شاتىرداعى ايەل
شىرىلداعان تەلەفون تۇتقاسىن كوتەرىپ ەدىم، ارعى جاعىندا ايسامال اعىل-تەگىل جىلاپ تۇر. «نە بوپ قالدى؟» دەگەن سۇراعىما جاۋاپ بەرە الار ەمەس. وكسىگىن تيا الماي تۇر. «قۇرمان اعا، تەز كەلىڭىزشى. مەكەن-جايدى WhatsApp-قا جازىپ جىبەرەم» دەپ ايتۋعا عانا شاماسى كەلدى دە، تەلەفونىن قويا سالدى.ءبىر قالادا تۇرساق تا نەمەرە قارىنداسىمدى كورمەگەلى قاي زامان. وتكەندە اينابۇلاق شاعىن اۋدانىنان نەسيەگە ءبىر بولمەلى پاتەر الدى دەپ ەستىگەم. جەڭگەسىمەن سوڭعى رەت سويلەسكەندە كۇيەۋىنىڭ وڭتۇستىك كورەياعا جۇمىسقا كەتكەنىن ايتىپتى.ءليفتىسى ءالى ىسكە قوسىلماعان توعىز قاباتتى جاڭا ءۇيدىڭ ەڭ سوڭعى قاباتىنا ارەڭ كوتەرىلدىم. ەسىك اشىق تۇر ەكەن. ايعاي-شۋ، ۇرىس-كەرىس بايقالمايدى. ءبىرى تورتكە، ەكىنشىسى ۇشكە تولعان ديدار مەن دامير ويناپ ءجۇر. ىدىس-اياق جۋىپ تۇرعان ايسامال مەنى كورگەن بەتتە باس سالىپ قۇشاقتاپ، سولقىلداپ جىلاي باستادى.
— قۇرمان اعا، شەشەم قانىمدى ءىشىپ ءبىتتى. ءوزىڭىز بىلەسىز عوي. ون جاسىمدا اكەممەن ايىرىلىستى. كىم كورىنگەننىڭ پاتەرىندە تۇردىق. سوڭعى كەزدە ۇيگە نەشە ءتۇرلى ەركەكتى ەرتىپ كەلۋدى شىعاردى. جۇمىس ىستەمەيدى. كورشىلەرمەن ۇرىسادى. وسىدان ءبىر اپتا بۇرىن ايفونىمدى ۇرلاپ كەتتى. پىشاق سىلتەپ قورقىتتى. سودان كەيىن ەسىكتى اشپايتىن بولدىم. قايدان تاباتىنىن بىلمەيمىن، بىرەۋلەردى وسىندا جىبەرەدى. ول بەلگىسىز ادامدار «اكىمدىكتەنبىز»، «پوليسيادانبىز» دەپ كۇندىز-تۇنى كەپ مازانى الادى. قاستارىندا مامانىڭ بارىن بىلەم. اشپايمىن. اقىرى بولماعان سوڭ «پوليسيا شاقىرامىن» دەپ قورقىتتىم. ءبارىبىر قوياتىن ەمەس. كورشىلەرگە بارىپ: «قىزىم ۇيدەن قۋىپ جىبەردى، جەيتىن تاماق بەرىڭدەرشى» دەپ قايىر تىلەپ ءجۇر. رينات ءبىر دوستارىمەن كورەياعا جۇمىسقا كەتكەن. كۇندە قورقىپ جاتامىن. الىستا ءجۇر عوي. جولداسىما مىنا جاعدايدى ايتقىم كەلمەيدى. ءبىراق ول ونسىز دا شەشەمنىڭ قانداي ەكەنىن بىلەدى.
— ماماڭ ءقازىر قايدا؟
— شاتىردا.
— شاتىرى نەسى؟
— شاتىردا تۇرادى. ونىڭ شاتىردا تۇراتىنىن كورشىلەردىڭ WhatsApp-عى چاتىنان ءبىلدىم. «ءبىزدىڭ شاتىردا كارلسون ايەل پايدا بولىپتى» دەپ كۇندە جازادى. «قىزى قاڭعىرتىپ جىبەرىپتى» دەپ، مەنى دە تىلدەپ جاتادى.
پاتەردەن شىعۋدان قالدىم. تىسقا شىقسام، ساۋساقتارىن شوشايتىپ بىر-بىرىنە مەنى كورسەتەدى. بۇل ءۇي يپوتەكا بويىنشا سالىنعان عوي. كوبى ءوزىمىزدىڭ قازاقتار. سوزدەرى تاۋسىلمايدى. مازالاعانىما رەنجىمەڭىزشى. سىزگە ايتپاعاندا كىمگە ايتامىن؟ ەلدەن ۇيات بولدى. مامامدى الىپ كەتىڭىزشى.
ايسامالدى بۇدان ارى تىڭداپ تۇرا المادىم. «شاي ءىش» دەگەنىنە قاراماستان شاتىرعا ءبىر-اق شىقتىم. اپكەم استىنا قىسقى كۋرتكاسىن سالىپ قويعان. بۇرقىراتىپ شىلىم شەگىپ وتىر. قۇرىلىسى تولىق اياقتالماعان ءۇيدىڭ شاتىرى شاڭ-توزاڭ. تەرەزەلەرى ورناتىلعانىمەن ءبىر جەردەن جەل ۋىلدەپ تۇر. اپكەم مەنىڭ كەلەتىنىمدى كۇتپەگەنمەن، اياق استى پايدا بولا قالعانىما تاڭدانا قويعان جوق. «قۇرماشىم-اۋ» دەپ قۇشاقتاپ بەتىمنەن ءسۇيدى دە:
— سەنى انا سۋچكا شاقىردى عوي، ءيا؟ بۇزىلعان نەمە. كۇيەۋى كورەيادا. ال، ول بولسا بالالارىن ۇيىقتاتىپ تاستاپ، جىگىتتەرىنە كەتەدى. — مەنىڭ قوقىس جاشىگىندە جاتاتىن پاكەتتەردەن كوز الماي قالعانىمدى اڭعارىپ: — قۇرماش، مەنى مۋسوردان تاماق جەپ ءجۇر دەپ ويلاپ قالدىڭ با؟ ادامدار كەيدە قوقىسقا بايقاماي اقشا تاستاپ كەتەدى. مەن اقشا ىزدەيمىن. ايسامال ءۇشىن جۇمىسقا دا شىعا الماي قالدىم عوي. وسى شاتىردا دا قىزىم مەن نەمەرەلەرىم ءۇشىن تۇرىپ جاتىرمىن. سىرتتارىنان قاراپ ءجۇرمىن. جەلىگىن كۇيەۋىمە ايتىپ قويادى ەكەن دەپ قۋىپ شىقتى عوي.
— انار، قالعان اڭگىمەڭدى سودان كەيىن ايتاسىڭ. جينال، كەتتىك.
— قايدا بارامىز؟
— بىزدىكىنە.
— جارايدى. گۇلناز بەن گۇلباھار ۇلكەن قىز بولعان شىعار. ولاردى كورمەگەلى قانشا بولدى. زاتتارىم سومكەمدە جينالىپ تۇر. قولىما الام دا كەتە بەرەم، — دەپ، بالاشا ءماز بولىپ جينالا باستادى.
انار شىلىمدى ءجيى شەگەتىن بولىپتى. توعىزىنشى قاباتتان تۇسكەنشە ءۇش تالىن تارتىپ تاستادى. مەن ونىڭ بىردە-بىر سوزىنە سەنگەنىم جوق. ايسامالدىڭ بەيادەپتىلىككە بارمايتىنىن بىلەمىن. وسىدان جارتى جىل بۇرىن اپكەم تۇندەلەتىپ ەكى-ۇش رەت كەلىپ كەتكەن ەدى. ءار كەلگەن سايىن «بۇل جەزدەڭ، جاقىندا ۇيلەنەمىز» دەپ ءبىر ەركەكتەردى ەرتىپ كەلگەن. سوڭعى رەت كەلگەندە: «ەندى كەلۋشى بولما» دەپ قاتتى-قاتتى ايتىپ، شىعارىپ سالعانمىن.
****
انار مەنەن بار-جوعى ەكى-اق جاس ۇلكەن بولە اپكەم. التىنشى سىنىپ وقىپ جۇرگەندە ءبىزدىڭ قولىمىزعا كەلىپ تۇردى. اجەم مارقۇم ءبىر تۇندە كوشىرىپ الىپ كەلگەن-دى. اناسى شەكەر اپاي شەشەمنىڭ تۋعان اپكەسى ەدى. ءبىزدىڭ اۋىلدان ەلۋ شاقىرىمداي جەردە قوپا دەگەن اۋىلدا تۇراتىن. اكەسى بەرىكبول اعا اراقتى قاتتى ىشەتىن. ۇزاق جىلدارى سوۆحوزدا تراكتور ايداعان. ۇيدەگىلەردىڭ ايتۋىنشا جاس كۇنىنەن جىندى سۋعا جاقىن بولىپتى. سابەت ۇكىمەتى قۇلاپ، جۇرت جاپپاي جۇمىسسىز قالعاندا اراققا تىپتەن سالىنىپ، ۇيىندەگىسىن تاسىپ ءىشۋدى دە شىعارىپتى. ەت دەيسىڭ بە، ۇن دەيسىڭ بە، قىسقاسى، قولىنا تۇسكەنىن الىپ-ساتارلارعا اپارىپ، اراققا ايىرباستاي بەرگەن عوي. ونىمەن قويماي وتباسىنىڭ بەرەكەسىن الىپ، قاتىنى مەن كىشكەنتاي اناردى دا ۇرۋدى شىعارعان. ءبىزدىڭ ۇيگە تالاي قاشىپ كەلۋشى ەدى. كەيدە كورشى اۋدان ورتالىعى سارقانتتاعى قايىن جۇرتىنا بارىپ جاتاتىن. انامنىڭ ايتۋىنشا، كۇيەۋىنىڭ تاياعىنان شارشاعان شەكەر اپاي اسكەردەن كەلگەن ۇلىنا كوزىنىڭ جاسىن كولدەي عىپ، مۇڭىن شاعىپتى.
اڭگىمە بىلاي بولعان عوي. بولە اعام اسكەردەن كەلگەندە اۋىلدىڭ جىگىتتەرىمەن امان-ەسەن ورالعانىن تويلاتادى. ول دۋمان بىرەر اپتاعا جالعاسادى. سودان شەشەسى بايقۇس: «بالام، مىنا اراعىڭ نە؟ اكەڭنىڭ ىشكەنى از با؟ سەن ەكى جىل اسكەردە بولعانىڭدا اكەڭ كورسەتپەگەندى كورسەتتى» دەپ بار كورگەن قياناتىن جايىپ سالادى. بويىندا شايتان سۋدىڭ وتى بار جومارت اكەسىمەن بايلانىسا كەتەدى. بەرىكبول اعا دا قىزىپ العان، «ۇلىمدى وزىمە ايداپ سالعانىڭ نە؟» دەپ شەكەر اپايعا جۇگىرىپتى. اقىرى اراققا تويىپ العان اكەلى-بالا توبەلەسىپ، سوڭى ولىممەن اياقتالادى. …جومارت اكەسىنىڭ باسىن بالتامەن شاۋىپ تاستاپتى.
سودان اسكەردەن جاڭا كەلگەن جومارت ون جىلعا سوتتالدى. اعام ۇيدەگىلەرمەن حات الماسىپ تۇردى. ءبىراق تۇرمەدەن بوساپ شىعاتىن جىلى تۇسىنىكسىز جاعدايدا قايتىس بولدى. ال شەكەر اپاي كوشىپ كەلگەن جىلى-اق ءبىر تۇسىنىكسىز اۋرۋعا شالدىقتى. اپتالاپ، تىپتەن ايلاپ كىسى بالاسىمەن سويلەسپەي، مەڭىرەيىپ وتىرىپ الۋدى شىعاردى. تالدىقورعانعا اپارىپ، دارىگەرلەرگە كورسەتكەندە «جۇيكە-جۇيەسى بۇزىلعان، ميىندا اۋىتقۋ بار» دەپ اۋرۋحاناعا جاتقىزدى. ءبىراق ەم قومبادى. العاشىندا جازىلعانداي بولعانىمەن، بىرەر ايدان سوڭ دەرتى تىپتەن قوزىپ، جىندىحاناعا قايتا ءتۇستى.
…اكەم مەن تۋعان جىلى دۇنيە سالىپتى. اكەمنىڭ تۋعان-تۋىستارىن ەر جەتكەنشە كورمەدىم. نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، اجەم جارىقتىق شەشەمە ولار جايلى ايتۋعا تىيىم سالاتىن. كونبىس شەشەم اناسىنىڭ ايتقانىنان اسا المايتىن. ءبىر اكەدەن تاراعان شەكەر اپكەسى ەكەۋى عانا. سوندىقتان اپكەلى-سىڭىلىلەردىڭ بالالارى بولەدەي ەمەس، تۋعان باۋىرلارداي، ءبىر ۇيدە بىر-بىرىمىزگە جاقىن وستىك.
انار تۋعان اپكەم نۇرگۇلمەن تۇيدەي قۇرداس ەكەن. بەتىنىڭ ءقان-سولى جوق ءمۇساپىر قىز اينالاسىنا ۇركە قارايتىن. نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، نۇرگۇلگە ەمەس ماعان جاقىن بولدى. ەكەۋىمىزدىڭ توسەگىمىز قاتار-تۇعىن. اتا-اناسى مەن اعاسىن ويلاپ تۇنىمەن جىلاۋشى ەدى. ونىڭ ۇستىنە،قۋىعى ۇستاماي، ۇنەمى بۇتىنا جىبەرىپ قوياتىن. تاڭەرتەڭ اجەم ىلعي تۇرا سالا اناردىڭ كورپەسىن جۇلىپ الىپ: «وي، شىجىڭ قانشىق-اي، تاعى دا بۇتىڭا ءسيدىڭ بە؟ ءۇيدىڭ ءبارىن ساسىتتىڭ عوي. اعاسى تۋعان اكەسىن ولتىرگەن قانىپەزەر، ءوزى دارداي قىز بولسا دا ءبىر شىجىڭ كەگىر. مارقۇم اكەسى القاش ەدى عوي. القاشتان ءقايبىر وڭعان بالا تۋۋشى ەدى؟!» دەپ ءۇيدى باسىنا كوتەرەتىن. انار ءاربىر تاڭدى قورقىنىشپەن اتىراتىن. ودان قالسا نۇرگۇل «شىجىڭ-شىجىڭ» دەپ، بالالار، ءوزىمىز قالعاندا ۇنەمى مازاقتايتىن. انار نۇرگۇلگە قارسىلاسا المايدى. نۇرگۇل اجەسىنىڭ بالاسى بولىپ ءوستى عوي.
ءقايبىر جىلى نۇرگۇل، انار ۇشەۋىمىز قولىمىزعا گۇل الىپ مەكتەپكە باردىق. ءبىرىنشى قىركۇيەك ءبىز ءۇشىن قاشان دا قۋانىش. ويتكەنى جاڭا كيىممەن مەكتەپكە بارۋ وزىنشە ءبىر مەيرام. ايتسە دە، انام ۇنەمى ءبىر ولشەم ۇلكەن كيىم الىپ بەرەتىن. «جىلدا-جىلدا جاڭا كيىم الۋعا اقشا جوق. كەلەر جىلى دا كيەسىڭ وسىڭدى» دەۋشى ەدى. بالاسىڭ عوي، ول ءسوز قاپەرىڭە كىرىپ تە شىقپايدى. ءبىراق سول جىلى-اق ول كيىمدەردىڭ توز-توزىن شىعارىپ تاستايتىنبىز. ءبىرىنشى وقۋ كۇنى وقۋشىلار ساباق وقىمايدى ەمەس پە، سالتاناتتى جيىنان كەيىن ويناپ كەتسەك كەرەك، بالالاردىڭ سوڭىنان انار ەكەۋىمىز وقۋلىقالماق بولىپ، كىتاپحاناعا كەلدىك. كىتاپحاناشى قاديشا اپاي مەن ەدەن جۋۋشى راۋشان تاتە بەيقام، شاي ءىشىپ وتىر ەكەن. قىزۋ اڭگىمەگە كىرىسىپ كەتىپتى، «كەرەك كىتاپتارىڭدى وزدەرىڭ تاۋىپ الىڭدار»، دەپ داستارحان باسىنان قوزعالا قويعان جوق. ءاسىلى، ايەل زاتى وسەكشى كەلەدى عوي. اسىرەسە ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ قاتىندارى. ۇلكەن-كىشىگە قاراماي وسەكتەيدى. اڭگىمەلەرى ءبىر ۇزىلگەندە، كوزدەرى انارعا ءتۇستى.
— بايقۇس قىز-اي، بيىل دا اناۋ نۇرگۇلدىڭ ەسكى-قۇسقىسىن كيىپ كەلىپتى عوي. نۇرايشا كەمپىر ۇيىندە انارجاندى كۇڭ سياقتى ۇستايدى دەيدى كورشى-قولاڭدارى. جەتىم قىزدىڭ ۇكىمەتتەن بەرەتىن جاردەماقىسىن وزىنە جۇمساسا قايتەر ەدى. بالقياسىنىڭ ۇل-قىزىن شىرتتاي كيىندىرىپ بۇل بەيشارىنى قالاي بولسا سولاي مەكتەپكە جىبەرەدى.
قاديشا اپايدىڭ بۇل سوزدەرىن راۋشان تاتە قامشى سالدىرماي قولداپ كەتتى.
— ەەە، نۇرايشا جەتىمنىڭ ۇكىمەت بەرەتىن از عانا جەمىنە جەمساۋىمدى تولتىرام دەپ ويلاي ما؟ تورىنەن كورى جاقىن عوي. نەگە بالالاردى بولەدى ەكەن؟ بالقيا دا شەشەسىنە ايتپاي ما ەكەن؟!
— ە-ە-ە، و قاتىنعا ءوز بالالارى عانا كەرەك قوي.
ەكى ايەل ەندى شەشەمدى سىباي باستادى. انام جايلى عايبات سودەردى تىڭداپ تۇرا المادىم. جۇگىرىپ تىسقا شىعىپ كەتتىم. ارتىمنان انار دا ىلەستى.
— توقتا، قۇرمان، توقتا، — دەيدى.
ءبىر مينۋت تا كىدىرگەم جوق. ۇيگە قاراي اسىعىپ بارام. بارلىعىن اناما ايتىپ بەرگىم كەلەدى. «ءتىلى اششى ايەلدەردىڭ جازاسىن شەشەم بەرۋ كەرەك»، دەيمىن، ىشتەي بۋلىعىپ. «نەگە اناما اراشا ءتۇسىپ، اناۋ وسەكشىلەردىڭ اۋزىن جاپپادىم»، دەپ، ءوزىمنىڭ جاسىقتىعىما دا جىنىم كەلدى. انار مەنى ورتا جولدا قۋىپ جەتىپ الدى. ەنتىگىن باسا الماي:
— جىلاماشى، قۇرمان، جىلاماشى، — دەپ مەنى باس سالىپ قۇشاقتادى.
— انار، انالار ايتقانداي مامام جامان ادام ەمەس. ساعان جامانشىلىعى جوق،— دەيمىن داۋسىم ءدىر-دىر ەتىپ.
— ارينە، ارينە. تاتەم جاقسى ادام. ءقازىر ءومىر ءسۇرۋ قيىن عوي. اقشانى ۇنەمدەۋ ءۇشىن، بىزگە تاماق الۋ ءۇشىن ماعان نۇرگۇلدىڭ فورماسىن كيگىزەدى. وندا تۇرعان ەشتەڭە دە جوق. نۇرگۇلدىڭ دەنە ءبىتىمى مەنەن ۇلكەن بولعاندىقتان، ونىڭ بىلتىرعى كيىمدەرى ماعان شاق. ەگەر نۇرگۇلدىڭ بويى مەنەن كىشى بولعاندا مەنىڭ كيىمىمدى ول كيەتىن ەدى، — دەپ انار جىلى شىرايمەن ەزۋ تارتى.
«ءيا، ءيا» دەگەندەي باسىمدى يزەپ، اناردى مەن دە قۇشاقتاي ءتۇستىم. ءبىر كەزدە كوز جاسىمدى ءسۇرتىپ، بولە اپكەمە قاراسام، ۇستىندەگى نۇرگۇلدىڭ بىلتىرعى مەكتەپ فورماسىنىڭ ءوڭى كەتىپ قالىپتى. كىتاپحاناشى اپايدىڭ ءسوزى ەسىمە قايتا ءتۇسىپ، كوزىمە تاعى دا جاس ءۇيىرىلدى:
— انار، كەلەسى وقۋ جىلىندا مامام ساعان مىندەتتى تۇردە جاڭا كيىم-كەشەك الىپ بەرەدى. سومكەڭ دە جاپ-جاڭا بولادى، — دەدىم، جىلاي جازداپ.
— ارينە الىپ بەرەدى، الىپ بەرەدى. تەك سەن تاتەمە كىتاپحاناداعى اڭگىمەلەردى ايتپا. ايتپايمىن دەپۋادە بەر. اپكەم مەنى تاعى دا قۇشاعىنا الدى.
…كوزدى اشىپ-جۇمعانشا وقۋ جىلى دا اياقتالدى. مەن التىنشى، نۇرگۇل مەن انار سەگىزىنشى سىنىپتى ءبىتىردى. الدا — ەڭ ۇزاق جازعى دەمالىس. ءبىرىنشى قىركۇيەكتەن كەيىنگى وقيعادان سوڭ ۇلكەندەردىڭ انارعا دەگەن كوزقاراسىن باقىلاۋمەن بولدىم. اجەمنىڭ انارعا دەگەن سالقىن قاباعىنان بيىل دا جاڭا مەكتەپ فورماسىن الىپ بەرمەيتىنىن اڭعاردىم. سول جازدا اۋىلعا تالدىقورعاننان تەمىر-تەرسەك الاتىندار كەلە باستاعان. ولار ءاليۋمينييدىڭ كەلىسىن جيىرما، مىستىڭ ءار كەلىسىنە ەلۋ تەڭگە بەرەتىن. اۋىلدا بالا بىتكەن سوۆحوزدىڭ ەسكى گاراجدارىنان باستاپ، كۇل-قوقىسقا دەيىن قوپارىپ، اليۋمينيي مەن مىس جيناۋعا كىرىسىپ كەتكەن. بيىل انار قايتكەن كۇندە دە ءبىرىنشى قىركۇيەككە جاڭا فورمامەن بارۋى ءتيىس! جالىنىپ ءجۇرىپ، بولە اپكەمدى تەمىر-تەرسەك تەرۋگە كوندىرىپ الدىم. نۇرگۇل بىزگە قوسىلعان جوق. ول اناما ىلەسىپ، ۇشتوبەدەن كەلگەن كورەيلەردىڭ جۋاسىن شوپتەۋگە كىرىسىپ كەتتى. انار ەكەۋىمىزدىڭ جازعى جۇمىسىمىز اۋىر بولعان جوق. مامام مەن نۇرگۇل سياقتى شىجىعان كۇننىڭ استىندا ارام شوپپەن الىسپايمىز. تۇسكە دەيىن تەمىر-تەرسەك ىزدەيمىز. كەشكە تاياۋ ۇيگە ورالامىز. مەن بىردەن ەمىپ قويماسىن دەپ، تابىن كەلمەي بۇزاۋلاردى ىزدەۋگە شىعامىن. ال انار كەشكى تاماقتى ازىرلەۋگە كىرىسەتىن. اۋىل-ايماق بولىپ قۋ تەمىردىڭ سوڭىنا تۇسكەسىن، كوپ كەشىكپەي جەردەگىنى تاۋىستىق. ءبىراق، ەشكىمنىڭ ميىنا كىرىپ-شىقپاعان وي ماعان كەلدى. ول جىلدارى ەلەكتر جارىعى مۇلدەم ءوشىپ قالعان بولاتىن. اۋدان ورتالىعى قاپالدىڭ ءوزى دە جارىقسىز قالعان-دى. «باعانالارداعى سىم تەمىرلەردى الۋ كەرەك»، — دەدىم ءبىر كۇنى انارعا قۇپيا جوسپارىمدى ورتاعا سالىپ. ول بىردەن كەلىسە قويمادى. «ءبارىبىر سىم تەمىرلەر باعانادا بوس ءىلىنىپ تۇر. باسقالار سىپىرىپ كەتپەي تۇرعاندا الىپ الايىق» دەپ، قويار دا قويماي اقىرى كوندىردىم.
— ءبىراق، باعانالارعا سەن ەمەس مەن شىعامىن، — دەپ شارت قويدى بولە اپكەم. ونداعىسى بيىكتەن قۇلاپ، ءبىر جەرىن جاراقاتتاپ الا ما دەپ، الاڭداعانى عوي.
مەنىڭ ويىم اناردىڭ سورى بولدى. بيىك باعانادان قۇلاپ جامباسىن سىندىردى. انارعا وتا جانسۇگىردە جاسالدى. ونىسى دۇرىس جاسالماي، بەيباق اپكەم تالدىقورعانداعى وبلىستىق اۋرۋحانادا تاعى دا پىشاققا ءتۇستى. سول كەزدە جىندىحانادا جاتقان شەكەر اپاي كەنەتتەن دۇنيە سالدى. ءوز جانىمەن اۋرە بولىپ جاتقان انار شەشەسىمەن قوشتاسا دا المادى. قارا جامىلعان اناردىڭ كوڭىلىن از دا بولسا كوتەرۋ ءۇشىن ونىڭ جاڭا مەكتەپ فورماسى ءۇشىن جازداي تەمىر تەرۋمەن بولدىم. ۇيدەگى سۋ تاسىپ جۇرگەن ەكى ديۋرال اليۋمينيي فلياگتى ۇرلاپ الىپ شىعىپ، ساتىپ تا جىبەردىم. ونىم ءۇشىن شەشەمنەن وڭباي تاياق تا جەدىم. تۋعان باۋىرىمداي جاقسى كورەتىن بولەمە قۋانىش سىيلاي المادىم.
تالدىقورعاندا ۇزاق ەمدەلگەن انار الداعى وقۋ جىلىنا تاعى دا نۇرگۇلدىڭ ەسكى كيىمىن كيىپ باردى…
***
اناردى ۇيگە ەرتىپ كەلگەنىمدى ايەلىم مەن ۇلكەن قىزىم جاقتىرا قويمادى. داستارحان باسىندا وتىرمىز. كىشى قىزىم گۇلباھار ءار نارسەنى ءبىر ايتىپ وتىرعانى بولماسا، باسقا ەشقايسىمىز ءتىس جارعانىمىز جوق. كەلىنشەگىم سالدەن سوڭ قىزداردى ەرتىپ باسقا بولمەگە كەتىپ قالدى. انار قومايعالانىپ تاماق ءىشىپ وتىر. ەندى عانا بايقادىم،سامايىنا اق ءتۇسىپ، كوزىنىڭ استىندا ىسىك پايدا بولىپتى. ۇستىندەگى كيىمى كىر-كىر. اياعىندا ناسكيى جوق.
— انار، نەگە جالاڭ اياق ءجۇرسىڭ؟ — دەپ ءسوز باستادىم.
— ناسكيىم جوق دەپ ويلايسىڭ با؟ اياعىم ءىسىپ كەتە بەرەدى. سودان كەيىن اياق كيىمىم قىسادى. ادەيى شەشىپ تاستاعام. شەكەسى تىرىسىپ، داۋىسى شاڭق ەتىپ شىقتى.
— بۇرىن بىلدەي ءبىر كومپانيانىڭ ساۋلەتشىسى ەدىڭ. مىنا ءتۇرىڭ نە؟ جاناشىرلىق تانىتا سويلەدىم.
— اقىل ايتپاشى.
— ەركىننەن بەكەر اجىراستىڭ. جاقسى جىگىت ەدى. جۇمىسى، ءۇيى بار.
— قۇرمان، قويشى. سەن ونىڭ قانداي ەكەنىن بىلمەيسىڭ عوي. شەشەسىنىڭ سوزىنەن شىعا المايتىن. ساراڭ بولاتىن. ەنەم ون جىل «قۋ جەتىم، قۋ جەتىم» دەپ ءومىرىمدى ويران ەتتى. ايتشى، كىم اكە-شەشەسىن قالتاسىنا سالىپ جۇرەدى؟
— ەندى ەركىننەن اجىراسقالى مىنە 16 جىل بولدى. نەگە قايتا تۇرمىس قۇرمادىڭ؟
— ءقازىر دۇرىس ەركەك بار ما؟ تاۋىپ بەرشى. ءقازىر-اق ۇيلەنەيىن. سەن مەنىڭ باسىمدى قاتىرۋ ءۇشىن ۇيىڭە الىپ كەلدىڭ بە؟ تىنىش وتىرىپ تاماقتانايىنشى.
جاقتىرماي، قاباعىن شىتىپ، كوزىن الايتا قارادى. نە ايتارىمدى بىلمەي، ءتىلىمدى تىستەدىم دە قالدىم. قارسى الدىمدا مۇلدەم باسقا انار. مەن بىلەتىن اپكەم قايدا؟ مەنىڭ ادال نيەتىمدى تۇسىنەر ەمەس. سونشالىقتى ورەسى تار، كوكبەتتىگى جوق ەدى عوي. ءوزىمدى ءيتيىپ وتىرعان ءبىر سۇيكىمسىز ادامداي سەزىنىپ، ورنىمنان تۇرىپ، كەتىپ قالدىم.
انار ءبىرازدان كەيىن بارىپ داستارحان باسىنان تۇرىپ، ەكى جۇڭگو الا سومكەسىنەن كيىم-كەشەكتەرىن شىعارىپ، مەن وتىرعان بولمەنىڭ ورتاسىنا شاشىپ تاستادى. ءۇيدىڭ ءىشىن جايما بازارعا اينالدىرىپ جىبەرگەنىن ىشتەي جاقتىرماسام دا ونىمدى بىلدىرگەم جوق. جىرتىلعان، ابدەن كىر بولىپ كەتكەن كيىمدەرىن سۇرىپتاپ وتىر. ءبىرازىن اپارىپ، كىر جۋعىش ماشينانىڭ ىشىنە سالىپ قويدى. تىم ەركىن. ءستول ۇستىندەگى گۇلنازدىڭ سمارتفونىن شۇقىلاپ، ءبىر مۋزىكا قوسىپ قويدى. ءبىرازدان كەيىن ديۆانعا كەلىپ، قاسىما جايعاستى.
— قۇرماش، مەنى بۇل ومىردە ەشكىم شىن جاقسى كورگەن جوق.
— انار، قويشى بولدى، قيالي اڭگىمە باستاماي. ءوزىڭ سياقتى نۇرگۇل دە جالعىز. كۇيەۋىنەن اجىراسىپ كەتكەن. ءۇش بالاسىن اسىراپ ءجۇر. ايتەۋىر پاتەر جالداپ بولسا دا كۇنىن كورىپ جاتىر عوي. سەن ءبىر ايسامالعا قاراي المادىڭ. ءجۇرىسىڭ مىناۋ.
— نۇرگۇلگە سەن قارايلاساسىڭ. ال سەن مەنىڭ قىزىمنىڭ قولىنا مىڭ تەڭگە ۇستاتتىڭ با وسىعان دەيىن؟ سەنى وسى قالاعا تارتقان، جۇمىسقا ورنالاستىرعان كىم؟ مەنىڭ جومارت اعامنىڭ دوستارى.
— وسى اڭگىمەڭدى قويشى. ەگەر مەن ءوزىم ەڭبەك ەتپەسەم، جومارتتىڭ دوستارى باياعىدا جۇمىستان شىعارىپ جىبەرەر ەدى.
ءجۇزىمدى سۋىتىپ، جاقتىرماي جاۋاپ قايىردىم.
— ءيا، ءيا، بارىنە ءوزىڭ جەتتىڭ. ءوزىڭ تولدىڭ. سەنى بۇگىننەن باستاپ مىقتىبەك دەپ اتايمىن. كوزى قانتالاپ كەتكەن انار كەكەتە ءتىل قاتتى.
باعانا عانا اپكەمنىڭ ازعان-توزعان ءومىرى جانىما باتىپ ەدى، ەندى مۇلدەم باسقا كۇيدەمىن. قىزىنىڭ باعانا ايتقان ءسوزى راس بوپ شىقتى، بۇنىڭ باقىتسىزدىعىنا وزگەلەر كىنالى ەكەن. ءوز ومىرىنە ءوزى قاس، اقىلى تاياز، كەۋدەمسوق ەسىرىككە قالاي اينالىپ كەتكەن؟ كوكىرەگىمدەگى ۋايىم جوعالىپ، وعان دەگەن جەككورىنىش سەزىم بويىمدى بيلەي باستادى.
— شەكەر تاتەم جاقسى ادام ەدى…
ءومىرىنىڭ سوڭىندا اۋىر ىندەتپەن كۇرەسىپ، دۇنيە سالعان بايقۇس شەشەمنىڭ اتىن مەيىرلەنە ايتقاندا كوڭىلىم بوساپ كەتتى.
— شەشەم سەنى ءوز قىزىنداي جاقسى كوردى عوي.
— ءيا، بىلەم. سەن دە سونداي بولعانسىڭ. ال اناۋ قاقپاس كەمپىردى جەك كورەتىنمىن. «سەن قانشىق مەنىڭ قىزىمدى جۇتتىڭ»،دەپ ۇراتىن. سوندا مەنىڭ نە جازىعىم بار ەدى؟ قۇرماش، ايتشى؟
— وي، سەندە ءبىر. انار، وتكەندى قايتەسىڭ بىقسىتىپ. بۇگىنمەن ءومىر ءسۇرشى. ول كەز ءوتتى، كەتتى. اجەم قايتىس بولدى. ولگەن ادام جايلى جامان ايتۋدىڭ قاجەتى جوق.
— قۇرماش، سەن بىلمەيسىڭ عوي….بىلمەيسىڭ. ال مەن ونىڭ ماعان نەگە ءوش بولعانىن بىلەتىنمىن. اكەمنىڭ دە، شەشەمنىڭ دە، جومارتتىڭ دا ولىمىنە سول قاقپاس كىنالى ەدى.
— رەنجىمە. سەن ەندى بۇل جولى تازا قۋدىڭ.
— جوق، جوق! سوڭىنا دەيىن تىڭداشى. ءبارى سول كەمپىردىڭ كەلۋىنەن باستالدى. پاپام ءبىر ايداي ىشپەي جۇرگەن. اجەم ءوزى اراق بەردى سول جولى. مامام شەكەر تاتەم سياقتى جۋاس ەمەس ەدى عوي. «كۇيەۋ بالاڭىزبەن ستاقان سوعىستىرىپ وتىرۋعا ۇيالمايسىز با؟»،- دەپ ۇرىستى. سوسىن اشۋلانىپ بولمەسىنە بارىپ جاتىپ قالدى. سودان كەيىن پاپام قارىزعا ءبىر بوتەلكە اراق الىپ كەلدى. ەكەۋى تاعى دا ءىشتى. اجەم پاپاما: «اناۋ قاتىنىڭا نە بولعان؟ ءتىپتى جاقتىرمايدى عوي. كۇندە كەلىپ جاتقانىم جوق. وسى ءۇيدىڭ ەركەگى ەمەسسىڭ بە،بارىپ تۇرعىز. دۇرىستاپ شاي بەرسىن. ە-ە-ە، «القاش» دەپ سەنى ادام ساناتىنا قوسپايدى دەشى. «قۇدايدىڭ ريزاشىلىعى ەرىمنىڭ قاباعىندا» دەيتىن قاتىندار ءقازىر جوق»، — دەپ ماماما قايراپ سالدى. سودان ايعاي-شۋ باستالدى. پاپام مامامدى ۇرا باستادى. سول كەزدە جومارتتىڭ دا كەلە قالعانى بار ەمەس پە. اجەم باسقاشا سايراي جونەلدى. «جومارت-اۋ، مىنا القاش اكەڭە قوي دەمەيسىڭ بە؟ بايقۇس قىزىمدى ولتىرەتىن بولدى عوي»، دەپ ويبايعا باستى.
…سوسىن ارعى جاعىن ءوزىڭ بىلەسىڭ.
…ءتۇندى ۇيقىسىز وتكىزدىم. دوڭبەكشىپ جاتا الار ەمەسپىن. اناردىڭ باعاناعى اڭگىمەسى كىرپىك ايقاستىرۋعا مۇرشا بەرەر ەمەس. اقىرى كۇن دە ۇياسىنان كوتەرىلدى. سول كەزدە عانا ماۋجىراي باستادىم. ءبىراق جۇمىسقا بارۋىم كەرەك. جوق، بۇگىن دەمالىس قوي. كەشە كۇن جۇما بولعانى ەسىمە تۇسكەندە، مازامدى العان اۋىر ويلار ۇيقىعا جەڭىلىپ، كوزىم ءىلىنىپ بارا جاتتى. سول جاتقاننان تۇستە ءبىراق وياندىم. ايەلىم كەشەگىدەي ەمەس قاباعى اشىڭقى. «تەز جۋىنىپ كەل، شاي ىشكەلى جاتىرمىز»، دەدى. انار دا جايدارى. دۋشقا ءتۇسىپ شىققانى كورىنىپ تۇر. الايدا، كەشە جۋعان تازا كيىمدەرىن كيمەگەن.
— قۇرماشجان، — دەدى ادەتتەگىدەي اتىمدى اتاماي، ەركەلەتىپ. مەن كەتەيىن. قورىقپا شاتىرعا بارمايمىن. ايسامالدىڭ دا مازاسىن المايمىن. ءوزى ءبىلسىن نە ىستەسە دە. سەن كەشە ءبىزدىڭ ۇيدە ءبىراز تۇر دەدىڭ. ولاي بولمايدى. جۇمىسقا شىعامىن. ءقازىر جۇمىس كوپ قوي. كولىك جۋۋشى بولىپ تا جۇمىس ىستەگەنمىن. بىلەسىڭ عوي مەنى. بالا كەزدە دە جۇمىستان قاشپايتىنمىن. ايتپاقشى، ناماز وقىعىم كەلىپ ءجۇر. شىركىن مەشىت سالسا عوي. ءبىر يمامعا ۇيلەنگەن دۇرىس دەپ ويلايمىن. مەشىتتە اقشا كوپ بولادى ەكەن. وسى الماتىنىڭ تالاي مەشىتتەرىندە قوندىم. ول جەردە جاقسى ادامدار كوپ. تاماق بەرەدى، كيىم-كەشەك تە بەرەدى.
ۇيقىم دۇرىس بولماعاندىقتان با، باسىمنىڭ مىڭعى-دىڭعىسى شىعىپ، تۇك تە تۇسىنە المادىم. ايتەۋىر، ىشتەي كەتەمىن دەگەنىن قۇپتاپ تۇرمىن. ايەلىم دە ءماز.
انار كەتكەلى ارادا ەكى اپتا ءوتتى. تەلەفونىمدى جوعالتىپ الدىم دەگەن ەدى. ءبارىبىر ءبىر ۇمىتپەن بىرنەشە رەت حابارلاستىم. الا المادىم. قاراشا سوڭى قارعا ۇلاسىپ، كۇن سۋىتتى. اياعىنا كيىپ جۇرگەنى جازعى اياقكيىم ەدى. قايدا ءجۇر ەكەن؟ وتكەندە تەرگەۋشىدەي سۇراقتىڭ استىنا الىپ، اياعىندا قۇر اقىلدى ايتىپ-ايتىپ، جىبەرگەندەي بولدىم-اۋ. ىشىندەگىسىن ايتىپ اقتارىلعىسى، سىرلاسقىسى كەلدى. ىشتەي جيىرىلدىم دا قالدىم. قولىنا ءۇش مىڭ تەڭگە بەردىم دە، تەز قوشتاسۋعا اسىقتىم.
ايسامالعا حابارلاسىپ ەم: «اعا، ۋايىمداپ قايتەسىز. ول ولمەيدى. ءوزى سياقتى بىرەۋلەردى تاۋىپ الىپ، سولارمەن جۇرگەن شىعار»، دەدى. مەن ءقازىر ايسامالدى دا تۇسىنۋدەن قالدىم. ارينە ءوزىمدى دە.
ون ءبىرىنشى سىنىپتى بىتىرگەن جىلى تالدىقورعانداعى قۇرىلىس كوللەدجىنە تۇسكەن ەدىم. انار «قالاعا ۇيرەنگەنشە ءبىرىنشى جىل ءبىزدىڭ
قاسىمىزدا بول»، دەپ، جاتاقحاناعا جىبەرمەي قويدى. جەزدەم ەكەۋى جاراسىمدى جۇپ. ايسامال — قۋىرشاقتاي سۇپ-سۇيكىمدى بالا. ەركىن ول كەزدە اعا لەيتەنانت. قالانىڭ سىرتىنداعى اسكەري بولىمدە قىزمەت ەتەدى. جۇمىستان كەش كەلەتىن. اپكەم ەكەۋىمىز جەزدەمە ارناپ تاماق ازىرلەيمىز. ايسامال بولىسقانداي بولىپ جۇرەدى. انار ەكەۋمىزدىڭ اڭگىمەمىز بىتپەۋشى ەدى عوي. نازاردان تىس قالىپ قالعان كىشكەنتاي ايسامال بالكوننان قۋىرشاعىن لاقتىرىپ جىبەرىپ، «الىپ كەل» دەپ ەركەلەپ جىلايتىن. ءتورتىنشى قاباتتان جۇگىرىپ ءتۇسىپ اكەپ بەرەم.
— قۋىرشاعىڭدى ەندى لاقتىرساڭ، بالكوننان ءوزىم سەكىرىپ كەتەم، — دەيمىن.
— سەكىرمە. سەنى كىم كوتەرىپ الىپ كەلەدى. مەنىڭ شامام جەتپەيدى. ال مامامنىڭ قولى بوس ەمەس،تاماق ىستەپ جاتىر، — دەپ شىر-پىر بولاتىن.
ءبىز كۇلەتىنبىز. ول ءبىر تاماشا كۇندەر ەدى.
ءبىرىنشى كۋرستى «جاقسى» دەگەن باعاعا اياقتاعانىممەن كوللەدجدى ءوز ەركىممەن تاستاپ، الماتىعا كەتىپ قالدىم. شەشەم اۋىرىپ، جۇمىس ىستەۋىمە تۋرا كەلدى. انار مەن ەركىننىڭ ايرىلىسقانىن ۇيدەگىلەردەن ەستىدىم. دالىرەك ايتقاندا، اجەمنەن. انامنىڭ قالىن ءبىلۋ ءۇشىن جۇمىستان ەكى-ۇش كۇنگە سۇرانىپ كەلگەن بولاتىنمىن. كەشكى اس ۇستىندە اجەم:
— تالدىقورعانداعى قىزدارعا سوقپادىڭ با؟ — دەدى.
— جوق. ءۇشارالدىڭ اۆتوبۋسىمەن تىكە ءوتىپ كەتتىم، — دەپ جاۋاپ قايىردىم.
— اناۋ انار اپكەڭ بايىنان اجىراسىپ كەتكەن،- دەپ قويىپ قالدى. اجەمنىڭ سوزىنە سەنە الاتىن ەمەسپىن. سۇراۋلى جۇزبەن اناما قارادىم. قايتا-قايتا جوتەلىپ وتىرعان انام دا ماعان بۇرىلدى. ءتىل قاتقان جوق. «وكىنىشكە قاراي سولاي بولدى» دەگەن جازۋدى جانارىنان وقىدىم.
— اپكەڭ جۇمىسىندا باستىعىمەن اۋەي بولىپتى. جاتىرى قاعىنعان عوي. القاش اكەسىنىڭ قارىنداسى ديداكۋ ەدى. قان دەگەن جىبەرمەيدى ەكەن عوي، — دەدى اجەم تاعى دا تىنىش وتىرماي. تابەتىم قاشىپ ورنىمنان تۇرىپ كەتتىم.
***
ءبىز تۇرىپ جاتقان «شاڭىراق» ىقشام اۋدانىندا جەر ۇيلەر عانا بار. رىسقۇلوۆ كوشەسىنە شىققاندا كوپ قاباتتى ۇيلەردى كورىپ: «انار قاي شاتىردا تۇرىپ جاتىر ەكەن؟» دەپ ويلاۋدى شىعاردىم. ونىمدى تۇنەۋ كۇنى ايەلىمە ايتىپ ەم «جىندى اپكەڭدى ىزدەپ الماتىنىڭ بارلىق شاتىرلارىنا شىعىپ جۇرمە»، دەپ كۇلدى.
انار قىستىڭ سوڭعى ايى اقپاندا ءبىراق تابىلدى.
ءبولىم مەڭگەرۋشىسى مارگاريتا سەرگەيەۆنا مەنى جىلى قارسى الدى. پسيحيكالىق ساۋىقتىرۋ ورتالىعىنىڭ اۋراسى اۋىر ەكەن. ءدارى ءيىسى ءسىڭىپ كەتكەن دالىزدەردە ادام قاراسى كوپ ەمەس. تەك مەدبيكەلدەردىڭ جەتەكتەۋىمەن بىر-ەكىلى ەمدەلۋشىلەردى كوزىم شالدى. مارگاريتا سەرگەيەۆنا كادىمگى اۋرۋحانانىڭ دارىگەرلەرىندەي جەكە كابينەتىندە قابىلداعان جوق. ءبىر ديۆان عانا تۇرعان ارنايى بولمەگە الىپ كىردى.
— ءسىز اناردىڭ كىمى بولىپ كەلەسىز؟ — دەپ ءسوزىن باستادى.
— ءىنىسىمىن.
— تۋعان؟
— جوق، بولەسىمىن.
— مەدبيكەلەر سومكەسىنەن ءسىزدىڭ ۆيزيتكاڭىزدى تاۋىپ الىپتى. وسىدان ەكى اپتا بۇرىن بىزگە وتە اۋىر جاعدايدا ءتۇستى. كوشە كەزبەسىنە اينالىپ كەتكەن عوي. قايتا قۇداي ايداپ، اپكەڭىز قازىبەك بي كوشەسىندەگى قالالىق جەدەل جاردەم اۋرۋحاناسىنا بارىپتى. بەلىنە شاعىمدانىپتى. قۇجاتى بولماعان سوڭ ول جاقتاعىلار قاراماعان عوي. اپكەڭىز ايعاي-شۋ شىعارىپ، قابىلداۋ بولىمىندەگى مەدبيكەگە قول كوتەرگەن. تەرەزەنىڭ اينەگىن سىندىرعان. ولار ارنايى بريگادامەن وسىندا الىپ كەلدى.
— ءقازىر قالاي؟
— ۋايىمداماڭىز. جاعدايى جاقسارىپ قالدى. ازىرگە تولىق دياگنوز قويعامىز جوق. ءبىراق الدىن-الا بولجامدار بار. اپكەڭىز كەشە عانا اۋرۋعا شالدىققان جوق. باسىنان قانداي دا ءبىر قيىن جاعداي ءوتىپ پە ەدى؟
مەن قىسقاشا اناردىڭ ءومىرىن بايانداپ بەردىم.
— باسە، ءوزىم دە سولاي ويلاپ ەدىم. بالا كەزىندە پسيحيكالىق تراۆما العان ەكەن عوي. سول كەزدە پسيحولوگقا اپارۋ كەرەك ەدى. سوڭعى رەت كورگەندە ءجۇرىس-تۇرىسىنان، سوزىنەن نە بايقادىڭىز؟
— جەلىگى باسىلماي كەتتى عوي.
اۋزىمنان بۇل ءسوزدىڭ قالاي شىعىپ كەتكەنىن بايقاماي قالدىم.
— سىزدەر ەركەكتەر وندايدى كەشىرە المايسىزدار. نامىستانا قالاسىزدار.
دارىگەردىڭ بۇل ءسوزىن جاقتىرمادىم. ونىم بەتىمە شىعىپ كەتسە كەرەك، مارگاريتا سەرگەيەۆنا قوشتاسا باستادى.
— ۇزاق جاتا ما؟ — دەدىم ساسقانىمنان.
— بىزگە وسى ايدىڭ التىسى كۇنى ءتۇستى. تولىق ءبىر اي ەمدەلەدى. سودان كەيىن دارىلەرىن بەرىپ، ۇيگە، «وتپۋسكىگە» جىبەرەمىز. اپتاسىنا ءبىر رەت الىپ كەپ تۇراسىز. ەكى اپتادان كەيىن جاعدايىنا بايلانىستى كورەمىز. ءقازىر ءبىر مەدبيكەنى جىبەرەم، اپكەڭىزبەن جولىقتىرادى. ساۋ بولىڭىز، — دەدى دە، كەتىپ قالدى.
كوزى قىسىڭقى كەلگەن، ەت جەڭدىلەۋ، جاسى شامامەن ەلۋدەن اسقان مەدبيكەگە ىلەسىپ ايەلدەر بولىمشەسىنە كىردىم. ەسىك ارنايى كىلتپەن اشىلادى ەكەن. ۇزىن دالىزدە ون شاقتى ايەل ارى-بەرى تەڭسەلىپ ءجۇر. مەنى كورگەندە بارلىعى كىلت توقتاي قالدى. بەينە ءبىر بىرەۋ بۇيرىقپەن «توقتاڭدار!» دەگەندەي. ماعان مەڭىرەيىپ قاراپ ءبىراز تۇردى دا، قايتادان قوزعالا باستادى. تەلەديداردىڭ داۋىسى شىعىپ تۇرعان بولمەدەن قالىڭ كوزىلدىرىك تاققان، ىرجالاڭ-ىرجالاڭ ەتكەن ءبىر ورىس ايەل شىعىپ، قاسىما جەتىپ كەلىپ، تەرگەي جونەلدى:
— كىمگە كەلدىڭىز؟
— …
— كىمگە كەلدىڭىز دەيمىن. نەگە ۇندەمەيسىز؟
— انارعا.
— كىمى بولاسىز؟
— ءىنىسىمىن.
— بارەكەلدى. تانىسىپ قويالىق، اتىم ولگا پاۆلوۆنا. اپكەڭىزدىڭ ادۆوكاتى بولامىن. بىزدە كەرەمەت جوسپار بار. ساراڭ جەزدەڭىز اجىراسقاندا پاتەرىن شەشەسىنىڭ اتىن جازىپ جىبەرگەن ەكەن عوي. سونى الىپ بەرەمىن. ءسىز ءبىزدىڭ كوماندامىزعا كىرەسىز عوي؟
نە ايتارىمدى بىلمەي ساستىم. جۇزىنە زەر سالا قارادىم. قالىڭ كوزىلدىرىكتەن جانارى كورىنبەيدى. اۋىزى ءبىر جاعىنا قيسايىپ كەتكەن ەكەن.
— ءيا، ءيا، — دەي بەرگەنىم سول ەدى. تاعى بىرەۋ كەلدى. اۋكەسى شىعىپ كەتكەن، تولىق دەنەلى قىز بالا. قانشا مول دەنەلى بولعانىمەن بەت جۇزىنەن وتىزعا تولماعانى كورىنىپ تۇر.
— اعاي، مەن سۋرەت سالامىن. كورىڭىزشى. تەز كورىڭىزشى. ءقازىر مەدبيكەلەر كورسە تارتىپ الادى.
ءوزىن ءاليامىن دەپ تانىستىرعان قىز كيىمىمنەن تارتقىلاي باستادى. ونىڭ سۋرەتتەرىن كورەمىن دەگەندە، ءۇشىنشى ءبىر ايەل كەلىپ تەمەكى سۇراي باستادى. بۇل ۇشەۋىنەن مەنى باعاناعى مەدبيكە اراشالاپ الدى.
— بارىڭدار بولمەلەرىڭە، — دەپ ايعاي سالدى كوزى قىسىڭقى كەلگەن ايەل.
ۇشەۋى زىپ بەرىپ كەلگەن جاقتارىنا تايدى.
بىرەر مينۋتتان كەيىن تاپىشكەسىن سۇيرەتىپ انار كەلدى. ەكەۋىمىز كەزدەسۋ بولمەسىنە كىردىك. ۇستەلگە الىپ كەلگەن تاماقتارىمدى شىعاردىم. الايىپ ءبىر قارادى دا، باسىن يزەپ امانداسقانداي بولىپ، تاماق جەي باستادى.
— ەدەن جۋىپ، تەمەكى تاۋىپ ءجۇرمىن. شىلىم الىپ كەلمەدىڭ، ءا؟ — دەدى باسىن ۇستەلدەن كوتەرمەي.
قالتامداعى جارتى قوراپ تەمەكىمدى ۇستەلدىڭ ۇستىنە قويدىم. اۋزىنا قاسىقپەن تاماق سالىپ جاتىپ، ەكىنشى قولىمەن «Kent»ء-تىڭ پاچكاسىن قالتاسىنا سالىپ الدى. كورشى ۇستەلدە قىزىنا تاماق بەرىپ بولىپ، ىدىس-اياعىن جيناي باستاعان جاسى الپىستاعى ايەل ادام سەللوفان پاكەتتى سىتىرلاتا باستادى. انار الگى كىسىگە جالت بۇرىلىپ:
— پاكەتىڭدى سىتىرلاتپاي جينا. ءقازىر مىنا قاسىقپەن كوزىڭدى شۇقىپ الامىن، — دەدى ايعايلاپ.
باعانا مارگاريتا سەرگەيەۆنا «نە ايتسا دا قارسى سويلەمەڭىز» دەپ ەسكەرتكەن. ۇندەمەدىم. كورشى اپا دا سويلەگەن جوق. تەك باعاناعى كوزى قىسىڭقى مەدبيكە جەتىپ كەلدى.
— انار، تىنىشتىق پا؟ نە بولىپ قالدى؟ — دەدى جىميىپ.
— تىنىشتىق، تىنىشتىق!.. نەسى تىنىشتىق؟! مەن مىنا جەردەن قاشان شىعامىن؟
— قايدا اسىعاسىڭ؟ دۇرىستاپ ەمدەلىپ ال، — دەپ مەدبيكە اناردىڭ اقىرىن ارقاسىنان سيپاپ قويدى.
— جۇمىس ىستەۋىم كەرەك. ناۋرىزدىڭ ونى كۇنى — قىزىمنىڭ تۋعان كۇنى. سىيلىق جاساۋىم كەرەك.
— ەمدەلىپ شىقساڭ، قىزىڭا سول دا سىيلىق!
ونىڭىز راس دەگەندەي، اپكەم باسىلىپ قالدى. تويدىم دەگەندەي، الدىنداعى تارەلكەنى ءبىر جاققا ىعىستىرىپ قويدى دا:
— مەنى ءبىر جاعىنان جىندى قىلعان ايسامال عوي. اكەمنەن ايىردىڭ، ءۇيسىز ءوستىم دەپ ىلعي ميىمدى جەيتىن، — دەدى.
ءتىل قاتپادىم. اپكەم ەكەۋىمىزدىڭ قىپ-قىسقا بىرگە وتىرعان وسى ءسات ماڭگىلىككە اينالعانداي. تۇمان اراسىندا الاسۇرىپ، جول تاپپاي تۇرعان جولاۋشىدايمىز. ول اۋىر كۇرسىندى. بۇدان ءارى ءۇنسىز وتىرۋعا بولمايدى دەيدى ىشكى داۋسىم.
— انار، ءبارى جاقسى بولادى. دارىگەرمەن سويلەستىم، ەرتەڭ-اق ەمدەلىپ شىعاسىڭ.
— جوق، جوق، — بۇل جولى اپكەمنىڭ داۋىسى باياۋ شىقتى. — مەنى وزىڭمەن بىرگە الىپ كەت. مىنا جەردە مەن ادام بولمايمىن. بىلەسىڭ عوي مامامنىڭ دا وسىنداي جەردە قايتىس بولعانىن. ايسامالعا دا، سەنىڭ دە ۇيىڭە بارمايمىن. مەن شاتىردا تۇرا بەرەم!
انار كوزىنەن اققان جاس پەن مۇرىنىنان تامعان سورانى ەلەيتىن ەمەس. سولقىلداپ جىلاي بەردى، جىلاي بەردى.
سوڭى.
You Might Also Like
-
ءبىر كەزدەگى كۋرستاس دوسى ادايدىڭ اماندىق-ساۋلىعىن ءبىر بىلسەم-اۋ دەپ ىشتەي ىلعي ويلاپ جۇرەتىن. ءساتى تۇسسە، سونى ىزدەپ، تاۋىپ الۋعا ۇيعاردى. باياعى تۇلكىبايدا از ۋاقىت بىرگە بولعاننان كەيىن، ونى ەكىنش...
-
— مىنا قانشىقتىڭ داۋىسىنىڭ اشتىسىن-اي. تىپتەن ۇيقى بەرمەدى عوي، — دەدى شەشەم. ال، اكەمنىڭ ويانىپ كەتكەنىن تاماعىن كەنەپ، اعاش توسەكتى شىقىرلاتقاندا ءبىر-اق ءبىلدىم. بارلىعىم...
