جىل مەزگىلدەرى: جاز، كۇز. بەلگىلەرى
جىل مەزگىلدەرى: جاز، كۇز. بەلگىلەرى
ۇيىمداستىرىلعان اشىق وقۋ قىزمەتى
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: الەۋمەتتىك ورتا
ءبولىمى: ەكولوگيا نەگىزدەرى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: جاز جانە كۇز مەزگىلدەرىنىڭ بەلگىلەرى بويىنشا تۇسىنىكتەرىن قورتىندىلاۋ، جۇيەلەۋ؛ وسى مەزگىلدەرگە ءتان تابيعاتتاعى وزگەرىستەر، وسىمدىكتەر مەن جانۋارلاردىڭ تىرشىلىگىندەگى وزگەرىستەردى، كۇن مەن ءتۇننىڭ ۇزاقتىعى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: سوزدىك قورلارىن، ءوزىن قورشاعان ورتا تۋرالى ويىن جەتكىزە ءبىلۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، مونتەسسوري تەحنولوگياسىن پايدالانا وتىرىپ ساۋساق موتوريكاسىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: بالالاردى تابيعاتتى قورعاۋعا، ونىڭ سۇلۋلىعىن سەزىنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىس – تاسىلدەر: اڭگىمەلەسۋ، ءتۇسىندىرۋ، جۇمباق جاسىرۋ، سالىستىرۋ، ءپان ارالىق بايلانىس.
سوزدىك جۇمىس: تىرشىلىك، ەگىستىك، شابىندىق
بيليگۆالدى كومپونەنت: جىل مەزگىلدەرى – ۆرەمەنا گودا، جاز – لەتو، كۇز – وسەن.
كورنەكى قۇرالدار: جاز كۇز مەزگىلدەرىنىڭ يلليۋستراسيالىق سۋرەتتەرى، جۇمباقتار، جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى سلايدتار.
ءپانارالىق بايلانىس: قورشاعان ورتا، سويلەۋدى دامىتۋ، شىعارماشىلىق.
ساباق ءتۇرى: ارالاس، ءداستۇرلى ەمەس.
قولدانىلاتىن تەحنولوگيا: مونتەسسوري.
ساباق بارىسى:
پسيحولوگيالىق ءسات:
- بالالار قاراڭدارشى بىزگە قوناقتار كەلىپتى، امانداسىپ الايىق.
- سالەمەتسىزدەر مە؟ (بالالار امانداسادى)
شاتتىق شەڭبەر:
- قۋانامىن مەندە!
قۋاناسىن سەندە!
قۋانايىق دوستارىم!
ارايلاپ اتقان ءار تاڭعا!
- بالالار، تابيعات دەگەنىمىز نە؟
- ول ءبىزدى قورشاعان ورتا.
- بالالار تابيعات نەشەگە بولىنەدى، اتاپ ايتىپ بەرىڭدەرشى؟
- ەكىگە بولىنەدى: ءتىرى جانە ءولى تابيعات.
- ەندەشە بالالار، ءبىز سەندەرمەن «ءتىرى جانە ءولى تابيعات» ويىنىن وينايىق.
- بۇل ويىندا مەن ءتىرى تابيعاتتى ايتقاندا قول شاپالاقتايسىڭدار، ال ءولى تابيعاتتى ايتقاندا اياقتارىڭمەن توپىلداتاسىڭدار. دوڭگەلەنىپ تۇرايىق.
- قارلىعاش.(قول شاپالاقتاۋ)
- تاۋ.(اياقپەن توپىلداتۋ)
- اعاش. (قول شاپالاقتاۋ)
- كۇن. (اياقپەن توپىلداتۋ)
- قويان. (قول شاپالاقتاۋ)
- سۋ. (اياقپەن توپىلداتۋ)
- بالالار، ءبىز سەندەرمەن جىل مەزگىلدەرى تۋرالى اڭگىمەلەسەمىز.
- ءبارىمىز ورنىمىزعا وتىرايىق.
- بالالار مەن سەندەرگە جىل مەزگىلدەرى تۋرالى جۇمباق ولەڭ وقيمىن، ال
سەندەر ولەڭدە قاي جىل مەزگىلى سۋرەتتەلگەنىن تاۋىپ كورىڭدەر.
- قويىنىڭ تولى جەمىسكە،
كوك مايسالى ەگىستە،
كوبەلەك قۋىپ وينايتىن،
قاي مەزگىل دەپ ويلايسىڭ؟
- جاز مەزگىلى.
بالالارعا جاز مەزگىلى تۋرالى سۇراقتار قويۋ.
- بالالار، جاز مەزگىلىنىڭ ايلارىن قازاقشا جانە ورىسشا كىم اتاپ ايتىپ بەرەدى؟
- جانسايا: ماۋسىم – يۋن، شىلدە – يۋل، تامىز – اۆگۋست.
- بالالار، جازدا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
- جازدا كۇن ىستىق بولادى، اينالا جاسىل جەلەككە اينالادى، گۇلدەر ءوسىپ، قۇستار سايرايدى.
- وتە دۇرىس بالالار.
- جاز مەزگىلى سەندەرگە ۇناي ما؟
- ۇنايدى.
- جاز مەزگىلىندە قانداي مەرەكەلەر بار؟
- بالالاردى قورعاۋ كۇنى، استانا كۇنى، كونستيتۋسيا كۇنى.
- جاز مەزگىلى تۋرالى كىم تاقپاق بىلەدى؟
- سۇلتان:
جاز كەلىپتى دەگەنشە،
الما ءپىستى دەگەيسىڭ.
باعىمىزدا ەندەشە،
الما تەرۋ كوبەيسىن.
- وتە جاقسى سۇلتان.
(سلايدتان جاز مەزگىلىنىڭ سۋرەتى شىعادى، سۋرەت ارقىلى اڭگىمەلەتۋ)
- جازدا كۇن ۇزارىپ، ءتۇن قىسقارادى.
- جاز مەزگىلىندە ديقاندار ەگىستىككە شىعادى. ەگىستىك دەگەنىمىز – ەگىن ەگەتىن جەر.
سوزدىك جۇمىس: ەگىستىك - بالالار قايتالايدى.
- ال ەندى كەلەسى جۇمباقتى جاسىرايىن:
جيىپ - تەرىپ بولاتىن،
قامباعا استىق تولاتىن،
قىزىل قىرمان وينايتىن،
قاي مەزگىل دەپ ويلايسىڭ؟
- كۇز. (سلايدتان كۇز مەزگىلىنىڭ سۋرەتى شىعادى، سۋرەت ارقىلى اڭگىمەلەتۋ)
- ال كۇز ايلارىن كىم بىلەدى؟
- نۇراسىل: قىركۇيەك – سەنتيابر، قازان – وكتيابر، قاراشا – نويابر.
- كۇزدە تابيعاتتا قانداي ەرەكشەلىكتەر بولادى؟
- كۇزدە كوكونىستەر مەن جەمىستەر پىسەدى، اينالا التىن تۇسكە بويالىپ، جاپىراقتار سارعايادى، ەگىنشىلەر شابىندىقتان ەگىن ورىپ الادى، ادامدار دا جان – جانۋارلار دا قىستىق ازىق – قورەكتەرىن جينايدى.
- سوزدىك جۇمىس: شابىندىق - بالالار قايتالايدى.
- كۇز تۋرالى تاقپاق بىلەسىڭدەر مە؟
- بالالار تاقپاق ايتادى.
- بالالار ەندى مەن سەندەرگە ا. قۇنانبايەۆ اتامىزدىڭ «كۇز» ولەڭىن وقىپ بەرەيىن:
- سۇر بۇلت ءتۇسى سۋىق قاپتايدى اسپان،
كۇز بولىپ، دىمقىل تۇمان جەردى باسقان.
بىلمەيمىن تويعانى ما، توڭعانى ما،
جىلقى ويناپ، بيە قاشقان، تاي جارىسقان.
- بالالار سەندەر شارشاپ قالعان شىعارسىڭدار، ورنىمىزدان تۇرىپ سەرگىتۋ جاتتىعۋىن جاسايىق.
سەرگىتۋ ءساتى:
جەل سوعادى بەتىمە،
اعاشتاردى جەلپۋدە.
جەل تىنا قالعاندا،
اعاشتار بيىك بولىپ وسەدى!
- ال ەندى بالالار ءبىز ەكى توپقا ءبولىنىپ، ءتۇرلى ءتۇستى جىپتەردى پايدالانا وتىرىپ، جىل مەزگىلدەرىن بەينەلەيمىز. ول ءۇشىن ءبىز ەكى توپقا بولىنەمىز:
- 1 – ءشى توپ «جاز» توبى.
ماقساتى: جاز مەزگىلىنىڭ بەينەسىن بەرىلگەن كورنەكىلىك قۇرالدار ارقىلى بەينەلەۋ، قۇراستىرۋ.
- 2 – ءشى توپ «كۇز» توبى.
ماقساتى: كۇز مەزگىلىنىڭ بەينەسىن بەرىلگەن كورنەكىلىك قۇرالدار ارقىلى بەينەلەۋ، قۇراستىرۋ.
مۋزىكا اقىرىنداپ ويناپ تۇرادى.(بالالاردىڭ ءىس - ارەكەتى)
(بالالاردىڭ جۇمىستارىن تالداپ، باعالايمىز)
ديداكتيكالىق ويىن: «نە قايدا وسەدى؟»
ويىن شارتى: وسىمدىكتەر مەن جەمىستەردى قايدا وسەتىنىن ايتىپ، دۇرىس ورنالاستىرا ءبىلۋ.
- بالالار ويىن وينايدى.
قورىتىندى: جاز جانە كۇز كورىنىستەرىن قاتار قويىپ، سالىستىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ.
- جاز مەزگىلىنە ءتان بەلگىلەردى اتاپ شىعىڭدار. كۇز مەزگىلىنە ءتان بەلگىلەردى اتاڭدار.
ۇيگە تاپسىرما:
- اتا – انالارىڭنىڭ كومەگىمەن «كۇز» ولەڭىن جاتتاپ كەلۋ.
بالالاردى ماقتاپ ماداقتاۋ:
- بۇگىن سەندەر سۇراقتارعا وتە جاقسى جاۋاپ بەردىڭدەر. تاپسىرمانى وتە جاقسى ورىندادىڭدار.
- بالالارعا «جۇلدىزشالاردى تاراتۋ».
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ورىندايدى: توپتاعى بالالارمەن پىكىر الماسۋدى، تابيعاتتى باقىلاۋدى؛
تۇسىنەدى: جاز جانە كۇز مەزگىلىنە ءتان بەلگىلەردى؛
قولدانادى: جاز جانە كۇز مەزگىلىندەگى جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردىڭ تىرشىلىگىندەگى وزگەرىستەر تۋرالى ءبىلىمدى.
ۇيىمداستىرىلعان اشىق وقۋ قىزمەتى
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: الەۋمەتتىك ورتا
ءبولىمى: ەكولوگيا نەگىزدەرى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: جاز جانە كۇز مەزگىلدەرىنىڭ بەلگىلەرى بويىنشا تۇسىنىكتەرىن قورتىندىلاۋ، جۇيەلەۋ؛ وسى مەزگىلدەرگە ءتان تابيعاتتاعى وزگەرىستەر، وسىمدىكتەر مەن جانۋارلاردىڭ تىرشىلىگىندەگى وزگەرىستەردى، كۇن مەن ءتۇننىڭ ۇزاقتىعى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: سوزدىك قورلارىن، ءوزىن قورشاعان ورتا تۋرالى ويىن جەتكىزە ءبىلۋ قابىلەتتەرىن دامىتۋ، مونتەسسوري تەحنولوگياسىن پايدالانا وتىرىپ ساۋساق موتوريكاسىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: بالالاردى تابيعاتتى قورعاۋعا، ونىڭ سۇلۋلىعىن سەزىنە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىس – تاسىلدەر: اڭگىمەلەسۋ، ءتۇسىندىرۋ، جۇمباق جاسىرۋ، سالىستىرۋ، ءپان ارالىق بايلانىس.
سوزدىك جۇمىس: تىرشىلىك، ەگىستىك، شابىندىق
بيليگۆالدى كومپونەنت: جىل مەزگىلدەرى – ۆرەمەنا گودا، جاز – لەتو، كۇز – وسەن.
كورنەكى قۇرالدار: جاز كۇز مەزگىلدەرىنىڭ يلليۋستراسيالىق سۋرەتتەرى، جۇمباقتار، جىل مەزگىلدەرىنە بايلانىستى سلايدتار.
ءپانارالىق بايلانىس: قورشاعان ورتا، سويلەۋدى دامىتۋ، شىعارماشىلىق.
ساباق ءتۇرى: ارالاس، ءداستۇرلى ەمەس.
قولدانىلاتىن تەحنولوگيا: مونتەسسوري.
ساباق بارىسى:
پسيحولوگيالىق ءسات:
- بالالار قاراڭدارشى بىزگە قوناقتار كەلىپتى، امانداسىپ الايىق.
- سالەمەتسىزدەر مە؟ (بالالار امانداسادى)
شاتتىق شەڭبەر:
- قۋانامىن مەندە!
قۋاناسىن سەندە!
قۋانايىق دوستارىم!
ارايلاپ اتقان ءار تاڭعا!
- بالالار، تابيعات دەگەنىمىز نە؟
- ول ءبىزدى قورشاعان ورتا.
- بالالار تابيعات نەشەگە بولىنەدى، اتاپ ايتىپ بەرىڭدەرشى؟
- ەكىگە بولىنەدى: ءتىرى جانە ءولى تابيعات.
- ەندەشە بالالار، ءبىز سەندەرمەن «ءتىرى جانە ءولى تابيعات» ويىنىن وينايىق.
- بۇل ويىندا مەن ءتىرى تابيعاتتى ايتقاندا قول شاپالاقتايسىڭدار، ال ءولى تابيعاتتى ايتقاندا اياقتارىڭمەن توپىلداتاسىڭدار. دوڭگەلەنىپ تۇرايىق.
- قارلىعاش.(قول شاپالاقتاۋ)
- تاۋ.(اياقپەن توپىلداتۋ)
- اعاش. (قول شاپالاقتاۋ)
- كۇن. (اياقپەن توپىلداتۋ)
- قويان. (قول شاپالاقتاۋ)
- سۋ. (اياقپەن توپىلداتۋ)
- بالالار، ءبىز سەندەرمەن جىل مەزگىلدەرى تۋرالى اڭگىمەلەسەمىز.
- ءبارىمىز ورنىمىزعا وتىرايىق.
- بالالار مەن سەندەرگە جىل مەزگىلدەرى تۋرالى جۇمباق ولەڭ وقيمىن، ال
سەندەر ولەڭدە قاي جىل مەزگىلى سۋرەتتەلگەنىن تاۋىپ كورىڭدەر.
- قويىنىڭ تولى جەمىسكە،
كوك مايسالى ەگىستە،
كوبەلەك قۋىپ وينايتىن،
قاي مەزگىل دەپ ويلايسىڭ؟
- جاز مەزگىلى.
بالالارعا جاز مەزگىلى تۋرالى سۇراقتار قويۋ.
- بالالار، جاز مەزگىلىنىڭ ايلارىن قازاقشا جانە ورىسشا كىم اتاپ ايتىپ بەرەدى؟
- جانسايا: ماۋسىم – يۋن، شىلدە – يۋل، تامىز – اۆگۋست.
- بالالار، جازدا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
- جازدا كۇن ىستىق بولادى، اينالا جاسىل جەلەككە اينالادى، گۇلدەر ءوسىپ، قۇستار سايرايدى.
- وتە دۇرىس بالالار.
- جاز مەزگىلى سەندەرگە ۇناي ما؟
- ۇنايدى.
- جاز مەزگىلىندە قانداي مەرەكەلەر بار؟
- بالالاردى قورعاۋ كۇنى، استانا كۇنى، كونستيتۋسيا كۇنى.
- جاز مەزگىلى تۋرالى كىم تاقپاق بىلەدى؟
- سۇلتان:
جاز كەلىپتى دەگەنشە،
الما ءپىستى دەگەيسىڭ.
باعىمىزدا ەندەشە،
الما تەرۋ كوبەيسىن.
- وتە جاقسى سۇلتان.
(سلايدتان جاز مەزگىلىنىڭ سۋرەتى شىعادى، سۋرەت ارقىلى اڭگىمەلەتۋ)
- جازدا كۇن ۇزارىپ، ءتۇن قىسقارادى.
- جاز مەزگىلىندە ديقاندار ەگىستىككە شىعادى. ەگىستىك دەگەنىمىز – ەگىن ەگەتىن جەر.
سوزدىك جۇمىس: ەگىستىك - بالالار قايتالايدى.
- ال ەندى كەلەسى جۇمباقتى جاسىرايىن:
جيىپ - تەرىپ بولاتىن،
قامباعا استىق تولاتىن،
قىزىل قىرمان وينايتىن،
قاي مەزگىل دەپ ويلايسىڭ؟
- كۇز. (سلايدتان كۇز مەزگىلىنىڭ سۋرەتى شىعادى، سۋرەت ارقىلى اڭگىمەلەتۋ)
- ال كۇز ايلارىن كىم بىلەدى؟
- نۇراسىل: قىركۇيەك – سەنتيابر، قازان – وكتيابر، قاراشا – نويابر.
- كۇزدە تابيعاتتا قانداي ەرەكشەلىكتەر بولادى؟
- كۇزدە كوكونىستەر مەن جەمىستەر پىسەدى، اينالا التىن تۇسكە بويالىپ، جاپىراقتار سارعايادى، ەگىنشىلەر شابىندىقتان ەگىن ورىپ الادى، ادامدار دا جان – جانۋارلار دا قىستىق ازىق – قورەكتەرىن جينايدى.
- سوزدىك جۇمىس: شابىندىق - بالالار قايتالايدى.
- كۇز تۋرالى تاقپاق بىلەسىڭدەر مە؟
- بالالار تاقپاق ايتادى.
- بالالار ەندى مەن سەندەرگە ا. قۇنانبايەۆ اتامىزدىڭ «كۇز» ولەڭىن وقىپ بەرەيىن:
- سۇر بۇلت ءتۇسى سۋىق قاپتايدى اسپان،
كۇز بولىپ، دىمقىل تۇمان جەردى باسقان.
بىلمەيمىن تويعانى ما، توڭعانى ما،
جىلقى ويناپ، بيە قاشقان، تاي جارىسقان.
- بالالار سەندەر شارشاپ قالعان شىعارسىڭدار، ورنىمىزدان تۇرىپ سەرگىتۋ جاتتىعۋىن جاسايىق.
سەرگىتۋ ءساتى:
جەل سوعادى بەتىمە،
اعاشتاردى جەلپۋدە.
جەل تىنا قالعاندا،
اعاشتار بيىك بولىپ وسەدى!
- ال ەندى بالالار ءبىز ەكى توپقا ءبولىنىپ، ءتۇرلى ءتۇستى جىپتەردى پايدالانا وتىرىپ، جىل مەزگىلدەرىن بەينەلەيمىز. ول ءۇشىن ءبىز ەكى توپقا بولىنەمىز:
- 1 – ءشى توپ «جاز» توبى.
ماقساتى: جاز مەزگىلىنىڭ بەينەسىن بەرىلگەن كورنەكىلىك قۇرالدار ارقىلى بەينەلەۋ، قۇراستىرۋ.
- 2 – ءشى توپ «كۇز» توبى.
ماقساتى: كۇز مەزگىلىنىڭ بەينەسىن بەرىلگەن كورنەكىلىك قۇرالدار ارقىلى بەينەلەۋ، قۇراستىرۋ.
مۋزىكا اقىرىنداپ ويناپ تۇرادى.(بالالاردىڭ ءىس - ارەكەتى)
(بالالاردىڭ جۇمىستارىن تالداپ، باعالايمىز)
ديداكتيكالىق ويىن: «نە قايدا وسەدى؟»
ويىن شارتى: وسىمدىكتەر مەن جەمىستەردى قايدا وسەتىنىن ايتىپ، دۇرىس ورنالاستىرا ءبىلۋ.
- بالالار ويىن وينايدى.
قورىتىندى: جاز جانە كۇز كورىنىستەرىن قاتار قويىپ، سالىستىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ.
- جاز مەزگىلىنە ءتان بەلگىلەردى اتاپ شىعىڭدار. كۇز مەزگىلىنە ءتان بەلگىلەردى اتاڭدار.
ۇيگە تاپسىرما:
- اتا – انالارىڭنىڭ كومەگىمەن «كۇز» ولەڭىن جاتتاپ كەلۋ.
بالالاردى ماقتاپ ماداقتاۋ:
- بۇگىن سەندەر سۇراقتارعا وتە جاقسى جاۋاپ بەردىڭدەر. تاپسىرمانى وتە جاقسى ورىندادىڭدار.
- بالالارعا «جۇلدىزشالاردى تاراتۋ».
كۇتىلەتىن ناتيجە:
ورىندايدى: توپتاعى بالالارمەن پىكىر الماسۋدى، تابيعاتتى باقىلاۋدى؛
تۇسىنەدى: جاز جانە كۇز مەزگىلىنە ءتان بەلگىلەردى؛
قولدانادى: جاز جانە كۇز مەزگىلىندەگى جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردىڭ تىرشىلىگىندەگى وزگەرىستەر تۋرالى ءبىلىمدى.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: «اكەم، انام جانە مەن» وتباسىلىق سپورتتىق سايىس
