سان ەسىم
اتىراۋ وبلىسى، اتىراۋ قالاسى
№ 3 مەكتەپ - گيمنازياسى ورىس سىنىپتارىنداعى
قازاق ءتىلى ءپانى ءمۇعالىمى يۋسۋپوۆا اينۋر مادەنيەتوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سان ەسىم
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: سان ەسىم تۋرالى وقۋشىلارعا تولىق ماعلۇمات بەرۋ. العان بىلىمدەرىن پىسىقتاپ، تەوريالىق العان ۇعىمدارىن مىسالدار ارقىلى تەرەڭ مەڭگەرتۋ.
تاربيەلىك: سان ەسىم تاقىرىبىن ءتۇسىندىرۋ كەزىندە سوزدەر مەن سويلەمدەردىڭ تاربيەلىلىك مانىنە كوڭىل بولە وتىرىپ، توپپەن جۇمىس ىستەۋ ارقىلى ىنتىماق پەن بىرلىككە، جولداستىققا كومەك كورسەتۋگە باۋلۋ.
دامىتۋشىلىق: سان ەسىمنەن العان بىلىمدەرىن جاتتىعۋ جۇمىستارى ارقىلى دامىتۋ، ءوز بەتىنشە ورىنداۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، توپپەن جۇمىس ىستەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: مانەرلەپ وقۋ، اۋىزشا سويلەۋ، تىڭداپ ءتۇسىنۋ، جازۋ، ەكەۋارا سويلەۋ، سۇراق - جاۋاپ، ىنتالاندىرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايد، وقۋلىق
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
سىنىپپەن سالەمدەسىپ، تۇگەندەۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا جۇمىس
ءىىى. جاڭا ساباق
ءىV. وزىندىك جۇمىس
V. سەرگىتۋ ءساتى
Vءى. توپ جۇمىسى
Vءىى. تاقتامەن جۇمىس
Vءىىى. قورىتىندى
IX. ۇيگە تاپسىرما
ح. باعالاۋ
ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا جۇمىس
ءسوز تاپتارى
↓
زات ەسىم
سان ەسىم
سىن ەسىم
ەتىستىك
ەسىمدىك
ۇستەۋ
شىلاۋ
وداعاي
ەلىكتەۋ
ءىىى. جاڭا ساباق
ءى توپ
سان ەسىم دەگەنىمىز نە؟ تۇرلەرىن اتاڭىز
سان ەسىم دەگەنىمىز - زاتتىڭ سانىن بىلدىرەتىن ءسوز تابى. سۇراقتارى: نەشە؟ قانشا؟ نەشىنشى؟ نەشەۋ؟
يميا چيسليتەلنوە - چاست رەچي كوتورايا وبوزناچاەت كوليچەستۆو پرەدمەتوۆ ي وتۆەچاەت نا ۆوپروسى: سكولكو؟ كوتورىي؟ مىسالى، ءبىر، ەكى، ءۇش
سان ەسىم ماعىناسىنا قاراي 6 تۇرگە بولىنەدى.
پو سۆوەمۋ زناچەنيۋ سان ەسىم ۆ كازاحسكوم يازىكە دەليتسيا نا:
ەسەپتىك سان ەسىم - كوليچەستۆەننىە
رەتتىك سان ەسىم - پوريادكوۆىە
جيناقتىق سان ەسىم - سوبيراتەلنىە
بولشەكتىك سان ەسىم - دروبنىە
بولجالدىق سان ەسىم - پرەدپولوجيتەلنىە
توپتاۋ سان ەسىم - رازدەليتەلنىە
ءىى توپ
سان ەسىمنىڭ تۇرلەرىنە تولىق ماعلۇمات بەرۋ
سان ەسىمنىڭ جاي ءتۇرى - پروستىە چيسليتەلنىە
0 - ءنول
1 - ءبىر
2 - ەكى
3 - ءۇش
4 - ءتورت
5 - بەس
6 - التى
7 – جەتى
8 - سەگىز
9 - توعىز
10 - ون
20 - جيىرما
30 - وتىز
40 - قىرىق
50 - ەلۋ
60 – الپىس
70 - جەتپىس
80 - سەكسەن
90 - توقسان
100 - ءجۇز
1000 - مىڭ
1000000 - ميلليون
سان ەسىمنىڭ كۇردەلى ءتۇرى – سوستاۆنىە چيسليتەلنىە
11 - ون ءبىر
15 - ون بەس
19 - ون توعىز
101 - ءجۇز ءبىر
201 - ەكى جۋز ءبىر 428 - ءتورت جۋز جيىرما سەگىز
666 - التى جۋز الپىس التى
1957 - ءبىر مىڭ توعىز جۋز ەلۋ جەتى
سان ەسىم تۇرلەرى
تۇرلەرى جۇرناقتارى مىسالى
رەتتىك - نشى، - ءنشى، - ىنشى، - ءىنشى ءبىر - ءىنشى پەرۆىي
جيناقتىق - اۋ، - ەۋ سۇراقتارى: نەشەۋ؟ ۆسەگو سەم بىرەۋ، ەكەۋ، ۇشەۋ، تورتەۋ بەسەۋ
بولشەكتىك
بولجالدىق - داي، - دەي، - تاي، تەي قىرىق - تاي وكولو سوروكا
توپتاۋ وبرازۋيۋتسيا پۋتەم پوۆتورەنيا چيسليتەلنىح س وكونچانيامي شىعىس سەپ ۆ كونسە بەس - بەستەن پو پيات، ون - وننان پو دەسيات
IV. وزىندىك جۇمىس. “سان ەسىم” مۇحيتى كارتاسىمەن جۇمىس. ارالدارعا ساياحات كەشۋ.
سان ەسىم
↓
ەسەپتىك
رەتتىك
جيناقتىق
توپتاۋ
بولجالدىق
بولشەكتىك
1 - ارال: “ەسەپتىك سان ەسىمدەر”
1 - توپ. ءبىزدىڭ وتانىمىز – قازاقستان. اۋماعى باتىستان شىعىسقا 3000 شاقىرىم، ال سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە دەيىن 1700 شاقىرىم. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جەر كولەمى جونىنەن دۇنيە جۇزىندە 9 – ورىندا.
2 - توپ. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق قۇرامى ءار الۋان. قازاقستاندا 130 - داي ۇلت وكىلدەرى تۇرادى. نەگىزگى ۇلت قازاقتار رەسپۋبليكادا 52 پايىزدى قۇرايدى.
2 - ارال: “رەتتىك سان ەسىمدەر”
1 - توپ. كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا رەتتىك سان ەسىمدى قويىپ جاز
جەتى اتاڭدى ءبىل!
اتاسى - ءبىرىنشى
اكەسى –
بالاسى –
نەمەرەسى -
شوبەرەسى -
شوپشەك -
نەمەنە -
سان ەسىمدەردى سوزبەن جازىپ، رەتتىك سان ەسىمگە اينالدىرىڭىز. 2؛ 6؛ 11؛ 15؛ 29؛ 36؛ 44؛ 58؛ 69؛ 74؛ 88؛ 99؛ 199؛ 1840؛ 3689534
2 - توپ. سەپتىك جالعاۋلارىن ءبىل!
ءبىرىنشىسى – اتاۋ
................- ىلىك
...............- بارىس
...............- تابىس
...............- جاتىس
................- شىعىس
............- كومەكتەس
مىنا ەسەپتىك سان ەسىمدەردى سيفرمەن جازىپ، رەتتىك سان ەسىمگە اينالدىرۋ.
مىڭ، ءجۇز، سەكسەن، بەس، سەگىز
3 - ارال: “جيناقتىق سان ەسىمدەر”
1 - توپ. جيناقتىق سان ەسىمدەردى تابۋ:
اۋىز بىرەۋ، قۇلاق ەكەۋ.
بي ەكەۋ بولسا، داۋ تورتەۋ.
2 - توپ. جيناقتىق سان ەسىمدەردى تابۋ:
اتادان التاۋ تۋسا دا،
باسىڭا ءبىر جالعىزدىق تۇسەر
اعايىن التاۋ، انا بىرەۋ.
4 - ارال: “بولجالدىق سان ەسىمدەر”
1 - توپ. ەسەپتىك سان ەسىمدەردى بولجالدىق سان ەسىمدەرگە اينالدىرۋ، سويلەم قۇراۋ:
سەگىز ءجۇز.......،
قىرىق.......،
2 - توپ. ەسەپتىك سان ەسىمدەردى بولجالدىق سان ەسىمدەرگە اينالدىرۋ، سويلەم قۇراۋ:
ەلۋ.......،
سەكسەن....،
5 - ارال: “توپتاۋ سان ەسىمدەر”
ساعات نەشە؟ دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەر، ماعىناسىنا اجىرات
6 - ارال: “بولشەكتىك سان ەسىمدەر”
1 - توپ. ديالوگتى وقىپ ءوزارا سويلەسۋ ماعىناسىنا اجىراتۋ
بالاسى: اكە، ساعات نەشە بولدى؟
اكەسى: ساعات سەگىز جارىم بولدى. قايدا باراسىڭ؟
بالاسى: بانككە
اكەسى: بانك نەشەدە اشىلادى؟
بالاسى: توعىز جارىمدا اشىلادى؟
اكەسى: وندا نە ىستەيسىڭ؟
بالاسى: اقشا ايىرباستايمىن.
2 - توپ. ديالوگتى وقىپ ءوزارا سويلەسۋ ماعىناسىنا اجىراتۋ
بالاسى: انا، ساعات نەشە بولدى؟
اناسى: ساعات جەتى جارىم بولدى. جۇمىسىڭ بار ما؟
بالاسى: يا. سايلاۋدىڭ جۇمىستارىمەن “نۇر وتان” عيماراتىنا بارامىن.
اناسى: قاي ۋاقىتتا ۇيدە بولاسىڭ؟
بالاسى: ساعات ءبىر جارىمدا كەلەمىن
V. سەرگىتۋ ءساتى
مىنا سانداردى دۇرىس اتاساڭدار، ءبىر جانۋاردىڭ اتى شىعادى.
9 – 6 – 8 – 5 – 6 – 40 – 6 –
1000 – 60 – 8 – 6 –
5 – 6 – 40 – 60 –
№ 3 مەكتەپ - گيمنازياسى ورىس سىنىپتارىنداعى
قازاق ءتىلى ءپانى ءمۇعالىمى يۋسۋپوۆا اينۋر مادەنيەتوۆنا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سان ەسىم
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك: سان ەسىم تۋرالى وقۋشىلارعا تولىق ماعلۇمات بەرۋ. العان بىلىمدەرىن پىسىقتاپ، تەوريالىق العان ۇعىمدارىن مىسالدار ارقىلى تەرەڭ مەڭگەرتۋ.
تاربيەلىك: سان ەسىم تاقىرىبىن ءتۇسىندىرۋ كەزىندە سوزدەر مەن سويلەمدەردىڭ تاربيەلىلىك مانىنە كوڭىل بولە وتىرىپ، توپپەن جۇمىس ىستەۋ ارقىلى ىنتىماق پەن بىرلىككە، جولداستىققا كومەك كورسەتۋگە باۋلۋ.
دامىتۋشىلىق: سان ەسىمنەن العان بىلىمدەرىن جاتتىعۋ جۇمىستارى ارقىلى دامىتۋ، ءوز بەتىنشە ورىنداۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، توپپەن جۇمىس ىستەۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس
ساباقتىڭ ءادىسى: مانەرلەپ وقۋ، اۋىزشا سويلەۋ، تىڭداپ ءتۇسىنۋ، جازۋ، ەكەۋارا سويلەۋ، سۇراق - جاۋاپ، ىنتالاندىرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: سلايد، وقۋلىق
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
سىنىپپەن سالەمدەسىپ، تۇگەندەۋ
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا جۇمىس
ءىىى. جاڭا ساباق
ءىV. وزىندىك جۇمىس
V. سەرگىتۋ ءساتى
Vءى. توپ جۇمىسى
Vءىى. تاقتامەن جۇمىس
Vءىىى. قورىتىندى
IX. ۇيگە تاپسىرما
ح. باعالاۋ
ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا جۇمىس
ءسوز تاپتارى
↓
زات ەسىم
سان ەسىم
سىن ەسىم
ەتىستىك
ەسىمدىك
ۇستەۋ
شىلاۋ
وداعاي
ەلىكتەۋ
ءىىى. جاڭا ساباق
ءى توپ
سان ەسىم دەگەنىمىز نە؟ تۇرلەرىن اتاڭىز
سان ەسىم دەگەنىمىز - زاتتىڭ سانىن بىلدىرەتىن ءسوز تابى. سۇراقتارى: نەشە؟ قانشا؟ نەشىنشى؟ نەشەۋ؟
يميا چيسليتەلنوە - چاست رەچي كوتورايا وبوزناچاەت كوليچەستۆو پرەدمەتوۆ ي وتۆەچاەت نا ۆوپروسى: سكولكو؟ كوتورىي؟ مىسالى، ءبىر، ەكى، ءۇش
سان ەسىم ماعىناسىنا قاراي 6 تۇرگە بولىنەدى.
پو سۆوەمۋ زناچەنيۋ سان ەسىم ۆ كازاحسكوم يازىكە دەليتسيا نا:
ەسەپتىك سان ەسىم - كوليچەستۆەننىە
رەتتىك سان ەسىم - پوريادكوۆىە
جيناقتىق سان ەسىم - سوبيراتەلنىە
بولشەكتىك سان ەسىم - دروبنىە
بولجالدىق سان ەسىم - پرەدپولوجيتەلنىە
توپتاۋ سان ەسىم - رازدەليتەلنىە
ءىى توپ
سان ەسىمنىڭ تۇرلەرىنە تولىق ماعلۇمات بەرۋ
سان ەسىمنىڭ جاي ءتۇرى - پروستىە چيسليتەلنىە
0 - ءنول
1 - ءبىر
2 - ەكى
3 - ءۇش
4 - ءتورت
5 - بەس
6 - التى
7 – جەتى
8 - سەگىز
9 - توعىز
10 - ون
20 - جيىرما
30 - وتىز
40 - قىرىق
50 - ەلۋ
60 – الپىس
70 - جەتپىس
80 - سەكسەن
90 - توقسان
100 - ءجۇز
1000 - مىڭ
1000000 - ميلليون
سان ەسىمنىڭ كۇردەلى ءتۇرى – سوستاۆنىە چيسليتەلنىە
11 - ون ءبىر
15 - ون بەس
19 - ون توعىز
101 - ءجۇز ءبىر
201 - ەكى جۋز ءبىر 428 - ءتورت جۋز جيىرما سەگىز
666 - التى جۋز الپىس التى
1957 - ءبىر مىڭ توعىز جۋز ەلۋ جەتى
سان ەسىم تۇرلەرى
تۇرلەرى جۇرناقتارى مىسالى
رەتتىك - نشى، - ءنشى، - ىنشى، - ءىنشى ءبىر - ءىنشى پەرۆىي
جيناقتىق - اۋ، - ەۋ سۇراقتارى: نەشەۋ؟ ۆسەگو سەم بىرەۋ، ەكەۋ، ۇشەۋ، تورتەۋ بەسەۋ
بولشەكتىك
بولجالدىق - داي، - دەي، - تاي، تەي قىرىق - تاي وكولو سوروكا
توپتاۋ وبرازۋيۋتسيا پۋتەم پوۆتورەنيا چيسليتەلنىح س وكونچانيامي شىعىس سەپ ۆ كونسە بەس - بەستەن پو پيات، ون - وننان پو دەسيات
IV. وزىندىك جۇمىس. “سان ەسىم” مۇحيتى كارتاسىمەن جۇمىس. ارالدارعا ساياحات كەشۋ.
سان ەسىم
↓
ەسەپتىك
رەتتىك
جيناقتىق
توپتاۋ
بولجالدىق
بولشەكتىك
1 - ارال: “ەسەپتىك سان ەسىمدەر”
1 - توپ. ءبىزدىڭ وتانىمىز – قازاقستان. اۋماعى باتىستان شىعىسقا 3000 شاقىرىم، ال سولتۇستىكتەن وڭتۇستىككە دەيىن 1700 شاقىرىم. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جەر كولەمى جونىنەن دۇنيە جۇزىندە 9 – ورىندا.
2 - توپ. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق قۇرامى ءار الۋان. قازاقستاندا 130 - داي ۇلت وكىلدەرى تۇرادى. نەگىزگى ۇلت قازاقتار رەسپۋبليكادا 52 پايىزدى قۇرايدى.
2 - ارال: “رەتتىك سان ەسىمدەر”
1 - توپ. كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا رەتتىك سان ەسىمدى قويىپ جاز
جەتى اتاڭدى ءبىل!
اتاسى - ءبىرىنشى
اكەسى –
بالاسى –
نەمەرەسى -
شوبەرەسى -
شوپشەك -
نەمەنە -
سان ەسىمدەردى سوزبەن جازىپ، رەتتىك سان ەسىمگە اينالدىرىڭىز. 2؛ 6؛ 11؛ 15؛ 29؛ 36؛ 44؛ 58؛ 69؛ 74؛ 88؛ 99؛ 199؛ 1840؛ 3689534
2 - توپ. سەپتىك جالعاۋلارىن ءبىل!
ءبىرىنشىسى – اتاۋ
................- ىلىك
...............- بارىس
...............- تابىس
...............- جاتىس
................- شىعىس
............- كومەكتەس
مىنا ەسەپتىك سان ەسىمدەردى سيفرمەن جازىپ، رەتتىك سان ەسىمگە اينالدىرۋ.
مىڭ، ءجۇز، سەكسەن، بەس، سەگىز
3 - ارال: “جيناقتىق سان ەسىمدەر”
1 - توپ. جيناقتىق سان ەسىمدەردى تابۋ:
اۋىز بىرەۋ، قۇلاق ەكەۋ.
بي ەكەۋ بولسا، داۋ تورتەۋ.
2 - توپ. جيناقتىق سان ەسىمدەردى تابۋ:
اتادان التاۋ تۋسا دا،
باسىڭا ءبىر جالعىزدىق تۇسەر
اعايىن التاۋ، انا بىرەۋ.
4 - ارال: “بولجالدىق سان ەسىمدەر”
1 - توپ. ەسەپتىك سان ەسىمدەردى بولجالدىق سان ەسىمدەرگە اينالدىرۋ، سويلەم قۇراۋ:
سەگىز ءجۇز.......،
قىرىق.......،
2 - توپ. ەسەپتىك سان ەسىمدەردى بولجالدىق سان ەسىمدەرگە اينالدىرۋ، سويلەم قۇراۋ:
ەلۋ.......،
سەكسەن....،
5 - ارال: “توپتاۋ سان ەسىمدەر”
ساعات نەشە؟ دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەر، ماعىناسىنا اجىرات
6 - ارال: “بولشەكتىك سان ەسىمدەر”
1 - توپ. ديالوگتى وقىپ ءوزارا سويلەسۋ ماعىناسىنا اجىراتۋ
بالاسى: اكە، ساعات نەشە بولدى؟
اكەسى: ساعات سەگىز جارىم بولدى. قايدا باراسىڭ؟
بالاسى: بانككە
اكەسى: بانك نەشەدە اشىلادى؟
بالاسى: توعىز جارىمدا اشىلادى؟
اكەسى: وندا نە ىستەيسىڭ؟
بالاسى: اقشا ايىرباستايمىن.
2 - توپ. ديالوگتى وقىپ ءوزارا سويلەسۋ ماعىناسىنا اجىراتۋ
بالاسى: انا، ساعات نەشە بولدى؟
اناسى: ساعات جەتى جارىم بولدى. جۇمىسىڭ بار ما؟
بالاسى: يا. سايلاۋدىڭ جۇمىستارىمەن “نۇر وتان” عيماراتىنا بارامىن.
اناسى: قاي ۋاقىتتا ۇيدە بولاسىڭ؟
بالاسى: ساعات ءبىر جارىمدا كەلەمىن
V. سەرگىتۋ ءساتى
مىنا سانداردى دۇرىس اتاساڭدار، ءبىر جانۋاردىڭ اتى شىعادى.
9 – 6 – 8 – 5 – 6 – 40 – 6 –
1000 – 60 – 8 – 6 –
5 – 6 – 40 – 60 –
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
