سىن ەسىمدى پىسىقتاۋ
سىنىپ: 4
تاقىرىبى: سىن ەسىمدى پىسىقتاۋ
ماقساتى:
1. سىن ەسىم جايلى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، پىسىقتاۋ
2. وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن ويلانۋعا، ىزدەنۋگە، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋعا باعىت - باعدار بەرۋ.
3. ادام بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەردى بويىنا سىڭىرۋگە تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ،
كورنەكىلىكتەرى: پرەزەنتاسيا، تاراتپا ماتەريالدار، قيما قاعازدار
ساباق بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
• امانداسۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق
- بالالار، بۇگىن ەرەكشە ساباق. ولاي دەيتىنىمىز بۇگىن ەرەكشە كۇن. بارلىعىمىز ءبىر - بىرىمىزگە « مەيىرىمدى جۇرەكتى ءبىر - بىرىمىزگە ۇسىنامىز. ءار بالا قاسىنداعى كورشىسىنە ونىڭ جاقسى قاسيەتىن بىلدىرەتىن سوزدەردى ايتىپ جۇرەكشەنى ۇسىنادى. مىسالى، سەن مەيىرىمدىسىڭ!؛ سەن كىشىپەيىلسىڭ!؛ سەن ادەمىسىڭ!؛ سەن قايىرىمدىسىڭ!؛ سەن ىزەتتىسىڭ!
- ساباقتىڭ ماقساتى سىن ەسىم جايلى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، پىسىقتاۋ.
II. وتكەندى قايتالاۋ
- الدارىندا جاتقان تەست جۇمىسى الدىڭعى تاقىرىپتاردى پىسىقتاپ وتەيىك
تەست
1. ەتىستىك ءسوزدى تاپ.
ا) سەكىردى ءا) بۇتاقتار س) سەكسەن ەكى
2. تابىس سەپتىكتىڭ سۇراقتارىن كورسەت.
ا) كىمدە؟ نەدە؟ ءا) كىمدى؟ نەنى؟ س) كىمنىڭ؟ نەنىڭ؟
3. دارا ەتىستىكتى تاپ.
ۋ) اعىپ جاتىر ر) بارا بەر ت) اعادى
4. كۇردەلى ەتىستىك قايسى؟
ۋ) وتىردى ت) باقىلاپ تۇر ر) ۇشىپتى
5. نەگىزگى ەتىستىك قايسى؟
ى) شەگەلە ءى) جاز م) تازالا
6. بولىمدى ەتىستىكتى تاپ.
ل) بار م) بارما ن) ايتپا
7. جىكتەلگەن زات ەسىمدى تاپ.
ى) ۇستالار. ءى) ۇستامىن. م) وقىدىم..
8. «اجەسى» ءسوزى تاۋەلدەۋلى زات ەسىمنىڭ نەشىنشى جاعى.
ا) I جاق. ك) III جاق. ق) سىپايى ءتۇرى.
- ەندى قارايىقشى قانداي ءسوز شىقتى
1 2 3 4 5 6 7 8
س ءا ت ت ءى ل ءى ك
- ەندەشە بۇگىنگى ساباعىمىزدا سەندەرگە ساتتىلىك تىلەيمىن!
«كۋبيزم» ستراتەگياسى
- سىن ەسىم ەرەجەسىن ايت
- سىن ەسىمنىڭ تۇرلەرى (ەرەجەسى)
- قايىرىم، پاراسات، ينابات سوزدەرىنەن سىن ەسىم جاسا
- تاستاي، ۇلگىلى، ونەرلى ءسوز قۇرامىنا تالدا
- سىن ەسىم قاتىساتىنداي ماقال – ماتەل ايتۋ
جاتقا جازۋ
190 - بەت، 51 - جاتتىعۋ. ماقال - ماتەلدەردى نۇسقا بويىنشا جاتتايسىڭدار
- 1 - ماقال قانداي ماعىنا بەرەدى؟
- ادامنىڭ قانداي قاسيەتتەرى تۋرالى ايتىلعان؟
- ۇرپاق تاعدىرى - ۇلت تاعدىرى، ۇلتتىڭ بولاشاعى – ونىڭ ءبىلىمدى، تالانتتى، ادامگەرشىلىك اسىل قاسيەتتەردى بويىنا سىڭىرگەن تاربيەلى ۇرپاقتىڭ قولىندا. ول سەندەردىڭ قولدارىڭدا.
- ەندى ءسوز تاپتارىنا تالدايىق
- مۇندا سىن ەسىم بار ما؟
- ال، سانالى - ساناسىز، جاقسى – جامان بۇل قانداي سىن ەسىمدەر؟
(قارسى ماندەس سىن ەسىم)
- ەندەشە تاقتاعا نازار اۋدارىپ، بەرىلگەن سىن ەسىمدەرگە قارسى ماندەس سىن ەسىم تابايىق
الاسا – بيىك
مەيىرىمدى – قاتىگەز
قىمبات – ارزان
قيىن – وڭاي
جارىق – قاراڭعى
اشىق – جابىق
- ەندى وسى سىن ەسىمدەردىڭ ادام بويىندا تابىلاتىن قاسيەت قايسى؟
- ەندەشە 1، 2 نۇسقاعا ءبولىنىپ، 1 – ن مەيىرىمدى، 2 - ن قاتىگەز سوزىنە دىبىستىق تالداۋ جاساڭدار.
ەندى ءقازىر ءبىراز تىنىعىپ الايىق.
سەرگىتۋ ءساتى
بيىك اعاشتار، الاسا اعاشتار.
كەڭ كوشە، تار كوشە.
وزدىك جۇمىس
2. سىندىق ەرەكشەلىكتەرىنە كەستە تولتىرۋ
1 - نۇسقا
نە؟--------- ءتۇسى ---- كولەمى --- ءدامى --- ءيىسى ---- ساپاسى
قاربىز
جۋا
قۇرت
2 - نۇسقا
نە؟-------- ءتۇسى --- كولەمى ---- ءدامى ----- ءيىسى ---- ساپاسى
قاۋىن
شيە
ليمون
1 - نۇسقا
ءسوز قۇرامىنا تالدا
سىن ەسىم +سىن ەسىم تۋد-ن جۇر-ق ---- زات ەسىم +سىن ەسىم تۋد-ن جۇر - ق ---- ەتىستىك +سىن ەسىم تۋد-ن جۇر-ق
سۇلۋلىق
جالقاۋلىق
سىيلى
بىلگىش
ەڭبەكقور
2 - نۇسقا
ءسوز قۇرامىنا تالدا
سىن ەسىم +سىن ەسىم تۋد-ن جۇر-ق------زات ەسىم +سىن ەسىم تۋد-ن جۇر-ق------ەتىستىك +سىن ەسىم تۋد-ن جۇر-ق
ءقادىرلى
ويشىل
سىيلى
تاپقىش
شىعارماشىلىق جۇمىس
- الەمدەگى بولىپ جاتقان قىلمىس، ادامنىڭ ومىرىنە زيان كەلتىرۋ ادامزاتتىڭ ادامگەرشىلىكتەن، مەيىرىمدىلىكتەن، قايىرىمدىلىقتان ايىرىلۋ سەبەبىنەن شىعار، سول سەبەپتەن ءاربىر ادامنىڭ ويىندا جاماندىق، قاتىگەزدىك بولماسا، جۇرەگى اشىق، نيەتى تازا بولسا، سول كەزدە ءاربىر ادام ادامعا جاقسىلىق جاساپ، دوستىق قارىم - قاتىناس ارقىلى ادامگەرشىلىك ارقىلى بۇكىل الەمدە بەيبىتشىلىك ورناتۋعا بولادى. رۋحاني – ادامگەرشىلىك ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداعان ءار ادام ءوزىن مەيىرىمدى، قايىرىمدى، كەشىرىمدى، اقىل - ويى تولىسقان ادام بولادى.
- سونىمەن بولاشاق سەندەردىڭ بويلارىندا قانداي قاسيەتتەر بولۋى كەرەك.
- ەندى «مەن ەلىمنىڭ بولاشاعى» تاقىرىبىنا شاعىن ەسسە جازۋ. رۋحى كۇشتى ۇلت وزادى
3 - 4 بالاعا سويلەم مۇشەسىنە تالداۋ.
- ابايدىڭ قارا سوزىنەن «3 - اق نارسە ادامنىڭ قاسيەتى: ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك»دەگەن دانالىق ءسوزى ماڭگىلىك جاساي بەرمەك.
ءار ادامنىڭ جانى جاقسىلىققا تولى بولسا، جەر بەتىندە بەيبىتشىلىك ورناپ، ادامدار باقىتتى ءومىر سۇرەدى.
تاقىرىبى: سىن ەسىمدى پىسىقتاۋ
ماقساتى:
1. سىن ەسىم جايلى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، پىسىقتاۋ
2. وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىمەن ويلانۋعا، ىزدەنۋگە، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋعا باعىت - باعدار بەرۋ.
3. ادام بويىنداعى جاقسى قاسيەتتەردى بويىنا سىڭىرۋگە تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى: قايتالاۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ،
كورنەكىلىكتەرى: پرەزەنتاسيا، تاراتپا ماتەريالدار، قيما قاعازدار
ساباق بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
• امانداسۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق
- بالالار، بۇگىن ەرەكشە ساباق. ولاي دەيتىنىمىز بۇگىن ەرەكشە كۇن. بارلىعىمىز ءبىر - بىرىمىزگە « مەيىرىمدى جۇرەكتى ءبىر - بىرىمىزگە ۇسىنامىز. ءار بالا قاسىنداعى كورشىسىنە ونىڭ جاقسى قاسيەتىن بىلدىرەتىن سوزدەردى ايتىپ جۇرەكشەنى ۇسىنادى. مىسالى، سەن مەيىرىمدىسىڭ!؛ سەن كىشىپەيىلسىڭ!؛ سەن ادەمىسىڭ!؛ سەن قايىرىمدىسىڭ!؛ سەن ىزەتتىسىڭ!
- ساباقتىڭ ماقساتى سىن ەسىم جايلى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، پىسىقتاۋ.
II. وتكەندى قايتالاۋ
- الدارىندا جاتقان تەست جۇمىسى الدىڭعى تاقىرىپتاردى پىسىقتاپ وتەيىك
تەست
1. ەتىستىك ءسوزدى تاپ.
ا) سەكىردى ءا) بۇتاقتار س) سەكسەن ەكى
2. تابىس سەپتىكتىڭ سۇراقتارىن كورسەت.
ا) كىمدە؟ نەدە؟ ءا) كىمدى؟ نەنى؟ س) كىمنىڭ؟ نەنىڭ؟
3. دارا ەتىستىكتى تاپ.
ۋ) اعىپ جاتىر ر) بارا بەر ت) اعادى
4. كۇردەلى ەتىستىك قايسى؟
ۋ) وتىردى ت) باقىلاپ تۇر ر) ۇشىپتى
5. نەگىزگى ەتىستىك قايسى؟
ى) شەگەلە ءى) جاز م) تازالا
6. بولىمدى ەتىستىكتى تاپ.
ل) بار م) بارما ن) ايتپا
7. جىكتەلگەن زات ەسىمدى تاپ.
ى) ۇستالار. ءى) ۇستامىن. م) وقىدىم..
8. «اجەسى» ءسوزى تاۋەلدەۋلى زات ەسىمنىڭ نەشىنشى جاعى.
ا) I جاق. ك) III جاق. ق) سىپايى ءتۇرى.
- ەندى قارايىقشى قانداي ءسوز شىقتى
1 2 3 4 5 6 7 8
س ءا ت ت ءى ل ءى ك
- ەندەشە بۇگىنگى ساباعىمىزدا سەندەرگە ساتتىلىك تىلەيمىن!
«كۋبيزم» ستراتەگياسى
- سىن ەسىم ەرەجەسىن ايت
- سىن ەسىمنىڭ تۇرلەرى (ەرەجەسى)
- قايىرىم، پاراسات، ينابات سوزدەرىنەن سىن ەسىم جاسا
- تاستاي، ۇلگىلى، ونەرلى ءسوز قۇرامىنا تالدا
- سىن ەسىم قاتىساتىنداي ماقال – ماتەل ايتۋ
جاتقا جازۋ
190 - بەت، 51 - جاتتىعۋ. ماقال - ماتەلدەردى نۇسقا بويىنشا جاتتايسىڭدار
- 1 - ماقال قانداي ماعىنا بەرەدى؟
- ادامنىڭ قانداي قاسيەتتەرى تۋرالى ايتىلعان؟
- ۇرپاق تاعدىرى - ۇلت تاعدىرى، ۇلتتىڭ بولاشاعى – ونىڭ ءبىلىمدى، تالانتتى، ادامگەرشىلىك اسىل قاسيەتتەردى بويىنا سىڭىرگەن تاربيەلى ۇرپاقتىڭ قولىندا. ول سەندەردىڭ قولدارىڭدا.
- ەندى ءسوز تاپتارىنا تالدايىق
- مۇندا سىن ەسىم بار ما؟
- ال، سانالى - ساناسىز، جاقسى – جامان بۇل قانداي سىن ەسىمدەر؟
(قارسى ماندەس سىن ەسىم)
- ەندەشە تاقتاعا نازار اۋدارىپ، بەرىلگەن سىن ەسىمدەرگە قارسى ماندەس سىن ەسىم تابايىق
الاسا – بيىك
مەيىرىمدى – قاتىگەز
قىمبات – ارزان
قيىن – وڭاي
جارىق – قاراڭعى
اشىق – جابىق
- ەندى وسى سىن ەسىمدەردىڭ ادام بويىندا تابىلاتىن قاسيەت قايسى؟
- ەندەشە 1، 2 نۇسقاعا ءبولىنىپ، 1 – ن مەيىرىمدى، 2 - ن قاتىگەز سوزىنە دىبىستىق تالداۋ جاساڭدار.
ەندى ءقازىر ءبىراز تىنىعىپ الايىق.
سەرگىتۋ ءساتى
بيىك اعاشتار، الاسا اعاشتار.
كەڭ كوشە، تار كوشە.
وزدىك جۇمىس
2. سىندىق ەرەكشەلىكتەرىنە كەستە تولتىرۋ
1 - نۇسقا
نە؟--------- ءتۇسى ---- كولەمى --- ءدامى --- ءيىسى ---- ساپاسى
قاربىز
جۋا
قۇرت
2 - نۇسقا
نە؟-------- ءتۇسى --- كولەمى ---- ءدامى ----- ءيىسى ---- ساپاسى
قاۋىن
شيە
ليمون
1 - نۇسقا
ءسوز قۇرامىنا تالدا
سىن ەسىم +سىن ەسىم تۋد-ن جۇر-ق ---- زات ەسىم +سىن ەسىم تۋد-ن جۇر - ق ---- ەتىستىك +سىن ەسىم تۋد-ن جۇر-ق
سۇلۋلىق
جالقاۋلىق
سىيلى
بىلگىش
ەڭبەكقور
2 - نۇسقا
ءسوز قۇرامىنا تالدا
سىن ەسىم +سىن ەسىم تۋد-ن جۇر-ق------زات ەسىم +سىن ەسىم تۋد-ن جۇر-ق------ەتىستىك +سىن ەسىم تۋد-ن جۇر-ق
ءقادىرلى
ويشىل
سىيلى
تاپقىش
شىعارماشىلىق جۇمىس
- الەمدەگى بولىپ جاتقان قىلمىس، ادامنىڭ ومىرىنە زيان كەلتىرۋ ادامزاتتىڭ ادامگەرشىلىكتەن، مەيىرىمدىلىكتەن، قايىرىمدىلىقتان ايىرىلۋ سەبەبىنەن شىعار، سول سەبەپتەن ءاربىر ادامنىڭ ويىندا جاماندىق، قاتىگەزدىك بولماسا، جۇرەگى اشىق، نيەتى تازا بولسا، سول كەزدە ءاربىر ادام ادامعا جاقسىلىق جاساپ، دوستىق قارىم - قاتىناس ارقىلى ادامگەرشىلىك ارقىلى بۇكىل الەمدە بەيبىتشىلىك ورناتۋعا بولادى. رۋحاني – ادامگەرشىلىك ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداعان ءار ادام ءوزىن مەيىرىمدى، قايىرىمدى، كەشىرىمدى، اقىل - ويى تولىسقان ادام بولادى.
- سونىمەن بولاشاق سەندەردىڭ بويلارىندا قانداي قاسيەتتەر بولۋى كەرەك.
- ەندى «مەن ەلىمنىڭ بولاشاعى» تاقىرىبىنا شاعىن ەسسە جازۋ. رۋحى كۇشتى ۇلت وزادى
3 - 4 بالاعا سويلەم مۇشەسىنە تالداۋ.
- ابايدىڭ قارا سوزىنەن «3 - اق نارسە ادامنىڭ قاسيەتى: ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك»دەگەن دانالىق ءسوزى ماڭگىلىك جاساي بەرمەك.
ءار ادامنىڭ جانى جاقسىلىققا تولى بولسا، جەر بەتىندە بەيبىتشىلىك ورناپ، ادامدار باقىتتى ءومىر سۇرەدى.
You Might Also Like
