سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 9 ساعات بۇرىن)
سالاۋاتتى ءومىر سالتى. قوس سوزدەر.
ساباقتىڭ لەكسيكالىق تاقىرىبى: سالاۋاتتى ءومىر سالتى
ساباقتىڭ گرامماتيكالىق تاقىرىبى: قوس سوزدەر.
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: دەنساۋلىق نەگىزدەرى تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرىپ، قالىپتاستىرۋ. دەنساۋلىق تۋرالى ماقال - ماتەلدەرمەن جۇمىس جاساۋ ارقىلى اۋىز ادەبيەتىمەن بايلانىستىرۋ. قوس ءسوز تۋرالى بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ.
دامىتۋشىلىق: ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ، كورۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، وي تۇيىندەۋگە، ءوز بەتىمەن ىزدەنۋگە ۇيرەتۋ، ولاردىڭ تانىمدىق جانە شىعارماشىلىق يكەمدىلىكتەرىن دامىتۋ. بايلانىستىرىپ سويلەۋ ءتىلىن دامىتۋ. وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ.
تاربيەلىك: سپورتقا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرا وتىرىپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىنا باۋلۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: پانورامالىق ساباق
ساباقتىڭ ادىستەرى: سۇراق - جاۋاپ ءادىسى، ترەنينگ، ويىن ەلەمەنتتەرى، تىڭدالىم، سويلەسىم، جازىلىم، وقىلىم.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، بەينەماتەريال، سلايد، جۇمىس داپتەرى، قوسىمشا زاتتار.

ساباقتىڭ بارىسى:
ا) ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءا) تىڭداۋشىلارمەن سالەمدەسۋ.
I. پسيحولوگيالىق جاعدايات. تانىسۋ.
ءمۇعالىمنىڭ ءسوزى
پسيحولوگيالىق ترەنينگ
ءسوزجۇمباقتى شەشۋ

1. فۋتبول ويىنىنىڭ نەگىزگى قۇرالى.
2. تازالىق ساقتاۋ تۋرالى عىلىمدى نە دەيدى؟
3. اس اتاسى...
4. ادامعا ەڭ كەرەكتى سۋسىننىڭ ءبىرى.
5. ادامعا نە جەتپەگەندە ءومىر سۇرە المايدى؟
6. زاۋىتتاردىڭ مۇرجاسىنان قانداي زاتتار اۋاعا تارايدى؟
7. قانداي تاعامدا فوسفور كوپ؟
8. ادامنىڭ جارتى ءومىرى نەمەن وتەدى؟
9. ساۋلىق نەگىزى....

دەنساۋلىق – دەگەن نەگىزگى ءسوز شىقتى. دەنساۋلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
بۇگىنگى ءبىزدىڭ تاقىرىپ: سالاۋاتتى ءومىر سالتى
قازاق حالقى «دەننىڭ ساۋلىعى – باستىڭ بايلىعى» - دەپ تەگىن ايتپاعان. ەلباسىنىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا كورسەتىلگەن وزەكتى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى – سالاۋاتتى ءومىر ءسۇرۋ، ونى ناسيحاتتاۋ ماسەلەسى.

ءىى. جاڭا سوزدەرمەن تانىستىرۋ
سالاۋاتتى ءومىر سالتى
زياندى ادەتتەر
تۇرمىستىق جاعداي
ەكولوگيالىق قولايسىزدىق
ساراپشىلار
دەرەك
قورشاعان ورتا
اسەرىن تيگىزەدى
ءمان بەرمەۋ
وكىنۋ

تاپسىرما: جاڭا سوزدەرمەن جۇمىس
بەرىلگەن سويلەمدەردى قاجەتتى سوزدەرمەن تولىقتىرىڭىزدار.
1. حالىقتىڭ... جاقسارىپ قالدى.( تۇرمىستىق جاعدايى)
2. وزەن، كولدەردىڭ لاستانۋى تابيعاتقا كەرى.......( اسەرىن تيگىزەدى)
3. ازامات، سەن بۇل... قايدان الدىڭ؟(دەرەكتەردى).
4. مەن وسى جاساعان ءىس - ارەكەتىمە قاتتى....(وكىنەمىن)
5. دەنساۋلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن......... ۇستانعان ءجون. (سالاۋاتتى ءومىر سالتىن)
6.... ايتۋى بويىنشا، ءالى ءبىراز ۋاقىت كەرەك. (ساراپشىلار).

ءىىى. وقىلىم.
1 - تاپسىرما. ءماتىندى ابزاس بويىنشا وقىتۋ.

«ءبىرىنشى بايلىق - دەنساۋلىق» دەيمىز، سوندىقتان ءار ادام ءوز دەنساۋلىعىنا كوڭىل ءبولۋى قاجەت. ءبىراق وسى ءسوزدى ايتقانىمىزبەن، كوپ ءمان بەرمەيمىز. ايتىلعان ساتتە ەسىمىزگە تۇسەدى، قۇلاعىمىزعا جاعادى. كەلىسەمىز. سونان سوڭ ءوزىمىز ۇمىتىپ كەتەمىز. ءسويتىپ كۇندەردىڭ كۇنىندە اۋىرىپ قالىپ وكىنەمىز دە، ەمحانادان ەم، ءدارىحانادان ءدارى - دارمەك ىزدەيمىز. ءبىراق ادام ومىرىندە بارلىعى دا ويلاعانداي بولا بەرمەيدى، سوندىقتان دارىگەردىڭ دە كومەگىنە سۇيەنەمىز.
«دەنى ساۋ ادام - تابيعاتتىڭ ەڭ قىمبات جەمىسى» دەپ تەگىن ايتىلماعان. تۇرمىستىق جاعداي، تىرشىلىك دەڭگەيىنىڭ قۇلدىراۋى جانە ەكولوگيالىق قولايسىزدىق – ءبارى دە دەنساۋلىققا كەرى اسەرىن تيگىزەدى. ءاربىر ادام دەنە تاربيەسىمەن اينالىسۋعا، دۇرىس تاماقتانۋعا مىندەتتى. سونىمەن بىرگە دۇرىس ۇيىقتاۋعا ادەتتەنۋ كەرەك. زياندى ارەكەتتەردەن اۋلاق بولىپ، تازالىق شارالارىن ساقتاۋ كەرەك. تازا اۋادا دەمالۋعا، قالا سىرتىنا ءجيى - ءجيى شىعۋعا جانە كوڭىل - كۇيىمىزدى كوتەرىڭكى ۇستاۋعا تىرىسۋىمىز كەرەك.
دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى ساراپشىلارىنىڭ دەرەگى بويىنشا حالىق دەنساۋلىعىنىڭ 49 - 50 % ءومىر سالتىنا، ياعني ادامنىڭ ءوز دەنساۋلىعىنا قالاي قارايتىنىنا تاۋەلدى، 17 - 20 % قورشاعان ورتا ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى.

1) ءاربىر ابزاستىڭ نەگىزگى مازمۇنىن اشۋ
2) ءماتىن ىشىنەن ماقالداردى تابۋ.
3) «سۋرەتتەر سويلەيدى» تاپسىرماسى: بەرىلگەن سۋرەتتەردى ماتىندەگى ءتيىستى سويلەمدەرمەن سايكەستەندىرۋ.
4) ماتىندەگى استى سىزىلعان سوزدەرمەن جۇمىس.

گرامماتيكالىق تاقىرىپ: قوس سوزدەر.
قوس سوزدەر ەكى ءسوزدىڭ قوسارلانۋى نەمەسە قايتالانۋى ارقىلى جاسالادى. ولار دەفيس ارقىلى جازىلادى.
مىسالى: بۇل ءدارىحانا كۇندىز - ءتۇنى اشىق، تاۋلىك بويى جۇمىس ىستەيدى.

IV. جازىلىم. گرامماتيكالىق تاپسىرمالار.
1. ەكى باعانداعى سوزدەردىڭ جۇبىن تاۋىپ قوس ءسوز جاساڭىز.

1. ەم - ا. ەركىن
2. جەمىس – ءا. دوم
3. كۇنى - ب. جيدەك
4. ەمىن - ۆ. ءتۇنى

2. سويلەم ىشىنەن قوس سوزدەردى تاۋىپ، تىنىس بەلگىسىن قويىڭىز.
1. استانا كوشەلەرىندە ەرسىلى قارسىلى كولىكتەر اعىلىپ جاتىر.
2. تۇنگى استانا ءتۇرلى ءتۇستى شامدارىمەن الىستان كوز تارتادى.
3. استاناعا قىسى جازى شەتەل قوناقتارى كەلەدى.
4. استانادا ءجيى ءجيى فورۋمدار، كونفەرەنسيالار وتەدى.
(وقىتۋشى: سويلەمنىڭ ىشىندە قانداي ءسوز قايتالانادى؟ استانا قالاسى تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟ بيىل وتانىمىزدىڭ جۇرەگى، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تىرەگى استانا قالاسىنا 20 جىل. وسىعان وراي وسى تاپسىرما ورىندالدى).
سەرگىتۋ ءساتى: فلەشموب. «العا، قازاقستان!»
ويىن. ماقالدى جالعاستىرىڭىز.
1. دەنساۋلىق –.....................
2. اۋىرىپ ەم ىزدەگەنشە،.............................
3. سالاۋاتتى ءومىر –........................
4. شىنىقساڭ...........................
5. تازالىق................
(كوتەرىڭكى كوڭىل، شىمىر بولارسىڭ، ساۋلىق نەگىزى، زور بايلىق، اۋىرماۋدىڭ جولىن ىزدە)

IV. تىڭدالىم. بەينەفيلم. بەرىلگەن تەست تاپسىرمالارىن ورىنداۋ.
1. نەگىزگى اقپاراتتى كورسەتىڭىز
ا) ادامنىڭ دەنساۋلىعى
ۆ) ادامنىڭ كاسىبى
س) ادامنىڭ ءبىلىمى
د) ادامنىڭ وتباسى
2. سۇراققا دۇرىس جاۋاپتى تابىڭىز.
وقجەتپەس شيپاجايىنىڭ اشىلعانىنا قانشا ۋاقىت بولدى؟
ا) ءبىر عاسىر
ۆ) ون جىل
س) جارتى عاسىر
د) جيىرما بەس جىل

3. سويلەمدى ءماتىن مازمۇنىنا ساي تولىقتىرىڭىز.
بولاشاقتا ساۋىقتىرۋ شارالارىنا....... ەنگىزۋ كوزدەلىپ وتىر.
ا) رادونوتەراپيانى
ۆ) گيمناستيكا مەن ۆەلوسپورتتى
س) تىنىس الۋ گيمناستيكاسىن
د) ۆەلوسپورتتى
4. ءماتىننىڭ باستى تىرەك سوزدەرىن انىقتاڭىز.
ا) ادەتتەر، ءتارتىپ، ەمشارا
ۆ) زياندى ادەتتەر، ماقسات
د) دەنساۋلىق، رادون، ءتارتىپ
س) شيپاجاي، ساۋىقتىرۋ، ەمشارا

V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ. سويلەسىم.
ءمۇعالىم: ۇلى ويشىل سوكراتقا كەزىڭدە مىناداي سۇراق قويىپتى: «ادامعا ومىردە نە قىمبات بايلىق پا، الدە اتاق پا؟». سوندا سوكرات «بايلىق تا، اتاق تا، داڭق تا ادامدى شىن باقىتتى ەتە المايدى. ال، سىزدەر قالاي ويلايسىزدار، ادامعا شىن باقىتتى بولۋ ءۇشىن نە قاجەت؟
دەنساۋلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن ءسىز نە ىستەيسىز؟ ءبىر سويلەممەن جاۋاپ بەرىڭىزدەر.
ياعني ادام باقىتتى بولۋ ءۇشىن وعان دەنساۋلىق كەرەك، ال دەنساۋلىقتىڭ كەپىلى سالاۋاتتىلىق. «تىرشىلىكتىڭ نەگىزى – سالاۋاتتى بولاشاق» دەپ بۇگىنگى ساباعىمىزدى اياقتايمىز.

اقمولا وبلىسى، بۋراباي اۋدانى
تىلدەردى وقىتۋ ورتالىعى
ماشيروۆا انار قالىمجان قىزى

سالاۋاتتى ءومىر سالتى. قوس سوزدەر. جۇكتەۋ

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما