- 28 قاز. 2023 00:00
- 312
سىرىم باتىر مەن اقسۋات بي
باي ۇلىنىڭ ءالىم ەلىندە ءجۇرىپ ءبىر كىسىسى ولگەن ەكەن. سونىڭ قۇنىن الۋعا بايۇلىنان بايبۋرا سىرىم، ەسەنتەمىر بوكەن، قىلىش كەستەن، شەركەش ارىستانباي، اماندىق قاراكەمپىر، شەركەش اساۋ مەن تۇرلان، بەرىشتەن ايتۋار باس بولىپ، نەبارى ون ەكى كىسى بولىپ ءجۇرىپتى. قۇن الاتىن اۋىل بۇيىرعىن دەگەن جايلاۋدا وتىرادى. ونىڭ اقسۋات دەگەن ءبيى بار ەكەن. اقسۋاتقا ەل تەك قۇن ماسەلەسىمەن بارادى ەكەن. بي اۋلىنان ەكى-ۇش شاقىرىم جەرگە جولاۋشى ات بايلايتىن اعاش بەلدەمەسىن جاساتىپ اۋلىنا اتتىلى كىسى كەلتىرمەيدى ەكەن. باي ۇلىنىڭ ادامدارى بەلدەمە اعاشقا كەلگەندە، سىرىم باتىر:
— بۇل اعاشقا اتتى بايلامايىق، ەكى-ۇش شاقىرىم جەردەن جاياۋ-جالپىلاپ باراتىن ءبىز الىمگە كەلىنبىز بە؟ نەدە بولسا اۋلىنا اتپەن بارىپ تۇسەيىك، — دەيدى. اۋىلعا كەلگەن سوڭ، اقسۋات بي الدارىنان شىعىپ:
— ەلمىسىڭدەر، جاۋمىسىڭدار! الدارىڭدا قۇرۋلى اعاشتى كورمەي، اۋىل ءۇستىن تال تۇستە شاڭداتىپ جۇرگەن نە قىلعان كورگەنسىز ەلسىڭدەر! — دەپ اقىرىپتى.
سوندا سىرىم باتىر ات ۇستىندە تۇرىپ:
— ەل دەسەڭ، ەلمىز، جاۋ دەسەڭ، جاۋمىز. ايدالاداعى اعاشقا اتىن بايلاپ اۋلىنا جاياۋلاپ كەلەتىن ءبىزدى ۇرى دەپ تۇرسىڭ با، نە ءالىمنىڭ كەلىنى دەپ تۇرسىڭ با؟ بي، بىزبەنەن دۇرىستاپ سويلەس، — دەپتى.
— وزدەرىڭ نەشەۋسىڭدەر؟ — دەپتى اقسۋات داۋسىن باسەڭدەتىپ.
— ون ەكى اعايىندىمىز، — دەپتى بوكەن سىرىممەن قاتارلاسا بەرىپ. اقسۋات بي سوندا اۋىل جىگىتتەرىنە:
— تۇسىرىڭدەر، ون ەكى اتا باي ۇلى اتقا مىنگەن ەكەن، — دەپتى. اتتان ءتۇسىپ جايعاسقاننان كەيىن دە بي ءسوز قاتا قويماعان سوڭ، سىرىم:
— بي، ءجون سۇراسا وتىرايىق! — دەيدى.
— مەنىڭ نە ءجونىمدى سۇرايسىڭ؟ ءوز اتىم — اقسۋات، جەرىمنىڭ اتى — بۇيىرعىن، ءالىمنىڭ قاققان قازىعىمىن، ماعان تىرەلمەي ءىس كەتپەيدى، — دەپتى.
سوندا سىرىم:
— بي، ءجون بىلسەڭ، سۋاتپىن دەپ ماقتانبا! سۋ جامانى — سۋات، قاسىنان سوقپاق كەتپەيدى. قازىقپىن دەپ ماقتانبا، مۇلىك جامانى — قازىق، باسىنان توقپاق كەتپەيدى. جەرىم بۇيىرعىن دەپ ماقتانبا! بۇيىرعىن دەگەن ءشوپ بولادى، جەگەن جىلقى توق بولادى. توق جىلقىنى سويىلداپ الارمان ايداسا، جوق بولادى، — دەپتى.
— ال، جىگىتتەر، جايلارىڭا ءتۇسىندىم، ەندى جۇمىستارىڭدى ايتا وتىرىڭدار، — دەپتى سوندا اقسۋات بي. سىرىم تاقپاقتاپ:
— ءتىرى مالدىڭ ءوزى قايتسىن، ءولى ادامنىڭ قۇنى قايتسىن. وتكەن ورەلى بولسىن، قالعان سالاۋات بولسىن! — دەپتى. سوندا اقسۋات:
— ايتۋىڭىز راس، باي ۇلىنىڭ ءبىر كىسىسى بىزدەن ءولۋى راس، ەردىڭ قۇنى مىڭ قوي، ۇلەسكە كەلسە، ءۇي باسىنا ءبىر قوي، نە قىسىراق. ادامىڭنىڭ قۇنى قىرىق قىسىراق، ايىبى قالى كىلەم جاپقان قارا نار بولسىن، — دەپتى. باي ۇلى وسىعان كەلىسىپ، ءبىتىسىپ قايتىپتى.