ۇلىم قانداي دەسەڭىز...
ەگەر ءسىز اكە بولساڭىز، ءسىزدىڭ كىشكەنتاي، جۇدىرىقتاي عانا ۇلىڭىز بار بولسا، ونىڭ بولاشاقتا قانداي جىگىت بولىپ وسپەگىن بايقاپ كورمەك بولساڭىز، وندا ونى انا بولمەدەگى شىلىمعا جۇمساپ كورىڭىز.
ەگەر ءسىز ۇلىڭىزعا "بار، انا بولمەدەگى شىلىمدى الىپ كەل" دەگەن ساتتە، ۇلىڭىز قيقاڭداپ، تالپىشتەنىپ بارماي جاتسا، وندا مۇنداي بالانى جازالاۋ كەرەك. ويتكەنى ول ەرتەڭ باستىقپەن جۇمىس ىستەيتىن جىگىت بولادى. ال ەشقانداي باستىق ءسىزدىڭ ۇلىڭىزدىڭ مۇنداي قيقاڭ-سيقاڭ مىنەزىن كوتەرە بەرمەيدى. سوندىقتان وعان وسى باستان ساباق بولا بەرسىن.
ەگەر ءسىز ۇلىڭىزعا "بار، انا بولمەدەگى شىلىمدى الىپ كەل" دەگەن ساتتە، ۇلىڭىز دىگى-دىك، دىگى-دىك دەپ شاپقىلاپ بارىپ شىلىمىڭىزدى اكەپ بەرسە، وندا ءبارى دۇرىس بولعانى. ەرتەڭ ول باستىعى جۇمساعاندا دا وسىلاي دىگى-دىك، دىگى-دىك دەپ شاپقىلاپ جۇرەتىن جاقسى جىگىت بولىپ وسەدى.
ەگەر ءسىز ۇلىڭىزعا "بار، انا بولمەدەگى شىلىمدى الىپ كەل" دەگەن ساتتە، ۇلىڭىز شىلىمنىڭ جانىندا جاتقان سىرىڭكەڭىزدى دە قوسا الىپ كەلسە، نە ىستەيسىز؟ قۋاناسىز با؟ مۇنداي بالانى جازالاۋ كەرەك. ويتكەنى بۇل بالا وزدىگىنەن ويلانا الاتىن بالا بولىپ تۇر. ول وسكەندە بۇل مىنەزىنەن ەكىجاقتى تۇرعىدا ۇتىلاتىن بولادى. سوندىقتان وعان ساباق بولا بەرسىن. بىرىنشىدەن، ونىڭ بۇل قىلىعىن باستىعى جاقتىرتا بەرمەيدى. ويتكەنى وعان سىرىڭكە جايلى اڭگىمەنى باستىعى ايتۋى كەرەك بولاتىن. ول ءدال ءقازىر باستىقتىڭ شارۋاسىنا ارالاسىپ كەتتى. ەكىنشىدەن، ونىڭ بۇل مىنەزى ارىپتەستەرىنە دە ۇناي بەرمەيدى. ال، ۇشىنشىدەن، وزدىگىنەن ورىندالعان جۇمىسقا ماراپاتتى بىلاي قويعاندا، راقمەت تە ايتىلا قويۋى قيىن.
ەگەر ءسىز ۇلىڭىزعا "بار، انا بولمەدەگى شىلىمدى الىپ كەل" دەگەن ساتتە، ۇلىڭىز شىلىمنىڭ جانىندا جاتقان سىرىڭكەنى دە قوسا الا كەلۋدى بىلە تۇرىپ، ءبىراق اكەلمەي، تەك شىلىمىڭىزدىڭ ءوزىن عانا اكەلىپ بەرسە، وندا ءبارى دۇرىس بولعانى. ويتكەنى جاقسى كادر دەپ بەرىلگەن تاپسىرمانى عانا ورىنداپ، وعان وزدىگىنەن ەشتەڭە الىپ-قوسپاي، سول ءۇشىن ماراپات الىپ وتىراتىن ادامداردى دا ايتامىز.
ءبىراق ءسىز ۇلىڭىزعا مىندەتتى تۇردە ۇرىساتىن بولىڭىز. نە دەپ ۇرىساسىز؟ "كىشكەنتاي ميعۇلا-اۋ، انا بولمەگە سونشاما دىگى-دىك، دىگى-دىك دەپ شاپقىلاپ بارعانىڭدا، شىلىمنىڭ جانىندا جاتقان سىرىڭكەنى دە الا كەلۋگە ميىڭ جەتپەي قالدى ما؟!" دەپ ۇرىساسىز. ويتكەنى وعان ءدال وسى ءسوزدى ەرتەڭ باستىعى ايتاتىن بولادى. قىسقاسى، "بىلاي تارتسا، وگىز ولەدى، بىلاي تارتسا، اربا سىنادى".
ەگەر ءسىز ۇرىسىپ جاتقاندا، ۇلىڭىز دىم جىلاماي، رەنجىمەي تۇرا بەرەتىن بولسا، وندا ءبارى دۇرىس بولعانى. ويتكەنى ەرتەڭ باستىعى ۇرىسىپ جاتقاندا دا، ۇرىسقا ەتى ءولىپ كەتەتىن، شىبىن شاققان قۇرلى كورمەيتىن، ءتوزىمدى، جاقسى كادر بولادى.
سونىمەن شىلىمىڭىز بەن سىرىڭكەڭىزدى ۇلىڭىزعا الدىرتىپ الدىڭىز. ەندەشە، شەگىڭىز. ءبىراق اقىل ايتا وتىرىڭىز. قانداي اقىل ايتاسىز؟ مۇندايدا ەڭ ءتيىمدى تاقىرىپ - ار-ۇيات تاقىرىبى. ويتكەنى ۇلىڭىز كەيدە ۇلكەندەردىڭ تاراپىنان وزدەرى ورىنداي بەرمەيتىن، ءبىراق كىشىلەرگە ۇنەمى ايتىلىپ وتىراتىن مۇنداي اڭگىمەلەردى ءجيى ەستىپ وسەتىن بولادى. قۇلاعى ۇيرەنە بەرسىن.
ءسىز مۇنى قالاي اتقاراسىز؟ وپ-وڭاي! بار بولعانى شىلىمىڭىزدىڭ ءتۇتىنىن ەرنىڭىزدەن سىزدىقتاتىپ شىعارىپ وتىرىپ، ۇلىڭىزعا "ءتۇرسيىڭدى كيىپ ال، ۇيات بولادى" دەسەڭىز، جەتىپ جاتىر. ءسىز ار-ۇيات تاقىرىبىنا اڭگىمە قوزعاپ جىبەردىڭىز.
ەگەر ءسىز شىلىمىڭىزدىڭ ءتۇتىنىن ەرنىڭىزدەن سىزدىقتاتىپ شىعارىپ وتىرىپ، ۇلىڭىزعا "ءتۇرسيىڭدى كيىپ ال، ۇيات بولادى" دەگەن ساتتە، ۇلىڭىز كىپ-كىشكەنتاي ءترۋسيىن الا سالىپ، جالما-جان كيىپ الا قويسا، نە ىستەيسىز؟ قۋاناسىز با؟ كۇرسىنىڭىز. ويتكەنى مىنا بالا بولاشاقتا ار-ۇياتتى اينالىپ ءوتىپ بارىپ، ءوزىنىڭ قارا باسىنا پايدا كەلتىرگەلى تۇرعان تالاي نارسەدەن قۇر قالىپ قويايىن دەپ تۇر.
ەگەر ءسىز شىلىمىڭىزدىڭ ءتۇتىنىن ەرنىڭىزدەن سىزدىقتاتىپ شىعارىپ وتىرىپ، ۇلىڭىزعا "ءتۇرسيىڭدى كيىپ ال، ۇيات بولادى" دەگەن ساتتە، ۇلىڭىز كىپ-كىشكەنتاي الاقانىمەن "كامپيتىن" باسا قالىپ، سىزدەن وپ-وتىرىك ۇيالعان كەيىپ تانىتقانسىپ، ءبىرازدان كەيىن قاراساڭىز، ءالى سول جالاڭبۇت كۇيىندە شاپقىلاپ جۇرسە، وندا ءبارى دۇرىس بولعانى. ويتكەنى ونىڭ قوعامداعى كەيبىر كوكەلەرى مەن تاتەلەرى دە زاماتىندا وپ-وتىرىك ۇيالعان بولا قالىپ، ءبىرازدان كەيىن قاراساڭىز، "باياعى جارتاس - ءبىر جارتاس" كۇيىندە شاپقىلاپ جۇرە بەرەتىن بولادى. ۇلىڭىز سولاردىڭ اراسىنا بارىپ "كىرپىش بولىپ قالانىپ" كەتكەلى تۇر. ۋايىمداماڭىز.
ەگەر ءسىز ۇلىڭىزدى ءوزىڭىز ءومىر ءسۇرىپ جاتقان قوعامعا دايىنداپ جاتساڭىز، وندا وسى ءبىر ادىستەرمەن سىناپ كورىڭىز.
ءبارىبىر ءسىز بۇلاي ەتپەسەڭىز دە، كەيبىر ادامداردىڭ بالالارىن بولاشاق قوعامعا دايىنداۋدا وسىعان ۇقساس بىردەڭەلەرمەن اينالىسىپ دايىنداۋى دا عاجاپ ەمەس قوي.