تۋعان جەر. وتەباي قاناحين
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تۋعان جەر. وتەباي قاناحين
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ءتىلىن دامىتۋ، ماتىننەن نەگىزگى ويدى انىقتاۋ.
كورنەكىلىكتەر: وقۋلىق، داپتەر، سۋرەتتەر، سلايد، وتەباي ءقاناحيننىڭ پورترەتى.
وقىتۋدىڭ ادىستەرى:«بلۋم تاكسونومياسى»، اكت - نى پايدالانۋ، توپتىق جۇمىس، پوستەر قورعاۋ، سۇراق – جاۋاپ ءادىسى، جۇپتىق جۇمىس، «سينكۆەين» ءادىسى، ەسسە.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
پسيحولوگيالىق احۋال.
ءبىز وتاندى سۇيەمىز،
ءبىز وتانعا ادالمىز.
كوگىلدىر تۋ يەمىز،
قالاي جاسىق بولارمىز.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
2 - تاراۋدى قايتالاۋعا ارنالعان تەستىك تاپسىرما
ءار وقۋشى جەكە تەست پاراعىمەن جۇمىس جاسايدى.
جاڭا ساباق
ساباقتى ءسوزجۇمباق شەشۋدەن باستاۋ.
1. ءبىزدىڭ ەلىمىز قالاي اتالادى؟
2. رامىزدەرىمىزدىڭ ءبىرى
3. ورمان نەدەن قۇرالادى؟
4. بال جينايتىن جاندىك؟
5. ماڭعىستاۋدا وندىرىلەتىن پايدالى قازبا؟
6. قامبار اتا ءتولى
7. سولتۇستىك قازاقستاندا اعىپ وتەتىن وزەن؟
8. استاناداعى قازاقستان سيمۆولى؟
ق ا ز ا ق س ت ا ن
ت ۋ
ا ع ا ش
ا ر ا
م ۇ ن ا ي
ج ى ل ق ى
ە س ءى ل
ب ءا ي ت ە ر ە ك
ءبىلۋ كاتەگورياسى
بالالار قازاقتىڭ قانداي اقىن، جازۋشىلارىن بىلەسىڭدەر؟
توپتاستىرىڭدار
- بالالار بۇعان مەنىڭ دە قوسارىم بار. مەن بۇل ايماققا وتەباي ءقاناحيندى ورنالاستىرار ەدىم.
وتەباي قاناحين (1923 - 1990 ج.) 17 جەلتوقساندا اقتوبە وبلىسى، ىرعىز اۋدانى، ءتاۋىپ اۋىلىندا تۋعان.
ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسقان. 1960 جىلى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن.
العاشقى اڭگىمەسى «ەكى كەزدەسۋ» 1947 جىلى جارىق كوردى.
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
«تۋعان ەلىم – تۋعان جەرىم»
تۋعان جەر تۋرالى سلايدتار كورسەتىلەدى.
ءبىزدىڭ وتانىمىزدىڭ تابيعاتى باي الۋان ءتۇرلى: وزەن - كولى، كەڭ دالاسى، جاسىل ورمانى، جايقالعان ەگىسى كوز تارتادى. ءبىزدىڭ ەلىمىز – پايدالى قازبالاردىڭ قويماسى. ارينە، ءبىز وتانىمىزدىڭ وسىنداي بايلىعى بارىنا قۋانامىز. قۋانۋعا، ماقتانۋعا دا ءتيىسپىز.
- بالالار، سلايدتاردى كورگەندە، كوز الدارىڭا نە ەلەستەدى؟
بالالاردان كۇتىلەتىن جاۋاپتار:
- تۋعان جەرىمىزدىڭ اسەم تابيعاتى، ونىڭ بايلىعى.
- ەندەشە، بالالار، ساباعىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى
«تۋعان ەلىم – تۋعان جەرىم» دەپ اتالاتىنى بەلگىلى بولدى.
- وتەباي كاناحيننىڭ «تۋعان جەر» دەگەن ماتىنىمەن تانىسايىق.
ءتۇسىنۋ كاتەگورياسى
وقۋلىقتاعى ءماتىندى ىشتەي وقىتۋ.
«ءماتىندى زەرتتەۋ» ءادىسى بويىنشا توپپەن جۇمىس جاساۋ.
زەرتتەۋ باعىتتارى
1 توپ – «تۋعان جەردىڭ تابيعاتى»
2 توپ – «تۋعان جەردىڭ بايلىعى»
3 توپ – «تۋعان جەردى قورعاۋ»
ۇجىممەن وقۋشىلار مازمۇنىن زەرتتەيدى، زەرتتەۋ قورىتىندىسى «ۇشاق» ءادىسى ارقىلى 3 توپقا سۇراقتار قويۋ ارقىلى تەكسەرىلەدى. ۇشاقتىڭ قاناتتارىندا تاپسىرمالار بەرىلەدى. ءار توپ تاپسىرمانى ورىنداۋ كەرەك.
سەرگىتۋ ءساتى.« قارا جورعا»
قولدانۋ كاتەگورياسى
وقۋلىقپەن جۇمىس.
ءى توپ – سوزدىك جۇمىسى سلايدتان كورسەتىلمەس بۇرىن، الدىمەن، وسى سوزدەر بويىنشا وقۋشىلاردىڭ ويى تىڭدالادى.
1. كيەلى – ەرەكشە قاسيەتى بار.
2. ريزىق – بۇيىرعان ءناسىپ، ىرىس.
3. ماڭعاز – كەربەز، پاڭ، تاكاپپار
4. زەڭگەر – اسپانمەن تالاسقان، بيىك.
ءىى توپ – «بايلىق» تورسىقتاي، مامىقتاي، جەردىڭ ءنارى، كەربەز اققۋلار جىمىڭداعان ارۋ اي سوزدەرى بويىنشا تالداۋ جۇرگىزىلەدى. وسى سوزدەرمەن مىسالدار كەلتىرىلەدى.
ءىىى توپ – «اۋىلىم - تۋعان جەرىم» تاقىرىبىنا ويىندى جاز.
تالداۋ كاتەگورياسى
ۇجىممەن جۇمىس
پروبلەمالىق سۇراقتار قويۋ.
1 - تاپسىرما
- ماتىندە تۋعان جەردىڭ تابيعاتى، تۋعان جەردىڭ بايلىعى، بايتاق قازاق دالاسى قالاي سۋرەتتەلگەن؟
2 - تاپسىرما
- قانداي جان - جانۋارلار، قۇستار تۋرالى اڭگىمە بولدى؟
جيناقتاۋ كاتەگورياسى
جەكە جۇمىس «سينكۆەين» ءادىسى بويىنشا تۋعان جەرگە 5 جولدى ولەڭ قۇراستىرۋ
سالىستىرمالى باعالاۋ كاتەگورياسى
جاڭا ساباقتا يگەرىلگەن ءبىلىمدى قورىتىندىلاۋ
ءار توپ بەرىلگەن سۇراقتار بويىنشا پوستەر قورعايدى.
I توپ - سيرەك كەزدەسەتىن جانۋارلار جانە ولاردىڭ قورعاۋ جولدارىن كورسەت.
II توپ - قىزىل كىتاپ ادامدار ءۇشىن ماڭىزدى ما، دالەلدە؟
III توپ - قازاقستان قورىقتارىنا شولۋ جاساۋ.
«ىستىق ورىندىق» ءادىسى
ءمۇعالىم: بالالار، اۆتور ءوز شىعارماسى ارقىلى بىزگە نە ايتقىسى كەلدى دەپ ويلايسىزدار؟
وقۋشىلار ەركىن سويلەپ، ءوز ويلارىمەن بولىسەدى.
كۇتىلەتىن جاۋاپ: ءار ادامنىڭ ءوز تۋعان جەرىن، تابيعاتىن قورعاۋ – ازاماتتىق بورىشى.
ۇيگە تاپسىرماسىن بەرۋ. ءماتىندى مازمۇنداۋ. «تۋعان جەرىمدى سۇيەمىن»
تاقىرىبىنا ەسسە جازۋ.
باعالاۋ.
رەفلەكسيا.
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تۋعان جەرگە دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتەرىن ارتتىرۋ. وقۋشىلاردىڭ ءتىلىن دامىتۋ، ماتىننەن نەگىزگى ويدى انىقتاۋ.
كورنەكىلىكتەر: وقۋلىق، داپتەر، سۋرەتتەر، سلايد، وتەباي ءقاناحيننىڭ پورترەتى.
وقىتۋدىڭ ادىستەرى:«بلۋم تاكسونومياسى»، اكت - نى پايدالانۋ، توپتىق جۇمىس، پوستەر قورعاۋ، سۇراق – جاۋاپ ءادىسى، جۇپتىق جۇمىس، «سينكۆەين» ءادىسى، ەسسە.
ساباقتىڭ بارىسى: ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
پسيحولوگيالىق احۋال.
ءبىز وتاندى سۇيەمىز،
ءبىز وتانعا ادالمىز.
كوگىلدىر تۋ يەمىز،
قالاي جاسىق بولارمىز.
ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ
2 - تاراۋدى قايتالاۋعا ارنالعان تەستىك تاپسىرما
ءار وقۋشى جەكە تەست پاراعىمەن جۇمىس جاسايدى.
جاڭا ساباق
ساباقتى ءسوزجۇمباق شەشۋدەن باستاۋ.
1. ءبىزدىڭ ەلىمىز قالاي اتالادى؟
2. رامىزدەرىمىزدىڭ ءبىرى
3. ورمان نەدەن قۇرالادى؟
4. بال جينايتىن جاندىك؟
5. ماڭعىستاۋدا وندىرىلەتىن پايدالى قازبا؟
6. قامبار اتا ءتولى
7. سولتۇستىك قازاقستاندا اعىپ وتەتىن وزەن؟
8. استاناداعى قازاقستان سيمۆولى؟
ق ا ز ا ق س ت ا ن
ت ۋ
ا ع ا ش
ا ر ا
م ۇ ن ا ي
ج ى ل ق ى
ە س ءى ل
ب ءا ي ت ە ر ە ك
ءبىلۋ كاتەگورياسى
بالالار قازاقتىڭ قانداي اقىن، جازۋشىلارىن بىلەسىڭدەر؟
توپتاستىرىڭدار
- بالالار بۇعان مەنىڭ دە قوسارىم بار. مەن بۇل ايماققا وتەباي ءقاناحيندى ورنالاستىرار ەدىم.
وتەباي قاناحين (1923 - 1990 ج.) 17 جەلتوقساندا اقتوبە وبلىسى، ىرعىز اۋدانى، ءتاۋىپ اۋىلىندا تۋعان.
ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسقان. 1960 جىلى قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن.
العاشقى اڭگىمەسى «ەكى كەزدەسۋ» 1947 جىلى جارىق كوردى.
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
«تۋعان ەلىم – تۋعان جەرىم»
تۋعان جەر تۋرالى سلايدتار كورسەتىلەدى.
ءبىزدىڭ وتانىمىزدىڭ تابيعاتى باي الۋان ءتۇرلى: وزەن - كولى، كەڭ دالاسى، جاسىل ورمانى، جايقالعان ەگىسى كوز تارتادى. ءبىزدىڭ ەلىمىز – پايدالى قازبالاردىڭ قويماسى. ارينە، ءبىز وتانىمىزدىڭ وسىنداي بايلىعى بارىنا قۋانامىز. قۋانۋعا، ماقتانۋعا دا ءتيىسپىز.
- بالالار، سلايدتاردى كورگەندە، كوز الدارىڭا نە ەلەستەدى؟
بالالاردان كۇتىلەتىن جاۋاپتار:
- تۋعان جەرىمىزدىڭ اسەم تابيعاتى، ونىڭ بايلىعى.
- ەندەشە، بالالار، ساباعىمىزدىڭ كەلەسى ءبولىمى
«تۋعان ەلىم – تۋعان جەرىم» دەپ اتالاتىنى بەلگىلى بولدى.
- وتەباي كاناحيننىڭ «تۋعان جەر» دەگەن ماتىنىمەن تانىسايىق.
ءتۇسىنۋ كاتەگورياسى
وقۋلىقتاعى ءماتىندى ىشتەي وقىتۋ.
«ءماتىندى زەرتتەۋ» ءادىسى بويىنشا توپپەن جۇمىس جاساۋ.
زەرتتەۋ باعىتتارى
1 توپ – «تۋعان جەردىڭ تابيعاتى»
2 توپ – «تۋعان جەردىڭ بايلىعى»
3 توپ – «تۋعان جەردى قورعاۋ»
ۇجىممەن وقۋشىلار مازمۇنىن زەرتتەيدى، زەرتتەۋ قورىتىندىسى «ۇشاق» ءادىسى ارقىلى 3 توپقا سۇراقتار قويۋ ارقىلى تەكسەرىلەدى. ۇشاقتىڭ قاناتتارىندا تاپسىرمالار بەرىلەدى. ءار توپ تاپسىرمانى ورىنداۋ كەرەك.
سەرگىتۋ ءساتى.« قارا جورعا»
قولدانۋ كاتەگورياسى
وقۋلىقپەن جۇمىس.
ءى توپ – سوزدىك جۇمىسى سلايدتان كورسەتىلمەس بۇرىن، الدىمەن، وسى سوزدەر بويىنشا وقۋشىلاردىڭ ويى تىڭدالادى.
1. كيەلى – ەرەكشە قاسيەتى بار.
2. ريزىق – بۇيىرعان ءناسىپ، ىرىس.
3. ماڭعاز – كەربەز، پاڭ، تاكاپپار
4. زەڭگەر – اسپانمەن تالاسقان، بيىك.
ءىى توپ – «بايلىق» تورسىقتاي، مامىقتاي، جەردىڭ ءنارى، كەربەز اققۋلار جىمىڭداعان ارۋ اي سوزدەرى بويىنشا تالداۋ جۇرگىزىلەدى. وسى سوزدەرمەن مىسالدار كەلتىرىلەدى.
ءىىى توپ – «اۋىلىم - تۋعان جەرىم» تاقىرىبىنا ويىندى جاز.
تالداۋ كاتەگورياسى
ۇجىممەن جۇمىس
پروبلەمالىق سۇراقتار قويۋ.
1 - تاپسىرما
- ماتىندە تۋعان جەردىڭ تابيعاتى، تۋعان جەردىڭ بايلىعى، بايتاق قازاق دالاسى قالاي سۋرەتتەلگەن؟
2 - تاپسىرما
- قانداي جان - جانۋارلار، قۇستار تۋرالى اڭگىمە بولدى؟
جيناقتاۋ كاتەگورياسى
جەكە جۇمىس «سينكۆەين» ءادىسى بويىنشا تۋعان جەرگە 5 جولدى ولەڭ قۇراستىرۋ
سالىستىرمالى باعالاۋ كاتەگورياسى
جاڭا ساباقتا يگەرىلگەن ءبىلىمدى قورىتىندىلاۋ
ءار توپ بەرىلگەن سۇراقتار بويىنشا پوستەر قورعايدى.
I توپ - سيرەك كەزدەسەتىن جانۋارلار جانە ولاردىڭ قورعاۋ جولدارىن كورسەت.
II توپ - قىزىل كىتاپ ادامدار ءۇشىن ماڭىزدى ما، دالەلدە؟
III توپ - قازاقستان قورىقتارىنا شولۋ جاساۋ.
«ىستىق ورىندىق» ءادىسى
ءمۇعالىم: بالالار، اۆتور ءوز شىعارماسى ارقىلى بىزگە نە ايتقىسى كەلدى دەپ ويلايسىزدار؟
وقۋشىلار ەركىن سويلەپ، ءوز ويلارىمەن بولىسەدى.
كۇتىلەتىن جاۋاپ: ءار ادامنىڭ ءوز تۋعان جەرىن، تابيعاتىن قورعاۋ – ازاماتتىق بورىشى.
ۇيگە تاپسىرماسىن بەرۋ. ءماتىندى مازمۇنداۋ. «تۋعان جەرىمدى سۇيەمىن»
تاقىرىبىنا ەسسە جازۋ.
باعالاۋ.
رەفلەكسيا.
You Might Also Like
