- 14 ءساۋ. 2020 00:00
- 336
توقىلداق
قۇلان يەكتەنىپ اتقان تاڭ جاپىراعى سەلدىر ورماندى التىن نۇرعا مالشىندىرا باستادى. اينالا مۇلگىگەن ۇيقىدا. تىم-تىرىس. سالدەن سوڭ تاۋ باسىنان كۇن دە سىعالادى. وزەن جاعاسىنا بوي تۇزەگەن قالىڭ اعاش ىشىنەن شىققان توقىلداق ءۇنى مەڭىرەۋ تاۋ ءىشىن جاڭعىرىققا بولەپ جىبەردى.
— توق، توق… توق، توق، توق… كۇن شىقتى، ەندى ۇيقى جوق، — دەپ
توقىلداق ۇشار باسى اسپانمەن تىلدەسكەن ءداۋ سامىرسىننىڭ قابىعىن قاققىلاپ جاتتى.
— تاڭ اتپاي مازامدى العان كىم؟ — دەدى سامىرسىننىڭ ۇڭعىلىنان شىققان ءۇن.
— توقىلداقپىن. سەن كىمسىڭ؟
— ءتيىنمىن.
— ءتيىن، ءتيىن! جىلدام كيىن، موينىڭدى بۇر، ورنىڭنان تۇر، توعايعا ءجۇر، ورىك قاق، جيدەك تاپ، جاڭعاق شاق!
— قاپ، بالەم! — دەپ اشۋعا بۋلىققان ءتيىن دالاعا شىقتى.
توقىلداق سامىرسىننان ۇشىپ بارىپ، قاراعايعا قونىپ، ونى دا قاققىلاي باستادى:
«توق، توق… توق، توق. كۇن شىقتى، ەندى ۇيقى جوق».
— تاڭ اتپاي ەرىگىپ جۇرگەن قايسىڭ؟ — دەدى اعاش ىشىنەن شىققان شاڭقىلداق داۋىس.
— توق، توق… توقىلداق دەگەن مەنمىن. ءوزىڭ كىم بولدىڭ؟
— سۋسارمىن.
— سۋسار، سۋسار! كولگە جۋسار، ۇيقىڭنان تۇر، مويىنىڭدى بۇر، توعايعا ءجۇر، ورىك قاق، جيدەك تاپ، جاڭعاق شاق!
— قاپ، بالەم! — دەپ كۇرەك تىستەرىن اقسيتىپ، سۋسار دالاعا شىقتى. ءبىراق توقىلداق كورشى شىناردىڭ بۇتاعىن قاعا باستاعان ەدى.
— توق، توق… توق، توق، توق. كۇن شىقتى، دەمەك، ۇيقى جوق!
— ءاي، بۇل قايسىڭ تاڭ اتپاي مازالاعان؟
— توق، توق… توقىلداق دەگەن مەن بولام. ءوزىڭ كىمسىڭ؟
— كۇزەنمىن!
— كۇزەن، كۇزەن، سۋدا جۇزگەن!
ۇيقىڭنان تۇر، مويىنىڭدى بۇر، توعايعا ءجۇر، ورىك قاق، جيدەك تاپ، جاڭعاق شاق!
— قاپ، بالەم! مىنا جاعىڭ قارىسقىردىڭ ىزاسى-اي! — دەپ كۇزەن دالاعا شىققانشا، توقىلداق شىرشانىڭ قابىعىن قاققىلاي باستادى:
— توق، توق، توق، توق، توق… كۇن شىقتى، دەمەك، ۇيقى جوق!
— ءاي، دۇرسىلدەتكەن قايسىڭ؟
— توق. توق… توقىلداق دەگەن مەن بولام. ءوزىڭ كىمسىڭ؟
— كامشاتپىن، كامشات!
— كامشات، كامشات، الا مونشاق! ۇيقىڭنان تۇر، مويىنىڭدى بۇر، توعايعا ءجۇر، ورىك قاق، جيدەك تاپ، جاڭعاق شاق.
— قاپ، بالەم! — دەپ، ءتىسىن شاقىلداتقان كامشات دالاعا جۇگىرگەنشە، توقىلداق تەرەكتىڭ بۇتاعىن قاققىلاي باستادى:
— توق، توق، توق، توق… كۇن شىقتى، دەمەك، ۇيقى جوق!
— بۇل كىم ەكەن؟ — دەگەن داۋىس تەرەكتىڭ ءتۇپ جاعىنان ەستىلدى.
— توق، توق… توقىلداقپىن. ءوزىڭ كىم بولدىڭ؟
— مەنمىن عوي. قويان.
— قويان، قويان، جىلدام ويان! ۇيقىڭنان تۇر، مويىنىڭدى بۇر، توعايعا ءجۇر، ورىك قاق، جيدەك تاپ، جاڭعاق شاق!
— قاپ، بالەم! جاڭا عانا كوزىم ءىلىنىپ ەدى، — دەپ قويان ىنىنەن شىققانشا، توقىلداق لىپ بەرىپ ەمەنگە قوندى.
— توق، توق، توق، توق، توق… كۇن شىقتى، ەندى ۇيقى جوق!
— بۇل كىم تارسىلداتقان؟ — گۇرىل ەمەننىڭ تۇبىنەن ەستىلدى.
— توق، توق… توقىلداقپىن. ءوزىڭ كىمسىڭ؟
— مەن بە؟ مەن مايماق ەمەسپىن بە؟
— مايماق، مايماق! تالتاق اياق، ۇيقىڭنان تۇر، مويىنىڭدى بۇر، توعايعا ءجۇر، ورىك قاق، جيدەك تاپ، جاڭعاق شاق!
— ءاي، مىنا توقىلداعىڭ راس ايتادى. ۇيقىعا ءالى ەرتە بولار، — دەپ مايماق ايۋ اپانىنان شىعىپ، شارۋاسىنا كىرىستى. توقىلداق باسقا اعاشقا ۇشىپ كەتتى.
بالالار! توقىلداققا قاي حايۋاناتتىڭ اشۋلانعانى دۇرىس تا، قايسىسىنىكى دۇرىس ەمەس؟