InfoHub Logo

قازاق حالقىنىڭ، اسىرەسە، قارت ادامداردىڭ ءسۇيسىنىپ جەيتىن تاعامدارىنىڭ ءبىرى — تارىنىڭ تالقانى. تالقان قۋىرىپ اقتاعان تارىنىڭ سوگىنەن نەمەسە ونىڭ ايىرىپ العان جارماعىنان ديىرمەنگە تارتىپ جاسالادى. ديىرمەنگە تارتىلعاننان كەيىن ۇلكەندەۋ تاباققا سالىنادى دا ۇيىرە ەكشەپ، ءىرىسىن بولەك الىپ ديىرمەنگە قايتا تارتىلادى. اقتالعان كەزدە قالعان ءبىرلى-جارىم قاۋىزدارى دا ەكشەگەن كەزدە اجىراتىلادى.

تالقاندى سۇتكە، سارىمايعا، سورپاعا، قايماققا ارالاستىرىپ جەۋگە بولادى. تارى، بيداي تالقاندارىنان دايىنداعان بىلامىقتى «قارا كوجە»، ال تارى، بيداي جارماعىنان ۇستىنە تالقان سەبەلەپ اسقان بوتقانى «اتالا بوتقا» دەپ اتاعان. تالقاندى بۇرىن كيىز باسۋعا، كىلەم، الاشا، شي توقۋعا، ءۇي كوتەرىسۋگە كومەككە كەلگەن ادامدارعا ەتتەن بۇرىن جەڭىل، جەڭسىك اس رەتىندە سورپاعا شىلاپ بەرگەن. تارىنىڭ قارا تالقانىنىڭ ءوزى كەزىندە تارىققاندارعا قارىن تويعىزار تالعاجاۋ بولعان. ونى قانت، ماي قوسىپ ارالاستىرىپ السا، ۇزاق جولعا شىققاندا تاپتىرمايتىن تاعام.

مايتالقان

تارىنىڭ 400 گرامم اق تالقانىنا 350 گرامم سارىماي، 250 گرامم قانت ۇلپاسىن قوسىپ ارالاستىرىپ، شاي داستارقانىنا قويۋعا بولادى.

قولدان كۇبىگە ءپىسىپ الىنىپ، تۇزدالعان سارىماي تالقانعا ەرەكشە ءدام، حوش ءيىس بەرەدى.

ىرىمشىككە بال جانە تارى تالقانى قوسىلعان ءتاتتى تاعام

بۇل تاعام شاي ىشۋگە تاپتىرمايتىن باسىتقى. بالالاردىڭ ءسۇيىپ جەيتىن اسى.

ونى جاساۋعا 650 گرامم ىرىمشىك، 25 گرامم تارى تالقانى، 125 گرامم بال جۇمسالادى.

بال قايماق قوسىلعان تارى تالقانى

بۇل تاعامدى دايىنداۋ ءۇشىن تارى تالقانىن قىزىپ تۇرعان قازانعا سالىپ، ءسال ارالاستىرۋ كەرەك. سودان سوڭ ۇستىنە بال، قايماق قۇيىپ، ابدەن ارالاستىرىلادى (10 مينۋتتاي). داستارقانعا ىستىق كۇيىندە قويىلادى.

بۇل تاعامدى جاساۋعا 700 گرامم قايماق، 200 گرامم تارى تالقانى، 100 گرامم بال جۇمسالادى.

تارىدان جاسالعان كامپيت

قانت-سىرنە شىرىنى پەش تەمپەراتۋراسىن 70-80 گرادۋسقا جەتكىزىپ جانە 20-40 پروسەنت ىلعالدىلىقتا دايىندالادى. سودان سوڭ ول تەمپەراتۋراسى 90-200 گرادۋس اۋانىڭ قۇيىنداعان اعىنىنا بۇركىلەدى. شىرىن مەن سىرنەنى بۇرىككەندە مولشەرى بۇركۋ پارامەترلەرىنە بايلانىستى ءبىر ميكرومەتردەن ونداعان ميكرومەترگە دەيىن جەتەتىن تامشىلار تۇزىلەدى.

اۋانىڭ جۇمسالۋىنا، تەمپەراتۋراسىنا، شىرىن مەن سىرنەنىڭ جۇمسالۋىنا، تەمپەراتۋراسىنا جانە باستاپقى ىلعالدىلىعىنا بايلانىستى ونداعى ىلعال 0،5-1،0 پروسەنتكە دەيىن ازايادى. بۋلانۋ ەسەبىنەن جارتىلاي فابريكاتتىڭ تەمپەراتۋراسى 40-60 گرادۋسقا دەيىن تومەندەيدى. ونىڭ قۇرىلىمى امورفتى-كريستالدى نەمەسە امورفتى (فورماسىز) بولىپ شىعادى دا مولشەرى 10 ميكرومەترگە دەيىنگى بۇرىس نەمەسە ينە فورمالى بولشەكتەردەن تۇرادى.

سىرنە مولشەرى ارتقان سايىن ينە فورمالى بولشەكتەر دە ارتا تۇسەدى.

بۇل كامپيتتەر جاسالاتىن ۇن قايناتىلىپ قۋىرىلىپ، تۇيىلگەن تارىدان دايىندالادى. ال تارى ۇلكەن قازانعا سالىنىپ، ۇستىنە (1:3 نەمەسە 1:3،5 قاتىناستا) سۋ قۇيىلادى دا قىزدىرىلادى. ون مينۋت وتكەندە تەمپەراتۋرا قايناۋ دارەجەسىنە دەيىن كوتەرىلەدى، ول تارى دايىن بولعانشا وسى دارەجەسى تومەندەتىلمەي، 40-45 مينۋت قايناتىلادى. قايناپ بولعان-بولماعانى ءداننىڭ جۇمسارعانىنا جانە كەيبىرەۋلەرىنىڭ (بىرەن-ساران ءداننىڭ) قابىعىنىڭ جارىلعانىنا قاراپ ايىرىلادى. قايناتقان كەزدە سولعان، جارىلعان جانە پىسكەن داندەر، سونداي-اق سىباعالى سالماعى از قوسپالار سۋدىڭ بەتىنە قالقىپ شىعادى. ول ءسۇزىپ الىنىپ تاستالىنادى. قايناپ بولعان تارى سيرەك توقىلعان قاپ ۇستىنە جايىلادى.

سودان سوڭ قايناعان تارى قازانعا سالىنىپ، 17-18 مينۋت بويى قۋىرىلادى. 5 مينۋتتان كەيىن ءدان ماسساسىنىڭ تەمپەراتۋراسى 85، ال 10 مينۋتتان سوڭ 117 گرادۋسقا جەتۋى ءتيىس.

قۋىرىلىپ بولعان تارى اينالاداعى ورتانىڭ تەمپەراتۋراسىنا دەيىن سالقىنداتىلادى دا كەلىگە سالىنىپ تۇيىلەدى. كەبەگىنەن جەلپىپ تازالانادى. سودان سوڭ جارىلعان داندەر مەن قيقىمداردان ارىلعان تارى تازارىپ شىعادى. ونىڭ تازا شىعىمى - 65 پروسەنت. ەگەر تارى الدىن-الا سورتتالسا جارما بۇدان دا كوپ شىققان بولار ەدى.

قانت ماسساسى قانت-سىرنە جارتىلاي فابريكاتى مەن تارى 30:5-40:15 اراقاتىناستا ازىرلەنەدى.

كونديتەر مايىن قوسا وتىرىپ قانت-سىرنە جارتىلاي فابريكاتى، كاكاو ۇنتاعى رەسەپتىگە ساي ارالاستىرىلادى. ول ماي ابدەن ارالاسىپ كەتكەنشە مۇقيات شايقالادى. سودان سوڭ وعان قويۋلاندىرىلعان ءسۇت پەن ۆانيلين ەسسەنسياسى قوسىلادى دا، الىنعان كامپيت ماسساسى مۇقيات ارالاستىرىلا وتىرىپ، قىزدىرىلادى. پەش تەمپەراتۋراسى 40 گرادۋسقا جەتكىزىلىپ، ماسسا ابدەن ارالاسىپ، بىركەلكى بولعانشا 20-30 مينۋت بويى وتتا ۇستالادى. دايىن بولعان سوڭ يلەنەدى نەمەسە پرەستەلىپ، فورماعا كەلتىرىلەدى.

---