سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
سۇيەم سەنى، تۋعان ەلىم!
تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى: سۇيەم سەنى، تۋعان ەلىم!
ماقساتى: ءوز وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىككە تاربيەلەۋ. وقۋشىلاردىڭ العان بىلىمدەرىن ومىردە پايدالانا بىلۋگە باۋلۋ.
ءتۇرى: ساياحات ساباق
كورنەكىلىگى: قازاقستاننىڭ جالاۋى، رامىزدەر، دانالىق سوزدەر، پروەكتور، باتىرلاردىڭ پورترەتتەرى.
ساباقتىڭ بارىسى:
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
- قۇرمەتتى قوناقتار، كەلگەن قادامدارىڭىز ءساتتى بولسىن! ءبىز سىزدەرگە شىن جۇرەگىمىزدەن شۋاقتى كۇن، اشىق اسپان، بەيبىتشىلىك پەن اماندىق، ىرىس تىلەيمىز!
- قازاقستان – ءبىزدىڭ سۇيىكتى وتانىمىز. كورسەڭ كوز تويماس اسقار شىڭدى تاۋلارى، ايدىن شالقار كولدەرى، سىلدىراي اققان وزەندەرى، ورماندارى بار. وسىنىڭ ءبارى التاي مەن اتىراۋ، اقجايىق پەن التايدىڭ اياسىندا قۇلاش جايىپ، جايناي تۇرلەنىپ جاسانىپ، جاسارىپ جاتىر. «وتان وتباسىنان باستالادى!» - دەپ حالقىمىز ايتقانداي وتان كەڭ ماعىنالى قاسيەتتى ۇعىم. ءاربىر ادامنىڭ وتباسى، تۇرعان مەكەنى، وسكەن ورتاسى، ايماعى، مەملەكەتى ونىڭ جارىق دۇنيەدەگى جان ساياسى، ءومىر ءورىسى، وتتاي جاندىرعان وتانى. وتانىمىزدى ءسۇيىپ، ايالاۋ ءۇشىن ەلىمىز، تۋعان جەرىمىز ونىڭ تاريحىن، وتكەنى مەن بۇگىنى جايلى جاقسى ءبىلۋىمىز قاجەت.
نەگىزگى ءبولىم:
1 - وقۋشى:
- مەن قازاقپىن، بيىكپىن، بايتاق ەلمىن.
قايتا تۋدىم، ومىرگە قايتا كەلدىم.
مەن مىڭدا ءبىر ءتىرىلدىم ماڭگى ولمەسكە.
ايتا بەرگىم كەلەدى، ايتا بەرگىم.
2 - وقۋشى
- دۇركىرەتە ەلىنەن جاۋدى قۋعان باتىرلارىمىز قاراكەرەي قابانباي، قانجىعالى بوگەنباي، شاپىراشتى ناۋرىزباي، شاعاتاي، قاراساي، رايىمبەك، ماحامبەت، يساتاي ت. ب. بابالارىمىزدىڭ ەرلىكتەرى ۇلگى – ونەگە.
3 - وقۋشى
- ءوز ەلىنىڭ بوستاندىعىن، تەڭدىگىن اڭساعان ماعجان، ساكەن، احمەت، شاكارىم، بەيىمبەت، ءىلياس سىندى اعالارىمىز جازىقسىز قۇربان بولىپ كەتتى. تاريحتا وشپەستەي ىزدەرىن قالدىردى.
4 - وقۋشى:
- XXI عاسىر – ءبىلىم عاسىرى. ءبىزدىڭ العا قويعان ماقساتىمىز وتكەندى بىلەتىن، بۇگىندى تۇسىنەتىن، ەرتەڭىمىزگە سەنىممەن قارايتىن ازامات بولۋ.
5 - وقۋشى:
- تۋعان جەر التىن بوساعام،
اتتاندىم سەنەن قياعا
انام مەن وتان قوس اناڭ
قوندىرعان مەنى ۇياما.
تۋعان جەر التىن مەكەنىم،
باقىتىم سەنسىڭ اڭساعان.
ماڭگى دە باقي وتەمىن،
قارىزدار بولىپ مەن ساعان.

6 - وقۋشى:
وتان دەيمىز – وت جاققان جەرىمىزدى،
وتان دەيمىز – وسىرگەن ەلىمىزدى،
وتان دەيمىز – تۋعان جەر – اتامەكەن.
بيىك تاۋ، ورمان توعاي، كولىمىزدى.
وتان دەيمىز – كەڭ بايتاق استانانى.
جاسىل جايلاۋ، جاڭا جول جاس قالانى
وتاننىڭ شەتى دە جوق، شەگى دە جوق،
ول ءبىراق، ءوز ۇيىڭنەن باستالادى.

7 - وقۋشى:
ەلىمنىڭ ءبارى ەسىمدە،
ۋاقىت بولسا كوشۋدە.
تىڭدا يگەرىپ قازاعىم،
قيىرسىز دالا توسىڭدە.
ءومىردىڭ مىنا جايىن - اي
شىعادى كىمدەر ارىماي.

قازاعىم قايرات تانىتىپ،
نارىققا كەلدى مويىماي.
تاۋەلسىزدىگىم – نامىسىم
الىسقا تارتار ار ءۇشىن.
قياعا كوزىن تىگەدى،
قازاقستانىم – بارىسىم.
8 - وقۋشى:
- بۇگىندە قازاقستان الەم نازارىندا. ءوزىنىڭ بولاشاعىنان ۇلكەن ءۇمىت كۇتتىرگەن، جەرى باي، حالقى بەيبىت ەل. ءبىز – قازاقپىز! ءبىز ونى جۇرەگىمىز تولى ماقتانىشپەن، قۇرمەتپەن ايتامىز!
9 - وقۋشى:
- ءۇش كەمەڭگەر ءدۇلدۇلىم، ساقتاعان ەل بىرلىگىن! قازاقتا قارا قىلدى قاق بولگەن تولە بي، قازىبەك بي، ايتەكە بيلەردىڭ سوزدەرىنە زەر سالايىق!

كورىنىس: «قازاقتىڭ ءۇش ءبيى».
- تاربيە ساعاتىمىزدىڭ ەكىنشى ءبولىمى سايىس تۇرىندە وتەدى. مىنا كورسەتىلگەن بەكەتتەردىڭ كومەگىمەن ءبىز ەلىمىزگە ساپار شەگىپ، وتانىمىزدىڭ تاريحى، ونەرى، سالت - ءداستۇرى، تابيعاتى جايلى قوسىمشا ماعلۇماتتار الامىز. ول ءۇشىن بىزگە ءتورت توپ كومەككە كەلەدى.
- توپتار كەزەكپەن كەلىپ بەكەتتەردىڭ رەت سانى كورسەتىلگەن ساندىقشالاردان سۇراقتارىن الىپ، ورىندايدى. توپتار جاۋاپ بەرە الماعان جاعدايدا كورەرمەندەر جاۋاپ بەرەدى.

ءبىرىنشى «تاريح» بەكەتى:
1. قازاقتىڭ ءۇش ءبيى؟ (تولە بي، قازىبەك بي، ايتەكە بي)
2. قازاق حالقىنىڭ اتاقتى ءۇش باتىرى؟ (قاراكەرەي قابانباي، قانجىعالى بوگەنباي، شاپىراشتى ناۋرىزباي)
3. التىن ادام تابىلعان جەر؟ (ەسىك قورعانى)
4. قازاقستاننىڭ ەڭ العاشقى استاناسى؟ (ورىنبور)

ەكىنشى «تاۋ مەن دالا» بەكەتى:
1. زايسان كولى قازاقستاننىڭ قاي وبلىسىندا ورنالاسقان؟ (شىعىس قازاقستان وبلىسى)
2. قازاقتار قانداي دالا وسىمدىگىن وتاننىڭ سيمۆولى دەپ ەسەپتەيدى؟ (جۋسان)
3. قازاقستاننىڭ ەڭ بيىك نۇكتەسى؟ (حان - ءتاڭىرى)
4. قازاقستاننىڭ تاۋلارى؟ (الاتاۋ، التاي، تارباعاتاي، قاراتاۋ ت. ب.)

ءۇشىنشى «ادەبيەت» بەكەتى:
1. قازاق حالقىنىڭ ۇلى اقىندارىن اتا؟ (ا. قۇنانبايەۆ، ج. جابايەۆ، م. جۇمابايەۆ، م. ماقاتايەۆ، ش. قۇدايبەردييەۆ)
2. قازاق حالقىنىڭ ەرتەگىلەرىن اتاڭدار؟ («ەر توستىك»، «التىن ساقا»، «تازشا بالا»، «كەرقۇلا اتتى كەندەباي»، «جىل باسى» ت. ب.)

3. وتان، تۋعان جەرگە بايلانىستا ماقال - ماتەلدەردى جالعاستىرىپ ايتىڭدار:
وتانسىز ادام (ورمانسىز بۇلبۇل)
وتان وتتان دا (ىستىق)
تۋعان جەرگە (تۋىن تىك)
تۋعان جەردەي جەر بولماس، (تۋعان ەلدەي ەل بولماس)

4. جۇمباقتاردى شەشىڭدەر:
يىنىندە قۇلاعى،
ىشىندە بۇلاعى.
كومەيىنە وت سالساڭ
ىزىنداپ تۇرادى
(ساماۋرىن)
مال تولدەر ءار اۋىل، پىسىرەدى اق باۋىر. (ۋىز)
باسى قۇدىق، سابى سىرىق. (وجاۋ)

ءتورتىنشى «ءان - كۇي» بەكەتى:
1. قازاقتىڭ ايگىلى كومپوزيتورلارىن اتاڭدار؟ (ن. تىلەندييەۆ، ش. قالداياقوۆ، ءا. بەيسەۋوۆ، ا. جۇبانوۆ ت. ب.)
2. قازاق حالقىنىڭ اتاقتى كۇيشىلەرى؟ (قۇرمانعازى، تاتتىمبەت، ىقىلاس، دينا)
3. قانداي حالىق اندەرىن بىلەسىڭدەر؟ («ەلىم - اي»، «ءاي - ءاي بوپەم»، «ءبىر بالا»، «بەسىك جىرى» )
4. ۇلتتىق اسپاپتاردى اتاڭدار؟ ( دومبىرا، جەتىگەن، شاڭقوبىز، داۋىلپاز ت. ب.)

بەسىنشى «سالت – ءداستۇر» بەكەتى:
1. قازاق حالقىنىڭ ەجەلگى مەيرامدارىن اتاڭدار؟ (ناۋرىز، ايت مەيرامدارى)
2. قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق تاعامدارى؟ (بەسبارماق، قازى - قارتا، قىمىز، جال - جايا، قۇرت ت. ب.)
3. قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق كيىمدەرىن اتاڭدار؟ (ايىر قالپاق، ساۋكەلە، شاپان، تىماق، ىشىك، كيمەشەك، كامزول، ءماسى، بورىك، كەبىس ت. ب.)
4. قازاق حالقىنىڭ ۇلتتىق سۋۆەنيرلەرى؟ (تۇيە، دومبىرا، كيىز ءۇي ت. ب.)

التىنشى «گەوگرافيا» بەكەتى:
1. قازاقستاننىڭ كورشى ەلدەرى؟ (رەسەي، جۇڭگو، قىرعىزستان، وزبەكستان)
2. قازاقستاننىڭ شەكاراسىنىڭ ۇزىندىعى؟
3. قازاقستانداعى ساياسي ماڭىزى بار قالا؟ (بايقوڭىر)
4. قازاقستاندا نەشە وبلىس بار؟ (14)

قورىتىندى:
- تىلدەسىپ كوكپەن تاۋلارىڭ،
جايقالدى جاسىل ورمانىڭ.
الاتاۋ، قاراتاۋلارىم،
ەلدىكتى بىزگە مۇرا ەتىپ،
ەرلىكتىڭ كۇيىن تولعادىڭ.
سالتاناتپەنەن ءسان قۇرعان،
ەلىم بار بۇگىن جاڭعىرعان
باقىتىم، اتا مەكەنىم!

- قازاقستانىم، مەكەنىم
ىنتىماقپەنەن دوستىقتىڭ،
كەڭدىك پەن كەمەلدىكتەردىڭ،
دالامدى بابام مۇرا ەتكەن.
جايقالتار سونى تۇلەك مەن.
قالالار جايىپ قاناتىن.
اۋىلىمدى اراي نۇر ەتكەن.
قازاقستانىمدى قاسيەتتى
سۇيەمىن الاي جۇرەكپەن! – دەي وتىرىپ بۇگىنگى تاربيە ساعاتىمىزدى اياقتايىق.
حورمەن: «اتامەكەن» ءانىن ايتۋ.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما