انا ءتىلىم – ارداعىم
انا ءتىلىم – ارداعىم
ماقساتى: 1. وقۋشىلاردى ءوز انا ءتىلىنىڭ ءقادىر - قاسيەتىن ءبىلىپ، ءوز انا ءتىلىنىڭ كوركەمدىگىن سەزىنىپ، ءسوز قۇدىرەتىن ءتۇسىنىپ، ونىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزىن ۇعىنۋعا ۇيرەتۋ.
2. ءتىل اۋەزدىلىگىن، كوركەمدىگىن، بايلىعىن، شەشەندىگىن كورسەتەتىن ناقىل سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر ارقىلى وقۋشى دۇنيەتانىمىن، وي ءورىسىن دامىتۋ.
3. ءتىل تازالىعىن ساقتاۋ، مادەنيەتتى سويلەۋ، شەشەندىك ونەردى وقۋشى بويىنا سىڭىرە وتىرا، انا تىلىنە سۇيىسپەنشىلىگىن قالىپتاستىرۋ، مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن كوتەرۋگە اتسالىسۋعا شاقىرۋ.
كورنەكىلىگى: پرەزەنتاسيا، ناقىلدار جازىلعان پلاكات، كەسپە ارىپتەر، اقىن - جازۋشىلاردىڭ فوتوسۋرەتتەرى مەن كىتاپتارى، كارتوچكالار.
ءتۇرى: سايىس - بايقاۋ
بارىسى
- قۇرمەتتى وقۋشىلار، ۇستازدار! «انا ءتىلىم اردىعىم» اتتى تاربيە ساعاتىنا قوش كەلىپسىزدەر!
- بالالار، ءبىز قاي تىلدە سويلەيمىز؟
- انا ءتىلى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- دۇرىس - اق. انا ءتىلى اتاڭنىڭ، اناڭنىڭ ءتىلى، تۋعان حالقىڭننىڭ ءتىلى.
قازاق حالقى سوزگە شەشەن، ويى ۇشقىر، ماقالداپ سويلەيتىن حالىق. كەز كەلگەن داۋدى اتاقتى بيلەرىمىز ءبىر اۋىز سوزبەن شەشە بىلگەن. ءتىل ۇلتتىڭ جانى، ءتىل ۇلتتىڭ اسىل قازىناسى. بۇل قازىنانى جوعالتۋعا بولمايدى. قۇرمەتتى وقۋشىلار! انا ءتىلىمىز قازاق ءتىلىنىڭ مەرەيىن كوتەرۋ بولاشاق سىزدەردىڭ ەنشىلەرىڭىزدە. وسى ورايدا مەكتەبىمىزدە «انا - ءتىلىم ارداعىم» اتتى تاربيە ساعاتىن وتكىزىپ وتىرمىز.
قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى – قازاق ءتىلى. قازاقستان – كوپ ۇلت وكىلدەرى مەكەندەيتىن مەملەكەت. مۇنداي مەملەكەت ءۇشىن مەملەكەتتىك ءتىل قاجەت. پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ءوز جولداۋىندا «ۇلتتىق ءتىل – قازاق ۇلتىنىڭ رۋحاني، مادەني بايلىعىن ۇرپاقتان ۇرپاققا جەتكىزۋشى قاسيەتتى قۇرال» دەپ كورسەتكەن بولاتىن.
قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن ءوسىرۋ ءۇشىن جانە مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدى قاستەرلەۋگە، قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ ءۇشىن ەلىمىزدە كوپتەگەن ءىس – شارالار جۇرگىزىلىپ كەلەدى. 22 قىركۇيەك – قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالىقتارىنىڭ تىلدەر مەرەكەسى. ەڭ الدىمەن، بۇل بارشا ەلگە ورتاق جالپى حالىقتىق مەرەكە، بارلىق ۇلت وكىلدەرىنە كورسەتىلگەن قۇرمەت.
قازاقستاندا 100 – دەن استام ۇلت وكىلدەرى تۇرادى، ءاربىر ۇلتتىڭ ەڭ ۇلكەن، ەڭ نەگىزگى اناسى تۋعان ءتىلى بولىپ سانالادى. انا ءتىلى – ءاربىر ۇلتتىڭ، ۇلىستىڭ ماقتانىشى، كوزىنىڭ قاراشىعىنداي كورەتىن قازىناسى، اسىل مۇراسى.
ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن 1997 جىلى 11 – شىلدەدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پارلامەنتى «ءتىل تۋرالى» جاڭا زاڭىن قابىلدادى. 2007 جىل «مەملەكەتتىك ءتىل جىلى» دەپ جاريالاندى.
سونداي - اق بۇل شارا قىركۇيەك ايىندا اتاپ وتىلگەن ءتىل مەرەكەسىنە ورايلاستىرىپ وتىرمىز.
سلايدتان اتاقتى ادامداردىڭ سۋرەتتەرى مەن ءتىل تۋرالى ايتقان دانا سوزدەرى شىعىپ تۇرادى.
«انا ءتىلىن بىلمەيتىن ادام ءبىر قولى جوق شولاق ادام سەكىلدى» ع. مۇستافين
«انا ءتىلىن ۇمىتقان ادام ءوز حالقىنىڭ وتكەنىنەن دە، بولاشاعىنان دا قول ۇزەدى» ع. مۇسىرەپوۆ
«انامىزدىڭ اق سۇتىمەن بويىمىزعا دارىعان ءتىلىمىزدى ۇمىتۋ بۇكىل اتا بابامىزدى، تاريحىمىزدى ۇمىتۋ» ب. مومىش ۇلى
«ءاربىر سانالى، مادەنيەتتى ازاماتقا انا ءتىلى مەن انا تىلىندەگى ادەبيەتتىڭ ءقادىرىن بىلمەۋ - مادەنيەتسىزدىك» م. اۋەزوۆ
- تاربيە ساعاتىمىز وقۋشىلاردىڭ انا تىلىنە دەگەن قۇرمەتىن، قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋىن بايقاپ، تىلىنە دەگەن پاتريوتتىق سەزىمىن ارتتىرۋ ماقساتىندا ەكى توپقا ءبولىنىپ، قازاق ءتىلىنىڭ بايلىعىن، كوركەمدىگىن بايقاپ، سىناپ كورەيىك.
ءى توپ «العىرلار» توبى، ءىى توپ «تاپقىرلار» توبى
ساباق ءتورت بولىمنەن تۇرادى:
ءى. ءسوز تاپقانعا قولقا جوق.
ءىى. ماقال - ءسوزدىڭ مايەگى.
ءىىى. تۇراقتى ءسوز تىركەسىنىڭ ماعىناسىن اشۋ
IV. ولەڭ - ءسوزدىڭ پاتشاسى
ءى «ءسوز تاپقانعا قولقا جوق» ءبولىمى، توپتارعا جەتى سۇراق قويىلادى. توپ مۇشەلەرى تاڭداعان ارىپتەن عانا باستالاتىن سوزدەرمەن عانا جاۋاپ بەرەدى:
ا، ج، ت، ق،
1. سەنىڭ اتىڭ كىم؟
2. قايدان كەلەسىڭ؟
3. جولدا نەنى كوردىڭ؟
4. نە ىستەدىڭ؟
5. تۇسكى اسقا نە جەدىڭ؟
6. قايدا باراسىڭ؟
7. قانداي سىيلىق الدىڭ؟
ءىى. ءبولىم «ماقال - ءسوزدىڭ مايەگى». شارتى: ءمۇعالىم ايتقان ماقالدى جالعاستىرۋ كەرەك.
1. باس كەسپەك بولسا دا،..... (ءتىل كەسپەك جوق)
2. انا ءسۇتى بوي وسىرەدى، (انا ءتىلى وي وسىرەدى).
3. تىلمەن بايلانعان... ( تىسپەن شەشىلمەس).
4. ءتىل تاس جارادى،... ( تاس جارماسا باس جارادى)
5. جاقسى ءسوز... (جارىم ىرىس)
6. ءتىل - ادام ويىنىڭ... (ايناسى)
7. ءتىل قىلىشتان... (وتكىر)
8. ويناپ سويلەسەڭ دە... (ويلاپ سويلە)
10. تيسە تەرەككە، تيمەسە... (بۇتاققا)
11. ايتىلعان ءسوز،... (اتىلعان وقپەن تەڭ)
12. بال تامعان تىلدەن... تامار (ۋ)
13. كوپ ءسوز -... (بوس ءسوز)
14. كوپ ءسوز - كۇمىس، از ءسوز -... (التىن)
15. جەتى جۇرتتىڭ ءتىلىن ءبىل،... (جەتى ءتۇرلى ءىلىم ءبىل)
16. تازا سويلەۋ – بيىك... (مادەنيەتتىلىك)
17. جاقسى بايقاپ سويلەر... (جامان شايقاپ سويلەر)
18. كورە - كورە كوسەم بولارسىڭ... (سويلەي - سويلەي شەشەن بولارسىڭ)
19. ءتىل تاس جارادى، تاس جارماسا... (باس جارادى).
20. ينە كوزىنەن سىنادى،... (شەشەن سوزىنەن سىنادى).
22. ءپىل كوتەرمەگەندى،... (ءتىل كوتەرەدى).
اقتوبە وبلىسى، مارتوك اۋدانى،
قۇمساي اۋىلى قۇمساي باستاۋىش مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش كلاسس ءمۇعالىمى
ايمۋحامبەتوۆا ءلاززات ساندىبەك قىزى
انا ءتىلىم – ارداعىم. جۇكتەۋ
انا ءتىلىم – ارداعىم سلايدىن جۇكتەۋ
ماقساتى: 1. وقۋشىلاردى ءوز انا ءتىلىنىڭ ءقادىر - قاسيەتىن ءبىلىپ، ءوز انا ءتىلىنىڭ كوركەمدىگىن سەزىنىپ، ءسوز قۇدىرەتىن ءتۇسىنىپ، ونىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزىن ۇعىنۋعا ۇيرەتۋ.
2. ءتىل اۋەزدىلىگىن، كوركەمدىگىن، بايلىعىن، شەشەندىگىن كورسەتەتىن ناقىل سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر ارقىلى وقۋشى دۇنيەتانىمىن، وي ءورىسىن دامىتۋ.
3. ءتىل تازالىعىن ساقتاۋ، مادەنيەتتى سويلەۋ، شەشەندىك ونەردى وقۋشى بويىنا سىڭىرە وتىرا، انا تىلىنە سۇيىسپەنشىلىگىن قالىپتاستىرۋ، مەملەكەتتىك ءتىل مارتەبەسىن كوتەرۋگە اتسالىسۋعا شاقىرۋ.
كورنەكىلىگى: پرەزەنتاسيا، ناقىلدار جازىلعان پلاكات، كەسپە ارىپتەر، اقىن - جازۋشىلاردىڭ فوتوسۋرەتتەرى مەن كىتاپتارى، كارتوچكالار.
ءتۇرى: سايىس - بايقاۋ
بارىسى
- قۇرمەتتى وقۋشىلار، ۇستازدار! «انا ءتىلىم اردىعىم» اتتى تاربيە ساعاتىنا قوش كەلىپسىزدەر!
- بالالار، ءبىز قاي تىلدە سويلەيمىز؟
- انا ءتىلى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
- دۇرىس - اق. انا ءتىلى اتاڭنىڭ، اناڭنىڭ ءتىلى، تۋعان حالقىڭننىڭ ءتىلى.
قازاق حالقى سوزگە شەشەن، ويى ۇشقىر، ماقالداپ سويلەيتىن حالىق. كەز كەلگەن داۋدى اتاقتى بيلەرىمىز ءبىر اۋىز سوزبەن شەشە بىلگەن. ءتىل ۇلتتىڭ جانى، ءتىل ۇلتتىڭ اسىل قازىناسى. بۇل قازىنانى جوعالتۋعا بولمايدى. قۇرمەتتى وقۋشىلار! انا ءتىلىمىز قازاق ءتىلىنىڭ مەرەيىن كوتەرۋ بولاشاق سىزدەردىڭ ەنشىلەرىڭىزدە. وسى ورايدا مەكتەبىمىزدە «انا - ءتىلىم ارداعىم» اتتى تاربيە ساعاتىن وتكىزىپ وتىرمىز.
قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك ءتىلى – قازاق ءتىلى. قازاقستان – كوپ ۇلت وكىلدەرى مەكەندەيتىن مەملەكەت. مۇنداي مەملەكەت ءۇشىن مەملەكەتتىك ءتىل قاجەت. پرەزيدەنتىمىز نۇرسۇلتان نازاربايەۆ ءوز جولداۋىندا «ۇلتتىق ءتىل – قازاق ۇلتىنىڭ رۋحاني، مادەني بايلىعىن ۇرپاقتان ۇرپاققا جەتكىزۋشى قاسيەتتى قۇرال» دەپ كورسەتكەن بولاتىن.
قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن ءوسىرۋ ءۇشىن جانە مەملەكەتتىك ءتىلىمىزدى قاستەرلەۋگە، قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ ءۇشىن ەلىمىزدە كوپتەگەن ءىس – شارالار جۇرگىزىلىپ كەلەدى. 22 قىركۇيەك – قازاقستان رەسپۋبليكاسى حالىقتارىنىڭ تىلدەر مەرەكەسى. ەڭ الدىمەن، بۇل بارشا ەلگە ورتاق جالپى حالىقتىق مەرەكە، بارلىق ۇلت وكىلدەرىنە كورسەتىلگەن قۇرمەت.
قازاقستاندا 100 – دەن استام ۇلت وكىلدەرى تۇرادى، ءاربىر ۇلتتىڭ ەڭ ۇلكەن، ەڭ نەگىزگى اناسى تۋعان ءتىلى بولىپ سانالادى. انا ءتىلى – ءاربىر ۇلتتىڭ، ۇلىستىڭ ماقتانىشى، كوزىنىڭ قاراشىعىنداي كورەتىن قازىناسى، اسىل مۇراسى.
ەلىمىز تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن 1997 جىلى 11 – شىلدەدە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پارلامەنتى «ءتىل تۋرالى» جاڭا زاڭىن قابىلدادى. 2007 جىل «مەملەكەتتىك ءتىل جىلى» دەپ جاريالاندى.
سونداي - اق بۇل شارا قىركۇيەك ايىندا اتاپ وتىلگەن ءتىل مەرەكەسىنە ورايلاستىرىپ وتىرمىز.
سلايدتان اتاقتى ادامداردىڭ سۋرەتتەرى مەن ءتىل تۋرالى ايتقان دانا سوزدەرى شىعىپ تۇرادى.
«انا ءتىلىن بىلمەيتىن ادام ءبىر قولى جوق شولاق ادام سەكىلدى» ع. مۇستافين
«انا ءتىلىن ۇمىتقان ادام ءوز حالقىنىڭ وتكەنىنەن دە، بولاشاعىنان دا قول ۇزەدى» ع. مۇسىرەپوۆ
«انامىزدىڭ اق سۇتىمەن بويىمىزعا دارىعان ءتىلىمىزدى ۇمىتۋ بۇكىل اتا بابامىزدى، تاريحىمىزدى ۇمىتۋ» ب. مومىش ۇلى
«ءاربىر سانالى، مادەنيەتتى ازاماتقا انا ءتىلى مەن انا تىلىندەگى ادەبيەتتىڭ ءقادىرىن بىلمەۋ - مادەنيەتسىزدىك» م. اۋەزوۆ
- تاربيە ساعاتىمىز وقۋشىلاردىڭ انا تىلىنە دەگەن قۇرمەتىن، قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋىن بايقاپ، تىلىنە دەگەن پاتريوتتىق سەزىمىن ارتتىرۋ ماقساتىندا ەكى توپقا ءبولىنىپ، قازاق ءتىلىنىڭ بايلىعىن، كوركەمدىگىن بايقاپ، سىناپ كورەيىك.
ءى توپ «العىرلار» توبى، ءىى توپ «تاپقىرلار» توبى
ساباق ءتورت بولىمنەن تۇرادى:
ءى. ءسوز تاپقانعا قولقا جوق.
ءىى. ماقال - ءسوزدىڭ مايەگى.
ءىىى. تۇراقتى ءسوز تىركەسىنىڭ ماعىناسىن اشۋ
IV. ولەڭ - ءسوزدىڭ پاتشاسى
ءى «ءسوز تاپقانعا قولقا جوق» ءبولىمى، توپتارعا جەتى سۇراق قويىلادى. توپ مۇشەلەرى تاڭداعان ارىپتەن عانا باستالاتىن سوزدەرمەن عانا جاۋاپ بەرەدى:
ا، ج، ت، ق،
1. سەنىڭ اتىڭ كىم؟
2. قايدان كەلەسىڭ؟
3. جولدا نەنى كوردىڭ؟
4. نە ىستەدىڭ؟
5. تۇسكى اسقا نە جەدىڭ؟
6. قايدا باراسىڭ؟
7. قانداي سىيلىق الدىڭ؟
ءىى. ءبولىم «ماقال - ءسوزدىڭ مايەگى». شارتى: ءمۇعالىم ايتقان ماقالدى جالعاستىرۋ كەرەك.
1. باس كەسپەك بولسا دا،..... (ءتىل كەسپەك جوق)
2. انا ءسۇتى بوي وسىرەدى، (انا ءتىلى وي وسىرەدى).
3. تىلمەن بايلانعان... ( تىسپەن شەشىلمەس).
4. ءتىل تاس جارادى،... ( تاس جارماسا باس جارادى)
5. جاقسى ءسوز... (جارىم ىرىس)
6. ءتىل - ادام ويىنىڭ... (ايناسى)
7. ءتىل قىلىشتان... (وتكىر)
8. ويناپ سويلەسەڭ دە... (ويلاپ سويلە)
10. تيسە تەرەككە، تيمەسە... (بۇتاققا)
11. ايتىلعان ءسوز،... (اتىلعان وقپەن تەڭ)
12. بال تامعان تىلدەن... تامار (ۋ)
13. كوپ ءسوز -... (بوس ءسوز)
14. كوپ ءسوز - كۇمىس، از ءسوز -... (التىن)
15. جەتى جۇرتتىڭ ءتىلىن ءبىل،... (جەتى ءتۇرلى ءىلىم ءبىل)
16. تازا سويلەۋ – بيىك... (مادەنيەتتىلىك)
17. جاقسى بايقاپ سويلەر... (جامان شايقاپ سويلەر)
18. كورە - كورە كوسەم بولارسىڭ... (سويلەي - سويلەي شەشەن بولارسىڭ)
19. ءتىل تاس جارادى، تاس جارماسا... (باس جارادى).
20. ينە كوزىنەن سىنادى،... (شەشەن سوزىنەن سىنادى).
22. ءپىل كوتەرمەگەندى،... (ءتىل كوتەرەدى).
اقتوبە وبلىسى، مارتوك اۋدانى،
قۇمساي اۋىلى قۇمساي باستاۋىش مەكتەبىنىڭ
باستاۋىش كلاسس ءمۇعالىمى
ايمۋحامبەتوۆا ءلاززات ساندىبەك قىزى
انا ءتىلىم – ارداعىم. جۇكتەۋ
انا ءتىلىم – ارداعىم سلايدىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
تاربيە ساعاتىنىڭ تاقىرىبى: «دالا جۇلدىزى» ى. ءالتىنساريننىڭ 175 جىلدىعىنا ارنالادى
