InfoHub Logo

اقتوبە وبلىسى، ايتەكە بي اۋدانى
كومسومول سەلوسى، ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپ
تاريح ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى: ايازبايەۆا ءنۇريا قايىربەك قىزى

قازاقستان تاريحى
5 كلاسس
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرى
ساباقتىڭ ماقساتى: ورتا عاسىرلارداعى ساۋلەت ونەرى، ارحيتەكتۋرالىق قۇرىلىس جۇيەلەرىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن اشا وتىرىپ، ولاردىڭ تاريحتاعى الاتىن ورنىن انىقتاۋ
ساباقتىڭ مىندەتتەرى: بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا جالپى ساۋلەت ونەرى تۋرالى تۇسىنىك بەرە وتىرىپ، قازاقستانداعى ورتا عاسىرلارداعى ساۋلەت ونەرىنىڭ دامۋى، تاريحي ەرەكشەلىگى جايىنداعى مالىمەتتەردى ۇعىندىرۋ

دامىتۋشىلىق: قازاقستانداعى ساۋلەت ونەرى تۋىندىلارىنان مىسالدار كەلتىرە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ تانىمدىق قابىلەتتەرىن، سويلەۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ
تاربيەلىك: ورتا عاسىرلارداعى ساۋلەت ونەرىنىڭ تۋىندىلارىن قازىرگى زامانعى ارحيتەكتۋرانىڭ وزىق ۇلگىلەرىمەن سالىستىرا وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ساۋلەت ونەرىنە دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرا وتىرىپ، ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ

ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: قازاقستان كارتاسى، كەسەنەلەر سۋرەتتەرى، قازىرگى زامانعى ارحيتەكتۋرا ۇلگىلەرى، بۋكلەت، ماكەت

ءپانارالىق بايلانىس: گەوگرافيا، ادەبيەت، ارحيتەكتۋرا، ءسالت-داستۇر
ساباقتىڭ ءادىسى: ستو تەحنولوگياسىنىڭ ەلەمەنتتەرى، پرەزەنتاسيا، كارتامەن جۇمىس
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ
1. وقۋشىلارمەن امانداسۋ
2. كلاستى تۇگەندەۋ
3. پسيحولوگيالىق دايىندىق
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا جۇمىس:
1. وقۋشىلاردىڭ شوقان، اباي، ىبىراي تۋرالى جازعان ەسسەلەرىن وقىتۋ
2. سۇراقتارعا جاۋاپ:
1) ش.ءۋاليحانوۆتىڭ قازاق حالقى تاريحىنداعى ورنى قانداي؟
2) ا.قۇنانبايەۆتىڭ قانداي ولەڭىن بىلەسىڭ؟
3) ى.التىنسارين - اعارتۋشى، پەداگوگ دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟

ءمۇعالىم : قازاقستان تاريحىندا بۇل دانا تۇلعالاردىڭ ءرولى وتە زور. شوقان از عانا ۋاقىت ءومىر سۇرسە دە، عىلىمنىڭ ءار سالاسىن مەڭگەرگەن. 1868-1869 ج.ج. رەفورمالارعا ۇلەسىن قوسقان.اباي-قازاق حالقىندا دارا دا دانا تۇلعا.ابايدىڭ اسىل سوزدەرى بۇكىل ادامزاتتىڭ رۋحاني قازىناسىنا اينالدى.ىبىرايعا كەلەر بولساق ونىڭ ەڭبەگى قازاق حالقىنىڭ مادەني جانە رۋحاني دامۋىنا، الدىڭعى قاتارلى وزىق مادەنيەتكە جەتۋگە يگى ىقپال ەتتى.

ءىىى.جاڭا ساباق جوسپارى:
1.ساۋلەت ونەرىنىڭ تاريحى
2.ورتا عاسىرلارداعى ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرى
3.قازىرگى زامانعى ساۋلەت ونەرى

1.ساۋلەت ونەرىنىڭ تاريحى №1 سلايد
كيىز ءۇي اتا - بابالارىمىزدىڭ باستى باسپاناسى.كيىز ءۇي تەك قازاق حالقىنىڭ قانا ەمەس تۇركىلەردىڭ جانە كوپتەگەن كورشى ەلدەردىڭ كيەلى تۇراق –مەكەنى بولعانى ءمالىم.
عاسىرلار بويى كوشپەلى تۇرمىس تاجىريبەسىنەن تۋعان قازاقتىڭ كيىز ءۇيى - ونىڭ قاستەرلەپ ۇستاعان، كيەلى تۇتقان تۇراعى، مەكەنى، باسپاناسى، ماقتانىشى بولعان.كيىز ءۇي باسپانا عانا ەمەس، ساۋلەت ، قۇرىلىس، قول ونەر جەتىستىگىنىڭ تاماشا ۇلگىسىنىڭ تۋىندىسى دا بولىپ تابىلادى.باسپانا كيىز ءۇيدىڭ ۇلگىلەرى ءقازىر كۇمبەز بەينەسىندە پرەزيدەنت اكىمشىلىگىندە ، پارلامەنتتىڭ قوس پالاتاسىنىڭ بىرىككەن ءماجىلىس زالىندا، پرەزيدەنتتىك مادەني ورتالىعىندا جانە تاعى باسقا قۇرىلىستاردا كورىنىس تاپقان.

سۇراق:ەلىمىزدىڭ ەلتاڭباسىندا كيىز ءۇيدىڭ قانداي بولىگى بەينەلەنگەن؟
- شاڭىراق

شاڭىراق - قازاق حالقى جانە رەسپۋبليكانىڭ باسقا حالىقتارىنىڭ ورتاق وتانىنىڭ كورىنىسى.شاڭىراق - قازاق حالقى ءۇشىن ەرەكشە قاسيەتتى ۇعىم.اتا-بابالارىمىز شاڭىراقتى ايرىقشا قاستەرلەپ، كيە تۇتقان.شاڭىراق - وتباسىنداعى اماندىق، بەرەكە-بىرلىك، تاتۋ ءومىر قورشاعان ورتا، الەمدىك ساۋلەت ونەرىنىڭ تاماشا ۇلگىسى، ورتاق وتانىمىزداعى تىنىشتىق، تۇراقتىلىق، بەرىكتىلىك ۇعىمدارىمەن بايلانىستى.

ءمۇعالىم: ءبىز ورتا عاسىرلار دەپ قاي عاسىرلاردى اتايمىز؟

2.ورتا عاسىرلارداعى ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرى .№2 سلايد بويىنشا تۇسىنىك بەرۋ.
قازاقستان جەرىندە وسى كەزەڭگە دەيىن ساقتالعان ورتاعاسىرلىق ساۋلەت تۋىندىلارىنان سلايد كورسەتۋ. ايشا ءبيبى، قاراحان، جوشى حان، قوجا احمەت ياسساۋي ت.ب.كەسەنەلەر.
كارتادان ورنالاسقان جەرلەرىن كورسەتۋ

4.ماعىنانى تانۋ.توپپەن جۇمىس.وقۋشىلاردى توپقا ءبولىپ، كەسەنەلەر سۋرەتى تاراتىلادى.ءار توپ وزدەرىنە بەرىلگەن كەسەنە تۋرالى وقۋلىقتان تاۋىپ، ەرەكشەلىكتەرىن داپتەرلەرىنە جازىپ الادى جانە وسى توپتان ءبىر وقۋشى وزدەرىنە بەرىلگەن كەسەنە تۋرالى مالىمەتتەرمەن تانىستىرادى.
1 توپقا - ايشا ءبيبى كەسەنەسى
2 توپقا - الاشا حان كەسەنەسى
3 توپقا - احمەت ياسساۋي كەسەنەسى

5.ترەنينگ.ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرىنىڭ تۇرعىزىلعان جەرلەرىن سايكەستەندىرۋ.

ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرى-----------ورنالاسقان جەرى
1. ايشا ءبيبى كەسەنەسى----------ا)جەزقازعان قالاسى
2. قاراحان كەسەنەسى-------------ا)تۇركىستان
3. جوشى حان كۇمبەزى-----------ب)تاراز
4. الاشا حان كەسەنەسى----------ۆ)قاراعاندى
5. قوجا احمەت ياسساۋي--------گ)تاراز
6. بابادجا قاتىن---------------د)تاراز
1 2 3 4 5 6
ب گ ا ۆ ءا د

6.كارتا بويىنشا جۇمىس. اتالعان كەسەنەلەردىڭ قازاقستان اۋماعىنداعى ورىندارىن كورسەتۋ

7.قازىرگى زامانعى ساۋلەت ەسكەرتكىشتەرى. پرەزەنتاسيا.№3سلايد كورسەتۋ.
كوپ قاباتتى ۇيلەر
تەاتر ۇيلەرى
قوناق ۇيلەر
الماتىداعى سوبور
بايتەرەك
اق وردا
نۇرمەشىت ت.ب

ءمۇعالىم:قازىرگى كەزدىڭ ساۋلەت ونەرى قارىشتاپ دامۋدا.دەگەنمەن ءالى كۇنگە دەيىن ورتاعاسىرلىق ەسكەرتكىشتەردىڭ سالىنۋ دەڭگەيىنەن اسۋ قيىن.ولار عاسىرلار مەن مىڭجىلدىقتار وتسە دە سىر بەرمەي، ءالى دە وزىندىك ەرەكشەلىكتەرىمەن تاڭ قالدىرۋدا.
- وسىعان بايلانىستى ءبىزدىڭ مىندەتىمىز قانداي بولادى دەپ ويلايسىزدار؟
- ەسكەرتكىشتەردى ساقتاۋ، قورعاۋ، ۇرپاقتان ۇرپاققا جەتكىزۋ

IV.ساباقتى قورىتىندىلاۋ:

«ورنىنا قوي» ويىنى ارقىلى وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرى تەكسەرىلىپ ساباق بەكىتىلەدى.
قۇرىلىس، تۇرعىن ءۇي سالۋ ونەرىن _____________دەيدى.ەڭبەك قۇرالدارى، شارۋاشىلىق تۇرلەرىنىڭ كوبەيۋىنە بايلانىستى ادامدار بىرتىندەپ ____________سالۋدى ۇيرەندى.جەردى قازىپ جاساعان ءۇيدى ______________دەپ اتادى.كوشىپ –قونعان كەزدە تۇيەگە ارتىپ جۇرۋگە، قۇراستىرۋعا ___________قولايلى ەدى.قۇرىلىس سالۋعا ساپالى ماتەريالدار ____________قولدانعان.قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسىن قازاق حالقى قاسيەتتى ____________ەسەبىندە قۇرمەتتەيدى.

كەرەكتى سوزدەر:جەركەپە، كيىز ءۇي، ساۋلەت ونەرى، پانتەون، تۇرعىن ءۇي، تاس، كۇيدىرىلگەن كىرپىش

V. ۇيگە تاپسىرما.
§38.ءوزىڭ تۇرعان ولكەدە ساۋلەت ونەرىنىڭ ەسكەرتكىشتەرى بار ما؟
مالىمەتتەر جيناۋ

IV. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
ساباققا بەلسەنە ارالاسىپ، ساباققا قاتىسىپ وتىرعان وقۋشىلاردى باعالاۋ.