تابيعات جانە ءبىز
تاقىرىبى: تابيعات جانە ءبىز
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تابيعات جانە ونىڭ اسەمدىگى مەن بايلىعى تۋرالى بىلىمدەرىن ساراپقا سالۋ؛ ولاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛ بىلىمگە قۇشتارلىعىن شىڭداۋ؛ حالىق دانالىعى، ونەرى ارقىلى تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى، وتانىن قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ”تابيعات” سوزىنە بەرىلگەن انىقتامالار، تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى، ەپيگرافى، ويىننىڭ شارتتارى، جۇمىستارى، باسقاتىرعىلارى كورسەتىلگەن پرەزەنتاسيالار
ءادىسى: ويىن، ترەنينگ
ءتۇرى: ءبىلىم سايىسى، شىعارماشىلىق وتىرىسى
ەپيگرافى: ”سۇيەيىك، تابيعاتتى ايالايىق!”
سەناريي اۆتورى جانە جۇرگىزۋشى: 5 “ا” سىنىبى جەتەكشىسى جانتلەۋوۆا دينا يزيمبەرگەنوۆنا.
بارىسى:
سىنىپ جەتەكشىسى دينا يزيمبەرگەنوۆنانىڭ كىرىسپە ءسوزى:
- تابيعات ادام ءۇشىن جارالىپتى. بار قىزىق تابيعاتتان تارالىپتى – دەپ ۇلى اقىنىمىز س. تورايعىروۆ جىرلاعانداي، تابيعات پەن ادام ءارقاشاندا ەگىز. ولار ءبىر - بىرىمەن تىعىز بايلانىستى. بۇگىن سىزدەر «تابيعات جانە ءبىز» اتتى ءبىلىمپازدار بايگەسىندە تابيعاتتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى تۋرالى بىلىمدەرىڭىزدى ساراپقا سالاسىزدار.
تاپقىر، بىلگىر دارىندى،
جارىس بار بۇگىن ارىندى.
سۇيسەڭ تۋعان جەرىڭدى،
ورتاعا سال بارىڭدى – دەپ، بارلىعىڭدى بىلىمدىلەر سايىسىنا شاقىرامىز.
شارتتارى؛
1. «كەل، تانىسالىق!»
2. «كىم جۇيرىك؟»
3. «بىلگەنگە مارجان»
4. «ويلان، تاپ!»
5. «بالعىن داۋىس»
- سونىمەن، ىسكە ءسات، بالالار! ”كەل، تانىسالىق” ترەنينگىندە ءار ويىنشى ءوزىنىڭ اتىن اتايدى دا، العاشقى ارىپىنە سىن ەسىم ايتادى. ويىنشىلار دوڭگەلەنىپ تۇرادى دا، ءار جاۋاپتان كەيىن قوشەمەتتەپ قول سوعادى.
1. مەنىڭ اتىم اسەم، مەن ادەمىمىن.
2. مەنىڭ اتىم پەريزات، مەن پاراساتتىمىن.
3. مەنىڭ ەسىمىم ساۋلە، مەن سىمباتتىمىن.
4. مەن سارامىن، مەن سۇيكىمدىمىن.
5. ايدا - اقىلدى،
6. ايسارا - اقجارقىن
7. ينابات - يماندى
8. ەرباتىر - ەڭبەكقور
9. ەرالى - ەرجۇرەك
10. مۇحاممەدالي - مادەنيەتتى
11. ايدانا – اجارلى
12. ءمولدىر – مەيىرىمدى
13. پاراسات – پىسىق
14. ادىلەت – ادەپتى
15. اينۇر - اقكوڭىل
16. اقمارال - ادال
17. انارحان - ارلى
18. دامەلى - دارىندى
19. نۇربانۋ – نازىك
20. ايگۇل - ارداقتى.
- تابيعات سوزىنە انىقتامالار بەرىپ، تابيعاتتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزىن كورسەتىپ، «تابيعات» تاقىرىبىنا كلاستەر قۇراستىرۋ.
2 - ءبولىم “كىم جۇيرىك؟” ويىنى.
سايىسقا 24 وقۋشى تۇگەل قاتىسادى. تابيعات قۇبىلىستارى تۋرالى جۇمباقتار شەشەدى. بەرىلگەن 10 جۇمباقتىڭ جاۋابىن دۇرىس شەشكەن 10 وقۋشى 2 - ءشى تۋرعا وتەدى.
جۇمباق ايتام سىزدەرگە،
جاۋابىن ايت، بىلسەڭىز.
تۋرا تاپقان ادامعا،
ءادىل باعا بەرەمىز.
جۇمباقتار شەشۋ
1. شارۋاسى ءار سالاسى، 12 بالاسى،
بايتەرەكتەي اتاسى بار.
ءار بالاسىنىڭ وتىزدان سەرىگى،
وزىنە لايىقتى كورىگى بار. (جىل ون ەكى اي)
2. جايعانىم تۇكتى كىلەم،
ىلگەنىم تىقىر كىلەم. (جەر مەن اي)
3. جۇك تاسيدى – ەسەك ەمەس،
ءمۇيىزى بار، كەسەل ەمەس. (ۇلۋ)
4. اپپاق بولىپ بالبىرايدى،
جاپ - جاسىل بولىپ سالبىرايدى،
قىپ - قىزىل بوپ قۇلايدى. (الما)
5. قاناتى بار ۇشپايدى،
جۇرت ايلامەن ۇستايدى. (بالىق)
6. كولىگى جوق كوشەدى،
ءوزىن كەزبە دەسەدى. (بۇلت)
7. اياق ونى باسادى،
اۋىز ونى اسادى. (ءجۇزىم)
8. ىشىنە تاماق سالىنعان،
ەسىگى تاستاي جابىلعان. (جۇمىرتقا)
9. 12 ايدىڭ بىرەۋى مەنىڭ اتىمدا
دەپ جار سالىپ جۇرەدى. (كوكەك)
10. ءىشى جۇمساق، سىرتى قاتتى،
ەتى قىزىل، ءسۇتى ءتاتتى. (قاربىز)
11. ينەبەل، قالقا مويىن، قارا باتىر،
قارا تاۋدى ارقالاپ بارا جاتىر. (قۇمىرىسقا)
12. قاناتى بار تىشقان
قاراڭعىدا ۇشقان. (جارعانات)
13. ەسەك قۇلاقتى، مىسىق اياقتى،
تۇيە ەرىندى، ەشكى قۇيرىقتى. (قويان)
14. ات باستى، ارقار ءمۇيىزدى،
ءبورى كەۋدەلى، بوكەن ساندى. (شەگىرتكە)
15. ۇستىنە تىگىپ كوك شاتىر،
استىندا قىزعىلت ءداۋ جاتىر. (قىزىلشا)
16. كۇندىز بار، تۇندە جوق،
تۇندە بار، كۇندىز جوق. (كۇن مەن اي)
3 - ءبولىم “بىلگەنگە مارجان”.
10 وقۋشى جۇپتاسىپ، ماقالدار ايتىپ، جارىسادى.
- ماقال - ماتەل - ءسوز مايەگى، تىلەگى، ءار سىنداردا اسىل ءسوزدىڭ تىرەگى – دەپ تابيعات تاقىرىبىنا ارنالعان ماقالدار ايتۋ جارىسىن باستايمىز. ءار جۇپ ءبىر - ءبىرىنىڭ ماقالىن جالعاستىرادى. مىسالى، دالا - كوركى مال، /وزەن - كوركى تال. 10 وقۋشىدان 6 - ۋى كەلەسى تۋرعا وتەدى.
4 - ءبولىم “ويلان، تاپ!” سايىسى
“ويلان، تاپ!” سايىسىندا ويىنشىلار ءبىر - ءبىرىنىڭ دايىنداعان باس - قاتىرعىلارىن شەشەدى.
- بىلە بىلگەن ءبىلىمدىنى زەرەك دەيمىز.
بىلىمىمەن ەل – جۇرتتان ەرەك دەيمىز - دەپ ەندىگى كەزەكتە سىزدەردىڭ تاپقىرلىقتارىڭىز، شەبەرلىكتەرىڭىزدى سىنايمىز. ىسكە ءسات! 6 وقۋشى سىنعا ءتۇسىپ، 3 - ءى دۇرىس جانە تەز شەشكەنى جەڭىمپاز اتانادى.
5 ءبولىم “بالعىن داۋىس”.
بۇل تۋردا ويىنشىلار تابيعات تۋرالى اندەر ورىندايدى.
ونەرى ورگە جۇزەر تالاپتىنىڭ،
تالانتى تالماي ۇشار قاناتتىنىڭ.
ءالدي اۋەن، الەمى - ونەر وتى
شارپىپ ءوتسىن لەبىمەن قاناتتىنىڭ.
ويىنشىلار: ورىندايتىن ءان:
1. دامەلى “اپپاق گۇلدەر”
2. ادىلەت “اتامەكەن”
3. پەريزات “تابيعاتىم - ماقتانىشىم ”
بارلىق ويىنعا قاتىسۋشىلاردى، جەڭىمپازداردى قۇتتىقتاۋ، ماراپاتتاۋ.
- سايىسقا ءتۇسىپ بۇل بالا،
شىقتى بۇگىن شىن دارا.
“ءبىلىمپاز” دەپ اتالعان جەڭىمپازعا ءبىر قارا – دەپ 1 - ءشى ورىن العان وقۋشىنى ەرەكشە قول سوعىپ، قوشەمەتتەيىك: ول - جەڭىمپاز نۇعىمانوۆا پەريزات!
تابيعات جانە ءبىز جۇكتەۋ
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تابيعات جانە ونىڭ اسەمدىگى مەن بايلىعى تۋرالى بىلىمدەرىن ساراپقا سالۋ؛ ولاردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ؛ بىلىمگە قۇشتارلىعىن شىڭداۋ؛ حالىق دانالىعى، ونەرى ارقىلى تابيعاتقا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتى، وتانىن قورعاۋعا تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: ”تابيعات” سوزىنە بەرىلگەن انىقتامالار، تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى، ەپيگرافى، ويىننىڭ شارتتارى، جۇمىستارى، باسقاتىرعىلارى كورسەتىلگەن پرەزەنتاسيالار
ءادىسى: ويىن، ترەنينگ
ءتۇرى: ءبىلىم سايىسى، شىعارماشىلىق وتىرىسى
ەپيگرافى: ”سۇيەيىك، تابيعاتتى ايالايىق!”
سەناريي اۆتورى جانە جۇرگىزۋشى: 5 “ا” سىنىبى جەتەكشىسى جانتلەۋوۆا دينا يزيمبەرگەنوۆنا.
بارىسى:
سىنىپ جەتەكشىسى دينا يزيمبەرگەنوۆنانىڭ كىرىسپە ءسوزى:
- تابيعات ادام ءۇشىن جارالىپتى. بار قىزىق تابيعاتتان تارالىپتى – دەپ ۇلى اقىنىمىز س. تورايعىروۆ جىرلاعانداي، تابيعات پەن ادام ءارقاشاندا ەگىز. ولار ءبىر - بىرىمەن تىعىز بايلانىستى. بۇگىن سىزدەر «تابيعات جانە ءبىز» اتتى ءبىلىمپازدار بايگەسىندە تابيعاتتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى تۋرالى بىلىمدەرىڭىزدى ساراپقا سالاسىزدار.
تاپقىر، بىلگىر دارىندى،
جارىس بار بۇگىن ارىندى.
سۇيسەڭ تۋعان جەرىڭدى،
ورتاعا سال بارىڭدى – دەپ، بارلىعىڭدى بىلىمدىلەر سايىسىنا شاقىرامىز.
شارتتارى؛
1. «كەل، تانىسالىق!»
2. «كىم جۇيرىك؟»
3. «بىلگەنگە مارجان»
4. «ويلان، تاپ!»
5. «بالعىن داۋىس»
- سونىمەن، ىسكە ءسات، بالالار! ”كەل، تانىسالىق” ترەنينگىندە ءار ويىنشى ءوزىنىڭ اتىن اتايدى دا، العاشقى ارىپىنە سىن ەسىم ايتادى. ويىنشىلار دوڭگەلەنىپ تۇرادى دا، ءار جاۋاپتان كەيىن قوشەمەتتەپ قول سوعادى.
1. مەنىڭ اتىم اسەم، مەن ادەمىمىن.
2. مەنىڭ اتىم پەريزات، مەن پاراساتتىمىن.
3. مەنىڭ ەسىمىم ساۋلە، مەن سىمباتتىمىن.
4. مەن سارامىن، مەن سۇيكىمدىمىن.
5. ايدا - اقىلدى،
6. ايسارا - اقجارقىن
7. ينابات - يماندى
8. ەرباتىر - ەڭبەكقور
9. ەرالى - ەرجۇرەك
10. مۇحاممەدالي - مادەنيەتتى
11. ايدانا – اجارلى
12. ءمولدىر – مەيىرىمدى
13. پاراسات – پىسىق
14. ادىلەت – ادەپتى
15. اينۇر - اقكوڭىل
16. اقمارال - ادال
17. انارحان - ارلى
18. دامەلى - دارىندى
19. نۇربانۋ – نازىك
20. ايگۇل - ارداقتى.
- تابيعات سوزىنە انىقتامالار بەرىپ، تابيعاتتىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزىن كورسەتىپ، «تابيعات» تاقىرىبىنا كلاستەر قۇراستىرۋ.
2 - ءبولىم “كىم جۇيرىك؟” ويىنى.
سايىسقا 24 وقۋشى تۇگەل قاتىسادى. تابيعات قۇبىلىستارى تۋرالى جۇمباقتار شەشەدى. بەرىلگەن 10 جۇمباقتىڭ جاۋابىن دۇرىس شەشكەن 10 وقۋشى 2 - ءشى تۋرعا وتەدى.
جۇمباق ايتام سىزدەرگە،
جاۋابىن ايت، بىلسەڭىز.
تۋرا تاپقان ادامعا،
ءادىل باعا بەرەمىز.
جۇمباقتار شەشۋ
1. شارۋاسى ءار سالاسى، 12 بالاسى،
بايتەرەكتەي اتاسى بار.
ءار بالاسىنىڭ وتىزدان سەرىگى،
وزىنە لايىقتى كورىگى بار. (جىل ون ەكى اي)
2. جايعانىم تۇكتى كىلەم،
ىلگەنىم تىقىر كىلەم. (جەر مەن اي)
3. جۇك تاسيدى – ەسەك ەمەس،
ءمۇيىزى بار، كەسەل ەمەس. (ۇلۋ)
4. اپپاق بولىپ بالبىرايدى،
جاپ - جاسىل بولىپ سالبىرايدى،
قىپ - قىزىل بوپ قۇلايدى. (الما)
5. قاناتى بار ۇشپايدى،
جۇرت ايلامەن ۇستايدى. (بالىق)
6. كولىگى جوق كوشەدى،
ءوزىن كەزبە دەسەدى. (بۇلت)
7. اياق ونى باسادى،
اۋىز ونى اسادى. (ءجۇزىم)
8. ىشىنە تاماق سالىنعان،
ەسىگى تاستاي جابىلعان. (جۇمىرتقا)
9. 12 ايدىڭ بىرەۋى مەنىڭ اتىمدا
دەپ جار سالىپ جۇرەدى. (كوكەك)
10. ءىشى جۇمساق، سىرتى قاتتى،
ەتى قىزىل، ءسۇتى ءتاتتى. (قاربىز)
11. ينەبەل، قالقا مويىن، قارا باتىر،
قارا تاۋدى ارقالاپ بارا جاتىر. (قۇمىرىسقا)
12. قاناتى بار تىشقان
قاراڭعىدا ۇشقان. (جارعانات)
13. ەسەك قۇلاقتى، مىسىق اياقتى،
تۇيە ەرىندى، ەشكى قۇيرىقتى. (قويان)
14. ات باستى، ارقار ءمۇيىزدى،
ءبورى كەۋدەلى، بوكەن ساندى. (شەگىرتكە)
15. ۇستىنە تىگىپ كوك شاتىر،
استىندا قىزعىلت ءداۋ جاتىر. (قىزىلشا)
16. كۇندىز بار، تۇندە جوق،
تۇندە بار، كۇندىز جوق. (كۇن مەن اي)
3 - ءبولىم “بىلگەنگە مارجان”.
10 وقۋشى جۇپتاسىپ، ماقالدار ايتىپ، جارىسادى.
- ماقال - ماتەل - ءسوز مايەگى، تىلەگى، ءار سىنداردا اسىل ءسوزدىڭ تىرەگى – دەپ تابيعات تاقىرىبىنا ارنالعان ماقالدار ايتۋ جارىسىن باستايمىز. ءار جۇپ ءبىر - ءبىرىنىڭ ماقالىن جالعاستىرادى. مىسالى، دالا - كوركى مال، /وزەن - كوركى تال. 10 وقۋشىدان 6 - ۋى كەلەسى تۋرعا وتەدى.
4 - ءبولىم “ويلان، تاپ!” سايىسى
“ويلان، تاپ!” سايىسىندا ويىنشىلار ءبىر - ءبىرىنىڭ دايىنداعان باس - قاتىرعىلارىن شەشەدى.
- بىلە بىلگەن ءبىلىمدىنى زەرەك دەيمىز.
بىلىمىمەن ەل – جۇرتتان ەرەك دەيمىز - دەپ ەندىگى كەزەكتە سىزدەردىڭ تاپقىرلىقتارىڭىز، شەبەرلىكتەرىڭىزدى سىنايمىز. ىسكە ءسات! 6 وقۋشى سىنعا ءتۇسىپ، 3 - ءى دۇرىس جانە تەز شەشكەنى جەڭىمپاز اتانادى.
5 ءبولىم “بالعىن داۋىس”.
بۇل تۋردا ويىنشىلار تابيعات تۋرالى اندەر ورىندايدى.
ونەرى ورگە جۇزەر تالاپتىنىڭ،
تالانتى تالماي ۇشار قاناتتىنىڭ.
ءالدي اۋەن، الەمى - ونەر وتى
شارپىپ ءوتسىن لەبىمەن قاناتتىنىڭ.
ويىنشىلار: ورىندايتىن ءان:
1. دامەلى “اپپاق گۇلدەر”
2. ادىلەت “اتامەكەن”
3. پەريزات “تابيعاتىم - ماقتانىشىم ”
بارلىق ويىنعا قاتىسۋشىلاردى، جەڭىمپازداردى قۇتتىقتاۋ، ماراپاتتاۋ.
- سايىسقا ءتۇسىپ بۇل بالا،
شىقتى بۇگىن شىن دارا.
“ءبىلىمپاز” دەپ اتالعان جەڭىمپازعا ءبىر قارا – دەپ 1 - ءشى ورىن العان وقۋشىنى ەرەكشە قول سوعىپ، قوشەمەتتەيىك: ول - جەڭىمپاز نۇعىمانوۆا پەريزات!
تابيعات جانە ءبىز جۇكتەۋ