- 05 ناۋ. 2024 02:44
- 185
سينونيمدەر (كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى توپتاماسى)
كۇندەلىكتى ساباق جوسپارى، قازاق ءتىلى 5 سىنىپ.
تاقىرىپتار:
16. سينونيمدەر
17. سينونيمدىك قاتار
18. انتونيمدەر.
19. جاتتىعۋلار ورىنداۋ
20. تابۋ
№4 ساباق ۇلگىسى:
1. ءپان اتى: قازاق ءتىلى.
2. سىنىبى: 5
3. كۇنى، ايى، جىلى:
4. توقسان: ءى
5. ءمۇعالىم:.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سينونيمدەر
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ سينونيمدەر تۋرالى لينگۆيستيكالىق بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، قوسىمشا تاپسىرمالار مەن جاتتىعۋ جۇمىستارى ارقىلى بەكىتۋ.
2. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، ىزگىلىككە باۋلۋ، انا ءتىلدى سۇيۋگە، وتاندى قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ لينگۆيستيكالىق دۇنيەتانىمدارىن كەڭەيتۋ، كوركەم ءارى ساۋاتتى جازۋعا داعدىلاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، جاتتىعۋ، وزىندىك وي قورىتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كەستە، سىزبا، كارتوچكالار
ءپانارالىق بايلانىس: ورىس ءتىلى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: 1. وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ.
4. جاڭا ساباققا دايىندىق
1. ساباق تاقىرىبىن تاقتاعا جازۋ
2. ساباق ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ
V. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ:
ماعىنالارى ءبىر – بىرىنە جاقىن، ءبىراق ءار ءتۇرلى دىبىستالىپ ايتىلاتىن سوزدەر توبى سينونيمدەر دەپ اتالادى.
1) ءسوزدىڭ دىبىستالۋىندا وزگەشەلىك بولۋى كەرەك؛
2) سوزدەر ءبىر عانا ۇعىمدى ءبىلدىرۋى كەرەك؛
3) سوزدەر ءبىر عانا ءسوز تابىنا قاتىستى بولۋى كەرەك.
بۇعان قوسىمشا سينونيمدەر ماتىندە ءبىرىن – ءبىرى الماستىرعان جاعدايدا ءبىر عانا سويلەم مۇشەسىنىڭ قىزمەتىن اتقارادى. مىسالى: سا، تاعام، ءدام، اۋقات دەگەندەر ءبىر عانا سينونيمدەس سوزدەر. دىبىستالۋى ءار باسقا بولعانىمەن، بەرەتىن ۇعىمى - ادام بالاسىنىڭ جەيتىن قورەكتىك زاتى.
قازاق ءتىلى – سينونيمگە وتە باي ءتىل. سينونيمدىك قاتارلار ءار ءسوز تابىنىڭ قۇرامىندا كەزدەسەدى. مىسالى:
- زات ەسىمدەردەن بولعان سينونيمدەر: ءوڭ، ءتۇر، ءتۇس، كەلبەت، ءپىشىن، اجار، كورىك، الپەت، كەسكىن، رەڭ، ديدار، شىراي.
- سىن ەسىمدەردەن بولعان سينونيمدەر: سالماقتى، سابىرلى، بايىپتى، ۇستامدى؛
- ەتىستىكتەردەن بولعان سينونيمدەر: امانداسۋ، سالەمدەسۋ، ەسەنلەسۋ؛
- ۇستەۋلەردەن بولعان سينونيمدەر: تەز، جىلدام، شاپشاڭ، لەزدە.
Vءى. جاڭا تاقىرىپ بويىنشا تۇسىنىك تەكسەرۋ:
2. ۇلەستىرمە قاعازدارمەن جۇمىس.
№1
1. سويلەمدەگى سينونيم سوزدەردى تاپ.
سەنىڭ توپىراعىڭدا قانشاما ءدۇر – ءدۇر باتىر، ءدۇل - ءدۇل اقىن، مايتالمان تالانت يەلەرى تۋىلمادى دەيسىڭ.
№2
1. سينونيم بولاتىنداي تىركەستەر قۇراپ جاز.
قىرعي قاباق، قاس پەن كوزدىڭ اراسىندا. بەتىنەن وتى شىقتى. تاس جۇرەك.
2. سينونيم بولاتىن ماقال – ماتەلدەردەن مىسالدار كەلتىر.
№3
1. تومەندەگى ماتىننەن سينونيم بولاتىن سوزدەردى تاپ جانە سول سوزدەرگە ءماتىن قۇرا.
ادامنىڭ اسقان سۇلۋلىعى – ونىڭ سەزگىشتىگى، قاراپايىمدىلىعى، تىلەكتەستىگى، نيەتتەستىگى.
Vءىى. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
1. وقۋلىقپەن جۇمىس.
70 - جاتتىعۋ.
تومەندەگى سينونيمدىك قاتارداعى سوزدەردى باسقا سوزدەرمەن تىركەستىرىپ، ولاردىڭ قانشا سوزبەن تىركەسە الۋ مۇمكىندىگىن انىقتاڭدار.
71 – جاتتىعۋ
1. عاجاپ، شاق، قاراۋلىق، ۋادە، ايلا، جان سوزدەرىنىڭ سينونيمدەرىن تاۋىپ، ولاردىڭ ورنىن اۋىستىرىپ قولدانىڭدار.
Vءىىى. ساباقتى قورىتۋ:
1. باعالاۋ
2. ۇيگە تاپسىرما:
1 سينونيم تۋرالى تۇسىنىك
2. ار – نامىس تۋرالى بىلەتىن قاناتتى سوزدەردى، ماقال ماتەلدەردى جازۋ
تولىق نۇسقاسىن كورۋ
تاقىرىپتار:
16. سينونيمدەر
17. سينونيمدىك قاتار
18. انتونيمدەر.
19. جاتتىعۋلار ورىنداۋ
20. تابۋ
№4 ساباق ۇلگىسى:
1. ءپان اتى: قازاق ءتىلى.
2. سىنىبى: 5
3. كۇنى، ايى، جىلى:
4. توقسان: ءى
5. ءمۇعالىم:.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سينونيمدەر
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ سينونيمدەر تۋرالى لينگۆيستيكالىق بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ، قوسىمشا تاپسىرمالار مەن جاتتىعۋ جۇمىستارى ارقىلى بەكىتۋ.
2. تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ادامگەرشىلىككە، ىزگىلىككە باۋلۋ، انا ءتىلدى سۇيۋگە، وتاندى قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
2. دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ لينگۆيستيكالىق دۇنيەتانىمدارىن كەڭەيتۋ، كوركەم ءارى ساۋاتتى جازۋعا داعدىلاندىرۋ.
ساباقتىڭ ءتيپى: جاڭا ساباق
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - ءتاسىلى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ، جاتتىعۋ، وزىندىك وي قورىتۋ.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: كەستە، سىزبا، كارتوچكالار
ءپانارالىق بايلانىس: ورىس ءتىلى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: 1. وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ.
2. وقۋشىلاردىڭ زەيىندەرىن ساباققا اۋدارۋ.
3. وقۋشىلاردىڭ ساباققا قاتىسىن تەكسەرۋ.
4. جاڭا ساباققا دايىندىق
1. ساباق تاقىرىبىن تاقتاعا جازۋ
2. ساباق ماقساتىن ءتۇسىندىرۋ
V. جاڭا تاقىرىپتى ءتۇسىندىرۋ:
ماعىنالارى ءبىر – بىرىنە جاقىن، ءبىراق ءار ءتۇرلى دىبىستالىپ ايتىلاتىن سوزدەر توبى سينونيمدەر دەپ اتالادى.
1) ءسوزدىڭ دىبىستالۋىندا وزگەشەلىك بولۋى كەرەك؛
2) سوزدەر ءبىر عانا ۇعىمدى ءبىلدىرۋى كەرەك؛
3) سوزدەر ءبىر عانا ءسوز تابىنا قاتىستى بولۋى كەرەك.
بۇعان قوسىمشا سينونيمدەر ماتىندە ءبىرىن – ءبىرى الماستىرعان جاعدايدا ءبىر عانا سويلەم مۇشەسىنىڭ قىزمەتىن اتقارادى. مىسالى: سا، تاعام، ءدام، اۋقات دەگەندەر ءبىر عانا سينونيمدەس سوزدەر. دىبىستالۋى ءار باسقا بولعانىمەن، بەرەتىن ۇعىمى - ادام بالاسىنىڭ جەيتىن قورەكتىك زاتى.
قازاق ءتىلى – سينونيمگە وتە باي ءتىل. سينونيمدىك قاتارلار ءار ءسوز تابىنىڭ قۇرامىندا كەزدەسەدى. مىسالى:
- زات ەسىمدەردەن بولعان سينونيمدەر: ءوڭ، ءتۇر، ءتۇس، كەلبەت، ءپىشىن، اجار، كورىك، الپەت، كەسكىن، رەڭ، ديدار، شىراي.
- سىن ەسىمدەردەن بولعان سينونيمدەر: سالماقتى، سابىرلى، بايىپتى، ۇستامدى؛
- ەتىستىكتەردەن بولعان سينونيمدەر: امانداسۋ، سالەمدەسۋ، ەسەنلەسۋ؛
- ۇستەۋلەردەن بولعان سينونيمدەر: تەز، جىلدام، شاپشاڭ، لەزدە.
Vءى. جاڭا تاقىرىپ بويىنشا تۇسىنىك تەكسەرۋ:
2. ۇلەستىرمە قاعازدارمەن جۇمىس.
№1
1. سويلەمدەگى سينونيم سوزدەردى تاپ.
سەنىڭ توپىراعىڭدا قانشاما ءدۇر – ءدۇر باتىر، ءدۇل - ءدۇل اقىن، مايتالمان تالانت يەلەرى تۋىلمادى دەيسىڭ.
№2
1. سينونيم بولاتىنداي تىركەستەر قۇراپ جاز.
قىرعي قاباق، قاس پەن كوزدىڭ اراسىندا. بەتىنەن وتى شىقتى. تاس جۇرەك.
2. سينونيم بولاتىن ماقال – ماتەلدەردەن مىسالدار كەلتىر.
№3
1. تومەندەگى ماتىننەن سينونيم بولاتىن سوزدەردى تاپ جانە سول سوزدەرگە ءماتىن قۇرا.
ادامنىڭ اسقان سۇلۋلىعى – ونىڭ سەزگىشتىگى، قاراپايىمدىلىعى، تىلەكتەستىگى، نيەتتەستىگى.
Vءىى. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ:
1. وقۋلىقپەن جۇمىس.
70 - جاتتىعۋ.
تومەندەگى سينونيمدىك قاتارداعى سوزدەردى باسقا سوزدەرمەن تىركەستىرىپ، ولاردىڭ قانشا سوزبەن تىركەسە الۋ مۇمكىندىگىن انىقتاڭدار.
71 – جاتتىعۋ
1. عاجاپ، شاق، قاراۋلىق، ۋادە، ايلا، جان سوزدەرىنىڭ سينونيمدەرىن تاۋىپ، ولاردىڭ ورنىن اۋىستىرىپ قولدانىڭدار.
Vءىىى. ساباقتى قورىتۋ:
1. باعالاۋ
2. ۇيگە تاپسىرما:
1 سينونيم تۋرالى تۇسىنىك
2. ار – نامىس تۋرالى بىلەتىن قاناتتى سوزدەردى، ماقال ماتەلدەردى جازۋ
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
تولىق نۇسقاسىن كورۋ