سيقىرلى ساندىق
ماڭعىستاۋ وبلىسى، ءتۇپقاراعان اۋدانى،
فورت - شيەۆچەنكو قالاسى، "بالبوبەك" بالاباقشاسىنىڭ
ءى ساناتتى ەرەسەكتەر توبىنىڭ تاربيەشىسى
شۋكيربايەۆا گۋلجان امانكوسوۆنا
تاقىرىبى: «سيقىرلى ساندىق»
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: «قاتىناس»، «تانىم»، «الەۋمەتتىك ورتا».
وقۋ ءىس - ارەكەتى: ءتىل دامىتۋ، ماتەماتيكا، كوركەم ادەبيەت.
ماقساتى: بالالاردىڭ جىل بويى العان بىلىمدەرىن تياناقتاپ بەكىتۋ، بەرىلگەن سۇراقتارعا ويلانىپ دۇرىس جاۋاپ بەرۋگە داعدىلاندىرۋ، ويىن ارقىلى ويلاۋ قابىلەتىن، ءتىل بايلىعىن، تانىمىن دامىتۋ.
قولدانىلعان قۇرال جابدىقتار: بەينەلى سۋرەتتەر، ساندىقشالار، كورىنىسكە قاجەتتى اتريبۋتتار.
شاتتىق شەڭبەرى:
ارايلانىپ تاڭ اتتى،
التىن ساۋلە تاراتتى.
جارقىرايدى قالامىز،
جارقىرايدى باقشامىز.
قايىرلى تاڭ قوناقتار،
قايىرلى تاڭ بالالار!
- بالالار، بۇگىن بىزدە ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىمىز ەرەكشە بولماق. ءبىر جىل بويى العان ءبىلىمىمىزدى تياناقتاپ، قايتالاپ ەسكە تۇسىرەمىز.
سلايدتان ءتورت مەزگىلدىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى.
- ءبىر جىلدا نەشە مەزگىل بار؟
- ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- كوكتەم مەزگىلىندە نەشە اي بار؟
- كوكتەم مەزگىلىنىڭ ايلارىن اتايىق.
وسى كەزدە ەسىك قاعىلىپ، توپقا قولىندا ساندىعى بار قۋىرشاق كەلەدى.
قۋىرشاق: بالالار، مەن جولدا كەلە جاتىپ ساندىق تاۋىپ الدىم. ءبىراق ساندىقتى اشا المادىم. ماعان كومەكتەسىپ جىبەرەسىڭدەر مە؟.
تاربيەشى: قانە، ساندىقتى ماعان بەرشى، مەن اشىپ كورەيىن. ساندىقتىڭ ۇستىندە «بۇل سيقىرلى ساندىق. ساندىقتى اشساڭدار مول سىيلىققا كەنەلەسىڭدەر»- دەپ جازىلىپتى. بالالار، قۋىرشاققا ساندىقتى اشىپ بەرۋگە كومەكتەسەمىز بە؟ ەندەشە ۇستەلدىڭ ۇستىندە تۇرعان ءبىر ساندى سۋىرىپ، سۋىرعان ساننىڭ سۇراعىن سلايدقا قاراپ تىڭدايمىز.
سۇراقتى بالاباقشامىزدىڭ ادىسكەرى گۋلميرا راحات قىزى قويىپتى.
- «تاۋەلسىزدىك الدىق»دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- «تاۋەلسىزدىك الدىق» دەگەنىمىز - تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ جەرى تەڭدىگى وزىندە جانە تۋىمىز. ەلتاڭبامىز. گيمنىمىز بار.
- تۋعان ەل، وتان تۋرالى ماقال - ماتەل بىلەسىڭدەر مە؟
«وتان - وتباسىنان باستالادى».
«وزگە ەلگە سۇلتان بولعانشا. وز ەلىڭە ۇلتان بول».
«وتان - وتتان دا ىستىق».
«وتان ءۇشىن وتقا ءتۇس كۇيمەيسىڭ».
«ءوز ەلىم ولەڭ توسەگىم».
ساندىق اشىلىپ، ىشىنەن تاعى ساندىق شىعادى.
تاربيەشى: بالالار، تاعى ءبىر سان سۋىرايىق.
كەلەسى سۇراقتى «ايگولەك»توبىنىڭ تاربيەشىسى ىنتا دۇيسەن قىزى قويىپتى.
- سان سانايىق مۇدىرمەي،
ونعا دەيىن كىدىرمەي،
قانە، كىم سانايدى؟
بالالار 1 - 10 دەيىنگى سانداردى تۋرا جانە كەرى سانايدى.
ءبارىڭ دۇرىس سانادىڭدار، ەندى اسىقپاي 5 - سانىنا دەيىن ساناماق بىلەسىڭدەر مە؟
ساناماق.
ءبىر دەگەنىم بالا.
ساندى دۇرىس سانا.
ەكى دەگەنىم ەشكى.
تاۋدان كەلەر كەشكە.
ءۇش دەگەنىم ءۇيىم.
ۇيدە جاقسى كۇيىڭ.
تورت دەگەنىم تۇلىك.
جۇرگىن مۇنى ءبىلىپ.
ورتانشى ساندىعىمىز دا اشىلدى. ىشىنەن كىشكەنتاي ساندىقشانى الادى.
تاربيەشى: كەلەسى سۇراقتى شەشۋ ءۇشىن تاعى ءبىر سۇراق سۋىرايىق.
-بۇل اعىلشىن ءتىلىنىڭ ءمۇعالىمى گۇلدانا باۋىرجان قىزى بالالارعا ويىن ويناۋدى ۇسىنادى.
ويىن: «بۇل قاي ەرتەگى».
ويىننىڭ شارتى: ءمۇعالىم ءبىر ەرتەگىنىڭ ءۇزىندىسىن وقيدى، بالالار بۇل قاي ەرتەگىنىڭ ءۇزىندىسى ەكەنىن تابۋى كەرەك.
بالالار ويىندى قىزىعا وينايدى.
كىشكەنتاي ساندىقشا اشىلىپ، ىشىنەن سىيلىقتار شىعادى. قۋىرشاق قۋانىپ بالالارعا راحمەتىن ايتادى.
سەرگىتۋ ءساتى.
- كوردىڭ بە، قۋىرشاق ءبىزدىڭ بالالار دوستىق، بىرلىك، مەيرىمدىلىكتىڭ نە ەكەنىن بىلەدى. كەز كەلگەن ساتتە كومەكتەسە الادى.
قۋىرشاق:
- وي، بالالار، دوستىق دەگەنىمىز نە؟
- دوستىق، مەيىرىمدىلىك دەگەننىڭ نە ەكەنىن
بىلمەيمىسىڭ؟ ەندەشە ءبىزدىڭ بالالاردىڭ
«مەيىرىمدىلىك مەكەنى» كورىنىسىن تاماشالا.
«مەيىرىمدىلىك مەكەنى»
«مەيىرىمدىلىك مەكەنىندە»ءبىر ەڭبەكقور دا، مەيىرىمدى انا تىرشىلىك ەتىپتى. ول قاشاندا تىنىم تاپپاي ەڭبەك ەتىپ، اينالاسىنداعى ادامدارعا دا قامقورلىق جاساپ، باۋىرمالدىق تانىتىپ جۇرەدى ەكەن.
ءبىر كۇنى ول، مەكەندە سەرۋەندەپ جۇرگەن بالالارعا ۋىلجىپ پىسكەن الما بەرەدى.
انا: بالالارىم، كەلىڭدەر، مىنەكەي مىنا المانى جەي قويىڭدار،- دەيدى.
بالالار المانى جەپ بولعاننان كەيىن:
اپا، الماڭىز وتە ءدامدى ەكەن. راحمەت!- دەيدى
انا: ول العىستى ماعان ەمەس، جاقسى الما وسىرگەنى ءۇشىن باقشاعا ايتىڭدار،- دەپتى.
بالالار باقشاعا كەلىپ: باقشا، باقشا ءتاتتى الما بەرگەنىڭ ءۇشىن راحمەت!- دەيدى.
باقشا. ونى بىزگە ەمەس، قارا توپىراقتى، قايىرىمدى جەرگە ايتىڭدار،- دەپتى.
بالالار: و - و جەر - انا! ءتاتتى الما ءۇشىن راحمەت!- دەيدى.
جەر: ول العىستارىڭدى ماعان ەمەس. جاڭبىرعا ايتىڭدار. جاڭبىر بولماسا جەر كوكتەپ. باقشا گۇلدەمەيدى.- دەپتى.
فورت - شيەۆچەنكو قالاسى، "بالبوبەك" بالاباقشاسىنىڭ
ءى ساناتتى ەرەسەكتەر توبىنىڭ تاربيەشىسى
شۋكيربايەۆا گۋلجان امانكوسوۆنا
تاقىرىبى: «سيقىرلى ساندىق»
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: «قاتىناس»، «تانىم»، «الەۋمەتتىك ورتا».
وقۋ ءىس - ارەكەتى: ءتىل دامىتۋ، ماتەماتيكا، كوركەم ادەبيەت.
ماقساتى: بالالاردىڭ جىل بويى العان بىلىمدەرىن تياناقتاپ بەكىتۋ، بەرىلگەن سۇراقتارعا ويلانىپ دۇرىس جاۋاپ بەرۋگە داعدىلاندىرۋ، ويىن ارقىلى ويلاۋ قابىلەتىن، ءتىل بايلىعىن، تانىمىن دامىتۋ.
قولدانىلعان قۇرال جابدىقتار: بەينەلى سۋرەتتەر، ساندىقشالار، كورىنىسكە قاجەتتى اتريبۋتتار.
شاتتىق شەڭبەرى:
ارايلانىپ تاڭ اتتى،
التىن ساۋلە تاراتتى.
جارقىرايدى قالامىز،
جارقىرايدى باقشامىز.
قايىرلى تاڭ قوناقتار،
قايىرلى تاڭ بالالار!
- بالالار، بۇگىن بىزدە ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىمىز ەرەكشە بولماق. ءبىر جىل بويى العان ءبىلىمىمىزدى تياناقتاپ، قايتالاپ ەسكە تۇسىرەمىز.
سلايدتان ءتورت مەزگىلدىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى.
- ءبىر جىلدا نەشە مەزگىل بار؟
- ءقازىر جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
- كوكتەم مەزگىلىندە نەشە اي بار؟
- كوكتەم مەزگىلىنىڭ ايلارىن اتايىق.
وسى كەزدە ەسىك قاعىلىپ، توپقا قولىندا ساندىعى بار قۋىرشاق كەلەدى.
قۋىرشاق: بالالار، مەن جولدا كەلە جاتىپ ساندىق تاۋىپ الدىم. ءبىراق ساندىقتى اشا المادىم. ماعان كومەكتەسىپ جىبەرەسىڭدەر مە؟.
تاربيەشى: قانە، ساندىقتى ماعان بەرشى، مەن اشىپ كورەيىن. ساندىقتىڭ ۇستىندە «بۇل سيقىرلى ساندىق. ساندىقتى اشساڭدار مول سىيلىققا كەنەلەسىڭدەر»- دەپ جازىلىپتى. بالالار، قۋىرشاققا ساندىقتى اشىپ بەرۋگە كومەكتەسەمىز بە؟ ەندەشە ۇستەلدىڭ ۇستىندە تۇرعان ءبىر ساندى سۋىرىپ، سۋىرعان ساننىڭ سۇراعىن سلايدقا قاراپ تىڭدايمىز.
سۇراقتى بالاباقشامىزدىڭ ادىسكەرى گۋلميرا راحات قىزى قويىپتى.
- «تاۋەلسىزدىك الدىق»دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- «تاۋەلسىزدىك الدىق» دەگەنىمىز - تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ جەرى تەڭدىگى وزىندە جانە تۋىمىز. ەلتاڭبامىز. گيمنىمىز بار.
- تۋعان ەل، وتان تۋرالى ماقال - ماتەل بىلەسىڭدەر مە؟
«وتان - وتباسىنان باستالادى».
«وزگە ەلگە سۇلتان بولعانشا. وز ەلىڭە ۇلتان بول».
«وتان - وتتان دا ىستىق».
«وتان ءۇشىن وتقا ءتۇس كۇيمەيسىڭ».
«ءوز ەلىم ولەڭ توسەگىم».
ساندىق اشىلىپ، ىشىنەن تاعى ساندىق شىعادى.
تاربيەشى: بالالار، تاعى ءبىر سان سۋىرايىق.
كەلەسى سۇراقتى «ايگولەك»توبىنىڭ تاربيەشىسى ىنتا دۇيسەن قىزى قويىپتى.
- سان سانايىق مۇدىرمەي،
ونعا دەيىن كىدىرمەي،
قانە، كىم سانايدى؟
بالالار 1 - 10 دەيىنگى سانداردى تۋرا جانە كەرى سانايدى.
ءبارىڭ دۇرىس سانادىڭدار، ەندى اسىقپاي 5 - سانىنا دەيىن ساناماق بىلەسىڭدەر مە؟
ساناماق.
ءبىر دەگەنىم بالا.
ساندى دۇرىس سانا.
ەكى دەگەنىم ەشكى.
تاۋدان كەلەر كەشكە.
ءۇش دەگەنىم ءۇيىم.
ۇيدە جاقسى كۇيىڭ.
تورت دەگەنىم تۇلىك.
جۇرگىن مۇنى ءبىلىپ.
ورتانشى ساندىعىمىز دا اشىلدى. ىشىنەن كىشكەنتاي ساندىقشانى الادى.
تاربيەشى: كەلەسى سۇراقتى شەشۋ ءۇشىن تاعى ءبىر سۇراق سۋىرايىق.
-بۇل اعىلشىن ءتىلىنىڭ ءمۇعالىمى گۇلدانا باۋىرجان قىزى بالالارعا ويىن ويناۋدى ۇسىنادى.
ويىن: «بۇل قاي ەرتەگى».
ويىننىڭ شارتى: ءمۇعالىم ءبىر ەرتەگىنىڭ ءۇزىندىسىن وقيدى، بالالار بۇل قاي ەرتەگىنىڭ ءۇزىندىسى ەكەنىن تابۋى كەرەك.
بالالار ويىندى قىزىعا وينايدى.
كىشكەنتاي ساندىقشا اشىلىپ، ىشىنەن سىيلىقتار شىعادى. قۋىرشاق قۋانىپ بالالارعا راحمەتىن ايتادى.
سەرگىتۋ ءساتى.
- كوردىڭ بە، قۋىرشاق ءبىزدىڭ بالالار دوستىق، بىرلىك، مەيرىمدىلىكتىڭ نە ەكەنىن بىلەدى. كەز كەلگەن ساتتە كومەكتەسە الادى.
قۋىرشاق:
- وي، بالالار، دوستىق دەگەنىمىز نە؟
- دوستىق، مەيىرىمدىلىك دەگەننىڭ نە ەكەنىن
بىلمەيمىسىڭ؟ ەندەشە ءبىزدىڭ بالالاردىڭ
«مەيىرىمدىلىك مەكەنى» كورىنىسىن تاماشالا.
«مەيىرىمدىلىك مەكەنى»
«مەيىرىمدىلىك مەكەنىندە»ءبىر ەڭبەكقور دا، مەيىرىمدى انا تىرشىلىك ەتىپتى. ول قاشاندا تىنىم تاپپاي ەڭبەك ەتىپ، اينالاسىنداعى ادامدارعا دا قامقورلىق جاساپ، باۋىرمالدىق تانىتىپ جۇرەدى ەكەن.
ءبىر كۇنى ول، مەكەندە سەرۋەندەپ جۇرگەن بالالارعا ۋىلجىپ پىسكەن الما بەرەدى.
انا: بالالارىم، كەلىڭدەر، مىنەكەي مىنا المانى جەي قويىڭدار،- دەيدى.
بالالار المانى جەپ بولعاننان كەيىن:
اپا، الماڭىز وتە ءدامدى ەكەن. راحمەت!- دەيدى
انا: ول العىستى ماعان ەمەس، جاقسى الما وسىرگەنى ءۇشىن باقشاعا ايتىڭدار،- دەپتى.
بالالار باقشاعا كەلىپ: باقشا، باقشا ءتاتتى الما بەرگەنىڭ ءۇشىن راحمەت!- دەيدى.
باقشا. ونى بىزگە ەمەس، قارا توپىراقتى، قايىرىمدى جەرگە ايتىڭدار،- دەپتى.
بالالار: و - و جەر - انا! ءتاتتى الما ءۇشىن راحمەت!- دەيدى.
جەر: ول العىستارىڭدى ماعان ەمەس. جاڭبىرعا ايتىڭدار. جاڭبىر بولماسا جەر كوكتەپ. باقشا گۇلدەمەيدى.- دەپتى.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
