توتە جازۋ. قازاقتىڭ تۇڭعىش ءالىپبيى
ءپانى: قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى
وتكىزىلەتىن كۇنى، ورنى:
وقۋ توبى: پمت - 03
تاقىرىبى: توتە جازۋ. قازاقتىڭ تۇڭعىش ءالىپبيى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ۇلتتىق ءتىل تاريحىنىڭ قالىپتاسۋ جولىمەن جانە ۇلى رەفورماتور عالىم ا. بايتۇرسىن ۇلى نەگىزىن قالاعان توتە جازۋ جۇيەسى ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىسۋ، ونىڭ تاريحي ماڭىزىن ۇعىنۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوز وي - پىكىرىن ەركىن، جۇيەلى جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتە وتىرىپ، ءتىل بايلىعىن، ساۋاتتى جازۋ داعدىسىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: «ماڭگىلىك ەل» يدەياسىنىڭ قۇندىلىقتارىن ۇعىنۋعا باۋلۋ.
نەگىزگى دەرەككوزدەر، رەسۋرستار، جۇمىس قۇرالدارى
ءدارىس، ا. بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءالىپبيى، تاقىرىپقا بايلانىستى پلاكاتتار، ۇلەستىرمەلى پاراقشالار.
وقىتۋدا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: بلۋم تاكسونومياسى، سۇراق - جاۋاپ، جۇپپەن جۇمىس
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ، ءبىلىم الۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ
ءىى. ءبىز ساباعىمىزدى «بلۋم تاكسونومياسى» ءادىسى بويىنشا وتكىزەمىز، ياعني ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبىن ءبىز ساتىلاپ، زەرتتەي وتىرىپ مەڭگەرەمىز، سول ارقىلى ماقساتىمىزعا جەتەمىز
1 - ساتى. ءبىلۋ.
ماقساتى: ەسكى قازاق جازۋى تۋرالى وتكەن ساباقتىڭ تاقىرىبىن ەسكە ءتۇسىرۋ.
وقىتۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتتى: وتكەن ساباقتىڭ تاقىرىبى بويىنشا سۇراق قويا وتىرىپ، جاڭا تاقىرىپقا جەتەلەيدى، باقىلايدى.
تاپسىرمالار جۇيەسى:
• قازاق رۋ - تايپالارىنىڭ ەڭ كونە جازۋى قالاي اتالادى جانە بۇل جازۋ قاي ۋاقىتقا تيەسىلى؟
• «رۋنا» جازۋى تۋرالى نە بىلەمىز؟
• كونە تۇركى جازۋىن عالىمدار قالاي بولەدى؟
• قازاق ءالىپبيى حح عاسىردا قالاي وزگەردى؟
ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ءىس - ارەكەتى: وقۋشىلار ەسكە تۇسىرەدى، جاۋاپ بەرەدى
ناتيجەگە باعىتتاۋ: سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەيدى. وتكەندەرىن ەسكە تۇسىرەدى.
2 - ساتى. ءتۇسىنۋ.
ماقساتى: ا. بايتۇرسىن ۇلى نەگىزىن قالاعان توتە جازۋ جۇيەسى ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىسۋ
وقىتۋشى ءىس - ارەكەتى: جاڭا تاقىرىپتى تۇسىندىرەدى.
قازاق جازۋى ءوز تاريحىندا 5ءتۇرلى ءالىپبيدى باسىنان وتكەرگەن:
1. كونە تۇركى ءالىپبيى. (V – VIII عع) ورحون، ەنيسەي، تالاس وزەندەرىنىڭ بويىنان، ەسىك قالاسىنىڭ ماڭىنان تابىلعان ەسكەرتكىشتەردىڭ ءتىلى
2. ەسكى اراب جازۋى (VIII – حح عع)
3. اراب گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن رەفورمالانعان قازاق جازۋى (1912 - 1929جج)
4. لاتىن ءالىپبيى (1929 - 1940جج)
5. ورىس ءالىپبيى (كيريلليسا. 1940ج. باستاپ وسى كۇنگە دەيىن)
قازاقستاندا اراب جازۋى يسلام ءدىنى ارقىلى 7 - 9 عاسىرلار ارالىعىندا تارالعان. ءال – فارابي، قوجا احمەت ياسساۋي، س. باقىرعاني ت. ب. عۇلامالار اراب جازۋىن وزدەرى تۋىپ - وسكەن ورتالارىندا ۇيرەنگەنى، سول داۋىرلەردە ارابشا وقىتاتىن مەدرەسەلەر بولعانىن كورسەتەدى. “قادىم” دەپ اتالعان بۇل جازۋ ارقىلى قازاق ءتىل دىبىستارىن تولىق جەتكىزۋ مۇمكىن بولمادى.
ەسكى اراب جازۋىن قولدانۋداعى قيىندىقتاردى ەڭسەرۋدىڭ جولىن ا. بايتۇرسىنوۆ تابادى. قازاق جازۋى مەن ءالىپبيى تاريحىندا ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ اراب گرافيكاسىن قازاق ءتىلىنىڭ دىبىس جۇيەسىنە بەيىمدەپ جاساعان ءالىپبيىنىڭ ماڭىزى زور بولدى. ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ اراب گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن (توتە جازۋ) ەڭبەگى 1912 جىلداردان باستاپ بەلگىلى بولىپ، 1914، 1925، 1926 جىلدارى ءار ءتۇرلى باسىلىمداردا ەلگە تانىلدى. قازىرگى الىپبيىمىزدەگى 42 ءارىپتىڭ قىزمەتىن ا. بايتۇرسىنوۆ جاساعان الىپبيدە 16 ءارىپ پەن دايەكشە اتقارعان ەدى. قازاق ءتىلىنىڭ تابيعاتىنا ساي كەلتىرۋ ماقساتىندا اراب گرافيكاسىنا وزگەرىس ەنگىزگەن. عالىم 24 ءارىپتىڭ ىشىنەن اراب جازۋىنان 16 تاڭبانى دايىن كۇيىندە العان دا، 8 تاڭبانى ءوزى قوسقان. اراب جازۋىنان الىنعان ەكى ءارىپتىڭ تاڭباسى ا. بايتۇرسىن ۇلى الىپپەسىندە باسقا ارىپتەردى تاڭبالايدى
(ستۋدەنتتەردىڭ نازارىنا ا. بايتۇرسىنوۆ رەفورمالاعان قازاق ءالىپبيى ۇسىنىلادى)
اراب گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن جازۋدىڭ ەرەكشەلىكتەرى:
• توتە جازۋ وڭنان سولعا قاراي باعىتتالىپ جازىلادى.
• اراب ارىپتەرى 2 جانە 4 ءتۇرلى كورىنىستە جازىلادى. ياعني، جەكە جازىلعانداعى كەسكىنى، ءسوز باسىنداعى كەسكىنى، ءسوز ورتاسىنداعى كەسكىنى جانە ءسوز سوڭىنداعى كەسكىندەرى ءار ءتۇرلى بولادى. 2 كورىنىستەگى ارىپتەر: ا، ءا، ۆ، د، ۋ، ز، و، ءو، ر، ۋ، ۇ، ءۇ، ھ، ە – وڭ جاق ارىپپەن قوسىلىپ جازىلادى دا، سول جاق ارىپپەن قوسىلماي بولەك جازىلادى. ال قالعان ارىپتەر 4 كورىنىستە، ياعني وڭ جاعىمەن دە، سول جاعىنداعى ارىپتەرمەن دە قوسىلىپ جازىلادى.
ءبىلىم الۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: مۇقيات تىڭدايدى، «ءتۇرتىپ الۋ» ءادىسىن قولدانىپ، جاڭا ساباقتىڭ ماتەريالىن داپتەرگە جازادى.
ناتيجەگە باعىتتاۋ: تانىمدىق قىزمەتى داميدى.
3 - ساتى. قولدانۋ.
ماقساتى: ا. بايتۇرسىنوۆ رەفورمالاعان قازاق ءالىپبيىنىڭ ارىپتەرىن جازعىزىپ كورسەتۋ ارقىلى ەتەنە جاقىن تانىستىرۋ
وقىتۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: ستۋدەنتتەردىڭ نازارىن الدارىنداعى جانە تاقتادا ءىلۋلى تۇرعان الىپبيگە اۋدارىپ، ارىپتەردىڭ جازىلۋىن، ءتارتىبىن تاقتاعا جانە داپتەرگە جازعىزادى. ارىپتەردى قوسىپ، 1 - 2 بۋىندى سوزدەر جازىپ كورسەتەدى (نان، ءان، ار، پانا، يت، ريزا)
ءبىلىم الۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: وقىتۋشىنىڭ تەوريا جۇزىندە تۇسىندىرگەنىن ءىس جۇزىندە قولدانىپ كورەدى
ناتيجەگە باعىتتاۋ: توتە جازۋدىڭ ءارىپ كورىنىستەرىن اجىراتا بىلەدى
4 - ساتى. تالداۋ.
ماقساتى: تاقىرىپ بويىنشا جۇپتىق تاپسىرمالار ورىنداتۋ
وقىتۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: ءبىلىم الۋشىلارعا تاپسىرمالار بەرىلەدى
1 - قاتارعا:
• ءوز ەسىمدەرىڭىزدى اراب ارىپتەرىمەن جازىڭىزدار
• بەرىلگەن اراب ارىپتەرىنەن سوزدەر قۇراستىرىپ جازىڭىزدار
2 - قاتارعا:
• جانىڭىزداعى ستۋدەنتتىڭ ەسىمىن اراب ارىپتەرىمەن جازىڭىز
• بەرىلگەن سوزدەردىڭ قاتەسىن تابىڭىزدار
ناتيجەگە باعىتتاۋ: العان بىلىمدەرىن ءوز بەتتەرىنشە قولدانا بىلەدى
5 - ساتى. جيناقتاۋ
ماقساتى: العان بىلىمدەرىن جيناقتاپ، بەكىتۋ
وقىتۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: وتىلگەن تاقىرىپ بويىنشا ءبىلىم الۋشىلارعا قوراپشاداعى سۇراقتاردى تاڭداتىپ، جاۋاپ الادى
سۇراقتار:
1. قازاق جازۋى ءوز تاريحىندا نەشە ءالىپبيدى باسىنان وتكەرگەن؟
2. كونە تۇركى جازۋى قاي ۋاقىت ارالىعىندا قولدانىلدى؟
3. ەسكى اراب جازۋى قالاي دەپ اتالعان؟
4. 1929 - 1940 جج. ارالىعىندا قولدانىلعان ءالىپبي؟
5. ا. بايتۇرسىنوۆ ەسكى اراب جازۋىن نەلىكتەن رەفورمالادى؟
6. توتە جازۋدىڭ قانداي ەرەكشەلىكتەرى بار؟
7. توتە جازۋ قاي جىلدان باستاپ قولدانىلدى؟
8. اراب گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن قازاق ءالىپبيى نەشە تاڭبادان تۇردى؟
9. قازاق رۋ - تايپالارىنىڭ ەڭ كونە جازۋى قالاي اتالادى جانە بۇل جازۋ قاي ۋاقىتقا تيەسىلى؟
10. رۋنا جازۋى تۋرالى نە بىلەسىز؟
جاڭا تاقىرىپ بويىنشا سينكۆەين قۇراستىرىڭىز:
كىم؟ نە؟
قانداي؟
قاشان؟
قالاي؟
نە ىستەدى؟
ءبىلىم الۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: وزدەرى سۇراقتاردى تاڭدايدى، جاۋاپ بەرەدى.
ناتيجەگە باعىتتاۋ: جاڭا تاقىرىپ بويىنشا مەڭگەرگەندەرىن ورتا سالادى، پىكىر ءبىلدىرىپ، بىلىمدەرىن تياناقتايدى
6 - ساتى. باعالاۋ.
ماقساتى: جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرۋ دەڭگەيى بويىنشا بىلىمدەرىن باعالاۋ
وقىتۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ساباق بارىسىندا اتقارعان جۇمىستارىن قورىتىندىلاپ، باعالايدى.
ناتيجەگە باعىتتاۋ: تۇڭعىش قازاق ءالىپبيى تۋرالى بىلىمدەرىن قالىپتاستىرادى.
7 - ساتى. ۇيگە تاپسىرما نەمەسە كەرى بايلانىس.
ماقساتى: جاڭا تاقىرىپ بويىنشا بىلىمدەرىن قايتالاۋ، ءارى قاراي دامىتۋ
تاپسىرمالار تىزبەسى:
• بەرىلگەن سويلەمدەردى اراب ارىپتەرىمەن جازۋ
• اراب گرافيكاسىنىڭ نەگىزىندە قازاق ءالىپبيىن قۇراستىرۋشى احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ ءتىل ءبىلىمى سالاسىنداعى تاعى باسقا ەڭبەكتەرى جونىندە مالىمەت دايىنداۋ.
وقىتۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: ءبىلىم الۋشىلارعا تاپسىرمالاردىڭ ورىندالۋ جولىن تۇسىندىرەدى
ناتيجەگە باعىتتاۋ: ءبىلىم الۋشىلاردىڭ زەيىنى مەن تانىمى، ءبىلىم - بىلىك داعدىلارى ارتادى.
وتكىزىلەتىن كۇنى، ورنى:
وقۋ توبى: پمت - 03
تاقىرىبى: توتە جازۋ. قازاقتىڭ تۇڭعىش ءالىپبيى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: ۇلتتىق ءتىل تاريحىنىڭ قالىپتاسۋ جولىمەن جانە ۇلى رەفورماتور عالىم ا. بايتۇرسىن ۇلى نەگىزىن قالاعان توتە جازۋ جۇيەسى ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىسۋ، ونىڭ تاريحي ماڭىزىن ۇعىنۋ.
دامىتۋشىلىق: ءوز وي - پىكىرىن ەركىن، جۇيەلى جەتكىزە بىلۋگە ۇيرەتە وتىرىپ، ءتىل بايلىعىن، ساۋاتتى جازۋ داعدىسىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: «ماڭگىلىك ەل» يدەياسىنىڭ قۇندىلىقتارىن ۇعىنۋعا باۋلۋ.
نەگىزگى دەرەككوزدەر، رەسۋرستار، جۇمىس قۇرالدارى
ءدارىس، ا. بايتۇرسىن ۇلىنىڭ ءالىپبيى، تاقىرىپقا بايلانىستى پلاكاتتار، ۇلەستىرمەلى پاراقشالار.
وقىتۋدا قولدانىلاتىن ءادىس - تاسىلدەر: بلۋم تاكسونومياسى، سۇراق - جاۋاپ، جۇپپەن جۇمىس
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى: سالەمدەسۋ، تۇگەندەۋ، ءبىلىم الۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ
ءىى. ءبىز ساباعىمىزدى «بلۋم تاكسونومياسى» ءادىسى بويىنشا وتكىزەمىز، ياعني ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبىن ءبىز ساتىلاپ، زەرتتەي وتىرىپ مەڭگەرەمىز، سول ارقىلى ماقساتىمىزعا جەتەمىز
1 - ساتى. ءبىلۋ.
ماقساتى: ەسكى قازاق جازۋى تۋرالى وتكەن ساباقتىڭ تاقىرىبىن ەسكە ءتۇسىرۋ.
وقىتۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتتى: وتكەن ساباقتىڭ تاقىرىبى بويىنشا سۇراق قويا وتىرىپ، جاڭا تاقىرىپقا جەتەلەيدى، باقىلايدى.
تاپسىرمالار جۇيەسى:
• قازاق رۋ - تايپالارىنىڭ ەڭ كونە جازۋى قالاي اتالادى جانە بۇل جازۋ قاي ۋاقىتقا تيەسىلى؟
• «رۋنا» جازۋى تۋرالى نە بىلەمىز؟
• كونە تۇركى جازۋىن عالىمدار قالاي بولەدى؟
• قازاق ءالىپبيى حح عاسىردا قالاي وزگەردى؟
ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ءىس - ارەكەتى: وقۋشىلار ەسكە تۇسىرەدى، جاۋاپ بەرەدى
ناتيجەگە باعىتتاۋ: سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەيدى. وتكەندەرىن ەسكە تۇسىرەدى.
2 - ساتى. ءتۇسىنۋ.
ماقساتى: ا. بايتۇرسىن ۇلى نەگىزىن قالاعان توتە جازۋ جۇيەسى ەرەكشەلىكتەرىمەن تانىسۋ
وقىتۋشى ءىس - ارەكەتى: جاڭا تاقىرىپتى تۇسىندىرەدى.
قازاق جازۋى ءوز تاريحىندا 5ءتۇرلى ءالىپبيدى باسىنان وتكەرگەن:
1. كونە تۇركى ءالىپبيى. (V – VIII عع) ورحون، ەنيسەي، تالاس وزەندەرىنىڭ بويىنان، ەسىك قالاسىنىڭ ماڭىنان تابىلعان ەسكەرتكىشتەردىڭ ءتىلى
2. ەسكى اراب جازۋى (VIII – حح عع)
3. اراب گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن رەفورمالانعان قازاق جازۋى (1912 - 1929جج)
4. لاتىن ءالىپبيى (1929 - 1940جج)
5. ورىس ءالىپبيى (كيريلليسا. 1940ج. باستاپ وسى كۇنگە دەيىن)
قازاقستاندا اراب جازۋى يسلام ءدىنى ارقىلى 7 - 9 عاسىرلار ارالىعىندا تارالعان. ءال – فارابي، قوجا احمەت ياسساۋي، س. باقىرعاني ت. ب. عۇلامالار اراب جازۋىن وزدەرى تۋىپ - وسكەن ورتالارىندا ۇيرەنگەنى، سول داۋىرلەردە ارابشا وقىتاتىن مەدرەسەلەر بولعانىن كورسەتەدى. “قادىم” دەپ اتالعان بۇل جازۋ ارقىلى قازاق ءتىل دىبىستارىن تولىق جەتكىزۋ مۇمكىن بولمادى.
ەسكى اراب جازۋىن قولدانۋداعى قيىندىقتاردى ەڭسەرۋدىڭ جولىن ا. بايتۇرسىنوۆ تابادى. قازاق جازۋى مەن ءالىپبيى تاريحىندا ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ اراب گرافيكاسىن قازاق ءتىلىنىڭ دىبىس جۇيەسىنە بەيىمدەپ جاساعان ءالىپبيىنىڭ ماڭىزى زور بولدى. ا. بايتۇرسىنوۆتىڭ اراب گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن (توتە جازۋ) ەڭبەگى 1912 جىلداردان باستاپ بەلگىلى بولىپ، 1914، 1925، 1926 جىلدارى ءار ءتۇرلى باسىلىمداردا ەلگە تانىلدى. قازىرگى الىپبيىمىزدەگى 42 ءارىپتىڭ قىزمەتىن ا. بايتۇرسىنوۆ جاساعان الىپبيدە 16 ءارىپ پەن دايەكشە اتقارعان ەدى. قازاق ءتىلىنىڭ تابيعاتىنا ساي كەلتىرۋ ماقساتىندا اراب گرافيكاسىنا وزگەرىس ەنگىزگەن. عالىم 24 ءارىپتىڭ ىشىنەن اراب جازۋىنان 16 تاڭبانى دايىن كۇيىندە العان دا، 8 تاڭبانى ءوزى قوسقان. اراب جازۋىنان الىنعان ەكى ءارىپتىڭ تاڭباسى ا. بايتۇرسىن ۇلى الىپپەسىندە باسقا ارىپتەردى تاڭبالايدى
(ستۋدەنتتەردىڭ نازارىنا ا. بايتۇرسىنوۆ رەفورمالاعان قازاق ءالىپبيى ۇسىنىلادى)
اراب گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن جازۋدىڭ ەرەكشەلىكتەرى:
• توتە جازۋ وڭنان سولعا قاراي باعىتتالىپ جازىلادى.
• اراب ارىپتەرى 2 جانە 4 ءتۇرلى كورىنىستە جازىلادى. ياعني، جەكە جازىلعانداعى كەسكىنى، ءسوز باسىنداعى كەسكىنى، ءسوز ورتاسىنداعى كەسكىنى جانە ءسوز سوڭىنداعى كەسكىندەرى ءار ءتۇرلى بولادى. 2 كورىنىستەگى ارىپتەر: ا، ءا، ۆ، د، ۋ، ز، و، ءو، ر، ۋ، ۇ، ءۇ، ھ، ە – وڭ جاق ارىپپەن قوسىلىپ جازىلادى دا، سول جاق ارىپپەن قوسىلماي بولەك جازىلادى. ال قالعان ارىپتەر 4 كورىنىستە، ياعني وڭ جاعىمەن دە، سول جاعىنداعى ارىپتەرمەن دە قوسىلىپ جازىلادى.
ءبىلىم الۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: مۇقيات تىڭدايدى، «ءتۇرتىپ الۋ» ءادىسىن قولدانىپ، جاڭا ساباقتىڭ ماتەريالىن داپتەرگە جازادى.
ناتيجەگە باعىتتاۋ: تانىمدىق قىزمەتى داميدى.
3 - ساتى. قولدانۋ.
ماقساتى: ا. بايتۇرسىنوۆ رەفورمالاعان قازاق ءالىپبيىنىڭ ارىپتەرىن جازعىزىپ كورسەتۋ ارقىلى ەتەنە جاقىن تانىستىرۋ
وقىتۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: ستۋدەنتتەردىڭ نازارىن الدارىنداعى جانە تاقتادا ءىلۋلى تۇرعان الىپبيگە اۋدارىپ، ارىپتەردىڭ جازىلۋىن، ءتارتىبىن تاقتاعا جانە داپتەرگە جازعىزادى. ارىپتەردى قوسىپ، 1 - 2 بۋىندى سوزدەر جازىپ كورسەتەدى (نان، ءان، ار، پانا، يت، ريزا)
ءبىلىم الۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: وقىتۋشىنىڭ تەوريا جۇزىندە تۇسىندىرگەنىن ءىس جۇزىندە قولدانىپ كورەدى
ناتيجەگە باعىتتاۋ: توتە جازۋدىڭ ءارىپ كورىنىستەرىن اجىراتا بىلەدى
4 - ساتى. تالداۋ.
ماقساتى: تاقىرىپ بويىنشا جۇپتىق تاپسىرمالار ورىنداتۋ
وقىتۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: ءبىلىم الۋشىلارعا تاپسىرمالار بەرىلەدى
1 - قاتارعا:
• ءوز ەسىمدەرىڭىزدى اراب ارىپتەرىمەن جازىڭىزدار
• بەرىلگەن اراب ارىپتەرىنەن سوزدەر قۇراستىرىپ جازىڭىزدار
2 - قاتارعا:
• جانىڭىزداعى ستۋدەنتتىڭ ەسىمىن اراب ارىپتەرىمەن جازىڭىز
• بەرىلگەن سوزدەردىڭ قاتەسىن تابىڭىزدار
ناتيجەگە باعىتتاۋ: العان بىلىمدەرىن ءوز بەتتەرىنشە قولدانا بىلەدى
5 - ساتى. جيناقتاۋ
ماقساتى: العان بىلىمدەرىن جيناقتاپ، بەكىتۋ
وقىتۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: وتىلگەن تاقىرىپ بويىنشا ءبىلىم الۋشىلارعا قوراپشاداعى سۇراقتاردى تاڭداتىپ، جاۋاپ الادى
سۇراقتار:
1. قازاق جازۋى ءوز تاريحىندا نەشە ءالىپبيدى باسىنان وتكەرگەن؟
2. كونە تۇركى جازۋى قاي ۋاقىت ارالىعىندا قولدانىلدى؟
3. ەسكى اراب جازۋى قالاي دەپ اتالعان؟
4. 1929 - 1940 جج. ارالىعىندا قولدانىلعان ءالىپبي؟
5. ا. بايتۇرسىنوۆ ەسكى اراب جازۋىن نەلىكتەن رەفورمالادى؟
6. توتە جازۋدىڭ قانداي ەرەكشەلىكتەرى بار؟
7. توتە جازۋ قاي جىلدان باستاپ قولدانىلدى؟
8. اراب گرافيكاسىنا نەگىزدەلگەن قازاق ءالىپبيى نەشە تاڭبادان تۇردى؟
9. قازاق رۋ - تايپالارىنىڭ ەڭ كونە جازۋى قالاي اتالادى جانە بۇل جازۋ قاي ۋاقىتقا تيەسىلى؟
10. رۋنا جازۋى تۋرالى نە بىلەسىز؟
جاڭا تاقىرىپ بويىنشا سينكۆەين قۇراستىرىڭىز:
كىم؟ نە؟
قانداي؟
قاشان؟
قالاي؟
نە ىستەدى؟
ءبىلىم الۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: وزدەرى سۇراقتاردى تاڭدايدى، جاۋاپ بەرەدى.
ناتيجەگە باعىتتاۋ: جاڭا تاقىرىپ بويىنشا مەڭگەرگەندەرىن ورتا سالادى، پىكىر ءبىلدىرىپ، بىلىمدەرىن تياناقتايدى
6 - ساتى. باعالاۋ.
ماقساتى: جاڭا تاقىرىپتى مەڭگەرۋ دەڭگەيى بويىنشا بىلىمدەرىن باعالاۋ
وقىتۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: ءبىلىم الۋشىلاردىڭ ساباق بارىسىندا اتقارعان جۇمىستارىن قورىتىندىلاپ، باعالايدى.
ناتيجەگە باعىتتاۋ: تۇڭعىش قازاق ءالىپبيى تۋرالى بىلىمدەرىن قالىپتاستىرادى.
7 - ساتى. ۇيگە تاپسىرما نەمەسە كەرى بايلانىس.
ماقساتى: جاڭا تاقىرىپ بويىنشا بىلىمدەرىن قايتالاۋ، ءارى قاراي دامىتۋ
تاپسىرمالار تىزبەسى:
• بەرىلگەن سويلەمدەردى اراب ارىپتەرىمەن جازۋ
• اراب گرافيكاسىنىڭ نەگىزىندە قازاق ءالىپبيىن قۇراستىرۋشى احمەت بايتۇرسىنوۆتىڭ ءتىل ءبىلىمى سالاسىنداعى تاعى باسقا ەڭبەكتەرى جونىندە مالىمەت دايىنداۋ.
وقىتۋشىنىڭ ءىس - ارەكەتى: ءبىلىم الۋشىلارعا تاپسىرمالاردىڭ ورىندالۋ جولىن تۇسىندىرەدى
ناتيجەگە باعىتتاۋ: ءبىلىم الۋشىلاردىڭ زەيىنى مەن تانىمى، ءبىلىم - بىلىك داعدىلارى ارتادى.
You Might Also Like
