InfoHub Logo

ەكونوميكا نەگىزدەرى جانە قارجىلىق ساۋاتتىلىق

7 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «سالىق. سالىق جۇيەسى»
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك. وقۋشىلارعا «سالىق» تۋرالى ۇعىم بەرىپ، ونىڭ تۇرلەرى تۋرالى ناقتى مىسالدار كەلتىرە ءتۇسىندىرۋ.
ءار ءتۇرلى ەسەپتەردى شىعارتۋعا ۇيرەتۋ. سالىقتىڭ الەۋمەتتىك ماڭىزى نەدە، وعان قاتىستى جاعدايلار تۋرالى كەڭىرەك تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردى قارجى ءپانىنىڭ نەگىزگى سالاسى بولىپ دامۋدىڭ تابىلاتىن سالىق تاراۋى بويىنشا تۇسىنۋگە، سويلەۋگە، قۇجاتتارمەن جۇمىس ىستەۋگە توسەلدىرۋ.
تاربيەلىك: وقۋشىلارعا ەكونوميكالىق تاربيە بەرۋ، قازىرگى نەگىزى قارجىعا، كاسىپكەرلىككە، بيزنەسكە بايلانىستى ەكەنىن ءتۇسىندىرىپ، وسى سالادا ءبىلىمدى بولۋعا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ، بايانداۋ، بىرلەسكەن ۇجىمدىق ارەكەت.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ەسەپتەر، ءۇي، كولىك، جەر قويناۋى سۋرەتتەرى.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، ماتەماتيكا.

ساباق بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1. مەملەكەت دەگەنىمىز نە؟
مەملەكەتتىك بيۋدجەت دەگەنىمىز نە؟
مەملەكەتتىك قارجى دەگەنىمىز نە؟
مەملەكەتتىك بيۋدجەتتىڭ تابىس كوزدەرىن نە قۇرايدى؟
مەملەكەتتىك بيۋدجەتتىڭ شىعىن كوزدەرىن اتا.
مەملەكەتتىك بيۋدجەتتىڭ نەشە ءتۇرىن بىلەسىڭدەر تۇرلەرىن اتا؟
ارتىقشىلىعى بار بيۋدجەت دەگەنىمىز نە؟
تاپشىلىعى بار بيۋدجەت دەگەنىمىز نە؟
تەڭگەرىمدى بيۋدجەت دەگەنىمىز نە؟
2010 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا بيۋدجەت تابىسى 2، 369 ملرد. تەڭگە، ال بيۋدجەت شىعىنى 3. 319 ملرد. تەڭگەنى قۇراعان.
2011 جىلى بيۋدجەت تابىسى 1، 500 ملرد. تەڭگەنى قۇراپ، ال بيۋدجەت 1. 200 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى.
2012 جىلى بيۋدجەت تابىسى 1100 ملرد. تەڭگەنى قۇراپ، ال بيۋدجەت 1100 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى

جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ:
جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن سۇراق قويۋدان باستايمىز.
مەملەكەت جۇمساۋ ءۇشىن اقشانى قايدان الادى؟
سالىق دەگەنىمىز نە؟
سالىق دەگەنىمىز – بۇل ازاماتتار نەمەسە فيرمانىڭ جالاقى نەمەسە پايدادان مەملەكەت پايداسىنا تولەيتىن مىندەتتى تولەمدەر.

سالىقتىڭ تۇرلەرى:
1. جەكە تابىس سالىعى
2. جەر قويناۋىن پايدالانعانى ءۇشىن سالىق
3. اكسيزدەر
4. ەكسپورتتالاتىن شيكى مۇناي، گاز كوندەنساتىنا رەنتا سالىعى
5. جەر سالىعى
6. كولىك قۇرالدارى سالىعى
7. مۇلىك سالىعى
مەنشىك قۇقىعىندا سالىق سالۋ وبەكتىسى بار جەكە جانە زاڭدى تۇلعالار سالىق تولەۋشىلەر بولىپ تابىلادى.

بۇرىنعى كەزدەگى سالىقتاردىڭ تۇرلەرى.
1. باج سالىعى – وڭدەلەتىن جەرگە سالىناتىن سالىق
2. زەكەت – ءعارىپ - كەمتار ادامدارعا ۇلەستىرۋ ءۇشىن مەشىت جينايتىن سالىق
3. قالان – مونعولدار بيلەگەن كەزدە ەگىنشىلەرگە سالىنعان سالىق
4. تاعار – اسكەردى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن زاتتاي الىنعان سالىق.
سالىقتار قارجىنىڭ باستاپقى كاتەگورياسى بولىپ تابىلادى، ولار مەملەكەتپەن بىرگە پايدا بولدى جانە مەملەكەتتىڭ ءومىر ءسۇرىپ، دامۋىنىڭ نەگىزى بولىپ تابىلادى. سالىقتار بارلىق ەلدەردە ولاردىڭ قوعامدىق - ەكونوميكالىق قۇرلىسى مەن ساياسي ءىس - باعىتىنا قاراماستان، ۇلتتىق تابىستى قايتا ءبولۋدىڭ باستى قۇرالى، مەملەكەتتىڭ كىرىستەرىن جانە بيۋدجەتتىڭ كىرىستەرىن قالىپتاستىرۋدىڭ شەشۋشى كوزى بولىپ تابىلادى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ بيۋدجەتىنىڭ 90% سالىقتار قۇرايدى.

1 تاپسىرما:
وقۋ قۇرالىنىڭ 28 - بەتىمەن جۇمىس. «300 جىل بۇرىنعى سالىق» وقۋشىلار ءماتىندى وقىپ، 300 جىل بۇرىنعى سالىقپەن قازىرگى كەزدەسەتىن سالىقتاردىڭ تۇرلەرىن سالىستىرۋ.

بۇرىنعى كەزدەگى سالىقتاردىڭ تۇرلەرى.
 باج سالىعى – وڭدەلەتىن جەرگە سالىناتىن سالىق
 زەكەت – ءعارىپ - كەمتار ادامدارعا ۇلەستىرۋ ءۇشىن مەشىت جينايتىن سالىق
 قالان – مونعولدار بيلەگەن كەزدە ەگىنشىلەرگە سالىنعان سالىق
 تاعار – اسكەردى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن زاتتاي الىنعان سالىق.