InfoHub Logo

ادام ومىرىندە از ۋاقىت ىشىندە بولىپ جاتقان وزگەرىستەر سانى ادامنان كەز كەلگەن وزگەرىستەرگە شىعارماشىلىق جانە ناتيجەلى قاراۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن قاسيەتتەردى تالاپ ەتەدى. تۇراقسىز وزگەرىستەر جاعدايىندا امان قالۋ ءۇشىن، ولارعا پاراپار جاۋاپ بەرۋ ءۇشىن ادام ءوزىنىڭ شىعارماشىلىق الەۋەتىن جانداندىرۋى ءتيىس. وسىلايشا، قازىرگى ۋاقىتتا وقىتۋدىڭ جاڭا تۇرلەرى مەن تاسىلدەرىن ىزدەۋ – تەك زاڭدىلىق عانا ەمەس، قاجەتتى قۇبىلىس. ءبىلىم بەرۋدى ىزگىلەندىرۋ جاعدايىندا جاپپاي وقىتۋدىڭ قازىرگى تەورياسى مەن تەحنولوگياسى ۇزدىكسىز وزگەرمەلى الەمدە ءومىر سۇرۋگە جانە جۇمىس ىستەۋگە قابىلەتتى، وزىندىك مىنەز-قۇلىق ستراتەگياسىن باتىل ازىرلەۋگە، تاڭداۋىن جۇزەگە اسىرۋعا جانە ول ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىك الۋعا قابىلەتتى، كۇشتى تۇلعانى قالىپتاستىرۋعا ياعني ءوزىن-وزى دامىتاتىن جانە ءوزىن-وزى ىسكە اسىراتىن تۇلعانى قالىپتاستىرۋعا باعىتتالۋى ءتيىس.

قازىرگى جاعدايدا شىعارماشىلىق تۇلعا قوعام دامۋىنىڭ بارلىق ساتىلارىندا سۇرانىسقا يە بولادى. تەحنالوگيالىق ماشينالار مەن ءتۇرلى اۆتوماتتاندىرىلعان جۇمىس جۇيەلەرى ۋاقىت تالابىنا ساي جاڭارتىلىپ، ءتۇرلى وزگەرىستەرگە يە بولىپ جاتقان زاماندا وسى ماشينالار مەن جاڭا جۇيەلەردە جۇمىس جاسايتىن مامانداردى دايارلاۋ ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز. ءوندىرىستىڭ ءاربىر سالاسىنا بىلىكتى جۇمىسشى ماماندار دايارلاۋ جانە جۇمىسشى ماماندىقتارعا دەگەن تالاپكەرلەردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ وقۋ ورىندارىنىڭ باستى ماقساتى بولىپ سانالادى. ستۋدەنتتەردىڭ شىعارماشىلىق بەلسەندىلىگىن جانە پاندەرگە قىزىعۋشىلىعىن دامىتۋعا ەرەكشە كوڭىل بولىنۋدە. ءار ءتۇرلى كونكۋرستار، چەمپيوناتتار، وليمپيادالار وتكىزىلەدى، مىسالى: دۇنيە ءجۇزى بويىنشا كاسىبي دايارلاۋ ستاندارتتارىن ارتتىرۋ، جۇمىسشى جانە تەحنيكالىق كاسىپتەردى دارىپتەۋ ماقساتىندا قۇرىلعان «Worldskills ينتەرنەيشنل» حالىقارالىق چەمپيوناتى، بۇل چەمپيونات جامبىل وبلىسى وڭىرىندە 2015 جىلدان بەرى ۇزدىكسىز وتكىزىلۋدە. سونىمەن قاتار ارنايى پاندەردى وقىتۋدا ۇستازدار جاڭا ينوۆاسيالىق وقۋ تەحنولوگيالارىن، ويىن ەلەمەنتتەرىن جانە ءوزىن-وزى دامىتا وقىتۋ تەحنولوگيالارىن قولدانۋدا.  

تەحنيكالىق جانە كاسىپتىك ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا كەز كەلگەن وقىتۋ تەحنولوگياسى ستۋدەنتتەردىڭ قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرىپ جانە بەلگىلى ءبىر سالاداعى اقپاراتتى جەڭىل يگەرۋ ەرەكشەلىكتەرىنە يە. مۇنداي تەحنولوگيالارعا ويىن تەحنولوگيالارىن جاتقىزۋعا بولادى. جۇمىسشى، تەحنيكالىق ماماندىقتاردى يگەرۋ كەزىندە ستۋدەنتتەر تەوريامەن قاتار وقۋ تاجىريبەسىن، وندىرىستىك تاجىريبەسىنەن وتەدى. تەوريالىق ساباق كەزىندە جاڭا اقپارات الىپ بەلگىلى ءبىر زاتتاردىڭ (مەحانيزم، اگرەگات، جۇمىس تەحنولوگيا، شيكىزات ت.ب) قۇرىلىمىمەن، جۇمىس پرينسەپىمەن تانىسىپ، زەرتتەيدى. ال سول تەوريالىق ساباق كەزىندە العان جاڭا اقپاراتىنا دالەلدى ستۋدەنت وقۋ تاجىريبەسىندە، وندىرىستىك تاجىريبەسىندە تابادى. ءدال وسى وقىتۋ پروسەسسى كەزىندە تەوريالىق ساباقتاردا ستۋدەنتتەردى جارىستىرا وتىرا وتىلگەن تاقاراپ بويىنشا يگەرگەن بىلىمدەرىن باعالاۋ ءۇشىن، قولىمەن ۇستاپ جۇمىس ىستەپ كورگەن مەحانيزىمىنىڭ سيپاتتاماسىن، انىقتاماسىن ناقتى ستۋدەنتتىڭ ءبىلۋى ءۇشىن ويىن ەلەمەنتتەرىن جانە ءوزىن-وزى دامىتا وقىتۋ تەحنولوگيالارىن قولدانۋ تاپتارمايتىن قۇرال.     

ويىن ەلەمەنتتەرىن جانە ءوزىن-وزى دامىتا وقىتۋ تەحنولوگيالارىنىڭ مىندەتى-وقىتۋ ۇدەرىسىن قىزىقتى ەتۋ، ستۋدەنتتىڭ بويىندا جاقسى جۇمىس كوڭىل-كۇيىن قالىپتاستىرۋ، وقۋ ماتەريالىن مەڭگەرۋدەگى قيىندىقتاردى جەڭىلدەتۋ. وقىتىلاتىن ءپاننىڭ تەورياسى مەن تاجىريبەيسى بويىنشا ءبىلىمدى جۇيەلى تۇردە جەتىلدىرۋ جانە تەرەڭدەتۋ.

ويىن ناقتى قويىلعان وقۋ ماقساتتارىمەن جانە وعان سايكەس پەداگوگيكالىق ناتيجەلەرمەن ەرەكشەلەنەدى. ديداكتيكالىق ويىن كەلەسى نەگىزگى كومپونەنتتەردەن تۇرادى: ويىن ويى، ويىن ارەكەتى، تانىمدىق مازمۇنى، قۇرال-جابدىقتار، ويىن ناتيجەلەرى.ويىن ويى-ويىننىڭ اتاۋى. ول ساباقتا شەشەتىن ديداكتيكالىق تاپسىرمادا قويىلعان جانە ويىنعا تانىمدىق سيپات بەرەدى، قاتىسۋشىلارعا بىلىمگە قاتىستى بەلگىلى ءبىر تالاپتار قويادى. مىسالى ويىننىڭ ءبىر ءتۇرىن قاراستىرايىق: وقۋ جوسپارى بويىنشا «جەرقازعىش ماشينالار» ءبولىمىن  اياقتاپ جاتىرسىز، سوعان ساي ويىننىڭ اتاۋى «جەرقازعىش ماشينالار» بولادى. ستۋدەنتتەردى توپتاستىرىپ سول بولىمدە ءىرى نەشە تاقىراپ بار سونشا توپقا بولەمىز (كەمىندە 3 ستۋدەنتتەن)، ءار توپتىڭ اتاۋى تاقىرىپ بويىشا بولادى. 1ءشى توپ «ەكسكوۆاتور»، 2ءشى توپ «بۋلدوزەر»، 3ءشى توپ «اۆتوگرەيدەر»، 4ءشى توپ «پوگرۋزششيك» ت.ب. ويىننىڭ شارتى بويىنشا ءار توپتان ءبىر ستۋدەنت(توپ مۇشەسى) بەرىلگەن ماشينا ءتۇرى بويىنشا: 1ءشى ستۋدەنت ماشينانىڭ شىعۋ تاريحى مەن تۇرلەرىن ايتىپ تۇسىندىرەدى؛ 2ءشى ستۋدەنت قۇرىلىمىن، نەگىزگى جۇمىس ىستەۋ پرينسەپىن (سلايدتان)تۇسىندىرەدى؛ 3ءشى ستۋدەنت ماشينا ارتىقشىلىعىمەن كەمشىلىگىن، تيىمدىلىگىن دالەلدەيدى؛ 4ءشى ستۋدەنت ماشينا سىزباسىمەن قارسىلاس توپتارعا سۇراق جاۋاپ دايىندايدى. 
ەرەجەمەن ويىن بارىسىندا ستۋدەنتتەردىڭ ىس-ارەكەتتەرى مەن مىنەز-قۇلىقتارى انىقتالادى. ولار ساباقتىڭ ماقساتى مەن ستۋدەنتتىڭ مۇمكىندىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ ازىرلەنەدى. ەرەجەلەرمەن ستۋدەنتتەردىڭ ءوز مىنەز-قۇلقىن باسقارۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ ءۇشىن جاعداي جاسالادى. ويىن ەرەجەسىمەن رەگلامەنتتەلگەن ارەكەتتەر ستۋدەنتتەردىڭ تانىمدىق بەلسەندىلىگىنە ىقپال ەتەدى. ديداكتيكالىق ويىننىڭ نەگىزى يننوۆاسيالىق مازمۇن بولىپ تابىلادى. ول وقۋ پروبلەماسىن شەشۋدە قولدانىلاتىن ءبىلىم مەن ىسكەرلىكتى مەڭگەرۋدەن تۇرادى. ويىن جابدىقتارى ساباق قۇرالدارىنان تۇرادى: كورنەكىلىك، ديداكتيكالىق ۇلەستىرمە ماتەريال جانە ت. ب. ديداكتيكالىق ويىن بەلگىلى ءبىر ناتيجەگە يە، ول قويىلعان تاپسىرمانى شەشۋ جانە ستۋدەنتتەردىڭ ىس-ارەكەتتەرىن باعالاۋ تۇرىندە بولادى. ديداكتيكالىق ويىننىڭ بارلىق قۇرىلىمدىق ەلەمەنتتەرى ءوزارا بايلانىستى.

ساباقتىڭ ءار ءتۇرلى كەزەڭدەرىندە ديداكتيكالىق ويىنداردى قولدانۋدىڭ ماقساتتىلىعى ءارتۇرلى. جاڭا ءبىلىمدى يگەرگەن كەزدە ديداكتيكالىق ويىنداردىڭ مۇمكىندىكتەرى ءداستۇرلى وقىتۋ فورمالارىنا جول بەرەدى. سوندىقتان ولاردى وقىتۋ ناتيجەلەرىن تەكسەرۋ، داعدىلار مەن ىسكەرلىكتى قالىپتاستىرۋ كەزىندە ءجيى قولدانادى.

---