى. «ءسوز تاپقانعا...»
«اريفمەتيكا»:
/ م، ب، ە ارىپتەرى/
1. «ماتەماتيكانى بىلمەسەڭ، دۇرىس ءومىر سۇرمەيسىڭ» - دەگەن پىكىرگە نە ايتاسىز؟
2. ماتەماتيكانى جاقسى مەڭگەرۋ ءۇشىن ادامعا نە قاجەت؟
3. سەنىڭ جاقىن قۇربىڭنىڭ جاسى نەشەدە؟
4. دۇكەنگە بارعان كەزىڭدە نەشە تەڭگەگە ساۋدا جاسايسىڭ؟
5. سەنىڭ جان دوسىڭنىڭ اتى كىم؟
6. اسپاننان قانشا جۇلدىز كورىپ تۇرسىڭ؟
7. سەنىڭ قانشا دوسىڭ بار؟
«لوگيكا»:
/ت، ك، ج ارىپتەرى/
1. «ماتەاتيكا – عىلىمدار پاتشاسى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
2. ماتەماتيكاداعى قانداي ساندار تۋرالى نە ويلايسىز؟
3. گەومەتريالىق فيگۋرالاردىڭ ءبىرىن اتا.
4. كومپيۋتەردە جۇمىس جاساي الاسىز با؟
5. سەنىڭ ويىڭشا ەڭ ۇلكەن قاي سان؟
6. ماتەماتيكا عىلىمى تۋرالى ءوزىڭىزدىڭ پىكىرىڭىز قانداي؟
7. ماتەماتيكا عىلىمى سەنى قىزىقتىرا ما؟
ءىىى. «ويلان تاپ»
2 – جۇرگىزۋشى: سايىسىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى «ويلان تاپ». بۇل سايىستا سىزدەر ۇپاي سانى كورسەتىلگەن ۇياشىقتاردى تاڭداۋ ارقىلى ارنايى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋلەرىڭىز كەرەك.
1 – جۇرگىزۋشى: ەگەر جاۋاپ بەرە الماي قالساڭىزدار، قالعان توپتار جاۋاپ بەرەدى. ۇپاي سول جاۋاپ بەرگەن توپقا بەرىلەدى.
ماتەماتيكالىق جۇمباقتار:
10 ۇپاي. جوق وزىندە باس تا، قاس تا، مويىن دا،
ۇزىندىعى جازۋلى تۇر بويىندا. /سىزعىش/
30 ۇپاي. دۇنيەگە تۇمسىقسىز – اق كەلەدى،
دەگەنمەنەن تۇمسىعىنان ولەدى. /قارىنداش/
50 ۇپاي. تەبەننىڭ ۇشى ءتۇيىر،
اياعى بىرەۋ، قولى جوق.
شيىر – شيىر جولى كوپ.
ءوزى سويلەي بىلمەيدى،
سالعان ءىزى سويلەيدى. /قالام/
ۇلى ماتەماتيكتەر.
10 ۇپاي. «گەومەتريانى بىلمەيتىندەر اكادەمياعا كىرمەي – اق قويسىن» دەگەن كىمنىڭ ءسوزى؟ (پلاتون)
30 ۇپاي. «ماتەماتيكا – اقيقات دۇنيەدەگى زاتتار مەن قۇبىلىستاردىڭ ساندىق اراقاتىناسى مەن كەڭىستىك فورمالارى تۋرالى عىلىم» - دەپ ماتەماتيكاعا انىقتاما بەرگەن».... (ەنگەلس)
50 ۇپاي. «ەكى نارسە عانا ءومىردىڭ ءسانىن كەلتىرەدى: ءبىرى – ماتەماتيكامەن شۇعىلدانۋ، ەكىنشىسى ودان ساباق بەرۋ» - دەپ ايتقان كىم؟ (پۋاسسون)
ءارتۇرلى (20ۇپاي)
بەينە سۇراق. سىزدەرگە كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەرىمىز گۇلنۇر، قىمبات سۇراق قويادى.
1. المانىڭ جارتىسى نەگە ۇقساس؟
2. ءۇش اعايىندىنىڭ جاستارىنىڭ قوسىندىسى 44-كە تەڭ. ءۇش جىلدان كەيىن ولاردىڭ جاستارىنىڭ قوسىندىسى نەشە بولاتىنىن انىقتاڭىز.
3. ۇپاي سىزدىكى.
IV. «مەنى ءتۇسىن»
1 – جۇرگىزۋشى: سايىسىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى «مەنى ءتۇسىن». بۇل ءبولىم بويىنشا سىزدەر وزدەرىڭىز تاڭداپ العان بەتتە جازىلعان سوزدەردى ءىس – قيمىل ارقىلى بەينەلەۋلەرىڭىز قاجەت.
/ سىزعىش، سيركۋل، ترانسپورتير، شەڭبەر، ءتورتبۇرىش، ءۇشبۇرىش، پرينتەر، ماتەماتيكا – 5، شار، دوڭگەلەك، سان/.
V. «كىم جىلدام».
جۇرگىزۋشى: سايىسىمىزدىڭ سوڭعى ءبولىمى «كىم جىلدام». ەكراندا، وزدەرىڭىز كورىپ وتىرعانداي، ءارتۇرلى ساندار (1 – 52 دەيىنگى) جاسىرىلعان. سىزدەردىڭ مىندەتتەرىڭىز – وسى جاسىرىلعان سانداردى رەت رەتىمەن ىزدەپ تابۋ. 1 مينۋتتىڭ ىشىندە ىزدەلىندى سانداردى رەت – رەتىمەن تاۋىپ، بەلگىلەپ شىعادى.
ءىىى. قورىتىندى. جەڭىمپاز توپتى انىقتاۋ، ماراپاتتاۋ.
وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن جەتىلدىرۋ، لوگيكالىق ەسەپتەردى شەشۋگە داعدىلاندىرۋ، شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىن ۇشتاۋ ماقساتىندا وتكەن «تاپقىر دوستار» اتتى ساباعى وقۋشىلاردىڭ ماتەماتيكا پانىنە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ، اۋىزشا ەسەپتەۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋگە جاعداي جاساۋ. سونداي – اق تەز شەشىم قابىلداۋعا، تاپقىرلىققا، ۇيىمشىلدىققا تاربيەلەيدى.
ساباقتىڭ بارىسىندا ءادىل – قازىلار القاسىن تاعايىنداپ، توپتاردى جانە سايىستىڭ شارتىمەن تانىستىرامىز.
1 – جۇرگىزۋشى: ارمىسىزدار، قۇرمەتتى ۇستازدار مەن كورەرمەندەر! بۇگىنگى ءبىزدىڭ «تاپقىر دوستار» اتتى سايىسىمىزعا قوش كەلدىڭىزدەر!
2 – جۇرگىزۋشى: سايىسىمىزدى باستاماستان بۇرىن ءادىل – قازىلار القاسىمەن تانىسالىق.
بۇگىنگى سايىسقا قاتىسۋشى توپتار:
ءى توپ: «اريفمەتيكا»
ءىى توپ: «لوگيكا»
سايىستىڭ شارتتارى:
ءى. تانىمدىق سايىس
ءىى. «ءسوز تاپقانعا...»
ءىىى. «ويلان تاپ»
IV. «مەنى ءتۇسىن»
V. «كىم جىلدام».
1 – جۇرگىزۋشى: سايىسىمىزدىڭ ءى ءبولىمى «تانىمدىق سايىس». ءار توپقا جەكە – جەكە سۇراقتار قويىلادى. ءاربىر دۇرىس جاۋاپقا 10 ۇپاي.
ءى. «تانىمدىق سايىس»
«اريفمەتيكا»:
1. ەڭ ۇلكەن ءۇش تاڭبالى سان؟ (999)
2. جۇلدىزدار جۇيەسىن قالاي اتايدى؟ (گالاكتيكا)
3. ديامەتردىڭ جارتىسى؟ (راديۋس)
4. بولگىشتەرىنىڭ سانى ەكىدەن كوپ ناتۋرال ساندار (قۇراما ساندار)
5. الىمى بولىمىنەن كىشى بولشەك /دۇرىس بولشەك/
6. ساننىڭ ەڭ كىشى ورتاق ەسەلىگىن قالاي تابامىز؟
7. وڭ جانە تەرىس سانداردى قالاي اجىراتامىز؟
«لوگيكا»:
1. ساننىڭ 1/100 بولىگى؟ (پايىز)
2. تۇڭعىش قازاق عارىشكەرى؟ (ت. اۋباكىروۆ)
3. فيگۋرانىڭ بارلىق قابىرعالارىنىڭ قوسىندىسى؟ (پەريمەتر)
4. ماسشتاب دەگەنىمىز نە؟
5. ساننىڭ ەڭ ۇلكەن ورتاق بولگىشىن قالاي تابامىز؟
6. قازاقستانداعى عارىش كەشەنى؟ (بايقوڭىر)
7. تاۋلىكتىڭ 1/24 بولىگى؟ (ساعات)
ءىى. «ءسوز تاپقانعا...»
«اريفمەتيكا»:
/ م، ب، ە ارىپتەرى/
1. «ماتەماتيكانى بىلمەسەڭ، دۇرىس ءومىر سۇرمەيسىڭ» - دەگەن پىكىرگە نە ايتاسىز؟
2. ماتەماتيكانى جاقسى مەڭگەرۋ ءۇشىن ادامعا نە قاجەت؟
3. سەنىڭ جاقىن قۇربىڭنىڭ جاسى نەشەدە؟
4. دۇكەنگە بارعان كەزىڭدە نەشە تەڭگەگە ساۋدا جاسايسىڭ؟
5. سەنىڭ جان دوسىڭنىڭ اتى كىم؟
6. اسپاننان قانشا جۇلدىز كورىپ تۇرسىڭ؟
7. سەنىڭ قانشا دوسىڭ بار؟
«لوگيكا»:
/ت، ك، ج ارىپتەرى/
1. «ماتەاتيكا – عىلىمدار پاتشاسى» دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟
2. ماتەماتيكاداعى قانداي ساندار تۋرالى نە ويلايسىز؟
3. گەومەتريالىق فيگۋرالاردىڭ ءبىرىن اتا.
4. كومپيۋتەردە جۇمىس جاساي الاسىز با؟
5. سەنىڭ ويىڭشا ەڭ ۇلكەن قاي سان؟
6. ماتەماتيكا عىلىمى تۋرالى ءوزىڭىزدىڭ پىكىرىڭىز قانداي؟
7. ماتەماتيكا عىلىمى سەنى قىزىقتىرا ما؟
ءىىى. «ويلان تاپ»
2 – جۇرگىزۋشى: سايىسىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى «ويلان تاپ». بۇل سايىستا سىزدەر ۇپاي سانى كورسەتىلگەن ۇياشىقتاردى تاڭداۋ ارقىلى ارنايى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋلەرىڭىز كەرەك.
1 – جۇرگىزۋشى: ەگەر جاۋاپ بەرە الماي قالساڭىزدار، قالعان توپتار جاۋاپ بەرەدى. ۇپاي سول جاۋاپ بەرگەن توپقا بەرىلەدى.
ماتەماتيكالىق جۇمباقتار:
10 ۇپاي. جوق وزىندە باس تا، قاس تا، مويىن دا،
ۇزىندىعى جازۋلى تۇر بويىندا. /سىزعىش/
30 ۇپاي. دۇنيەگە تۇمسىقسىز – اق كەلەدى،
دەگەنمەنەن تۇمسىعىنان ولەدى. /قارىنداش/
50 ۇپاي. تەبەننىڭ ۇشى ءتۇيىر،
اياعى بىرەۋ، قولى جوق.
شيىر – شيىر جولى كوپ.
ءوزى سويلەي بىلمەيدى،
سالعان ءىزى سويلەيدى. /قالام/
ۇلى ماتەماتيكتەر.
10 ۇپاي. «گەومەتريانى بىلمەيتىندەر اكادەمياعا كىرمەي – اق قويسىن» دەگەن كىمنىڭ ءسوزى؟ (پلاتون)
30 ۇپاي. «ماتەماتيكا – اقيقات دۇنيەدەگى زاتتار مەن قۇبىلىستاردىڭ ساندىق اراقاتىناسى مەن كەڭىستىك فورمالارى تۋرالى عىلىم» - دەپ ماتەماتيكاعا انىقتاما بەرگەن».... (ەنگەلس)
50 ۇپاي. «ەكى نارسە عانا ءومىردىڭ ءسانىن كەلتىرەدى: ءبىرى – ماتەماتيكامەن شۇعىلدانۋ، ەكىنشىسى ودان ساباق بەرۋ» - دەپ ايتقان كىم؟ (پۋاسسون)
ءارتۇرلى (20ۇپاي)
بەينە سۇراق. سىزدەرگە كىشكەنتاي بۇلدىرشىندەرىمىز گۇلنۇر، قىمبات سۇراق قويادى.
1. المانىڭ جارتىسى نەگە ۇقساس؟
2. ءۇش اعايىندىنىڭ جاستارىنىڭ قوسىندىسى 44-كە تەڭ. ءۇش جىلدان كەيىن ولاردىڭ جاستارىنىڭ قوسىندىسى نەشە بولاتىنىن انىقتاڭىز.
3. ۇپاي سىزدىكى.
IV. «مەنى ءتۇسىن»
1 – جۇرگىزۋشى: سايىسىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى «مەنى ءتۇسىن». بۇل ءبولىم بويىنشا سىزدەر وزدەرىڭىز تاڭداپ العان بەتتە جازىلعان سوزدەردى ءىس – قيمىل ارقىلى بەينەلەۋلەرىڭىز قاجەت.
/ سىزعىش، سيركۋل، ترانسپورتير، شەڭبەر، ءتورتبۇرىش، ءۇشبۇرىش، پرينتەر، ماتەماتيكا – 5، شار، دوڭگەلەك، سان/.
V. «كىم جىلدام».
جۇرگىزۋشى: سايىسىمىزدىڭ سوڭعى ءبولىمى «كىم جىلدام». ەكراندا، وزدەرىڭىز كورىپ وتىرعانداي، ءارتۇرلى ساندار (1 – 52 دەيىنگى) جاسىرىلعان. سىزدەردىڭ مىندەتتەرىڭىز – وسى جاسىرىلعان سانداردى رەت رەتىمەن ىزدەپ تابۋ. 1 مينۋتتىڭ ىشىندە ىزدەلىندى سانداردى رەت – رەتىمەن تاۋىپ، بەلگىلەپ شىعادى.
ءىىى. قورىتىندى. جەڭىمپاز توپتى انىقتاۋ، ماراپاتتاۋ.