تىنىس الۋدىڭ ماڭىزى مەن تيپتەرى
ۇزاق مەرزىمدى جوسپاردىڭ تاراۋى
7. 2. س. تىنىس الۋ
7 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تىنىس الۋدىڭ ماڭىزى مەن تيپتەرى
وسى ساباقتا قول جەتكىزىلەتىن وقۋ ماقساتتارى (وقۋ باعدارلاماسىنا سىلتەمە)
7. 1. 4. 1. ءتىرى اعزالار ءۇشىن تىنىس الۋدىڭ ماڭىزىن سيپاتتاۋ؛
7. 1. 4. 2. اناەروبتى جانە اەروبتى تىنىس الۋ تيپتەرىن اجىراتۋ.
ساباق ماقساتتارى: بارلىق وقۋشىلار: تىنىس الۋدىڭ ماڭىزىن سيپاتتاپ، تيپتەرىن اجىراتا الادى؛
باسىم بولىگى: تىنىس الۋ جانە فوتوسينتەز ۇدەرىستەرىن ءوزارا سالىستىرىپ، اناەروبتى جانە اەروبتى تىنىس الۋدىڭ ەرەكشەلىكتەرىن سيپاتتايدى؛
كەيبىر وقۋشىلار: تىنىس الۋ كومەگىمەن ەنەرگيانى قايدان جانە قالاي الۋعا بولاتىن ۇدەرىستى سىزىپ، تالداپ بەرەدى، تىنىس الۋسىز تىرشىلىك ەتۋگە بولاتىندىعىن دالەلدەي الادى.
باعالاۋ كريتەرييلەرى: - تىنىس الۋدىڭ اعزا ءۇشىن ماڭىزىن بىلەدى؛
- تىنىس الۋ تيپتەرىن اجىراتادى؛
داعدىلار: سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، جەكە، جۇپپەن جانە توپپەن جۇمىس ىستەي ءبىلۋ قابىلەتى
تىلدىك ماقساتتار: تىنىس الۋ، گليۋكوزا، وتتەگى، كومىرقىشقىل گازى، ەنەرگيا، اەروبتى جانە اناەروبتى اعزالار، اشىتقىلار، مايقىشقىلدى باكتەريالار، ءسۇتقىشقىلدى باكتەريالار، ىشەك پارازيتتەرى، ليامبليا، لەيشمانيا، سىرىسپە، ساڭىراۋقۇلاقتار؛
قۇندىلىقتارعا باۋلۋ دەنساۋلىق، دوستىق جانە اينالاداعىلارعا قامقورلىق كورسەتۋ
ءپانارالىق بايلانىس: حيميا، فيزيكا، ەكولوگيا، اعىلشىن ءتىلى
الدىڭعى ءبىلىم: 7. 1. 2. 2. فوتوسينتەز ۇدەرىسىنە قاجەت جاعدايلاردى زەرتتەۋ.
ساباقتىڭ باسى
2 مين
7 مين
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سالەمدەسۋ، پسيحولوگيالىق احۋاال تۋدىرۋ.
1 - تاپسىرما. ءۇي تاپسىرماسىن «شىندىق پا، الدە جالعان با؟» ءادىسى ارقىلى سۇراۋ. وقۋشىلار شەڭبەر قۇرىپ، ءبىر - بىرىنە دوپتى لاقتىرا وتىرىپ، وتكەن ساباقتان سۇراقتار قويادى. ولار «جالعان» نە «شىندىق» دەپ جاۋاپ بەرۋى كەرەك.
شەڭبەردە تۇرعان تۇستا وقۋشىلار 1 - 4 - كە دەيىن ساانالىپ ءتورت توپقا بولىنەدى: 1 - توپ: «گليۋكوزا» توبى، 2 - توپ: «فوتوسينتەز» توبى، 3 - توپ: «اەروبتار» توبى، 4 - توپ: «اناەروبتار» توبى
ساباقتىڭ ورتاسى
7 مين
«ميعا شابۋىل» ءادىسى. مۇندا ۇجىمدىق تالقىلاۋ، ماسەلەنىڭ شەشىمىن ىزدەۋ ارەكەتتەرى قولدانىلادى. تومەندە كورسەتىلگەن پروبلەمانى ءار مۇشەنىڭ پىكىرىن ەركىن تىڭداۋ ارقىلى شەشۋ. بارلىق وقۋشىلار ءوز پىكىرلەرىن ايتا باستاعاندا، ەشكىم ونىڭ ويىن ءبولىپ، ءوز پىكىرىن ايتا المايدى جانە باعالانبايدى.
- ءبىز نە ءۇشىن تىنىس الامىز؟
- بارلىق ءتىرى اعزالار بىردەي تىنىس الادى ما؟
ءمۇعالىم جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتتارىمەن وقۋشىلاردى تانىستىرادى. تىلدىك ماقcاتتاعى جاڭا سوزدەردى ءۇش تىلدە تانىستىرادى دا جاڭا تاقىرىپتى تۇسىندىرەدى.
تىنىس الۋ – دىحانيە – respiration
فوتوسينتەز – فوتوسينتەز - photosynthesis
گليۋكوزا – گليۋكوزا – glucose
وتتەگى – كيسلورود – oxygen
كومىرقىشقىل گازى – ۋگلەكيسلىي گاز – carbon dioxide
ەنەرگيا – ەنەرگيا – energy
اەروبتى اعزالار – اەروبى – aerobic
Aناەروبتى اعزالار – اناەروبى – anaerobic
مەكتەپ: «اقالتىن» جوم
ءمۇعالىمنىڭ اتى - ءجونى: ساحوۆا كلارا بايدوسوۆنا
تىنىس الۋدىڭ ماڭىزى مەن تيپتەرى. جۇكتەۋ
7. 2. س. تىنىس الۋ
7 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تىنىس الۋدىڭ ماڭىزى مەن تيپتەرى
وسى ساباقتا قول جەتكىزىلەتىن وقۋ ماقساتتارى (وقۋ باعدارلاماسىنا سىلتەمە)
7. 1. 4. 1. ءتىرى اعزالار ءۇشىن تىنىس الۋدىڭ ماڭىزىن سيپاتتاۋ؛
7. 1. 4. 2. اناەروبتى جانە اەروبتى تىنىس الۋ تيپتەرىن اجىراتۋ.
ساباق ماقساتتارى: بارلىق وقۋشىلار: تىنىس الۋدىڭ ماڭىزىن سيپاتتاپ، تيپتەرىن اجىراتا الادى؛
باسىم بولىگى: تىنىس الۋ جانە فوتوسينتەز ۇدەرىستەرىن ءوزارا سالىستىرىپ، اناەروبتى جانە اەروبتى تىنىس الۋدىڭ ەرەكشەلىكتەرىن سيپاتتايدى؛
كەيبىر وقۋشىلار: تىنىس الۋ كومەگىمەن ەنەرگيانى قايدان جانە قالاي الۋعا بولاتىن ۇدەرىستى سىزىپ، تالداپ بەرەدى، تىنىس الۋسىز تىرشىلىك ەتۋگە بولاتىندىعىن دالەلدەي الادى.
باعالاۋ كريتەرييلەرى: - تىنىس الۋدىڭ اعزا ءۇشىن ماڭىزىن بىلەدى؛
- تىنىس الۋ تيپتەرىن اجىراتادى؛
داعدىلار: سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، جەكە، جۇپپەن جانە توپپەن جۇمىس ىستەي ءبىلۋ قابىلەتى
تىلدىك ماقساتتار: تىنىس الۋ، گليۋكوزا، وتتەگى، كومىرقىشقىل گازى، ەنەرگيا، اەروبتى جانە اناەروبتى اعزالار، اشىتقىلار، مايقىشقىلدى باكتەريالار، ءسۇتقىشقىلدى باكتەريالار، ىشەك پارازيتتەرى، ليامبليا، لەيشمانيا، سىرىسپە، ساڭىراۋقۇلاقتار؛
قۇندىلىقتارعا باۋلۋ دەنساۋلىق، دوستىق جانە اينالاداعىلارعا قامقورلىق كورسەتۋ
ءپانارالىق بايلانىس: حيميا، فيزيكا، ەكولوگيا، اعىلشىن ءتىلى
الدىڭعى ءبىلىم: 7. 1. 2. 2. فوتوسينتەز ۇدەرىسىنە قاجەت جاعدايلاردى زەرتتەۋ.
ساباقتىڭ باسى
2 مين
7 مين
ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
سالەمدەسۋ، پسيحولوگيالىق احۋاال تۋدىرۋ.
1 - تاپسىرما. ءۇي تاپسىرماسىن «شىندىق پا، الدە جالعان با؟» ءادىسى ارقىلى سۇراۋ. وقۋشىلار شەڭبەر قۇرىپ، ءبىر - بىرىنە دوپتى لاقتىرا وتىرىپ، وتكەن ساباقتان سۇراقتار قويادى. ولار «جالعان» نە «شىندىق» دەپ جاۋاپ بەرۋى كەرەك.
شەڭبەردە تۇرعان تۇستا وقۋشىلار 1 - 4 - كە دەيىن ساانالىپ ءتورت توپقا بولىنەدى: 1 - توپ: «گليۋكوزا» توبى، 2 - توپ: «فوتوسينتەز» توبى، 3 - توپ: «اەروبتار» توبى، 4 - توپ: «اناەروبتار» توبى
ساباقتىڭ ورتاسى
7 مين
«ميعا شابۋىل» ءادىسى. مۇندا ۇجىمدىق تالقىلاۋ، ماسەلەنىڭ شەشىمىن ىزدەۋ ارەكەتتەرى قولدانىلادى. تومەندە كورسەتىلگەن پروبلەمانى ءار مۇشەنىڭ پىكىرىن ەركىن تىڭداۋ ارقىلى شەشۋ. بارلىق وقۋشىلار ءوز پىكىرلەرىن ايتا باستاعاندا، ەشكىم ونىڭ ويىن ءبولىپ، ءوز پىكىرىن ايتا المايدى جانە باعالانبايدى.
- ءبىز نە ءۇشىن تىنىس الامىز؟
- بارلىق ءتىرى اعزالار بىردەي تىنىس الادى ما؟
ءمۇعالىم جاڭا ساباقتىڭ تاقىرىبى مەن ماقساتتارىمەن وقۋشىلاردى تانىستىرادى. تىلدىك ماقcاتتاعى جاڭا سوزدەردى ءۇش تىلدە تانىستىرادى دا جاڭا تاقىرىپتى تۇسىندىرەدى.
تىنىس الۋ – دىحانيە – respiration
فوتوسينتەز – فوتوسينتەز - photosynthesis
گليۋكوزا – گليۋكوزا – glucose
وتتەگى – كيسلورود – oxygen
كومىرقىشقىل گازى – ۋگلەكيسلىي گاز – carbon dioxide
ەنەرگيا – ەنەرگيا – energy
اەروبتى اعزالار – اەروبى – aerobic
Aناەروبتى اعزالار – اناەروبى – anaerobic
مەكتەپ: «اقالتىن» جوم
ءمۇعالىمنىڭ اتى - ءجونى: ساحوۆا كلارا بايدوسوۆنا
تىنىس الۋدىڭ ماڭىزى مەن تيپتەرى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
