InfoHub Logo

تالدىقورعان قالاسى،
№16 ورتا مەكتەپ - گيمنازياسىنىڭ
ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
ساپارعالييەۆ مارات تىلەۋلى ۇلى

8 سىنىپتا «گەومەتريا» پانىنەن «تىك ءتورتبۇرىش» تاقىرىبىنا ساباقتىڭ قىسقا مەرزىمدى جوسپارى
ساباق تاقىرىبى: تىك ءتورتبۇرىش
ساباقتىڭ ماقساتتارى: ا) وقۋلىق: وقۋشىلاردىڭ تىك ءتورتبۇرىش جايىنداعى بىلىمدەرىن جالپىلاۋ، تىكتورتبۇرىشتىڭ دياگونالدارىنىڭ تەڭدىگىنىڭ دالەلدەۋىن مەڭگەرتۋ، تىك ءتورتبۇرىشقا بەرىلەتىن ەسەپتەردى شەشۋدى ۇيرەتۋ؛
ءا) دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتتەرىن، وي ۇشقىرلىعىن دامىتۋ؛
ب) تاربيەلىك: وقۋشىلاردى ۇقىپتى بولۋعا، تياناقتىلىققا، كوپشىل بولۋعا تاربيەلەۋ.
وقىتۋ ناتيجەلەرى: - تىك ءتورتبۇرىشتىڭ انىقتاماسىن ايتا الادى؛
- تىك ءتورتبۇرىشتىڭ دياگونالدارىنىڭ تەڭدىگىن دالەلدەي بىلەدى؛
- تىك بۇرىشتى ءۇشبۇرىشتىڭ گيپوتەنۋزاسىنا جۇرگىزىلگەن مەديانانى ەسەپتەي بىلەدى؛
- وقۋشىلاردىڭ سىني تۇرعىدان ويلاۋى داميدى.

ورىندالاتىن ءىس - ارەكەتتەر:
ءمۇعالىمنىڭ ورىندايتىن ءىس - ارەكەتتەرى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلاردى تۇگەندەپ، ساباققا قاتىسۋىن تەكسەرۋ؛
ءا) وقۋشىلاردىڭ ساباققا دايىندىقتارىن تەكسەرۋ.
ب) سىنىپ وقۋشىلارىن «ءتورتبۇرىش»، «پاراللەلوگرامم»، «تىك ءتورتبۇرىش»، «كۆادرات» توپتارىنا ءبولۋ. كوشباسشىلارعا باعالاۋ قاعازدارىن ۇلەستىرۋ.

ءىى. ءۇي جۇمىستارىن تەكسەرىپ شىعۋ.
2. 1. وقۋشىلاردىڭ ءۇي جۇمىستارىن تەكسەرىپ ءوتۋ.
2. 2. وتكەن تاقىرىپ بىلىمدەرىن ەسكە ءتۇسىرىپ ءوتۋ:
1) قانداي ءتورتبۇرىش پاراللەلوگرامم دەپ اتالادى؟
2) پاراللەلوگراممنىڭ قانداي قاسيەتتەرىن بىلەسىڭدەر؟

ءىىى. جاڭا ساباق تاقىرىبىن تانىستىرۋ. ساباق ماتەريالىن سىنىپ وقۋشىلارىمەن توپتاسىپ جۇمىس ورىنداۋ كومەگىمەن ءتۇسىنۋ:

انىقتاما: تىك ءتورتبۇرىش دەپ بارلىق بۇرىشتارى تىك بولاتىن پاراللەلوگراممدى ايتامىز.

تەورەما: تىك ءتورتبۇرىشتىڭ دياگونالدارى تەڭ بولادى.

دالەلدەۋىن توپتاسىپ ورىنداۋ.
ءوز شەشىمدەرىن قورعاۋ.

IV. توپتىق جۇمىس:
1 - تاپسىرما:
تىك ءتورتبۇرىشتىڭ قابىرعالارىنىڭ قاتىناسى 2: 3 قاتىناسىنداي، ال پەريمەترى 40 سم. تىك ءتورتبۇرىشتىڭ قابىرعالارىن تابىڭدار.

شەشۋى:
ەنى: 2ح
ۇزىندىعى: 3ح
سوندا: ر=2(ا+ۆ)
2(2ح+3ح )=40
5x=40: 2
5x=20
x=4
بۇدان ەنى – 2ح=24=8 سم،
ۇزىندىعى – 3ح=34=12 سم.

№77. ەكى بۇرىشى تىك بولىپ كەلەتىن ءتورتبۇرىشتىڭ تىك ءتورتبۇرىش بولا بەرمەيتىنىن كورسەتىڭدەر.

V. سەرگىتۋ ءساتى. گيمناستيكالىق جاتتىعۋلار ورىنداۋ.

Vءى. توپتىق جۇمىس. №87. تىك ءتورتبۇرىشتىڭ ءبىر بۇرىشىنىڭ بيسسەكتريساسى قابىرعاسىن قاق بولەدى. ونىڭ كىشى قابىرعاسى 10 سم. تىك ءتورتبۇرىشتىڭ پەريمەترىن تابىڭدار.

تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ