InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: سالالاس قۇرمالاس سويلەمدى قايتالاۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
ا) بىلىمدىلىك: قۇرمالاس سويلەمدەردىڭ باستى بەلگىلەرىن ءبىلۋ، قۇرىلىسىن، قۇرامىن اجىراتۋ، تىنىس بەلگىلەرىن دۇرىس قويىپ جازا بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
ءا) دامىتۋشىلىق: ىنتا قويىپ تىڭداۋ، جازۋ، تالداۋ ماشىقتارىن قالىپتاستىرۋ، سوزدىك قورىن، ءسوز بايلىعىن دامىتۋ، تالداۋ جانە سالىستىرا ءبىلۋ داعدىلارىن دامىتۋ؛
ب) تاربيەلىك: ءسوز ءقادىرىن تۇسىنە بىلۋگە، جۇيەلى سويلەي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءبىلىمدى پىسىقتاۋ
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق – جاۋاپ، توپپەن جۇمىس، تالداۋ، ويلاۋ، دالەلدەۋ.
ۇيىمداستىرۋ.
1. وقۋشىلارمەن امانداسۋ.
2. كەزەكشىلەرمەن سۇحباتتاسۋ.
3. سىنىپتى ەكى توپقا ءبولۋ.

ساباقتىڭ جوسپارى:
I. قايتالاۋ - ءبىلىم اناسى.
II. وي قوزعاۋ.
III. سەرگىتۋ ءساتى.
IY. كىم جىلدام؟
Y. تاپقىرلار.
YI. سەمانتيكالىق كارتامەن جۇمىس.
YII. شاعىن تەست.
YIII. ۆەنن دياگرامماسى
IX. قورىتىندىلاۋ.
X. ۇيگە تاپسىرما.
ءحى. باعالاۋ.

قۇرامىنداعى جاي سويلەمدەرىنىڭ ءبىر - بىرىمەن ماعىنالىق قارىم - قاتىناسىنا قاراي سالالاس قۇرمالاس سويلەم التى تۇرگە بولىنەدى:
تۇسىندىرمەلى سالالاس
قارسىلىقتى سالالاس
ى ىڭعايلاس سالالاس
سەبەپ – سالدار سالالاس
كەزەكتەس سالالاس
تالعاۋلى سالالاس

قايتالاۋ - ءبىلىم اناسى
1. سويلەمنىڭ قانداي تۇرلەرى بار؟
2. جاي سويلەم دەگەنىمىز نە؟
3. قۇرمالاس سويلەم دەگەنىمىز نە؟
4. سالالاس قۇرمالاس سويلەم دەگەنىمىز نە؟
5. ىڭعايلاس سالالاس دەگەنىمىز نە؟
6. سەبەپ - سالدار سالالاس دەگەنىمىز نە؟
7. قارسىلىقتى سالالاس دەگەنىمىز نە؟
8. تۇسىندىرمەلى سالالاس دەگەنىمىز نە؟
9. تالعاۋلى سالالاس دەگەنىمىز نە؟
10. كەزەكتەس سالالاس دەگەنىمىز نە؟

وي قوزعاۋ.
ەپيگراف:
“بىلىمدىدەن شىققان ءسوز،
تالاپتىعا بولسىن كەز» (اباي)
تاپسىرما: بەرىلگەن ويدى جالعاستىرىپ، ساباقتىڭ ماقساتىن انىقتا.
العىرلار:
كەز كەلگەن ادامنىڭ قارسى پىكىرى، شارتى، سەبەبى، تالعاۋى، تۇسىنىگى، ماقساتى بولادى، سوندىقتان ول ءوز ويىن جەتكىزۋ ءۇشىن قۇرمالاس سويلەمدەردى قولدانادى. مەنىڭ ويىمشا،...

ءبىلىمپازدار:
باسقا ادامنىڭ ءسوزىن تىڭداي ءبىلۋ دە ونەر، سوندىقتان ونىڭ ايتپاق ويىن ءتۇسىنۋ ءۇشىن قۇرمالاس سويلەمدەردىڭ ماعىنالىق تۇرلەرىن بىلگەن ءجون...

سەرگىتۋ ءساتى.
ەپيگراف:
“جۇرەگىمنىڭ تۇبىنە تەرەڭ بويلا،
مەن ءبىر جۇمباق اداممىن، ونى دا ويلا.» (اباي)
ومىرلىك ۇستانىمىڭدى انىقتا:
العىرلار:
قارسىلىقتى سالالاس:
عالىم بولۋ - مىندەت ەمەس،…
ءبىلىمپازدار:
سەبەپ - سالدار سالالاس:
ءبىز قازاق ءتىلىن دامىتۋىمىز كەرەك،
سەبەبى…
ەپيگراف:
“بىلگەنگە مارجان، بىلمەسكە ارزان.» (اباي)

كىم جىلدام؟
ادامدى ەكى نارسە قارتايتپايدى: ءبىرى – جاقسى مىنەز، ەكىنشىسى جاقسى ءسوز.
كوز – قورقاق، قول – باتىر.
ەڭبەك قىلماي تاپقان مال داۋلەت بولماس: قار سۋى سىقىلدى تەز سۋالار.
اقىلدى كوپ جاساعاننان سۇراما، كوپ كورگەننەن سۇرا.
مالدى نە جەردەن سۇراۋ كەرەك، نە اققان تەردەن سۇراۋ كەرەك.
حاتتى بىرەسە كەۋدەسىنە قىسادى دا، بىرەسە وعان مەيىرى قانباعانداي بەتىنە باسادى.

ماقال - ءسوز مايەگى
ەپيگراف:
“سوڭعىلارعا ءسوزىڭ مەن ءىسىڭ قالسىن”
اباي
العىرلار:
1. جالعىزدىڭ ءۇنى شىقپاس،.................. (جاياۋدىڭ شاڭى شىقپاس).
2. قوياندى قامىس ولتىرەدى،................... (جىگىتتى نامىس ولتىرەدى).
3. جاقسى جانىڭا جولداس،............................ (جامان مالىڭا جولداس).
ءبىلىمپازدار:
1. التاۋ الا بولسا اۋىزداعى كەتەدى،... (تورتەۋ تۇگەل بولسا توبەدەگى كەلەدى).
2. ونەرلىنىڭ قولى التىن،.......................... (ولەڭشىنىڭ ءسوزى التىن).
3. ات جامانى جولدا قالدىرار،............ (جولداس جامانى قولدا قالدىرار).

تەست جۇمىسى.
دۇرىس جاۋاپتار كىلتى:
سۇراق ------1 ---2 ---3-- 4 ---5 ----6 ---7 ---8 ---9 ---10
جاۋاپ -----س ---ا--- س --ۆ ---د ---ە ---ە ---ا ---ۆ ----ە

سەمانتيكالىق كارتا
ماعىنالىق قارىم - قاتىناسىنا قاراي تۇرلەرى
مىسالدار
ىڭعايلاس سالالاس
1997 جىلى ن. نازاربايەۆتىڭ «قازاقستان - 2030» باعدارلاماسى جاريالاندى، حالقى قىزۋ قولدادى.
سەبەپ - سالدار سالالاس
ادامدارعا ءمۇعالىمنىڭ ەتكەن اسەرى ماڭگى قالىپ قويادى، سوندىقتان دا ءمۇعالىم ءوزىن - ءوزى باقىلاي جۇرۋگە ءتيىس... (ا. ماك)
قارسىلىقتى سالالاس
باس بولماق وڭاي، ءبىراق باستاماق قيىن.
تۇسىندىرمەلى سالالاس
ادامدى ەكى نارسە قارتايتپايدى: ءبىرى – جاقسى مىنەز، ەكىنشىسى – جاقسى ءسوز.
تالعاۋلى سالالاس
ءسوز بەن قىلىق سۋىق كوڭىلدى جىلىتادى نەمەسە جىلى كوڭىلدى سۋىتادى.
كەزەكتەس سالالاس
ول بىردە اقىل ايتىپ وتىردى، بىردە ەكەۋىن دە كىنالى قىلدى.

ۆەنن دياگرامماسى
سالالاس – كومپونەنتتەرى تياناقتى تەڭ دارەجەدە بايلانىسادى. جالعاۋلىق شىلاۋلار، ينتوناسيا ارقىلى بايلانىسادى.
ساباقتاس – العاشقى كومپونەنتى تياناقسىز. باعىنا بايلانىسادى. قوسىمشا ارقىلى بايلانىسادى. باعىڭقى، باسىڭقى
ەكەۋى دە قۇرمالاس سويلەم. كۇردەلى ويدى بىلدىرەدى. قۇرىلىسى جونىندە، ماعىناسى جونىندە.

قورىتىندى:
توپتاستىرۋ

ءۇي تاپسىرماسى:
1. 10 سۇراقتان تۇراتىن تەست قۇراستىرۋ.
2. كوركەم شىعارمادان سالالاستىڭ تۇرلەرىنە ەكى سويلەمنەن جازىپ كەلۋ
وقۋشىلار ءبىلىمىن باعالاۋ پاراعى