ۇلىبريتانيا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ۇلىبريتانيا
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ۇلىبريتانيا تۋرالى ءبىلىم بەرۋ؛
دامىتۋشىلىق: وزدىگىنەن ىزدەنىپ، ءبىلىم الۋ ارقىلى، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ؛
تاربيەلىلىك: ساۋاتتى بولۋعا، ءوز ويىن اشىق جەتكىزە الۋعا، ءبىرىن-بىرى تىڭداۋعا تاربيەلەۋ جانە دە ەكولوگيالىق تاربيە بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپ ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: توپقا ءبولۋ، ىزدەنۋ، ميعا شابۋىل، كارتوگرافيالىق دۋەل
ءپانارالىق بايلانىسى. ەكونوميكا، ورىس ءتىلى، اعىلشىن ءتىلى.
كورنەكىلىگى: گەرمانيا تۋرالى پرەزەنتاسيا.
ساباق بارىسى:
1) ۇيىمداستىرۋ. توپقا ءبولۋ، توپتاردىڭ اتقاراتىن قىزمەتى تۋرالى بايانداۋ
2) جاڭا ساباق:
ءمۇعالىم ءسوزى:
3) توپتار:
باسقارما توبى: فرانسيا يتاليا، گەرمانيا
1- اپسىرما. ءۇش تاپسىرما بەرىلەدى ءۇش توپقا، باسقارما توبى قاداعالايدى.
ا) ورىسشا ءماتىن بەرىلەدى، قازاقشاعا اۋدارۋ.
ەكولوگياسى. پروبلەما زاششيتى وكرۋجايۋششەي سرەدى ۆ ۆەليكوبريتانيي زاششيتا وكرۋجايۋششەي سرەدى - مەجدۋنارودنوە دەلو وگرومنوي ۆاجنوستي، ي ۆەليكوبريتانيا ۋدەلياەت ەتومۋ بولشوە ۆنيمانيە. ۆ بريتانيي وكولو 500 000 زدانيي، كوتورىە وحرانيايۋتسيا گوسۋدارستۆوم، ي 7000 زاكرىتىح زون، پرەدستاۆليايۋششيح ارحيتەكتۋرنىي ي يستوريچەسكيي ينتەرەس. پراۆيتەلستۆو پووششرياەت رابوتۋ دوبروۆولسيەۆ پو سوحرانەنيۋ ناسيونالنوگو ناسلەديا. س 1960 گ. وبششيي ۆىبروس دىما ۆ اتموسفەرۋ سنيزيلسيا نا 85%. بولشينستۆو بەنزوكولونوك ۆ ۆەليكوبريتانيي پروداەت بەنزين بەز پريمەسي سۆينسا. پراۆيتەلستۆو كونتروليرۋەت ۆىبروس گازوۆ، كوتورىە رازرۋشايۋت وزونوۆىي سلوي. وني تاكجە سپوسوبستۆۋيۋت پارنيكوۆومۋ ەففەكتۋ، چتو ۆەدەت ك گلوبالنومۋ پوتەپلەنيۋ ي پودنياتيۋ ۋروۆنيا موريا. بريتانيا پودچەركيۆاەت نەوبحوديموست يزۋچەنيا ناۋكي وب يزمەنەنياح كليماتا. زەلەنىە پوياسا - ەتو وبلاستي، گدە زەمليا دولجنا وستاۆاتسيا سۆوبودنوي وت گورودسكيح زاستروەك. گوسۋدارستۆو پريداەت بولشوە زناچەنيە يح زاششيتە. ناسيونالنىە پاركي سوستاۆليايۋت 9% وبششەي پلوششادي انگليي ي ۋەلسا. ۆ شوتلانديي وبششەستۆو پو وچيستكە رەك كونتروليرۋەت زاگريازنەنيە ۆودى. ۆ ۆەليكوبريتانيي زابوتياتسيا وب وكرۋجايۋششەي سرەدە رادي ساميح سەبيا ي بۋدۋششيح پوكولەنيي.
ءا) قازاقشا ءماتىن بەرىلەدى، سوزدەرى جوق جەرگە ءسوز قويىپ، ونى ورىسشاعا، اعىلشىنشاعا اۋدارۋ.
تابيعاتى جانە تابيعات رەسۋرستارى.
ۇلىبريتانيادا تۇماندى... ءجيى بايقالادى. ۇلىبريتانيا جەرى مول سۋلى...، كورىكتى...... باي. ۇلىبريتانيا جەرىنىڭ 9%- ىن عانا ورماندار الىپ جاتىر. كەزىندە قالىڭ وسكەن ورمانداردىڭ ورنىنا سوڭعى كەزدە ەگىلگەن.... الىپ جاتىر. ۇلىبريتانيانىڭ شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىنا ونىڭ جەرىندەگى.... رەسۋرستارى اسەر ەتەدى. يوركشير مەن وڭتۇستىك ۋەلستە... وندىرەدى. سولتۇستىك تەڭىز قايراڭىندا... مەن..... وندىرىلەدى. ەلدىڭ وڭتۇستىك - شىعىسى مەن وڭتۇستىگىندە ويپاتتى......، ال سولتۇستىك جانە سولتۇستىك باتىسىندا..... اۋداندار الىپ جاتىر.
weather – اۋا رايى، river - وزەن، lake - كول، park - ساياباق، nature - تابيعات، natural resources، coal - كومىر، oil - مۇناي، gas - گاز، plain - جازىق، mountain - تاۋ.
ب) وقۋلىقپەن جۇمىس. تالداۋ «حالقى»
سەرگىتۋ ءساتى. ەۋروپا ەلدەرىن اتاپ، استانالارىن تابۋ.
ميعا شابۋىل.
ول پاپۋا - گۆينەيادا – 850، يندونەزيادا – 670، نيگەريادا – 410، ءۇندىستاندا – 380، كامەرۋن – 270، ۇلىبريتانيادا - 6 كوبىسى بىرەۋىن وزىندىك ەرەكشەلىكتەرىمەن قولدانادى. ال سىزدەر كۇندەلىكتى ومىردە ونىڭ ەكەۋىن قولداناسىزدار. بۇل نە؟
كۇندەلىكتى جۇمىستا ونىڭ 5 مم - دەن 15 - 20 سم ۇزىندىقتاعى دوڭگەلەك ءتۇرىن پايدالانامىز. ەرتە كەزدە ول 4 بۇرىشتى، ال سوڭعى كەزدەردە بەسبۇرىشتىسىن دا ۇسىنىپ ءجۇر. ول نە؟
بۇل باسقا اشىلعان ۇلى قۇرالدار سياقتى العاشىندا ويىنشىق بولدى. يتالياندىق دجوييا 13 عاسىردا العاش رەت ونى بولىكتەرگە بولىنگەن دوڭگەلەك شار تارىزدەس ەتىپ جاساعان. يتاليانشا “ولشەۋ” دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
بۇل ويىندارىڭ ۇلىبريتانياعا قانداي قاتىسى بار؟
كارتوگرافيالىق دۋەل.
كەسكىن كارتاعا نىساندارىن ءتۇسىرۋ.
بەكىتۋ. باسقارما توبىنىڭ ءسوزى. ولار قوياتىن سۇراقتار.
باعالاۋ.
ءۇي تاپسىرماسى. پاراگرافتى وقۋ، ماتىندە كەزدەسكەن قالالاردى كەسكىن كارتاعا ءتۇسىرۋ.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا ۇلىبريتانيا تۋرالى ءبىلىم بەرۋ؛
دامىتۋشىلىق: وزدىگىنەن ىزدەنىپ، ءبىلىم الۋ ارقىلى، وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ؛
تاربيەلىلىك: ساۋاتتى بولۋعا، ءوز ويىن اشىق جەتكىزە الۋعا، ءبىرىن-بىرى تىڭداۋعا تاربيەلەۋ جانە دە ەكولوگيالىق تاربيە بەرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: جاڭا تاقىرىپ ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ ءادىسى: توپقا ءبولۋ، ىزدەنۋ، ميعا شابۋىل، كارتوگرافيالىق دۋەل
ءپانارالىق بايلانىسى. ەكونوميكا، ورىس ءتىلى، اعىلشىن ءتىلى.
كورنەكىلىگى: گەرمانيا تۋرالى پرەزەنتاسيا.
ساباق بارىسى:
1) ۇيىمداستىرۋ. توپقا ءبولۋ، توپتاردىڭ اتقاراتىن قىزمەتى تۋرالى بايانداۋ
2) جاڭا ساباق:
ءمۇعالىم ءسوزى:
3) توپتار:
باسقارما توبى: فرانسيا يتاليا، گەرمانيا
1- اپسىرما. ءۇش تاپسىرما بەرىلەدى ءۇش توپقا، باسقارما توبى قاداعالايدى.
ا) ورىسشا ءماتىن بەرىلەدى، قازاقشاعا اۋدارۋ.
ەكولوگياسى. پروبلەما زاششيتى وكرۋجايۋششەي سرەدى ۆ ۆەليكوبريتانيي زاششيتا وكرۋجايۋششەي سرەدى - مەجدۋنارودنوە دەلو وگرومنوي ۆاجنوستي، ي ۆەليكوبريتانيا ۋدەلياەت ەتومۋ بولشوە ۆنيمانيە. ۆ بريتانيي وكولو 500 000 زدانيي، كوتورىە وحرانيايۋتسيا گوسۋدارستۆوم، ي 7000 زاكرىتىح زون، پرەدستاۆليايۋششيح ارحيتەكتۋرنىي ي يستوريچەسكيي ينتەرەس. پراۆيتەلستۆو پووششرياەت رابوتۋ دوبروۆولسيەۆ پو سوحرانەنيۋ ناسيونالنوگو ناسلەديا. س 1960 گ. وبششيي ۆىبروس دىما ۆ اتموسفەرۋ سنيزيلسيا نا 85%. بولشينستۆو بەنزوكولونوك ۆ ۆەليكوبريتانيي پروداەت بەنزين بەز پريمەسي سۆينسا. پراۆيتەلستۆو كونتروليرۋەت ۆىبروس گازوۆ، كوتورىە رازرۋشايۋت وزونوۆىي سلوي. وني تاكجە سپوسوبستۆۋيۋت پارنيكوۆومۋ ەففەكتۋ، چتو ۆەدەت ك گلوبالنومۋ پوتەپلەنيۋ ي پودنياتيۋ ۋروۆنيا موريا. بريتانيا پودچەركيۆاەت نەوبحوديموست يزۋچەنيا ناۋكي وب يزمەنەنياح كليماتا. زەلەنىە پوياسا - ەتو وبلاستي، گدە زەمليا دولجنا وستاۆاتسيا سۆوبودنوي وت گورودسكيح زاستروەك. گوسۋدارستۆو پريداەت بولشوە زناچەنيە يح زاششيتە. ناسيونالنىە پاركي سوستاۆليايۋت 9% وبششەي پلوششادي انگليي ي ۋەلسا. ۆ شوتلانديي وبششەستۆو پو وچيستكە رەك كونتروليرۋەت زاگريازنەنيە ۆودى. ۆ ۆەليكوبريتانيي زابوتياتسيا وب وكرۋجايۋششەي سرەدە رادي ساميح سەبيا ي بۋدۋششيح پوكولەنيي.
ءا) قازاقشا ءماتىن بەرىلەدى، سوزدەرى جوق جەرگە ءسوز قويىپ، ونى ورىسشاعا، اعىلشىنشاعا اۋدارۋ.
تابيعاتى جانە تابيعات رەسۋرستارى.
ۇلىبريتانيادا تۇماندى... ءجيى بايقالادى. ۇلىبريتانيا جەرى مول سۋلى...، كورىكتى...... باي. ۇلىبريتانيا جەرىنىڭ 9%- ىن عانا ورماندار الىپ جاتىر. كەزىندە قالىڭ وسكەن ورمانداردىڭ ورنىنا سوڭعى كەزدە ەگىلگەن.... الىپ جاتىر. ۇلىبريتانيانىڭ شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىنا ونىڭ جەرىندەگى.... رەسۋرستارى اسەر ەتەدى. يوركشير مەن وڭتۇستىك ۋەلستە... وندىرەدى. سولتۇستىك تەڭىز قايراڭىندا... مەن..... وندىرىلەدى. ەلدىڭ وڭتۇستىك - شىعىسى مەن وڭتۇستىگىندە ويپاتتى......، ال سولتۇستىك جانە سولتۇستىك باتىسىندا..... اۋداندار الىپ جاتىر.
weather – اۋا رايى، river - وزەن، lake - كول، park - ساياباق، nature - تابيعات، natural resources، coal - كومىر، oil - مۇناي، gas - گاز، plain - جازىق، mountain - تاۋ.
ب) وقۋلىقپەن جۇمىس. تالداۋ «حالقى»
سەرگىتۋ ءساتى. ەۋروپا ەلدەرىن اتاپ، استانالارىن تابۋ.
ميعا شابۋىل.
ول پاپۋا - گۆينەيادا – 850، يندونەزيادا – 670، نيگەريادا – 410، ءۇندىستاندا – 380، كامەرۋن – 270، ۇلىبريتانيادا - 6 كوبىسى بىرەۋىن وزىندىك ەرەكشەلىكتەرىمەن قولدانادى. ال سىزدەر كۇندەلىكتى ومىردە ونىڭ ەكەۋىن قولداناسىزدار. بۇل نە؟
كۇندەلىكتى جۇمىستا ونىڭ 5 مم - دەن 15 - 20 سم ۇزىندىقتاعى دوڭگەلەك ءتۇرىن پايدالانامىز. ەرتە كەزدە ول 4 بۇرىشتى، ال سوڭعى كەزدەردە بەسبۇرىشتىسىن دا ۇسىنىپ ءجۇر. ول نە؟
بۇل باسقا اشىلعان ۇلى قۇرالدار سياقتى العاشىندا ويىنشىق بولدى. يتالياندىق دجوييا 13 عاسىردا العاش رەت ونى بولىكتەرگە بولىنگەن دوڭگەلەك شار تارىزدەس ەتىپ جاساعان. يتاليانشا “ولشەۋ” دەگەن ماعىنانى بىلدىرەدى.
بۇل ويىندارىڭ ۇلىبريتانياعا قانداي قاتىسى بار؟
كارتوگرافيالىق دۋەل.
كەسكىن كارتاعا نىساندارىن ءتۇسىرۋ.
بەكىتۋ. باسقارما توبىنىڭ ءسوزى. ولار قوياتىن سۇراقتار.
باعالاۋ.
ءۇي تاپسىرماسى. پاراگرافتى وقۋ، ماتىندە كەزدەسكەن قالالاردى كەسكىن كارتاعا ءتۇسىرۋ.