سىن ەسىمنىڭ ماعىنالىق تۇرلەرى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سىن ەسىمنىڭ ماعىنالىق تۇرلەرى
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك - سىن ەسىمدەردىڭ ماعىنالىق ەرەكشەلىگىن تانىتۋ، جاسالۋ جولدارىن اجىراتا ءبىلۋدى مەڭگەرتۋ؛
دامىتۋشىلىق - وقۋشىلاردىڭ وي قابىلەتىنە اسەر ەتۋ ارقىلى وزدىگىنەن جۇمىس ارەكەتتەرىن دامىتۋ، تاپقىرلىق ىزدەنىمپازدىق، العان بىلىمدەرىن پايدالانا ءبىلۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ؛ تاربيەلىك - ءسوزدىڭ ماعىناسىنا ءمان بەرۋگە تاربيەلەۋ ءبىلىم الۋعا، وقۋعا قۇشتارلىق سەزىمىنىڭ ارتۋىنا ىقپال ەتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، توپتاستىرۋ، ويىن.
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: بالالارمەن امانداسىپ، تۇگەندەپ، زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1. 142 - جاتتىعۋدىڭ ورىندالۋىن تەكسەرۋ. زىمىران سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ.
2. سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
3. تۇلعاسى جاعىنان سىن ەسىم نەشەگە بولىنەدى؟
4. نەگىزگى سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
5. تۋىندى سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
6. قۇرامىنا قاراي نەشەگە بولىنەدى؟
7. دارا سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
8. كۇردەلى سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
9. سىن ەسىم جاسايتىن جۇرناقتاردى اتا.
جاڭا ساباق.
تومەندەگى سىن ەسىمدەردى نەگىزگى، تۋىندى سىن ەسىم دەپ بولەك - بولەك جازۋ.
سىن ەسىم
جاڭا ساباققا جاتتىعۋ جۇمىستارىن ورىنداتۋ
146 - جاتتىعۋ (جازباشا)
ساپالىق سىن ەسىم قاتىستىق سىن ەسىم
سەرگىتۋ ءساتى (وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، ىنتاسىن ارتتىرۋ ماقساتىندا)
ءبىر سوزبەن ايتقاندا
1. قيىستىرىپ، تاۋىپ سويلەيتىن سوزگە شەبەر ادام
2. ايتقانعا سەنە سالاتىن، ەش نارسەنى بايقامايتىن ادام.
3. تەز اشۋلاناتىن ادام.
4. كورىنگەنگە سوقتىعا بەرەتىن ادام.
5. كەرەكسىز كوپ سويلەيتىن ادام.
6. بويى ۇزىن ادام.
7. اركىمنىڭ سىرتىنان جامان ءسوز ايتىپ جۇرەتىن ادام.
8. ءبىر سىنىپتا، ءبىر مەكتەپتە وقىعان باسقالاردى ءبىر سوزبەن ايتقاندا.
147 - جاتتىعۋ (اۋىزشا)
جۇمباقتاردى وقىپ شىعىڭدار. قاتىستىق سىن ەسىمدەردى تاۋىپ، قاي ءسوز تابىنان جاسالعانىن ايت.
1. ءارى شەشەن، ءارى ءانشى، ءارى كۇيشى،
ءار ۇيدە بار، تاپقىشىم، كانە، ءبىلشى. (راديو)
2. تەمىر قايشى - قوس قايشى،
شىعىرشىقسىز بوس قايشى.
ەڭبەكتەرگە دوس قايشى،
ەرىنشەككە قاس قايشى (ساعاتتىڭ ءتىلى)
3. ەشبىر تىلەۋسىز كۇمبەز،
ەشبىر سۇيەۋسىز كۇمبەز.
ەشكىم كوتەرە المايتىن كۇمبەز،
ەشكىم توڭكەرە المايتىن كۇمبەز. (اسپان)
ويلان، ىزدەن، تاپ.
1. وڭعا قاراي وقىساڭ دا، سولعا قاراي وقىساڭ دا سىن ەسىم بولاتىن قاي سوزدەر؟
2. ەكى ارىپتەن عانا تۇراتىن سىن ەسىم.
3. قۇرامىندا ءۇش ا ءارپى كەلەتىن سىن ەسىمدى تاپ.
4. تەك قانا ق ارپىنەن باستالاتىن سىن ەسىمدەردى اتا.
5. قارا - قىزىل، تۇكتى - ءتۇسىز سىن ەسىمدەردى قاي جۇمباقتاردا كەزدەسەدى؟
151 - جاتتىعۋ.
تومەندەگى ولەڭ جولدارىن ەستە ساقتاپ جازۋ (بەرىلەتىن ۋاقىت 3 مينۋت)
جايلاۋ
جايلاۋ قانداي تاماشا،
كوزدى تارتار قاراسا.
قىزىل - جاسىل توڭىرەك
بەينە جايعان الاشا.
جىلدام جاۋاپ.
سىن ەسىمنىڭ استىنا قاتارلاپ سىن ەسىم جازىڭدار. تەگىنەن وقىعاندا ءبىرىنشى ءسوز شىعاتىن بولسىن.
ۇلگى:
اسقاق ------- ءتاتتى ------ جاقسى ----- الاسا
سەزىم -------- ءا ---------- ا ----------- ل
قاسقا --------- ت ---------- ق ----------- ا
اقىلدى ----- ت ---------- س ----------- س
قوڭىر ------- ءى ---------- ى ----------- ا
قۇرامىنداعى قاتىستىق سىن ەسىمدەردى تابۋ كەرەك.
ءوزىمدى - ءوزىم سىنايمىن.
بۇل ويىنعا 12 تەستىك سۇراق بەلگىلەنەدى. ءار وقۋشى ءبىر سۇراققا جاۋاپ بەرەدى. ءار سۇراقتىڭ استىندا بەلگىلى ۇتىس زاتتارى بار. دۇرىس جاۋاپ بەرگەن وقۋشى الۋعا قۇقىلى.
1. سىن ەسىم
ا) زاتتىڭ سانىن بىلدىرەدى ءا) زاتتىڭ اتىن بىلدىرەدى. ب) زاتتىڭ ساپاسىن بىلدىرەدى.
ۇتىس: داپتەر
2. ساپالىق سىن ەسىمدى تاپ.
ا) قورقاق ءا) بىلگىش ب) اشۋشاڭ
ۇتىس: سىزعىش
3. سىن ەسىمنىڭ سۇراقتارى.
ا) نە ىستەدى؟ ءا) قانداي؟ قاي؟ ب) قانشا؟ نەشە؟
ۇتىس: قالام
4. جۇمباقتى شەشىپ، سىن ەسىمدى تاپ.
بەلى بۇكىر، الىسقا تۇكىر.
ۇتىس: كامپيت
5. تۋىندى سىن ەسىمدى تاپ.
ا) جالتىر ءا) ءتارتىپتى ب) بيىك
ۇتىس: وشىرگىش
6. سىن ەسىمدى تاپ.
ا) كەشە ءا) ءالسىز ب) سارى
ۇتىس: كۇنتىزبە
7. نەگىزگى سىن ەسىمدى تاپ.
ا) تازا ءا) ءالسىز ب) كەشكى
ۇتىس: «5» باعا
8. جۇمباقتى شەشىپ، سىن ەسىمدى تاپ.
اتتان بيىك، يتتەن الاسا.
ۇتىس: ستەرجەن
9. قاتىستىق سىن ەسىمدى تاپ.
ا) زاڭگەر ءا) ىمىرت ب) ونەگەلى
10. تومەندەگى سوزدەرگە قارسى ماندەس سوزدەر تاۋىپ ايت.
ا) سەمىز ءا) ءمولدىر ب) سوتقار
ۇتىس: ماركەر
11. دارا سىن ەسىمدى تاپ.
ا) تاپ - تازا ءا) اق ب) وتە جاقسى
ۇتىس: قالامساپ
12. قۇرامىنداعى ءۇش ت ءارپى كەزدەسەتىن قانداي سىن ەسىم؟
ساباقتى بەكىتۋ:
1. سىن ەسىمنىڭ ءبىزدىڭ ومىرىمىزدەگى ءرولى.
2. سىن ەسىمنىڭ ماعىناسىنا قاراي نەشەگە بولىنەدى؟
3. ساپالىق سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
4. قاتىستىق سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
قورىتىندى.
وقۋشىلاردى ساباققا قاتىسۋلارىنا قاراي باعالايمىن.
ساباقتىڭ ماقساتى: بىلىمدىلىك - سىن ەسىمدەردىڭ ماعىنالىق ەرەكشەلىگىن تانىتۋ، جاسالۋ جولدارىن اجىراتا ءبىلۋدى مەڭگەرتۋ؛
دامىتۋشىلىق - وقۋشىلاردىڭ وي قابىلەتىنە اسەر ەتۋ ارقىلى وزدىگىنەن جۇمىس ارەكەتتەرىن دامىتۋ، تاپقىرلىق ىزدەنىمپازدىق، العان بىلىمدەرىن پايدالانا ءبىلۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ؛ تاربيەلىك - ءسوزدىڭ ماعىناسىنا ءمان بەرۋگە تاربيەلەۋ ءبىلىم الۋعا، وقۋعا قۇشتارلىق سەزىمىنىڭ ارتۋىنا ىقپال ەتۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ءبىلىم بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق.
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، تالداۋ، توپتاستىرۋ، ويىن.
ساباقتىڭ كورنەكىلىكتەرى: ينتەراكتيۆتى تاقتا.
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: بالالارمەن امانداسىپ، تۇگەندەپ، زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ.
ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
1. 142 - جاتتىعۋدىڭ ورىندالۋىن تەكسەرۋ. زىمىران سۇراقتارعا جاۋاپ الۋ.
2. سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
3. تۇلعاسى جاعىنان سىن ەسىم نەشەگە بولىنەدى؟
4. نەگىزگى سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
5. تۋىندى سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
6. قۇرامىنا قاراي نەشەگە بولىنەدى؟
7. دارا سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
8. كۇردەلى سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
9. سىن ەسىم جاسايتىن جۇرناقتاردى اتا.
جاڭا ساباق.
تومەندەگى سىن ەسىمدەردى نەگىزگى، تۋىندى سىن ەسىم دەپ بولەك - بولەك جازۋ.
سىن ەسىم
جاڭا ساباققا جاتتىعۋ جۇمىستارىن ورىنداتۋ
146 - جاتتىعۋ (جازباشا)
ساپالىق سىن ەسىم قاتىستىق سىن ەسىم
سەرگىتۋ ءساتى (وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن، ىنتاسىن ارتتىرۋ ماقساتىندا)
ءبىر سوزبەن ايتقاندا
1. قيىستىرىپ، تاۋىپ سويلەيتىن سوزگە شەبەر ادام
2. ايتقانعا سەنە سالاتىن، ەش نارسەنى بايقامايتىن ادام.
3. تەز اشۋلاناتىن ادام.
4. كورىنگەنگە سوقتىعا بەرەتىن ادام.
5. كەرەكسىز كوپ سويلەيتىن ادام.
6. بويى ۇزىن ادام.
7. اركىمنىڭ سىرتىنان جامان ءسوز ايتىپ جۇرەتىن ادام.
8. ءبىر سىنىپتا، ءبىر مەكتەپتە وقىعان باسقالاردى ءبىر سوزبەن ايتقاندا.
147 - جاتتىعۋ (اۋىزشا)
جۇمباقتاردى وقىپ شىعىڭدار. قاتىستىق سىن ەسىمدەردى تاۋىپ، قاي ءسوز تابىنان جاسالعانىن ايت.
1. ءارى شەشەن، ءارى ءانشى، ءارى كۇيشى،
ءار ۇيدە بار، تاپقىشىم، كانە، ءبىلشى. (راديو)
2. تەمىر قايشى - قوس قايشى،
شىعىرشىقسىز بوس قايشى.
ەڭبەكتەرگە دوس قايشى،
ەرىنشەككە قاس قايشى (ساعاتتىڭ ءتىلى)
3. ەشبىر تىلەۋسىز كۇمبەز،
ەشبىر سۇيەۋسىز كۇمبەز.
ەشكىم كوتەرە المايتىن كۇمبەز،
ەشكىم توڭكەرە المايتىن كۇمبەز. (اسپان)
ويلان، ىزدەن، تاپ.
1. وڭعا قاراي وقىساڭ دا، سولعا قاراي وقىساڭ دا سىن ەسىم بولاتىن قاي سوزدەر؟
2. ەكى ارىپتەن عانا تۇراتىن سىن ەسىم.
3. قۇرامىندا ءۇش ا ءارپى كەلەتىن سىن ەسىمدى تاپ.
4. تەك قانا ق ارپىنەن باستالاتىن سىن ەسىمدەردى اتا.
5. قارا - قىزىل، تۇكتى - ءتۇسىز سىن ەسىمدەردى قاي جۇمباقتاردا كەزدەسەدى؟
151 - جاتتىعۋ.
تومەندەگى ولەڭ جولدارىن ەستە ساقتاپ جازۋ (بەرىلەتىن ۋاقىت 3 مينۋت)
جايلاۋ
جايلاۋ قانداي تاماشا،
كوزدى تارتار قاراسا.
قىزىل - جاسىل توڭىرەك
بەينە جايعان الاشا.
جىلدام جاۋاپ.
سىن ەسىمنىڭ استىنا قاتارلاپ سىن ەسىم جازىڭدار. تەگىنەن وقىعاندا ءبىرىنشى ءسوز شىعاتىن بولسىن.
ۇلگى:
اسقاق ------- ءتاتتى ------ جاقسى ----- الاسا
سەزىم -------- ءا ---------- ا ----------- ل
قاسقا --------- ت ---------- ق ----------- ا
اقىلدى ----- ت ---------- س ----------- س
قوڭىر ------- ءى ---------- ى ----------- ا
قۇرامىنداعى قاتىستىق سىن ەسىمدەردى تابۋ كەرەك.
ءوزىمدى - ءوزىم سىنايمىن.
بۇل ويىنعا 12 تەستىك سۇراق بەلگىلەنەدى. ءار وقۋشى ءبىر سۇراققا جاۋاپ بەرەدى. ءار سۇراقتىڭ استىندا بەلگىلى ۇتىس زاتتارى بار. دۇرىس جاۋاپ بەرگەن وقۋشى الۋعا قۇقىلى.
1. سىن ەسىم
ا) زاتتىڭ سانىن بىلدىرەدى ءا) زاتتىڭ اتىن بىلدىرەدى. ب) زاتتىڭ ساپاسىن بىلدىرەدى.
ۇتىس: داپتەر
2. ساپالىق سىن ەسىمدى تاپ.
ا) قورقاق ءا) بىلگىش ب) اشۋشاڭ
ۇتىس: سىزعىش
3. سىن ەسىمنىڭ سۇراقتارى.
ا) نە ىستەدى؟ ءا) قانداي؟ قاي؟ ب) قانشا؟ نەشە؟
ۇتىس: قالام
4. جۇمباقتى شەشىپ، سىن ەسىمدى تاپ.
بەلى بۇكىر، الىسقا تۇكىر.
ۇتىس: كامپيت
5. تۋىندى سىن ەسىمدى تاپ.
ا) جالتىر ءا) ءتارتىپتى ب) بيىك
ۇتىس: وشىرگىش
6. سىن ەسىمدى تاپ.
ا) كەشە ءا) ءالسىز ب) سارى
ۇتىس: كۇنتىزبە
7. نەگىزگى سىن ەسىمدى تاپ.
ا) تازا ءا) ءالسىز ب) كەشكى
ۇتىس: «5» باعا
8. جۇمباقتى شەشىپ، سىن ەسىمدى تاپ.
اتتان بيىك، يتتەن الاسا.
ۇتىس: ستەرجەن
9. قاتىستىق سىن ەسىمدى تاپ.
ا) زاڭگەر ءا) ىمىرت ب) ونەگەلى
10. تومەندەگى سوزدەرگە قارسى ماندەس سوزدەر تاۋىپ ايت.
ا) سەمىز ءا) ءمولدىر ب) سوتقار
ۇتىس: ماركەر
11. دارا سىن ەسىمدى تاپ.
ا) تاپ - تازا ءا) اق ب) وتە جاقسى
ۇتىس: قالامساپ
12. قۇرامىنداعى ءۇش ت ءارپى كەزدەسەتىن قانداي سىن ەسىم؟
ساباقتى بەكىتۋ:
1. سىن ەسىمنىڭ ءبىزدىڭ ومىرىمىزدەگى ءرولى.
2. سىن ەسىمنىڭ ماعىناسىنا قاراي نەشەگە بولىنەدى؟
3. ساپالىق سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
4. قاتىستىق سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
قورىتىندى.
وقۋشىلاردى ساباققا قاتىسۋلارىنا قاراي باعالايمىن.
You Might Also Like
-
Cاباقتىڭ تاقىرىبى: «قىرىق وتىرىك» ەرتەگىسىندەگى تازشا بالا بەينەسى (پرەزەنتاسياسىمەن)
