تىنىس بەلگىلەرى
اتىراۋ وبلىسى، قۇرمانعازى اۋدانى،
اباي قازاق ورتا مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
تولەگەنوۆا التىن حاديم قىزى
قازاق ءتىلى 9 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تىنىس بەلگىلەرى. تىنىس بەلگىلەرىنىڭ قولدانىلاتىن نەگىزدەرى مەن قولدانىلاتىن ورىندارى
ماقساتى: ب) تىنىس بەلگىلەرى تۋرالى وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن تەكسەرۋ، قوسىمشا مالىمەت بەرۋ، جاتتىعۋلار ارقىلى بىلىمدەرىن بەكىتۋ؛
قايتالاۋ ماتەريالدارىنا تاپسىرمالار بەرۋ، تەكسەرۋ، باعالاۋ؛
ت) وقۋشىلاردىڭ بويىنا ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى دارىتۋ
د) ساۋاتتى دا ادەمى جازۋىن دامىتۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ؛
ماقساتى: وتىلگەن تاقىرىپتار بويىنشا ەسكە ءتۇسىرۋ، بىلىك جانە داعدىلاردى پىسىقتاۋ
جۋان جانە جىڭىشكە سۇراقتار
ءىى جاڭا ساباق
پۋنكتۋاسيا تەرمينى لاتىننىڭ “ريnctum” – نۇكتە دەگەن سوزىنەن الىنعان.
1. تىلدەگى الفاۆيتكە ەنبەيتىن گرافيكالىق تاڭبالار جيىنتىعى
بەلگىلى ءماتىندى ءوز ىشىندە ءبىر - بىرىنەن ايىرىپ تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن، ونى گرافيكالىق جاعىنان ۇيىمداستىراتىن جازۋ ءتىلىنىڭ نەگىزگى قۇرالى بولىپ سانالادى
• تىنىس بەلگىلەرىن دۇرىس قويۋ جونىندەگى ەرەجەلەردى؛
تىنىس بەلگىلەرى دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
اۆتوردىڭ ايتايىن دەگەن ويىن سول قالپىندا، ءوز دارەجەسىندە جەتكىزۋگە جول اشادى.
بار. جاقسى - نۇكتە قويىلعاندا، جايباراقات داۋىسپەن ايتىلادى، ءبىراق شەشىمدى ەستىلەدى.
توعجان! ياپىرماي، جاقسى ايتتىڭىز - اۋ!- كوتەرىڭكى كوڭىلدى بىلدىرەدى.
بار؟ جاقسى؟- ەكى ۇشتى ماعىنا بەرەدى.
بار؟! جاقسى؟!- تۇك تە تۇسىنبەگەن، سەنبەگەن كۇيدى كورسەتەدى.
بار... جاقسى...- اياقتالماعان، ىشتە كەتكەن وي، سەنىمسىزدىك، رەنىش، كەكەسىن سارىندى ماعىنانى كورۋگە بولادى.
ءۇش - اق نارسە – ادامنىڭ قاسيەتى: ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك.
(اباي.)
ادام بالاسىنىڭ تاماشا قاسيەتتەرى، اتاپ ايتقاندا: تاباندىلىق، ەرلىك، قايسارلىق - قازاق جاۋىنگەرىنىڭ بويىنان تابىلادى.
سودان سوڭ قىرمانداعىلاردى تەگىس جيناپ ( بالالاردى دا قوسىپ)، جينالىس وتكىزەدى.
(س. مۇراتبەكوۆ.)
ءىىى توپتىق جۇمىس
ءى توپ
وقۋلىقپەن جۇمىس
119 - جاتتىعۋ
لەپتى سويلەمدەردى تەرىپ جازىڭدار
ءىى توپ
119 - جاتتىعۋ
سۇراۋلى سويلەمدەردى تەرىپ جازىڭدار
ءىىى توپ
ءتيىستى تىنىس بەلگىلەرىن قويىڭدار
قار جاۋدى كوپ جاۋدى ونان سوڭ ىشقىنا ۇلىپ دولدانىپ جەر كوكتى استىن ۇستىنە ساپىرىپ جۇلىپ جەپ جىن قاققانداي قۇتىرىنىپ ەلىرىپ بوران سوقتى قاردى جالاپ جايپاپ سىپىرىپ قۋىس قۋىسقا ءۇستى ۇستىنە تىقپالاپ نىعارلادى كەپ نىعارلادى كەپ
ءىۇ سەرگىتۋ ءساتى
ورنىمىزدان تۇرايىق،
الاقاندى ۇرايىق.
ءبىر وتىرىپ، ءبىر تۇرىپ،
ءبىز دەمالىپ الايىق.
ءۇ. ءمانىن اشىڭدار
ءى توپ داستارقانعا ەمىنبە،
كوپ الدىندا كەرىلمە
ءىى توپ بوساعادا تۇرما، كوك ءشوپتى جۇلما
ءىىى توپ جاقسىدان ۇيرەن،
جاماننان جيرەن.
بارىنە: ۇمىتىپ كەتپە،
ەسىكتى تەپپە.
ءۇى. «ميعا شابۋىل»ءادىسى
“دوستىق” سوزىنە ءوزىڭنىڭ جانە دوسىڭنىڭ بويىنداعى ادامي اسىل قاسيەتتەردى تاۋىپ جاز
ءۇىى ۇيگە تاپسىرما
1. پۋنكتۋاسيا
2. “مەنىڭ دوسىم” تاقىرىبىندا وي تولعاۋدى اياقتاۋ
ءۇىى رەفلەكسيا
ءۇىىى باعالاۋ
اباي قازاق ورتا مەكتەبىنىڭ
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى ءمۇعالىمى
تولەگەنوۆا التىن حاديم قىزى
قازاق ءتىلى 9 - سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تىنىس بەلگىلەرى. تىنىس بەلگىلەرىنىڭ قولدانىلاتىن نەگىزدەرى مەن قولدانىلاتىن ورىندارى
ماقساتى: ب) تىنىس بەلگىلەرى تۋرالى وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن تەكسەرۋ، قوسىمشا مالىمەت بەرۋ، جاتتىعۋلار ارقىلى بىلىمدەرىن بەكىتۋ؛
قايتالاۋ ماتەريالدارىنا تاپسىرمالار بەرۋ، تەكسەرۋ، باعالاۋ؛
ت) وقۋشىلاردىڭ بويىنا ادامگەرشىلىك قاسيەتتەردى دارىتۋ
د) ساۋاتتى دا ادەمى جازۋىن دامىتۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ؛
ماقساتى: وتىلگەن تاقىرىپتار بويىنشا ەسكە ءتۇسىرۋ، بىلىك جانە داعدىلاردى پىسىقتاۋ
جۋان جانە جىڭىشكە سۇراقتار
ءىى جاڭا ساباق
پۋنكتۋاسيا تەرمينى لاتىننىڭ “ريnctum” – نۇكتە دەگەن سوزىنەن الىنعان.
1. تىلدەگى الفاۆيتكە ەنبەيتىن گرافيكالىق تاڭبالار جيىنتىعى
بەلگىلى ءماتىندى ءوز ىشىندە ءبىر - بىرىنەن ايىرىپ تۇسىنۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن، ونى گرافيكالىق جاعىنان ۇيىمداستىراتىن جازۋ ءتىلىنىڭ نەگىزگى قۇرالى بولىپ سانالادى
• تىنىس بەلگىلەرىن دۇرىس قويۋ جونىندەگى ەرەجەلەردى؛
تىنىس بەلگىلەرى دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
اۆتوردىڭ ايتايىن دەگەن ويىن سول قالپىندا، ءوز دارەجەسىندە جەتكىزۋگە جول اشادى.
بار. جاقسى - نۇكتە قويىلعاندا، جايباراقات داۋىسپەن ايتىلادى، ءبىراق شەشىمدى ەستىلەدى.
توعجان! ياپىرماي، جاقسى ايتتىڭىز - اۋ!- كوتەرىڭكى كوڭىلدى بىلدىرەدى.
بار؟ جاقسى؟- ەكى ۇشتى ماعىنا بەرەدى.
بار؟! جاقسى؟!- تۇك تە تۇسىنبەگەن، سەنبەگەن كۇيدى كورسەتەدى.
بار... جاقسى...- اياقتالماعان، ىشتە كەتكەن وي، سەنىمسىزدىك، رەنىش، كەكەسىن سارىندى ماعىنانى كورۋگە بولادى.
ءۇش - اق نارسە – ادامنىڭ قاسيەتى: ىستىق قايرات، نۇرلى اقىل، جىلى جۇرەك.
(اباي.)
ادام بالاسىنىڭ تاماشا قاسيەتتەرى، اتاپ ايتقاندا: تاباندىلىق، ەرلىك، قايسارلىق - قازاق جاۋىنگەرىنىڭ بويىنان تابىلادى.
سودان سوڭ قىرمانداعىلاردى تەگىس جيناپ ( بالالاردى دا قوسىپ)، جينالىس وتكىزەدى.
(س. مۇراتبەكوۆ.)
ءىىى توپتىق جۇمىس
ءى توپ
وقۋلىقپەن جۇمىس
119 - جاتتىعۋ
لەپتى سويلەمدەردى تەرىپ جازىڭدار
ءىى توپ
119 - جاتتىعۋ
سۇراۋلى سويلەمدەردى تەرىپ جازىڭدار
ءىىى توپ
ءتيىستى تىنىس بەلگىلەرىن قويىڭدار
قار جاۋدى كوپ جاۋدى ونان سوڭ ىشقىنا ۇلىپ دولدانىپ جەر كوكتى استىن ۇستىنە ساپىرىپ جۇلىپ جەپ جىن قاققانداي قۇتىرىنىپ ەلىرىپ بوران سوقتى قاردى جالاپ جايپاپ سىپىرىپ قۋىس قۋىسقا ءۇستى ۇستىنە تىقپالاپ نىعارلادى كەپ نىعارلادى كەپ
ءىۇ سەرگىتۋ ءساتى
ورنىمىزدان تۇرايىق،
الاقاندى ۇرايىق.
ءبىر وتىرىپ، ءبىر تۇرىپ،
ءبىز دەمالىپ الايىق.
ءۇ. ءمانىن اشىڭدار
ءى توپ داستارقانعا ەمىنبە،
كوپ الدىندا كەرىلمە
ءىى توپ بوساعادا تۇرما، كوك ءشوپتى جۇلما
ءىىى توپ جاقسىدان ۇيرەن،
جاماننان جيرەن.
بارىنە: ۇمىتىپ كەتپە،
ەسىكتى تەپپە.
ءۇى. «ميعا شابۋىل»ءادىسى
“دوستىق” سوزىنە ءوزىڭنىڭ جانە دوسىڭنىڭ بويىنداعى ادامي اسىل قاسيەتتەردى تاۋىپ جاز
ءۇىى ۇيگە تاپسىرما
1. پۋنكتۋاسيا
2. “مەنىڭ دوسىم” تاقىرىبىندا وي تولعاۋدى اياقتاۋ
ءۇىى رەفلەكسيا
ءۇىىى باعالاۋ
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
