سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 2 كۇن بۇرىن)
تۇمانباي مولداعالييەۆ «ون التىنشى جەلتوقسان»
تۇمانباي مولداعالييەۆ «ون التىنشى جەلتوقسان»، «قايراتتىڭ جازۋ داپتەرىنەن»
ساباقتىڭ ماقساتى:
1. وقۋشىلاردى ت. مولداعالييەۆتىڭ «ون التىنشى جەلتوقسان» ولەڭى مەن «قايراتتىڭ جازۋ داپتەرىنەن» ءماتىنىنىڭ مازمۇنىمەن تانىستىرىپ، ءتۇسىندىرىپ، جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ. جەلتوقسان كوتەرىلىسىنىڭ سيپاتىن ناسيحاتتاي وتىرىپ، جەلتوقسان قۇرباندارىن ماڭگى ەستە ساقتاۋ.
كورنەكىلىك: قايراتتىڭ پورترەتى، ت. مولداعالييەۆتىڭ پورترەتتەرى، ءسوزجۇمباق، « جەلتوقسان جەلى» ءانى، ماقال - ماتەلدەرساباقتىڭ بارىسى: I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.

II. شاتتىق شەڭبەرگە تۇرۋ.
كوك اسپاندا كۇن كۇلسىن،
بىرگە كۇلسىن ءبۇلدىرشىن.
كوك اسپاندا كۇن كۇلسىن،
جەرگە ۇدايى نۇر قۇيسىن.
كوك اسپاندا كۇن كۇلسىن،
ۇل قولىندا تۋ ءجۇرسىن.
قىز قولىندا گۇل ءجۇرسىن.
كوك اسپاندا كۇن كۇلسىن،
بىرگە ءجۇرسىن ءبۇلدىرشىن.

ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ
«جوكەي مەن جىلقى» ستراتەگياسى. وقۋشىلارعا كارتوچكا تاراتىلادى. ءبىر وقۋشىعا سۇراعى بار كارتوچكا، ال ەكىنشى وقۋشىدا سول سۇراقتىڭ جاۋابى. ءار وقۋشى ءوزىنىڭ سۇراعىنا سايكەس جاۋابىن تاڭدايدى. سۇراق پەن جاۋاپتى تاقتاعا جاپسىرادى.
1. ءقازىر قاي مەزگىل؟ (ءقازىر قىس مەزگىلى)
2. قار قالاي جاۋدى؟ (قار كوپتەپ جاۋدى)
3. وزەن كول نە ىستەدى؟ (وزەن، كولدى مۇز قاپتاعان)
4. قىستىگۇنى ءۇي جانۋارلارىن قالاي كۇتەمىز؟ (قىستىگۇنى ءۇي جانۋارلارىن جىلى قوراعا ءشوپ سالىپ، باعىپ - قاعادى)
5. ادامدار سۋىقتان قالاي قورعانادى؟ (ادامدار جىلى كيىنەدى، ۇيلەرىنە وت جاعادى)
6. قىستا كۇن جىلى بولا ما؟ (قىستا كۇن سۋىق، اياز، ۇسكىرىك بوران بولادى)
7. اياز قىستا قانداي بولادى؟ (اياز قىستا كۇشتى بولادى)
8. جىلقىشىلارعا قىستا جىلقى باعۋ وڭاي دەپ ويلايسىڭ با؟ (جىلقىشىلارعا قىستا جىلقى باعۋ بەك قيىن)
9. جالتاڭ اياز دەگەنىمىز نە؟ (ۇسكىرىك، سۋىق اياز)
10. باپسىز دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭ؟ (جايسىز)
11. ءمىرجاقىپ دۋلاتوۆ قايدا تۋعان؟ (م. دۋلاتوۆ قوستاناي وڭىرىندە تۋعان)
12. م. دۋلاتوۆ كىم؟ (اقىن، جازۋشى)
13. قانداي كىتاپ جازعان؟ (ويان، قازاق)
- وسى قىس مەزگىلىنىڭ ايلارىن اتايىقشى؟
- جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان.
- ولاي بولسا، وسى جەلتوقسان ايىندا بولاتىن ەرەكشە مەرەكەلەردىڭ ءبىرىن ءبىلۋ ءۇشىن ءبىز ءقازىر ءسوزجۇمباق شەشەمىز.

III. جاڭا ساباق.
1. ءرامىز.
2. قازاقتىڭ حانى.
3. جىل باسى.
4. كيەلى سان.
5. بۇرىنعى استانا.
6. رەسەي حالقى.
7. الىپ جانۋار.
8. قاسيەتتى اي.
9. مۇز ايدىنى.
10. جىرتقىش قۇس.
11. قازاقستان قالاسى.

- ءسوزجۇمباقتان ەرەكشە توركوزدەن قانداي ءسوز شىقتى؟
- تاۋەلسىزدىك.
- «تاۋەلسىزدىك» ءسوزىنىڭ ماعىناسىن قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟ (وقۋشىلاردان جاۋاپ الۋ).
1) ءبىز قانداي مەملەكەتپىز؟
2) ءبىز تاۋەلسىزدىگىمىزدى قاشان الدىق؟ 1991 جىلى 16 جەلتوقساندا
3) بۇرىنعى زامان مەن قازىرگى زاماندا ايىرماشىلىقتار بار ما؟
4) ءبىلىم - عىلىم سالاسىندا قانداي ايىرماشىلىقتار بار؟
5) بيىل ءبىز تاۋەلسىزدىكتىڭ نەشە جىلىن تويلايمىز؟ (25جىل).
- وسى ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىزگە، ەگەمەندىگىمىزگە كوپتەگەن اقىن، جازۋشى اعالارىمىز، اتالارىمىز ولەڭدەر ارناعان ەكەن.

- ەندەشە بۇگىنگى كۇنگى دامۋعا قالاي جەتتىك، قاشان جەتتىك ونى بۇگىنگى تاقىرىبىمىزدا ايقىندايمىز. ءبىزدىڭ تاقىرىبىمىز «ون التىنشى جەلتوقسان. قايراتتىڭ جازۋ داپتەرىنەن».(ت. مولداعالييەۆ)
ماقساتىمىز تاۋەلسىزدىك جايلى ماعلۇماتتار الىپ، بىلەتىنىمىزدى جاڭعىرتۋ. اۋەلى اۆتور جايلى بىلگەنىمىز ءجون. (سحەما). «دانالىق اعاشى»
– تۇمانباي مولداعالييەۆ كىم؟
ت. مولداعالييەۆ 1935جىلى 20 ناۋرىزدا الماتى وبلىسى، ەڭبەكشىقازاق اۋدانى، جارسۋ سوۆحوزىندا دۇنيەگە كەلدى. ت. مولداعالييەۆ كوپتەگەن ءان ماتىندەرىنىڭ اۆتورى. قازاقتىڭ ءبىرتۋار اقىنى 2011 جىلى قازاننىڭ 10 كۇنى دۇنيەدەن وزدى.
ولەڭدى ءتۇسىنىپ وقى. ون التىنشى جەلتوقسان ون التىنشى جەلتوقسان – تاۋەلسىزدىك العان كۇن.
ەرەكشە بوپ ماڭگىلىك
ەل جانىندا قالعان كۇن
– ولەڭ نەلىكتەن «ون التىنشى جەلتوقسان» دەپ اتالادى؟
– بۇل كۇن قانداي مەرەكە؟
• سوزدىك جۇمىسى:
تاۋەلسىزدىك – ەركىندىك
ەرەكشە – دارا، بولەك.
ماڭگىلىك – ءومىر بويى
جادىمىزدا - ەسىمىزدە

- تاۋەلسىزدىك بىزگە وڭايلىقپەن كەلگەن جوق 1986 جىلى الماتى قالاسىندا جاستار كوتەرىلىسى بولدى.
ەسىڭە ساقتا!
قايرات رىسقۇلبەكوۆ – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگى جولىندا مەرت بولعان قايسار رۋحتى قازاق. ول 1966 جىلى 13 ناۋرىزدا جامبىل وبلىسى مويىنقۇم اۋدانى بىرلىك اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1988 21 مامىردا دۇنيەدەن وتكەن. 1996 جىلى «حالىق قاھارمانى» اتاعى بەرىلگەن. (سلايد ارقىلى تانىستىرۋ)

– ءبىزدىڭ وسى اعا - اپالارىمىز جەلتوقساندا ەرلىگىمەن، وجەتتىگىمەن، باتىلدىعىمەن، باتىرلىعىمەن كوزگە ءتۇستى.
– وسى تاۋەلسىزدىكتىڭ بىزگە وڭايلىقپەن كەلمەگەنىن بىلدىك. تاۋەلسىزدىك، ەگەمەندىك جولىندا قازاق جاستارى شەرۋگە شىقتى. ءبىزدىڭ كوپتەگەن اعا – اپالارىمىز جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ قۇرباندارى بولدى. ولار: قايرات رۇسقۇلبەكوۆ، ەربول سپاتايەۆ، سابيرا مۇحامبەتجانوۆا، ءلاززات بولدى.
سولاردىڭ ىشىندە ءبىز بۇگىن قايرات اعامىزدىڭ اباقتىدا جاتقان كەزدە ءوزىنىڭ ىشكى جان سىرىن قاعاز بەتىنە ءتۇسىرىپ وتىرعان.
– ەندەشە، بۇگىن بىزگە دە «قايراتتىڭ جازۋ داپتەرىنەن» ءۇزىندى بەرىلگەن ەكەن. سونى وقيمىز «ويلان، جۇپتاس، ءبولىس» ءادىسى ارقىلى مازمۇنىن مەڭگەرتۋ. الدىمەن وقۋشىلارعا ىشتەي ءتۇسىنىپ وقىتۋ، داۋىستاپ وقىتۋ. سودان كەيىن جۇپتاسىپ ولەڭ مازمۇنىن ءبىر - بىرىنە ءتۇسىندىرۋ، سىنىپ بولىپ تالداۋ.
- ق. رىسقۇلبەكوۆتىڭ اسىل مىندەت دەپ وتىرعانى نە دەپ ويلايسىڭدار؟ (وقۋشىلاردان جاۋاپ الۋ)
- قايرات ءوز حالقىنىڭ بوستاندىعىن، ەل بولاشاعىن، تاۋەلسىزدىگىن ءوز الدىنا ماقسات، اسىل مىندەت ەتىپ قويدى.
V. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ
- بالالار، ەندى ءبىز دە وسى تاۋەلسىزدىك كۇنىنە ارناپ، ولەڭ شىعارايىق.
ەگەمەن _____________،
____________ ويلاعان.
تاۋەلسىز ________،
______________ ___________!
• بالالار، ەندى تاقتادا بەرىلگەن «وتان» تۋرالى ماقالداردى سايكەستەندىرەيىك:
وتان ەل – ەردىڭ اناسى
وتان – ەلدىڭ اناسى تۋعان ەلدەي ە بولماس
وتانسىز ادام – وتباسىنان باستالادى
تۋعان جەردەي جەر بولماس التىن بەسىك
ەل ءىشى ورمانسىز بۇلبۇل
رەفلەكسيالىق - قورىتىندى كەزەڭ
Vءى. ساباقتى قورىتۋ
جاڭا ساباقتى قورىتۋ ءۇشىن وقۋشىلارعا «بلۋم تۇيمەداعى» سۇراقتارىن ۇسىنامىن
• قاراپايىم سۇراق – ءماتىن كىم تۋرالى؟ نە تۋرالى؟ قازاقستان تاۋەلسىزدىگىن قاشان الدى؟(1991 جىلى 16 جەلتوقساندا)

ينتەرپرەتاسيالىق سۇراق – نەگە قورقاقتىق دەگەنىمىز قورقۋ، سەسكەنۋ ەمەس؟
نەگە 16 جەلتوقسان تاۋەلسىزدىك مەرەكەسى دەپ اتالادى؟ (سەبەبى، 1986 جىلى وسى كۇنى جاستار الاڭعا شىققان جەلتوقسان وقيعاسى بولدى.)

ناقتىلاۋ سۇراعى – مەن دۇرىس تۇسىنسەم،...........
شىعارماشىلىق سۇراق – ەگەر مەن قايرات اعامىزدىڭ ورنىندا بولسام،....
باعامداۋ سۇراعى – سەنىڭ بۇگىنگى ساباق تاقىرىبىنا پىكىرىڭ قانداي؟
تاجىريبەلىك سۇراق – بۇگىنگى ساباقتا مەن......... ۇيرەندىم.
Vءىى. ۇيگە تاپسىرما ت. مولداعالييەۆتىڭ «ون التىنشى جەلتوقسان» ولەڭىن جاتتاۋ، «قايراتتىڭ جازۋ داپتەرىنەن» مازمۇنىن ايتۋ.

باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى: ەرعالييەۆا ا.س

نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.

نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما