شەشەندىك ءسوز - اسىل ويدىڭ ورنەگى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: شەشەندىك ءسوز - اسىل ويدىڭ ورنەگى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا اتا - بابامىزدان قالعان اسىل مۇرالاردىڭ ءبىرى – شەشەندىك ونەر تۇلعاسىندا ماعلۇمات بەرۋ، قازاق دالاسىندا ءومىر سۇرگەن دۋالى، وت اۋىزدى، وراق ءتىلدى شەشەندەردىڭ ۇرپاقتان ۇرپاققا، اتادان بالاعا مۇرا رەتىندە جەتكەن اسىل سوزدەرىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلارعا شەشەندىك سوزدەر ارقىلى زەردەلى، بىلىكتى دە، ءبىلىمدى، وي – قيالى ۇشقىر، اقىلدى، پاراساتتى تاپقىر بولۋعا باۋلۋ.
تاربيەلىك: شەشەندىك سوزدەر ارقىلى وقۋشىلاردى اتادان قالعان سىيلاستىق، يناباتتىلىق دوستىق، جولداستىق سياقتى اسىل مۇرالاردى ۇيرەنۋگە، تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، سۇراققا جاۋاپ، ساحنالىق قويىلىم.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تولە بي، ايتەكە بي، قازبەك بي سۋرەتتەرى، شەشەندىك سوزدەر كىتابى، ناقىل سوزدەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
شەشەندىك سوزدەر – تەرەڭ ويمەن، شەبەر تىلمەن ايتىلعان حالىق شىعارماشىلىعى. ول تاپقىرلىق پەن شەشەندىككە ۇيرەتەتىن كوركەم ءسوز ۇلگىسى بولىپ تابىلادى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم:
سالەمدەسۋ.
وقۋشىلار قانە ورنىڭىزدان تۇرىپ، ساباعىمىزدى امانداسۋ راسىمىنەن باستايىق.
سالەمنىڭ سۇلۋىن،
ۇسىندىم گۇل ەتىپ
جۇرەكتىڭ جىلۋىن
ۇسىندىم تۋ ەتىپ
ايالى الاقان
نۇرلانسىن دالا تاڭ.
ءى. كىرىسپە ءسوز. (ءمۇعالىم ءسوزى )
وقۋشىلار، بىزدەرگە سوناۋ – سوناۋ زامانداردان بەرى. اتا – بابالارىمىزدان قالعان مول مۇرالار بار. ولار نەلەر دەسەك
• ەسكىرمەيتىن ەستى سوزدەر.
• ماقال – ماتەلدەر
• ناقىل - اقىل سوزدەر
• شەشەندىك سوزدەر بولىپ تابىلادى.
شەشەندىك ءسوز – ءدۇيىم جۇرتىن اۋزىنا قاراتىپ اسىل ءسوزدىڭ ورنەگى. شەشەندىك سوزدەر – اۋىزەكى ايتىلۋ ارقىلى ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاسىپ بىزگە دەيىن كەلە جاتقان ونەر. ەل اراسىنداعى شەشىلمەيتىن داۋ – دامايدى ءبىر اۋىز سوزبەن اسا شەبەرلىكپەن شەشىپ بەرگەن ءبىز ەرەكشە قادىرلەيتىن شەشەندەرىمىز جيرەنشە، قاراشاش، تولەبي، ايتەكە بي ت. ب. ەل بولاشاعىن ويلاعان وت اۋىزدى، وراق ءتىلدى شەشەندەرىمىزدەن قالعان اسىل مۇرامىز. ەندى وقۋشىلارعا كەزەك بەرەيىن.
1 - جۇرگىزۋشى.
قازاق تالاي زاماندى باستان وتكەرىپ، مۇقالماي قالعان باتىر، اقىن شەشەن، دانا، دارا حالىق.
2 - جۇرگىزۋشى.
قازاقتىڭ شەشەندىك سوزدەرى باتا تىلەكتەن باستالىپ، ونەگەلى وسيەت سوزدەردى ومىردە كەزدەسەتىن جەر داۋى، ەر قۇنى جەسىر داۋى سەكىلدى، كەلىس سوزدەردى قامتيدى.
1 – جۇرگىزۋشى
بابالارىم،
راحمەت سەندەرگە!
بالالارىم بولماسىن دەپ كور - كەۋدە،
دومبىراڭمەن قوسىپ ءان مەن كۇي بەردىڭ.
ومىرگە مەن مىلقاۋ بولىپ ەنگەندە دەپ تۇرماعانبەتتىڭ تەرمەسى (قۇرمانبەكوۆا گ.)
2 - جۇرگىزۋشى
كورىنىس. «تولە ءبيدىڭ شەشەندىگى» تولە بي جاس كەزىندە تالاي جاسى ۇلكەن اتاقتى ابىز بيلەردىڭ الدىنان ءوتىپ باتاسىن الادى. تولە بالا اۋەلى اكەسىنە بارىپتى. جاسى جۇزگە تاقاپ وتىرعان اكەسى ىنتىماق، ەل بىرلىگى جونىندە اڭگىمە ايتىپ وتىرادى. تولە "قالاي ەتكەندە بىرلىك بولادى، ونىڭ كۇشى قانداي بولماق" دەگەندى سۇرايدى. سوندا. اكەسى اۋەلى جاۋاپ ايتپاس بۇرىن ءبىر بۋما سولقىلداق شىبىق الدىرادى:
- بالام، مىنانى سىندىرىپ كورشى.
تولە بۋىلعان شىبىقتى ولاي - بۇلاي ءيىپ سىندىرا المايدى.
- ەندى سول شىبىقتى بىرتىندەپ سىندىرشى؟ تولە ورتاسىنان بۋىلعان شىبىقتى شەشىپ، بىرتىندەپ پىرت - پىرت ەتىپ وپ - وڭاي سىندىرا بەرەدى. الىبەك بي:
- بۇدان نە ءتۇسىندىڭ، بالام؟ - دەيدى.
سوندا. تولە بالا:
- ءتۇسىندىم، اكە بۇل مىسالىڭىزدىڭ ءمانىسى: ىنتىماعى، بىرلىگى مىقتى ەلدى جاۋ دا، داۋ دا الا المايدى. "ساياق جۇرگەن تاياق جەيدى" دەمەكشى، بىرلىگى، ىنتىماعى جوقتى جاۋ دا، داۋ دا وپ - وڭاي الادى دەگەنىڭىز عوي.
- بارەكەلدە، بالام، دۇرىس تاپتىڭ. ەل بيلەۋ ءۇشىن الدىمەن ەلدى اۋىزبىرلىككە، ىنتىماققا شاقىرا ءبىل. "ب ا ق قايدا باراسىڭ دەگەندە، ىنتىماققا بارامىن" دەگەنىنىڭ ءمانىسى وسى، - دەپتى.
1 – جۇرگىزۋشى
اتا - ءداستۇر ابىروي كوتەرگەنگە،
و، بۇل سوزدەر سۇيەكتەن وتەر دەمە!
توقتالامىز ەندى ءبىز، ال حالايىق،
ناقىل ءسوز - اقىل سوزدەرگە
1 -وقۋشى(گۇلزات )
جار باسىنا ءۇي تىكپە،
جار قۇلاسا، ءۇي كەتەر.
الا بولسا اعايىن، رۋلى ەلدەن كۇي كەتەر،
اڭدىعان دۇشپان كۇشەيىپ، جاۋ قاسىندا باس كەتەر.
2 -وقۋشى (باۋىرجان)
سۋىق سۋ ىشپە جىگىتتەر،
سۋسىنىڭدى قاندىرماس.
بەدەۋ اتتىڭ بەلگىسى،
بەس ءتۇن قاتىرسا بولدىرماس.
قاسا ناردىڭ بەلگىسى -
شاماسىن سورعا شالدىرماس
قوس جۇيرىكتىڭ بەلگىسى
قۇيرىعىنان الدىرماس.
3 -وقۋشى (سەرىكبولسىن)
سىرتتان كەلگەن مەيمانعا،
سالەم بەرىپ، قول الساڭ
ءبىرىنشى ەتكەن قۇرمەتىڭ
ەسىك اشىپ، ەنگىزىپ،
كورپە توسەپ، قۇپ الساڭ
ءۇشىنشى ەتكەن قىزمەتىڭ
مەيمان ىرزا بولعانى
قۇرمەتپەن ۇيگە قونعانى
كەشىكتىرمەي ءشاي بەرسەڭ
ۇمىت بولار توڭعانى.
4-وقۋشى (رۇستەم)
توعاي تولعان تال ەدىم، تاياق قىلسا شارام نە؟
ايدىن شالقار كول ەدىم، قۇدىق قىلسا شارام نە؟
جاپالاق قۇس ماقتانسا، جاردان تىشقان الدىم دەر؟
جامان ادام ماقتانسا، جاقسىنى اياعىنان شالدىمدەر؟
كوكىرەك تازا بولماسا، كوز تازاسى نە كەرەك؟
دەنىڭ تازا بولماسا، ءتىل تازاسى نە كەرەك؟
5 -وقۋشى (جانەركە)
تاسىما جىگىت، تاسىما!
تاسىعان جەتەر باسىڭا،
يتەلگىدەي تومارساڭ كىم كەلەدى قاسىڭا؟
كۇشىگەندەي سولقىلداپ، كۇلگەنىڭ نە دوسىڭا؟
جاقسىلىققا قۋانىپ، جاماندىققا جاسىما،
ولە - ولگەنشە تۇرمايدى، جاقسىلىقپەن جاماندىق
ءبىر كىسىنىڭ باسىندا!
1 – جۇرگىزۋشى «ونەر الدى – قىزىل ءتىل»
قىزىل ءتىلىن بەزەنىپ،
شەشەن جىگىت داۋدا وينار
اق بالتىرىن ءتۇرىنىپ
پالۋان جىگىت تويدا وينار
باداناسىن كيىپ اپ،
بار قايراتىن جيىپ اپ،
جاسىل تۋىن كوتەرىپ
شاشاقتى نايزا قولعا الىپ،
باتىر جىگىت جاۋدا وينار.
كورىنىس. «تۇرماعانبەتتىڭ تاپقىرلىعى»
اقىن تۇرماعانبەت جيىندا جاستارمەن جۇمباق ايتىسىپ وتىرادى.
جاستار اراسىنان ءاليا دەگەن قىز:
• اعاي، سىزگە جۇمباق ايتۋعا بولماس پا ەكەن؟- دەپ سىزىلادى.
• قاراعىم، ايتا وتىر، - دەيدى اقىن. سوندا قىز:
• توبەتەيىم ءىشى تولعان سوك.
• تاڭ اتقان سوڭ قاراسام جوق. ول نە؟- دەيدى
• شەشۋىن تاپپادىم، - دەيدى اقىن ادەيى ازىلدەپ، - مەندە ساعان جۇمباق جاسىرايىن:
• توبەتەيىمنىڭ ىشىندە سوك جوق.
• مۇنداي جۇمباق بولمايدى، - دەپ جاستار شۋ ەتەدى.
• ال وندا جۇمباعىڭنىڭ شەشۋىن ايتا عوي، - دەيدى اقىن.
• مەنىكى جۇلدىز ەدى، - دەيدى قىز.
• مەنىكى قۇندىز ەدى، - دەيدى سوندا اقىن.
• اعاي تاعى جۇمباق جاسىرايىق،- دەيدى قىز.
• تاۋدان تاس دومالاتتىم. ول نە؟
• بىلمەيمىن،- دەيدى اقىن جورتا. مەن دە جۇمباق ايتايىن.
• تاۋدان تاس دومالاتقان جوقپىن.
• مۇنداي جۇمباق بولمايدى، - دەپ تاعى داۋلاسادى.
• وندا سەن جۇمباعىنىڭ شەشۋىن ايتا عوي.
• مەنىكى تۇيەنىڭ قۇمالاعى، - دەيدى قىز.
• مەنىكى تۇيەنىڭ جۇمالاعى - دەگەن ەكەن اقىن.
2 - جۇرگىزۋشى
ەندى سەرگىتۋ ساتىنە كەزەيىك بەرەيىك،كىم جىلدام؟.
1. مەكتەپ...............، ءبىلىم -................
2................ سۇيسىندىرەدى،............. كۇيىندىرەدى.
3. ۇيادا.............، ۇشقاندا...............
4. ەر....................، ەز....................
5. تەنتەكتىڭ اقىلى.....................................
اداسقان ارىپتەر.
سايكەستەندىر.
كوپ جاساعان قاريا،
اقىلى تەڭىز - داريا.
كوپ ونەگە ءسوزى بار
ءسوزى سوقپاق، ءوزى ءنار دەي وتىرىپ اۋىلىمىزدىڭ ارداقتى اعامىز، شەشەندىك ءسوزدىڭ شەبەرى، جىراۋ اعامىز
توقسانبايەۆ ءدىنيسلام اعامىزدى ورتاعا شاقىرىپ، اسىل مۇرادان توگىلگەن - اسىل ءسوزدى تىڭداساق.
1 – جۇرگىزۋشى
عاسىرلار بويى ءومىر تاجىريبەسىنىڭ ناتيجەسىنەن جينالعان اسىل مۇرانىڭ ءبىرى، شەشەندىك ويدىڭ زەرگەرى، ايتىس ونەرى بولسا كەرەك. ەندى ءبىر ءسات. ايتىس ونەرىن اتالى سوزگە توقتاي بىلگەن ايتىسكەر قىزدارىمىزدى ورتاعا شاقىرساق گۇلدارى جانە تاڭشولپان.
ايتىس ونەرى.
قورىتىندى. ءمۇعالىم ءسوزى،وقۋشىلار! ءبىز بۇگىنگى ساباعىمىزدان ەل بولاشاعىن ويلاعان، وت اۋىزدى، وراق ءتىلدى شەشەندەرىمىزدەن قالعان اسىل مۇرالاردان كوپ وي تۇيدىك. ءبىزدىڭ ارامىزدان بولاشاقتا ەل بولاشاعىن جىرلايتىن جىر ءدۇلد ۇلى اتانعان تۇرماعانبەت تە، ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن قوسقان تولە، قازىبەك، ايتەكە سياقتى بيلەر شىعاتىنىنا سەنىم مول. ەندەشە -وقۋشىلار ساباعىمىزدى بىرىمىزگە ءبىرىمىز ىزگى تىلەك ايتىپ اياقتايىق. /وقۋشىلار شەڭبەر جاساپ تۇرا قالادى/ بەرىكبول ساعان ساتتىلىك تىلەيمىن اسەمپاز بولما ارنەگە ت. ب جالعاستىرىپ كەتەدى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا اتا - بابامىزدان قالعان اسىل مۇرالاردىڭ ءبىرى – شەشەندىك ونەر تۇلعاسىندا ماعلۇمات بەرۋ، قازاق دالاسىندا ءومىر سۇرگەن دۋالى، وت اۋىزدى، وراق ءتىلدى شەشەندەردىڭ ۇرپاقتان ۇرپاققا، اتادان بالاعا مۇرا رەتىندە جەتكەن اسىل سوزدەرىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلارعا شەشەندىك سوزدەر ارقىلى زەردەلى، بىلىكتى دە، ءبىلىمدى، وي – قيالى ۇشقىر، اقىلدى، پاراساتتى تاپقىر بولۋعا باۋلۋ.
تاربيەلىك: شەشەندىك سوزدەر ارقىلى وقۋشىلاردى اتادان قالعان سىيلاستىق، يناباتتىلىق دوستىق، جولداستىق سياقتى اسىل مۇرالاردى ۇيرەنۋگە، تاربيەلەۋ.
ساباقتىڭ ءادىسى: بايانداۋ، سۇراققا جاۋاپ، ساحنالىق قويىلىم.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، تولە بي، ايتەكە بي، قازبەك بي سۋرەتتەرى، شەشەندىك سوزدەر كىتابى، ناقىل سوزدەر.
ساباقتىڭ بارىسى:
شەشەندىك سوزدەر – تەرەڭ ويمەن، شەبەر تىلمەن ايتىلعان حالىق شىعارماشىلىعى. ول تاپقىرلىق پەن شەشەندىككە ۇيرەتەتىن كوركەم ءسوز ۇلگىسى بولىپ تابىلادى.
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. نەگىزگى ءبولىم:
سالەمدەسۋ.
وقۋشىلار قانە ورنىڭىزدان تۇرىپ، ساباعىمىزدى امانداسۋ راسىمىنەن باستايىق.
سالەمنىڭ سۇلۋىن،
ۇسىندىم گۇل ەتىپ
جۇرەكتىڭ جىلۋىن
ۇسىندىم تۋ ەتىپ
ايالى الاقان
نۇرلانسىن دالا تاڭ.
ءى. كىرىسپە ءسوز. (ءمۇعالىم ءسوزى )
وقۋشىلار، بىزدەرگە سوناۋ – سوناۋ زامانداردان بەرى. اتا – بابالارىمىزدان قالعان مول مۇرالار بار. ولار نەلەر دەسەك
• ەسكىرمەيتىن ەستى سوزدەر.
• ماقال – ماتەلدەر
• ناقىل - اقىل سوزدەر
• شەشەندىك سوزدەر بولىپ تابىلادى.
شەشەندىك ءسوز – ءدۇيىم جۇرتىن اۋزىنا قاراتىپ اسىل ءسوزدىڭ ورنەگى. شەشەندىك سوزدەر – اۋىزەكى ايتىلۋ ارقىلى ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاسىپ بىزگە دەيىن كەلە جاتقان ونەر. ەل اراسىنداعى شەشىلمەيتىن داۋ – دامايدى ءبىر اۋىز سوزبەن اسا شەبەرلىكپەن شەشىپ بەرگەن ءبىز ەرەكشە قادىرلەيتىن شەشەندەرىمىز جيرەنشە، قاراشاش، تولەبي، ايتەكە بي ت. ب. ەل بولاشاعىن ويلاعان وت اۋىزدى، وراق ءتىلدى شەشەندەرىمىزدەن قالعان اسىل مۇرامىز. ەندى وقۋشىلارعا كەزەك بەرەيىن.
1 - جۇرگىزۋشى.
قازاق تالاي زاماندى باستان وتكەرىپ، مۇقالماي قالعان باتىر، اقىن شەشەن، دانا، دارا حالىق.
2 - جۇرگىزۋشى.
قازاقتىڭ شەشەندىك سوزدەرى باتا تىلەكتەن باستالىپ، ونەگەلى وسيەت سوزدەردى ومىردە كەزدەسەتىن جەر داۋى، ەر قۇنى جەسىر داۋى سەكىلدى، كەلىس سوزدەردى قامتيدى.
1 – جۇرگىزۋشى
بابالارىم،
راحمەت سەندەرگە!
بالالارىم بولماسىن دەپ كور - كەۋدە،
دومبىراڭمەن قوسىپ ءان مەن كۇي بەردىڭ.
ومىرگە مەن مىلقاۋ بولىپ ەنگەندە دەپ تۇرماعانبەتتىڭ تەرمەسى (قۇرمانبەكوۆا گ.)
2 - جۇرگىزۋشى
كورىنىس. «تولە ءبيدىڭ شەشەندىگى» تولە بي جاس كەزىندە تالاي جاسى ۇلكەن اتاقتى ابىز بيلەردىڭ الدىنان ءوتىپ باتاسىن الادى. تولە بالا اۋەلى اكەسىنە بارىپتى. جاسى جۇزگە تاقاپ وتىرعان اكەسى ىنتىماق، ەل بىرلىگى جونىندە اڭگىمە ايتىپ وتىرادى. تولە "قالاي ەتكەندە بىرلىك بولادى، ونىڭ كۇشى قانداي بولماق" دەگەندى سۇرايدى. سوندا. اكەسى اۋەلى جاۋاپ ايتپاس بۇرىن ءبىر بۋما سولقىلداق شىبىق الدىرادى:
- بالام، مىنانى سىندىرىپ كورشى.
تولە بۋىلعان شىبىقتى ولاي - بۇلاي ءيىپ سىندىرا المايدى.
- ەندى سول شىبىقتى بىرتىندەپ سىندىرشى؟ تولە ورتاسىنان بۋىلعان شىبىقتى شەشىپ، بىرتىندەپ پىرت - پىرت ەتىپ وپ - وڭاي سىندىرا بەرەدى. الىبەك بي:
- بۇدان نە ءتۇسىندىڭ، بالام؟ - دەيدى.
سوندا. تولە بالا:
- ءتۇسىندىم، اكە بۇل مىسالىڭىزدىڭ ءمانىسى: ىنتىماعى، بىرلىگى مىقتى ەلدى جاۋ دا، داۋ دا الا المايدى. "ساياق جۇرگەن تاياق جەيدى" دەمەكشى، بىرلىگى، ىنتىماعى جوقتى جاۋ دا، داۋ دا وپ - وڭاي الادى دەگەنىڭىز عوي.
- بارەكەلدە، بالام، دۇرىس تاپتىڭ. ەل بيلەۋ ءۇشىن الدىمەن ەلدى اۋىزبىرلىككە، ىنتىماققا شاقىرا ءبىل. "ب ا ق قايدا باراسىڭ دەگەندە، ىنتىماققا بارامىن" دەگەنىنىڭ ءمانىسى وسى، - دەپتى.
1 – جۇرگىزۋشى
اتا - ءداستۇر ابىروي كوتەرگەنگە،
و، بۇل سوزدەر سۇيەكتەن وتەر دەمە!
توقتالامىز ەندى ءبىز، ال حالايىق،
ناقىل ءسوز - اقىل سوزدەرگە
1 -وقۋشى(گۇلزات )
جار باسىنا ءۇي تىكپە،
جار قۇلاسا، ءۇي كەتەر.
الا بولسا اعايىن، رۋلى ەلدەن كۇي كەتەر،
اڭدىعان دۇشپان كۇشەيىپ، جاۋ قاسىندا باس كەتەر.
2 -وقۋشى (باۋىرجان)
سۋىق سۋ ىشپە جىگىتتەر،
سۋسىنىڭدى قاندىرماس.
بەدەۋ اتتىڭ بەلگىسى،
بەس ءتۇن قاتىرسا بولدىرماس.
قاسا ناردىڭ بەلگىسى -
شاماسىن سورعا شالدىرماس
قوس جۇيرىكتىڭ بەلگىسى
قۇيرىعىنان الدىرماس.
3 -وقۋشى (سەرىكبولسىن)
سىرتتان كەلگەن مەيمانعا،
سالەم بەرىپ، قول الساڭ
ءبىرىنشى ەتكەن قۇرمەتىڭ
ەسىك اشىپ، ەنگىزىپ،
كورپە توسەپ، قۇپ الساڭ
ءۇشىنشى ەتكەن قىزمەتىڭ
مەيمان ىرزا بولعانى
قۇرمەتپەن ۇيگە قونعانى
كەشىكتىرمەي ءشاي بەرسەڭ
ۇمىت بولار توڭعانى.
4-وقۋشى (رۇستەم)
توعاي تولعان تال ەدىم، تاياق قىلسا شارام نە؟
ايدىن شالقار كول ەدىم، قۇدىق قىلسا شارام نە؟
جاپالاق قۇس ماقتانسا، جاردان تىشقان الدىم دەر؟
جامان ادام ماقتانسا، جاقسىنى اياعىنان شالدىمدەر؟
كوكىرەك تازا بولماسا، كوز تازاسى نە كەرەك؟
دەنىڭ تازا بولماسا، ءتىل تازاسى نە كەرەك؟
5 -وقۋشى (جانەركە)
تاسىما جىگىت، تاسىما!
تاسىعان جەتەر باسىڭا،
يتەلگىدەي تومارساڭ كىم كەلەدى قاسىڭا؟
كۇشىگەندەي سولقىلداپ، كۇلگەنىڭ نە دوسىڭا؟
جاقسىلىققا قۋانىپ، جاماندىققا جاسىما،
ولە - ولگەنشە تۇرمايدى، جاقسىلىقپەن جاماندىق
ءبىر كىسىنىڭ باسىندا!
1 – جۇرگىزۋشى «ونەر الدى – قىزىل ءتىل»
قىزىل ءتىلىن بەزەنىپ،
شەشەن جىگىت داۋدا وينار
اق بالتىرىن ءتۇرىنىپ
پالۋان جىگىت تويدا وينار
باداناسىن كيىپ اپ،
بار قايراتىن جيىپ اپ،
جاسىل تۋىن كوتەرىپ
شاشاقتى نايزا قولعا الىپ،
باتىر جىگىت جاۋدا وينار.
كورىنىس. «تۇرماعانبەتتىڭ تاپقىرلىعى»
اقىن تۇرماعانبەت جيىندا جاستارمەن جۇمباق ايتىسىپ وتىرادى.
جاستار اراسىنان ءاليا دەگەن قىز:
• اعاي، سىزگە جۇمباق ايتۋعا بولماس پا ەكەن؟- دەپ سىزىلادى.
• قاراعىم، ايتا وتىر، - دەيدى اقىن. سوندا قىز:
• توبەتەيىم ءىشى تولعان سوك.
• تاڭ اتقان سوڭ قاراسام جوق. ول نە؟- دەيدى
• شەشۋىن تاپپادىم، - دەيدى اقىن ادەيى ازىلدەپ، - مەندە ساعان جۇمباق جاسىرايىن:
• توبەتەيىمنىڭ ىشىندە سوك جوق.
• مۇنداي جۇمباق بولمايدى، - دەپ جاستار شۋ ەتەدى.
• ال وندا جۇمباعىڭنىڭ شەشۋىن ايتا عوي، - دەيدى اقىن.
• مەنىكى جۇلدىز ەدى، - دەيدى قىز.
• مەنىكى قۇندىز ەدى، - دەيدى سوندا اقىن.
• اعاي تاعى جۇمباق جاسىرايىق،- دەيدى قىز.
• تاۋدان تاس دومالاتتىم. ول نە؟
• بىلمەيمىن،- دەيدى اقىن جورتا. مەن دە جۇمباق ايتايىن.
• تاۋدان تاس دومالاتقان جوقپىن.
• مۇنداي جۇمباق بولمايدى، - دەپ تاعى داۋلاسادى.
• وندا سەن جۇمباعىنىڭ شەشۋىن ايتا عوي.
• مەنىكى تۇيەنىڭ قۇمالاعى، - دەيدى قىز.
• مەنىكى تۇيەنىڭ جۇمالاعى - دەگەن ەكەن اقىن.
2 - جۇرگىزۋشى
ەندى سەرگىتۋ ساتىنە كەزەيىك بەرەيىك،كىم جىلدام؟.
1. مەكتەپ...............، ءبىلىم -................
2................ سۇيسىندىرەدى،............. كۇيىندىرەدى.
3. ۇيادا.............، ۇشقاندا...............
4. ەر....................، ەز....................
5. تەنتەكتىڭ اقىلى.....................................
اداسقان ارىپتەر.
سايكەستەندىر.
كوپ جاساعان قاريا،
اقىلى تەڭىز - داريا.
كوپ ونەگە ءسوزى بار
ءسوزى سوقپاق، ءوزى ءنار دەي وتىرىپ اۋىلىمىزدىڭ ارداقتى اعامىز، شەشەندىك ءسوزدىڭ شەبەرى، جىراۋ اعامىز
توقسانبايەۆ ءدىنيسلام اعامىزدى ورتاعا شاقىرىپ، اسىل مۇرادان توگىلگەن - اسىل ءسوزدى تىڭداساق.
1 – جۇرگىزۋشى
عاسىرلار بويى ءومىر تاجىريبەسىنىڭ ناتيجەسىنەن جينالعان اسىل مۇرانىڭ ءبىرى، شەشەندىك ويدىڭ زەرگەرى، ايتىس ونەرى بولسا كەرەك. ەندى ءبىر ءسات. ايتىس ونەرىن اتالى سوزگە توقتاي بىلگەن ايتىسكەر قىزدارىمىزدى ورتاعا شاقىرساق گۇلدارى جانە تاڭشولپان.
ايتىس ونەرى.
قورىتىندى. ءمۇعالىم ءسوزى،وقۋشىلار! ءبىز بۇگىنگى ساباعىمىزدان ەل بولاشاعىن ويلاعان، وت اۋىزدى، وراق ءتىلدى شەشەندەرىمىزدەن قالعان اسىل مۇرالاردان كوپ وي تۇيدىك. ءبىزدىڭ ارامىزدان بولاشاقتا ەل بولاشاعىن جىرلايتىن جىر ءدۇلد ۇلى اتانعان تۇرماعانبەت تە، ءۇش ءجۇزدىڭ باسىن قوسقان تولە، قازىبەك، ايتەكە سياقتى بيلەر شىعاتىنىنا سەنىم مول. ەندەشە -وقۋشىلار ساباعىمىزدى بىرىمىزگە ءبىرىمىز ىزگى تىلەك ايتىپ اياقتايىق. /وقۋشىلار شەڭبەر جاساپ تۇرا قالادى/ بەرىكبول ساعان ساتتىلىك تىلەيمىن اسەمپاز بولما ارنەگە ت. ب جالعاستىرىپ كەتەدى.
You Might Also Like
