ساياسي قۋعىن - سۇرگىن جانە حالىقتار دەپورتاسياسى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ساياسي قۋعىن - سۇرگىن جانە حالىقتار دەپورتاسياسى
ماقساتى: 1. قازاقستاننىڭ كوپۇلتتى مەملەكەت بولۋىنا اسەر ەتكەن تاريحي جايلى وقۋشىلار ءبىلىمىن تەرەڭدەتۋ
2. وقۋشىلاردىڭ سول كەزەڭدەردەگى جۇرگىزىلگەن ساياسات تۋرالى ءوز كوزقاراستارىن، ءوز پىكىرلەرىن ايتا ءبىلۋ داعدىلارىن دامىتۋ
3. ەلىمىزدەگى ءار ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى اراسىنداعى دوستىق قارىم - قاتىناستى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ
كورنەكىلىگى: ق ر ساياسي - اكىمشىلىك كارتاسى، تىرەك سىزبا
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: شىعارماشىلىق ىزدەنىس، ويلاۋدى دامىتۋ، پىكىرتالاس، تالقىلاۋ
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا جۇمىس. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرما تاقىرىپقا سايكەس قازاق حالقىنىڭ باسىنان كەشكەن تاريحي وقيعالارعا سايكەس كوركەم ادەبيەت، تاريحي قۇجاتتاردان قازاق حالقىنىڭ باسىنان كەشكەن تاريحي وقيعالارى جونىندە مالىمەتتەر جيناقتاۋ. تالداۋ بارىسىندا مىناداي سۇراقتار قويۋ:
- قازاقستاندا 20 - جىلدارداعى دەموگرافيالىق احۋال قانداي بولدى؟
- قازاقستان جەرىنە قانداي ۇلتتار، قاي كەزەڭنەن باستاپ قونىستانا باستادى؟
- قازاقستان لاگەرلەرلدەر ولكەسى دەپ نەلىكتەن اتالدى؟
- كوشى - قون ساياساتىنىڭ قازاق حالقىنىڭ دەموگرافياسىنا تيگىزگەن اسەرى جانە ونىڭ زارداپتارى قانداي بولدى؟
ءىىى. جاڭا ساباق.
1. ەلدەن قۋۋدىڭ باستالۋى.
2. ۇلى وتان سوعىسى كەزىندەگى ەلدەن قۋۋ ساياساتى.
3. تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەردى يگەرۋدىڭ دەموگرافياعا اسەرى
4. تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ دەموگرافيالىق جاعدايى.
5. «قازاق ءتىلى» قوعامى جانە «قازاقستان حالىقتارىنىڭ اسسامبلەياسى»
1. ەلدەن قۋۋ دەگەن ۇعىمنىڭ ءمانىن اشىپ كورسەتۋ، سول جونىندە ماعۇلمات بەرۋ
ەلدەن قۋۋ دەگەنىمىز (دەپورتاسيا)— بەلگىلى ءبىر ادامدار توبىن نەمەسە حالىقتاردى جازا رەتىندە تۋعان جەرىنەن باسقا ولكەگە جەر اۋدارۋ. بۇل ساياسات سوعىسقا دەيىن - اق قولدانىلدى. ءسويتىپ قازاقستان 30 - جىلدارى قۋىلعان حالىقتاردىڭ ولكەسىنە اينالدى. قازاقستانعا ەلىنەن قۋىلعان حالىقتاردى جاپپاي قونىستاندىرۋ 1937 جىلدان باستالدى.
كارتامەن جۇمىس. قازاقستانعا جەر اۋدارىلعان حالىقتاردىڭ تاريحي وتاندارى:
- پولياكتار شەكارالىق ايماقتاردى
- كارىستەر تازارتۋ ءۇشىن
- نەمىستەر سەنىمسىز حالىقتار قاتارىنا
- ەستوندار، لاتىشتار، ليتۆاندار، جاتقىزىلدى
- مولداۆاندار، كۇردتەر، تۇرىكتەر،
- گرەكتەر، اسسيريالىقتار، يراندىقتار
3. وقۋلىقتان وسى جەر اۋدارىلعان حالىقتاردىڭ قۇقىقتارى قالاي بۇزىلعانى تۋرالى مالىمەتتەردى تاپقىزىپ، تالداتۋ
- كۇشتەپ جەر اۋداردى
- كەيبىر ۇلتتىق مەملەكەتتىك اۆتونوميالىق قۇرىلىمداردى جويدى
- جەكە ۇلتتارعا قارسى باعىتتالدى
- ازاماتتىق قۇقىقتارىنا شەكتەۋ قويىلدى
- شاحتالاردا، قۇرىلىستا، قورعانىس ونەركاسىپتەرىندە، اعاش دايارلاۋ ورىندارىندا، ەڭبەك قونىستارىندا تۇتقىندار سياقتى ۇستالدى.
4. ۇلى وتان سوعىسى كەزىندەگى كوشى - قون ساياساتىنىڭ باعىتتارى:
1. سوعىس جىلدارىندا تىلعا زاۋىت - 2. 1943 جىلى ۋاقىتشا نەمىستەردىڭ قول فابريكالارمەن بىرگە كوشىرىلگەن استىندا بولعان سولتۇستىك كاۆكاز بەن
ادامدار قىرىم ايماعىنداعى از ۇلتتاردى جاپپاي جازالاۋ ناتيجەسىندە كۇشتەپ جەر اۋدارۋ: قاراشايلار، شەشەندەر، ينگۋشتار، بالكارلار، كۇردتەر.
5. تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەردى يگەرۋدىڭ دەموگرافياعا اسەرىن انىقتاتۋ
ەلدىڭ تۇكپىر - تۇكپىرىنەن 600 - مىڭنان استام ادام، 102 ۇلت وكىلى كەلگەن.
6. تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جۇرگىزىپ جاتقان ساياساتى تۋرالى مالىمەتتەر بەرۋ.
1992 جىلى جوعارعى كەڭەستە قابىلدانىپ، 1993 جىلدان باستاپ كۇشىنە ەنگەن «كوشى - قون» ساياساتى.
«قازاق ءتىلى» قوعامى
«قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسى»
قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسىنىڭ قانداي جۇمىستار جۇرگىزەتىندىكتەرىن سۇراۋ، وقۋشىلار جاۋاپتارىن تولىقتىرۋ. تىرەك سىزبا قولدانۋ ەلدەگى ۇلتتىق كەلىسىم مەن ساياسي تۇراقتىلىقتىڭ ساقتالۋىنا ىقپال ەتەدى؛ ءار ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى اراسىنداعى دوستىق قارىم - قاتىناستى نىعايتادى؛
ءار ءتۇرلى ۇلتتاردىڭ رۋحاني - مادەني جاعىنان قايتا وركەندەۋى مەن دامۋىنا، ازاماتتاردىڭ دەموكراتيالىق نورمالارعا نەگىزدەلگەن ساياسي مادەنيەتىن
قالىپتاستىرۋعا اسەرىن تيگىزەتىن ۇسىنىستاردى ازىرلەيدى.
7. ءوز تۇرعىڭدى ءبىلدىر.
- مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدىڭ قوعامداعى الاتىن ورنى قانداي دارەجەدە؟ - دەگەن سۇراق توڭىرەگىندە پىكىر الماسۋ
قازاق ۇلتىنىڭ بولاشاق دامۋ جولىندا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ – قازاق ءتىلىنىڭ قازىرگى تاڭدا ەڭ نەگىزگى ماسەلە ەكەنىن ناقتىلاۋ.
ءىV. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
- قازاقستاننىڭ كوپ ۇلت وكىلدەرى مەكەندەگەن مەملەكەت بولۋىنا قانداي جاعدايلار سەبەپ بولدى؟
- ەلدەن قۋۋ دەگەنىمىز نە؟
- ۇلى وتان سوعىسى كەزىندە قانداي دەموگرافيالىق احۋال قالىپتاستى؟
V. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما. 23. ساياسي قۋعىن - سۇرگىن جانە حالىقتاردى ەلىنەن قۋۋ ساياساتى تۋرالى قوسىمشا مالىمەتتەر جيناقتاۋ.
ورال قالاسى
كەشكى اۋىسىمدى جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ
تاريح ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى كيتانوۆ بەرىك قۋانىش ۇلى
ساياسي قۋعىن - سۇرگىن جانە حالىقتار دەپورتاسياسى جۇكتەۋ
ماقساتى: 1. قازاقستاننىڭ كوپۇلتتى مەملەكەت بولۋىنا اسەر ەتكەن تاريحي جايلى وقۋشىلار ءبىلىمىن تەرەڭدەتۋ
2. وقۋشىلاردىڭ سول كەزەڭدەردەگى جۇرگىزىلگەن ساياسات تۋرالى ءوز كوزقاراستارىن، ءوز پىكىرلەرىن ايتا ءبىلۋ داعدىلارىن دامىتۋ
3. ەلىمىزدەگى ءار ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى اراسىنداعى دوستىق قارىم - قاتىناستى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ
كورنەكىلىگى: ق ر ساياسي - اكىمشىلىك كارتاسى، تىرەك سىزبا
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: شىعارماشىلىق ىزدەنىس، ويلاۋدى دامىتۋ، پىكىرتالاس، تالقىلاۋ
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا جۇمىس. ۇيگە بەرىلگەن تاپسىرما تاقىرىپقا سايكەس قازاق حالقىنىڭ باسىنان كەشكەن تاريحي وقيعالارعا سايكەس كوركەم ادەبيەت، تاريحي قۇجاتتاردان قازاق حالقىنىڭ باسىنان كەشكەن تاريحي وقيعالارى جونىندە مالىمەتتەر جيناقتاۋ. تالداۋ بارىسىندا مىناداي سۇراقتار قويۋ:
- قازاقستاندا 20 - جىلدارداعى دەموگرافيالىق احۋال قانداي بولدى؟
- قازاقستان جەرىنە قانداي ۇلتتار، قاي كەزەڭنەن باستاپ قونىستانا باستادى؟
- قازاقستان لاگەرلەرلدەر ولكەسى دەپ نەلىكتەن اتالدى؟
- كوشى - قون ساياساتىنىڭ قازاق حالقىنىڭ دەموگرافياسىنا تيگىزگەن اسەرى جانە ونىڭ زارداپتارى قانداي بولدى؟
ءىىى. جاڭا ساباق.
1. ەلدەن قۋۋدىڭ باستالۋى.
2. ۇلى وتان سوعىسى كەزىندەگى ەلدەن قۋۋ ساياساتى.
3. تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەردى يگەرۋدىڭ دەموگرافياعا اسەرى
4. تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ دەموگرافيالىق جاعدايى.
5. «قازاق ءتىلى» قوعامى جانە «قازاقستان حالىقتارىنىڭ اسسامبلەياسى»
1. ەلدەن قۋۋ دەگەن ۇعىمنىڭ ءمانىن اشىپ كورسەتۋ، سول جونىندە ماعۇلمات بەرۋ
ەلدەن قۋۋ دەگەنىمىز (دەپورتاسيا)— بەلگىلى ءبىر ادامدار توبىن نەمەسە حالىقتاردى جازا رەتىندە تۋعان جەرىنەن باسقا ولكەگە جەر اۋدارۋ. بۇل ساياسات سوعىسقا دەيىن - اق قولدانىلدى. ءسويتىپ قازاقستان 30 - جىلدارى قۋىلعان حالىقتاردىڭ ولكەسىنە اينالدى. قازاقستانعا ەلىنەن قۋىلعان حالىقتاردى جاپپاي قونىستاندىرۋ 1937 جىلدان باستالدى.
كارتامەن جۇمىس. قازاقستانعا جەر اۋدارىلعان حالىقتاردىڭ تاريحي وتاندارى:
- پولياكتار شەكارالىق ايماقتاردى
- كارىستەر تازارتۋ ءۇشىن
- نەمىستەر سەنىمسىز حالىقتار قاتارىنا
- ەستوندار، لاتىشتار، ليتۆاندار، جاتقىزىلدى
- مولداۆاندار، كۇردتەر، تۇرىكتەر،
- گرەكتەر، اسسيريالىقتار، يراندىقتار
3. وقۋلىقتان وسى جەر اۋدارىلعان حالىقتاردىڭ قۇقىقتارى قالاي بۇزىلعانى تۋرالى مالىمەتتەردى تاپقىزىپ، تالداتۋ
- كۇشتەپ جەر اۋداردى
- كەيبىر ۇلتتىق مەملەكەتتىك اۆتونوميالىق قۇرىلىمداردى جويدى
- جەكە ۇلتتارعا قارسى باعىتتالدى
- ازاماتتىق قۇقىقتارىنا شەكتەۋ قويىلدى
- شاحتالاردا، قۇرىلىستا، قورعانىس ونەركاسىپتەرىندە، اعاش دايارلاۋ ورىندارىندا، ەڭبەك قونىستارىندا تۇتقىندار سياقتى ۇستالدى.
4. ۇلى وتان سوعىسى كەزىندەگى كوشى - قون ساياساتىنىڭ باعىتتارى:
1. سوعىس جىلدارىندا تىلعا زاۋىت - 2. 1943 جىلى ۋاقىتشا نەمىستەردىڭ قول فابريكالارمەن بىرگە كوشىرىلگەن استىندا بولعان سولتۇستىك كاۆكاز بەن
ادامدار قىرىم ايماعىنداعى از ۇلتتاردى جاپپاي جازالاۋ ناتيجەسىندە كۇشتەپ جەر اۋدارۋ: قاراشايلار، شەشەندەر، ينگۋشتار، بالكارلار، كۇردتەر.
5. تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەردى يگەرۋدىڭ دەموگرافياعا اسەرىن انىقتاتۋ
ەلدىڭ تۇكپىر - تۇكپىرىنەن 600 - مىڭنان استام ادام، 102 ۇلت وكىلى كەلگەن.
6. تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جۇرگىزىپ جاتقان ساياساتى تۋرالى مالىمەتتەر بەرۋ.
1992 جىلى جوعارعى كەڭەستە قابىلدانىپ، 1993 جىلدان باستاپ كۇشىنە ەنگەن «كوشى - قون» ساياساتى.
«قازاق ءتىلى» قوعامى
«قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسى»
قازاقستان حالىقتارى اسسامبلەياسىنىڭ قانداي جۇمىستار جۇرگىزەتىندىكتەرىن سۇراۋ، وقۋشىلار جاۋاپتارىن تولىقتىرۋ. تىرەك سىزبا قولدانۋ ەلدەگى ۇلتتىق كەلىسىم مەن ساياسي تۇراقتىلىقتىڭ ساقتالۋىنا ىقپال ەتەدى؛ ءار ءتۇرلى ۇلت وكىلدەرى اراسىنداعى دوستىق قارىم - قاتىناستى نىعايتادى؛
ءار ءتۇرلى ۇلتتاردىڭ رۋحاني - مادەني جاعىنان قايتا وركەندەۋى مەن دامۋىنا، ازاماتتاردىڭ دەموكراتيالىق نورمالارعا نەگىزدەلگەن ساياسي مادەنيەتىن
قالىپتاستىرۋعا اسەرىن تيگىزەتىن ۇسىنىستاردى ازىرلەيدى.
7. ءوز تۇرعىڭدى ءبىلدىر.
- مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدىڭ قوعامداعى الاتىن ورنى قانداي دارەجەدە؟ - دەگەن سۇراق توڭىرەگىندە پىكىر الماسۋ
قازاق ۇلتىنىڭ بولاشاق دامۋ جولىندا مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ – قازاق ءتىلىنىڭ قازىرگى تاڭدا ەڭ نەگىزگى ماسەلە ەكەنىن ناقتىلاۋ.
ءىV. ساباقتى قورىتىندىلاۋ.
- قازاقستاننىڭ كوپ ۇلت وكىلدەرى مەكەندەگەن مەملەكەت بولۋىنا قانداي جاعدايلار سەبەپ بولدى؟
- ەلدەن قۋۋ دەگەنىمىز نە؟
- ۇلى وتان سوعىسى كەزىندە قانداي دەموگرافيالىق احۋال قالىپتاستى؟
V. وقۋشىلاردى باعالاۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما. 23. ساياسي قۋعىن - سۇرگىن جانە حالىقتاردى ەلىنەن قۋۋ ساياساتى تۋرالى قوسىمشا مالىمەتتەر جيناقتاۋ.
ورال قالاسى
كەشكى اۋىسىمدى جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ
تاريح ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى كيتانوۆ بەرىك قۋانىش ۇلى
ساياسي قۋعىن - سۇرگىن جانە حالىقتار دەپورتاسياسى جۇكتەۋ