- 05 ناۋ. 2024 00:46
- 218
تۋعان ءتىلىم. ديحان ءابىلوۆ
ادەبيەتتىك وقۋ
تاقىرىبى: تۋعان ءتىلىم ديحان ءابىلوۆ
ماقساتى:
ب/ك: وقۋشىلارعا انا ءتىلىمىزدىڭ قۇدىرەتتىلىگى جايلى ۇعىندىرۋ. ولەڭ ارقىلى ءتىلىمىزدىڭ قۇندىلىعى مەن قاسيەتى جونىندە تۇسىنىك بەرۋ
د\ق: انا ءتىلى تۋرالى ءوز وي پىكىرلەرىن ەركىن ايتۋعا باۋلۋ. مانەرلەپ وقۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، سوزدىك قورلارىن، ءتىل بايلىقتارىن دامىتۋ
ت\ك: انا ءتىلىن قاستەرلەۋگە باعالاۋعا، قۇرمەت تۇتۋعا تاربيەلەۋ
ءتۇرى: ارالاس ساباق
كورنەكىلىك: د. ءابىلوۆ پورترەتى، ناقىل سوزدەر، توپتاستىرۋ
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ
ساباق بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق
ءبىزدىڭ ماقساتىمىز:
ماقساتىمىز – ءبىلىم الۋ،
مىندەتىمىز – ەڭبەك ەتۋ،
ەڭبەك ەتۋ ارقىلى «5»- كە قول جەتكىزۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
- بالالار ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
( 3 - 4 وقۋشىدان جاتقا سۇراۋ)
- ولەڭ نە تۋرالى
- بالالار استانا قاي مەملەكەتتىڭ استاناسى؟
- استانا قاي وزەننىڭ بويىندا ورنالاسقان؟
- قاي تۇستا ورنالاسقان
3. جاڭا ساباق
- ال ءبىزدىڭ وتانىمىز قالاي اتالادى؟
- مەملەكەتتىك ءتىلىمىز قانداي ءتىل؟
- الەمدە قانشا حالىق بولسا، سونشا ءتىل بولادى. ءبارىنىڭ تۋعان ءتىلى – انا ءتىلى
اركىم ءوز ءتىلىن سۇيەدى، قۇرمەتتەيدى. اتا زاڭىمىزدىڭ 7 بابىنىڭ 1 تارماعىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلى» - دەپ اتاپ كورسەتىلگەن. وسىعان وراي 1997 جىلى «ءتىل زاڭى»قابىلداندى. ال قازاقستاندا تۇراتىن ءتۇرلى ۇلتتار - ءبىر - بىرىمەن رەسمي ءتىل، ياعني ۇلتارالىق قارىم - قاتىناس ءتىلى ورىس تىلىندە تۇسىنىسەدى. قازىرگى كەزدە قازاق ءتىلى بارلىق وقۋ ورىندارىندا مىندەتتى ءپان بولىپ ەنگىزىلدى. قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋگە قۇشتار وزگە ۇلت وكىلدەرى وتە كوپ. سوندىقتان 22 قىركۇيەك قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىقتارىنىڭ ءتىلى كۇنى دەپ جاريالاندى.
قازاق حالقىندا ءوز انا ءتىلى تۋرالى جىر تولعاماعان ادام جوق شىعار. انا ءتىلىمىز تالاي جىرعا ارقاۋ بولدى. قازاق ءتىلى ايتەك، قازىبەك، تولە بي سىندى شەشەندەردىڭ ءتىلى. اباي، مۇحتار سياقتى اقىن جازۋشىلاردىڭ، باۋىرجان مومىشۇلىداي اتاقتى باتىرلاردىڭ ءتىلى.
(اقىن – جازۋشىلاردىڭ ءتىل تۋرالى پىكىرلەرىن وقۋ)
- ەندەشە بالالار بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدا وسى تاقىرىپتا جالعاسادى. بۇگىن ءبىز سەندەرمەن قازاقتىڭ جوعىن جوقتاپ، ءتىل تۋرالى قالام قوزعاعان جازۋشىلارىمىزدىڭ ءبىرى - ديحان ءابىلوۆ اتالارىڭ. جازۋشىمىزدىڭ تۋعان ءتىلىم اتتى ولەڭىمەن تانىسامىز
داپتەرمەن جۇمىس
بۇگىنگى كۇندى جانە تاقىرىپتى جازامىز.
وقۋلىقپەن جۇمىس
ا) ءمۇعالىمنىڭ وقۋى
ءا) وقۋشىلاردىڭ وقۋى
سەرگىتۋ ءساتى
تىزبەكتەي وقۋ
ءتۇرتىپ الۋ ستراتەگياسى
وقي وتىرىپ وزدەرىڭە تۇسىنىكسىز سوزدەردى قارىنداشپەن بەلگىلەپ وتىرۋ
سوزدىك جۇمىسى
بابام ءتىلى - ارعى اتالارىمىز ءتىلى
سىرى تەرەڭ - قۇپياسى مول
سۋىرىپ ال - جۇلىپ ال
- ەندى وسى ولەڭدەگى تۋعان ءتىل دەگەن تىركەستىڭ ورنىنا قازاق ءتىلى دەپ وقيىق
وي تولعاۋ
- ولەڭ نەلىكتەن تۋعان ءتىل دەپ اتالعان؟
- اقىننىڭ تۋعان ءتىلىم، ءوز ءتىلىم دەپ وتىرعانى قاي ءتىل؟
- وزدەرىڭ تۋعان ءتىلدى قالاي قۇرمەتتەيسىڭدەر؟ (وقۋشىلاردىڭ ويىن تىڭداۋ.)
- تۋعان ءتىلىمىزدىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
سيتۋاسيالىق سۇراقتار
- سەن كىتاپحانادا وتىر ەدىڭ. كەنەت ىشكە 2 قىز بالا كىردى. ولار ۇلتى قازاق بولعانىمەن ورىسشا سويلەسىپ وتىر. سەنىڭ وعان كوزقاراسىڭ؟
- سەن مەكتەپكە اسىعىپ كەلە جاتىپ، كوشەدە كەزدەسكەن ءوزىڭ قاتارلاس قۇربىدان ۋاقىتتىڭ قانشا ەكەنىن سۇرادىڭ ول ساعان ورىس تىلىندە جاۋاپ بەردى. سەن نە ىستەيسىڭ؟
- سەنىڭ دوسىڭ اڭگىمە اراسىندا قازاق ءتىلىن شۇبارلاپ، ورىس سوزدەرىن ارالاستىرا سويلەيدى. سەنىڭ وعان كوزقاراسىڭ؟
قورىتىندى
- سونىمەن بۇگىنگى ساباقتا نە تۋرالى ايتتىق؟
(5 وقۋشىعا تەست بەرۋ.)
بەس جولدى ولەڭ
نە؟ ءتىل
قانداي؟ مەملەكەتتىك
نە ىستەيمىز؟ قۇرمەتەيدى، سۇيەدى
ءتۇيىن ءسوز: قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلى
ۇيگە تاپسىرما
جاتتاۋ. ءتىل تۋرالى ەسسە جازۋ
باعالاۋ
تاقىرىبى: تۋعان ءتىلىم ديحان ءابىلوۆ
ماقساتى:
ب/ك: وقۋشىلارعا انا ءتىلىمىزدىڭ قۇدىرەتتىلىگى جايلى ۇعىندىرۋ. ولەڭ ارقىلى ءتىلىمىزدىڭ قۇندىلىعى مەن قاسيەتى جونىندە تۇسىنىك بەرۋ
د\ق: انا ءتىلى تۋرالى ءوز وي پىكىرلەرىن ەركىن ايتۋعا باۋلۋ. مانەرلەپ وقۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، سوزدىك قورلارىن، ءتىل بايلىقتارىن دامىتۋ
ت\ك: انا ءتىلىن قاستەرلەۋگە باعالاۋعا، قۇرمەت تۇتۋعا تاربيەلەۋ
ءتۇرى: ارالاس ساباق
كورنەكىلىك: د. ءابىلوۆ پورترەتى، ناقىل سوزدەر، توپتاستىرۋ
ءادىسى: ءتۇسىندىرۋ، سۇراق - جاۋاپ
ساباق بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
وقۋشىلاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ
پسيحولوگيالىق دايىندىق
ءبىزدىڭ ماقساتىمىز:
ماقساتىمىز – ءبىلىم الۋ،
مىندەتىمىز – ەڭبەك ەتۋ،
ەڭبەك ەتۋ ارقىلى «5»- كە قول جەتكىزۋ.
2. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
- بالالار ۇيگە قانداي تاپسىرما بەرىلدى؟
( 3 - 4 وقۋشىدان جاتقا سۇراۋ)
- ولەڭ نە تۋرالى
- بالالار استانا قاي مەملەكەتتىڭ استاناسى؟
- استانا قاي وزەننىڭ بويىندا ورنالاسقان؟
- قاي تۇستا ورنالاسقان
3. جاڭا ساباق
- ال ءبىزدىڭ وتانىمىز قالاي اتالادى؟
- مەملەكەتتىك ءتىلىمىز قانداي ءتىل؟
- الەمدە قانشا حالىق بولسا، سونشا ءتىل بولادى. ءبارىنىڭ تۋعان ءتىلى – انا ءتىلى
اركىم ءوز ءتىلىن سۇيەدى، قۇرمەتتەيدى. اتا زاڭىمىزدىڭ 7 بابىنىڭ 1 تارماعىندا «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلى» - دەپ اتاپ كورسەتىلگەن. وسىعان وراي 1997 جىلى «ءتىل زاڭى»قابىلداندى. ال قازاقستاندا تۇراتىن ءتۇرلى ۇلتتار - ءبىر - بىرىمەن رەسمي ءتىل، ياعني ۇلتارالىق قارىم - قاتىناس ءتىلى ورىس تىلىندە تۇسىنىسەدى. قازىرگى كەزدە قازاق ءتىلى بارلىق وقۋ ورىندارىندا مىندەتتى ءپان بولىپ ەنگىزىلدى. قازاق ءتىلىن ۇيرەنۋگە قۇشتار وزگە ۇلت وكىلدەرى وتە كوپ. سوندىقتان 22 قىركۇيەك قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىقتارىنىڭ ءتىلى كۇنى دەپ جاريالاندى.
قازاق حالقىندا ءوز انا ءتىلى تۋرالى جىر تولعاماعان ادام جوق شىعار. انا ءتىلىمىز تالاي جىرعا ارقاۋ بولدى. قازاق ءتىلى ايتەك، قازىبەك، تولە بي سىندى شەشەندەردىڭ ءتىلى. اباي، مۇحتار سياقتى اقىن جازۋشىلاردىڭ، باۋىرجان مومىشۇلىداي اتاقتى باتىرلاردىڭ ءتىلى.
(اقىن – جازۋشىلاردىڭ ءتىل تۋرالى پىكىرلەرىن وقۋ)
- ەندەشە بالالار بۇگىنگى ءبىزدىڭ ساباعىمىزدا وسى تاقىرىپتا جالعاسادى. بۇگىن ءبىز سەندەرمەن قازاقتىڭ جوعىن جوقتاپ، ءتىل تۋرالى قالام قوزعاعان جازۋشىلارىمىزدىڭ ءبىرى - ديحان ءابىلوۆ اتالارىڭ. جازۋشىمىزدىڭ تۋعان ءتىلىم اتتى ولەڭىمەن تانىسامىز
داپتەرمەن جۇمىس
بۇگىنگى كۇندى جانە تاقىرىپتى جازامىز.
وقۋلىقپەن جۇمىس
ا) ءمۇعالىمنىڭ وقۋى
ءا) وقۋشىلاردىڭ وقۋى
سەرگىتۋ ءساتى
تىزبەكتەي وقۋ
ءتۇرتىپ الۋ ستراتەگياسى
وقي وتىرىپ وزدەرىڭە تۇسىنىكسىز سوزدەردى قارىنداشپەن بەلگىلەپ وتىرۋ
سوزدىك جۇمىسى
بابام ءتىلى - ارعى اتالارىمىز ءتىلى
سىرى تەرەڭ - قۇپياسى مول
سۋىرىپ ال - جۇلىپ ال
- ەندى وسى ولەڭدەگى تۋعان ءتىل دەگەن تىركەستىڭ ورنىنا قازاق ءتىلى دەپ وقيىق
وي تولعاۋ
- ولەڭ نەلىكتەن تۋعان ءتىل دەپ اتالعان؟
- اقىننىڭ تۋعان ءتىلىم، ءوز ءتىلىم دەپ وتىرعانى قاي ءتىل؟
- وزدەرىڭ تۋعان ءتىلدى قالاي قۇرمەتتەيسىڭدەر؟ (وقۋشىلاردىڭ ويىن تىڭداۋ.)
- تۋعان ءتىلىمىزدىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
سيتۋاسيالىق سۇراقتار
- سەن كىتاپحانادا وتىر ەدىڭ. كەنەت ىشكە 2 قىز بالا كىردى. ولار ۇلتى قازاق بولعانىمەن ورىسشا سويلەسىپ وتىر. سەنىڭ وعان كوزقاراسىڭ؟
- سەن مەكتەپكە اسىعىپ كەلە جاتىپ، كوشەدە كەزدەسكەن ءوزىڭ قاتارلاس قۇربىدان ۋاقىتتىڭ قانشا ەكەنىن سۇرادىڭ ول ساعان ورىس تىلىندە جاۋاپ بەردى. سەن نە ىستەيسىڭ؟
- سەنىڭ دوسىڭ اڭگىمە اراسىندا قازاق ءتىلىن شۇبارلاپ، ورىس سوزدەرىن ارالاستىرا سويلەيدى. سەنىڭ وعان كوزقاراسىڭ؟
قورىتىندى
- سونىمەن بۇگىنگى ساباقتا نە تۋرالى ايتتىق؟
(5 وقۋشىعا تەست بەرۋ.)
بەس جولدى ولەڭ
نە؟ ءتىل
قانداي؟ مەملەكەتتىك
نە ىستەيمىز؟ قۇرمەتەيدى، سۇيەدى
ءتۇيىن ءسوز: قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەملەكەتتىك ءتىل - قازاق ءتىلى
ۇيگە تاپسىرما
جاتتاۋ. ءتىل تۋرالى ەسسە جازۋ
باعالاۋ