- 05 ناۋ. 2024 00:24
- 196
تاپقىر دوستار
«تاپقىر دوستار» ينتەللەكتۋالدى ويىنى
ماقساتى: باستاۋىش كلاسس وقۋشىلارىندا ءبىلىم نەگىزىن قالىپتاستىرۋ، تەوريا مەن پراكتيكانى ۇشتاستىرا وتىرىپ، پاندەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ، سوزدىك قورىن دامىتۋ، اۋىزشا لوگيكالىق ويلاۋعا باۋلۋ.
ءوتۋ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ. («العىرلار»، «زەرەكتەر»)
ءمۇعالىم:
ارماندارىم كوپ مەنىڭ،
اتقارامىن دەپ كەلدىم.
وقىپ ءبىلىم، عىلىمدى،
ونەر تابام دەپ كەلدىم.
ۇيرەنگەن سوڭ ءبىلىمدى،
سايىسامىز دەپ كەلدىك، - دەي وتىرىپ، بۇگىنگى «تاپقىر دوستار» سايىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر.
ءىى. ەكى توپتىڭ وزدەرىن تانىستىرۋ.
ءى كەزەڭ. «كىم كوپ بىلەدى؟» (ءار توپقا سۇراقتار قويۋ)
ءى – توپ «العىرلار»
1. قىس ايلارىن اتا. (جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان).
2. ءسوز تاپتارىن اتا. (زات ەسىم، سىن ەسىم، ەتىستىك، ت. ب.).
3. زات ەسىم دەگەنىمىز نە؟ سۇراقتارى قانداي؟
4. كوكجيەكتىڭ نەشە تۇسى بار؟ (ءتورت).
5. ى. التىنسارين كىم؟ (قازاق مەكتەبىن اشقان).
6. شارشى دەگەنىمىز نە؟ (بارلىق قابىرعاسى تەڭ).
7. ءتىرى تابيعاتقا نە جاتادى؟ (ادام).
ءىى – توپ «زەرەكتەر»
1. كوكتەم ايلارىن اتا. (ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر).
2. سويلەم مۇشەلەرىن اتا. (تۇرلاۋلى، تۇرلاۋسىز).
3. سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
4. ءولى تابيعاتقا نە جاتادى؟ (تاۋ، تاس، ت. ب.).
5. اباي قۇنانبايەۆ كىم؟ (اقىن).
6. تابيعات دەگەن نە؟ (اينالانى قورشاپ تۇرعان دۇنيە).
7. ءتۇبىر دەگەنىمىز نە؟ (ءسوزدىڭ ودان ءارى بولشەكتەۋگە كەلمەيتىن بولىگى).
ءىى – كەزەڭ.«كىم جىلدام؟». ارىپتەر تاراتىلادى. سول ارىپتەرگە بايلانىستى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ قاجەت.
ءى – توپ «العىرلار»
1. ەرتەگى وقيسىڭ با؟
2. سۋمكاڭدا نە بار؟
3. بولمە قانداي؟
4. دوسىڭ كىم؟
5. اناڭا ەركەلەيسىڭ بە؟
6. ساباعىڭ جاقسى ما؟
7. اسپاندا نە بار؟
ءىى – توپ «زەرەكتەر»
1. جاسىڭ نەشەدە؟
2. الما بەرسە جەيسىڭ بە؟
3. نەنى جاقسى كورەسىڭ؟
4. تۇندە ءتۇس كوردىڭ بە؟
5. كىمگە سالەم جولدايسىڭ؟
6. كۇن تۇندە بولا ما؟
7. ءارىپ پەن دىبىس ءبىر مە؟
ءىىى – كەزەڭ. ءسوز قۇراۋ. «جولداستار» سوزىنەن بىرنەشە ءسوز قۇراۋ.
ءىV – كەزەڭ. «سەن بىلەسىڭ بە؟» سەگىز ۇياشىق قالاۋى بويىنشا تاڭدايدى. ءار ۇياشىقتىڭ ارتىندا سۇراقتار بار.
ءى – توپ «العىرلار»
1. اۋداننىڭ ولشەم بىرلىكتەرى؟ (كۆ. سم؛ كۆ. دم؛ كۆ. م؛)
2. قازاق حالقىنىڭ قولونەرلەرىن اتا؟ (كيىز ءۇي، تەكەمەت، شاڭىراق ت. ب.)
3. ايتىستىڭ تۇرلەرىن اتا: (قىز بەن جىگىت، جۇمباق ايتىس، اقىندار ايتىسى)
4. قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىن اتا: (دومبىرا، قوبىز، سىبىزعى، سىرناي ت. ب.)
ءىى – توپ «زەرەكتەر»
1. ۇزىندىقتىڭ ولشەم بىرلىكتەرى؟ (كم؛ م؛ دم؛ سم؛ مم؛)
2. ءبىرجىلدىق وسىمدىكتەرگە نەلەر جاتادى؟ (بيداي، كۇرىش، جۇگەرى، تارى، ارپا، قىزاناق، قيار، اسقاباق، قاربىز، باكلاجان ت. ب.)
3. اۋىز ادەبيەتىنىڭ تۇرلەرىن اتا؟ (ەرتەگىلەر، اڭىز - اڭگىمەلەر، جۇمباقتار، ماقال - ماتەلدەر، جاڭىلتپاشتار ت. ب.)
4. كوكتەمگى جۇمىسقا قاجەتتى ەڭبەك قۇرالدارىن اتا؟ (كۇرەك، كەتپەن، تىرما، سىپىرعىش، شەلەك، قالاق، سەنەك، سوقا ت. ب.)
V – كەزەڭ. ءۇي جۇمىسى. ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن سۇراقتارى بويىنشا بىلىمدەرىن بايقاۋ. ءبىر - بىرىنە سۇراقتار قويۋ. (سۇراقتار، جۇمباقتار).
Vءى – كەزەڭ. «كىم تاپقىر؟» (سۋرەت ارقىلى قيمىل جاساۋ).
قورىتىندى:
ءبىلىمنىڭ ءمىنىپ الىپ تۇلپارىنا،
قينالماي شىقتى ءبىلىم شىڭدارىنا.
«تاپقىر دوستار» سايىسى اياقتالدى،
ءسوز كەزەگى ءادىلقازى القاسىنا.
«العىرلار» توبى ۇپاي.
«زەرەكتەر» توبى ۇپاي.
ماقساتى: باستاۋىش كلاسس وقۋشىلارىندا ءبىلىم نەگىزىن قالىپتاستىرۋ، تەوريا مەن پراكتيكانى ۇشتاستىرا وتىرىپ، پاندەرگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ، سوزدىك قورىن دامىتۋ، اۋىزشا لوگيكالىق ويلاۋعا باۋلۋ.
ءوتۋ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
وقۋشىلاردى توپقا ءبولۋ. («العىرلار»، «زەرەكتەر»)
ءمۇعالىم:
ارماندارىم كوپ مەنىڭ،
اتقارامىن دەپ كەلدىم.
وقىپ ءبىلىم، عىلىمدى،
ونەر تابام دەپ كەلدىم.
ۇيرەنگەن سوڭ ءبىلىمدى،
سايىسامىز دەپ كەلدىك، - دەي وتىرىپ، بۇگىنگى «تاپقىر دوستار» سايىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر.
ءىى. ەكى توپتىڭ وزدەرىن تانىستىرۋ.
ءى كەزەڭ. «كىم كوپ بىلەدى؟» (ءار توپقا سۇراقتار قويۋ)
ءى – توپ «العىرلار»
1. قىس ايلارىن اتا. (جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان).
2. ءسوز تاپتارىن اتا. (زات ەسىم، سىن ەسىم، ەتىستىك، ت. ب.).
3. زات ەسىم دەگەنىمىز نە؟ سۇراقتارى قانداي؟
4. كوكجيەكتىڭ نەشە تۇسى بار؟ (ءتورت).
5. ى. التىنسارين كىم؟ (قازاق مەكتەبىن اشقان).
6. شارشى دەگەنىمىز نە؟ (بارلىق قابىرعاسى تەڭ).
7. ءتىرى تابيعاتقا نە جاتادى؟ (ادام).
ءىى – توپ «زەرەكتەر»
1. كوكتەم ايلارىن اتا. (ناۋرىز، ءساۋىر، مامىر).
2. سويلەم مۇشەلەرىن اتا. (تۇرلاۋلى، تۇرلاۋسىز).
3. سىن ەسىم دەگەنىمىز نە؟
4. ءولى تابيعاتقا نە جاتادى؟ (تاۋ، تاس، ت. ب.).
5. اباي قۇنانبايەۆ كىم؟ (اقىن).
6. تابيعات دەگەن نە؟ (اينالانى قورشاپ تۇرعان دۇنيە).
7. ءتۇبىر دەگەنىمىز نە؟ (ءسوزدىڭ ودان ءارى بولشەكتەۋگە كەلمەيتىن بولىگى).
ءىى – كەزەڭ.«كىم جىلدام؟». ارىپتەر تاراتىلادى. سول ارىپتەرگە بايلانىستى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ قاجەت.
ءى – توپ «العىرلار»
1. ەرتەگى وقيسىڭ با؟
2. سۋمكاڭدا نە بار؟
3. بولمە قانداي؟
4. دوسىڭ كىم؟
5. اناڭا ەركەلەيسىڭ بە؟
6. ساباعىڭ جاقسى ما؟
7. اسپاندا نە بار؟
ءىى – توپ «زەرەكتەر»
1. جاسىڭ نەشەدە؟
2. الما بەرسە جەيسىڭ بە؟
3. نەنى جاقسى كورەسىڭ؟
4. تۇندە ءتۇس كوردىڭ بە؟
5. كىمگە سالەم جولدايسىڭ؟
6. كۇن تۇندە بولا ما؟
7. ءارىپ پەن دىبىس ءبىر مە؟
ءىىى – كەزەڭ. ءسوز قۇراۋ. «جولداستار» سوزىنەن بىرنەشە ءسوز قۇراۋ.
ءىV – كەزەڭ. «سەن بىلەسىڭ بە؟» سەگىز ۇياشىق قالاۋى بويىنشا تاڭدايدى. ءار ۇياشىقتىڭ ارتىندا سۇراقتار بار.
ءى – توپ «العىرلار»
1. اۋداننىڭ ولشەم بىرلىكتەرى؟ (كۆ. سم؛ كۆ. دم؛ كۆ. م؛)
2. قازاق حالقىنىڭ قولونەرلەرىن اتا؟ (كيىز ءۇي، تەكەمەت، شاڭىراق ت. ب.)
3. ايتىستىڭ تۇرلەرىن اتا: (قىز بەن جىگىت، جۇمباق ايتىس، اقىندار ايتىسى)
4. قازاقتىڭ ۇلتتىق اسپاپتارىن اتا: (دومبىرا، قوبىز، سىبىزعى، سىرناي ت. ب.)
ءىى – توپ «زەرەكتەر»
1. ۇزىندىقتىڭ ولشەم بىرلىكتەرى؟ (كم؛ م؛ دم؛ سم؛ مم؛)
2. ءبىرجىلدىق وسىمدىكتەرگە نەلەر جاتادى؟ (بيداي، كۇرىش، جۇگەرى، تارى، ارپا، قىزاناق، قيار، اسقاباق، قاربىز، باكلاجان ت. ب.)
3. اۋىز ادەبيەتىنىڭ تۇرلەرىن اتا؟ (ەرتەگىلەر، اڭىز - اڭگىمەلەر، جۇمباقتار، ماقال - ماتەلدەر، جاڭىلتپاشتار ت. ب.)
4. كوكتەمگى جۇمىسقا قاجەتتى ەڭبەك قۇرالدارىن اتا؟ (كۇرەك، كەتپەن، تىرما، سىپىرعىش، شەلەك، قالاق، سەنەك، سوقا ت. ب.)
V – كەزەڭ. ءۇي جۇمىسى. ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن سۇراقتارى بويىنشا بىلىمدەرىن بايقاۋ. ءبىر - بىرىنە سۇراقتار قويۋ. (سۇراقتار، جۇمباقتار).
Vءى – كەزەڭ. «كىم تاپقىر؟» (سۋرەت ارقىلى قيمىل جاساۋ).
قورىتىندى:
ءبىلىمنىڭ ءمىنىپ الىپ تۇلپارىنا،
قينالماي شىقتى ءبىلىم شىڭدارىنا.
«تاپقىر دوستار» سايىسى اياقتالدى،
ءسوز كەزەگى ءادىلقازى القاسىنا.
«العىرلار» توبى ۇپاي.
«زەرەكتەر» توبى ۇپاي.