ءۇش قىز (ەرتەگى)
4 كلاسس
(«بالالار كىتابى» اپتالىعىندا وتكىزىلگەن ەرتەگىلىك قويىلىم)
ءۇش قىز
قاتىساتىندار:
اۆتور: قۋاندىق تۇر - مۇحاممەد
ايەل:
1 - قىز:
2 - قىز:
3 - قىز:
1 - جىگىت:
2 - جىگىت:
3 - جىگىت:
باقا:
ورمەكشى:
ءتيىن:
بال اراسى:
اۆتور: ءبىر كەدەي ايەلدىڭ ءۇش قىزى بولىپتى. سولاردىڭ قارنىن تويدىرىپ، كيىندىرىپ، قاتارىنان كەم قىلماي ءوسىرۋ ءۇشىن ايەل كۇندىز - ءتۇنى تىنىم تاپپاي ەڭبەكتەنىپتى. قارلىعاشتىڭ بالاپانىنداي قاۋىرسىندارى قاتىپ، قىزدار بوي جەتەدى. ءبىر كۇنى ايەل قىزدارىن قاسىنا شاقىرىپ بىلاي دەيدى.
ايەل: قىزدارىم مەنىڭ. بۇگىنگى كۇنى مىنە بويجەتىپ، تۇرمىس قۇراتىن جاسقا جەتتىڭدەر. مەن سەندەردى قاناتتىعا قاقتىرماي، تۇمسىقتىعا شوقتىرماي ءوسىردىم. سەندەر ءۇشىن ءتۇن دەمەي، كۇن دەمەي ەڭبەك ەتتىم. ال ەندى ءوز تەڭدەرىڭدى تاپساڭدار، اق باتامدى بەرەمىن. مەنىڭ كوزىمنىڭ تىرىسىندە تۇرمىس قۇرىڭدار.
اۆتور: دەدى ايەل. اي ءجۇزدى ارۋلارعا ەلدىڭ كوزى تۇسپەي قويسىن با؟ بىرىنەن سوڭ بىرىنە قۇدا ءتۇسىپ، ءبىرىنشى ۇلكەن قىزى، ەكىنشى ورتانشى قىزى، ءۇشىنشى كەنجە قىزى ۇشقان ۇياسىن تاستاپ، ءارقايسىسى ءوز الدىنا تۇرمىس قۇرادى. ايەل دە قارتايىپ، بوساعاسىندا جالعىز قالادى. ەرمەگى - ەلگەزەك ءتيىن عانا. كوڭىلىن قايعى باسسا، شەر تارقاتىپ، اڭگىمەلەسەتىنى دە سول ءتيىن ەكەن. وسىلاي كۇن ارتىنان كۇندەر وتەدى. بىردە كەمپىر ناۋقاستانىپ، توسەك تارتىپ جاتىپ قالادى.
ايەل: دوسىم، ءتيىن، سەن قىزدارىما حابار جەتكىز. كوزىمنىڭ تىرىسىندە باقۇلداسىپ قالايىن.
اۆتور: دەيدى كەمپىر. ءتيىن ەڭ الدىمەن، كەمپىردىڭ ۇلكەن قىزىنا كەلىپ، ونىڭ تىلەگىن جەتكىزەدى.
ءتيىن: ارمىسىڭ ۇلكەن قىز. مەنى ساعان اناڭ جىبەردى. ول قاتتى ناۋقاستانىپ قالدى. قىزدارىما حابار بەر، كوزىمنىڭ تىرىسىندە باقۇلداسىپ قالايىن دەدى. ءسىزدى اناڭىز شاقىرىپ جاتىر.
1 - قىز: قاپ، بارار ەدىم. ءبىراق مىنا قازانىمدى تازالاپ جاتىر ەدىم.
اۆتور: دەيدى ۇلكەن قىزى قولى تيمەي، مۇرنىنان تىرەلىپ جاتقانداي كەيي سويلەپ.
ءتيىن: سەن قازانىڭدى تازالاپ الايىن دەيسىڭ بە؟ وندا ماڭگى باقي سولاردان ايىرىلماي ءوت.
اۆتور: وسىنى ايتقاندا، قىزدىڭ قولىنداعى قازان جەرگە ءتۇسىپ قىزعا ءتيىپ كەتەدى دە، قىز ۇلكەن تاسباقاعا اينالىپ كەتەدى. ءتيىن ەندى ورتانشى قىزعا جەتىپ، اناسىنىڭ حابارىن ايتادى.
ءتيىن: ارمىسىڭ ورتانشى قىز. مەنى ساعان اناڭ جىبەردى. ول قاتتى ناۋقاستانىپ قالدى. قىزدارىما حابار بەر، كوزىمنىڭ تىرىسىندە باقۇلداسىپ قالايىن دەدى. ءسىزدى اناڭىز شاقىرىپ جاتىر.
2 - قىز: ويپىرماي، اناما ءقازىر - اق شاۋىپ جەتەر ەدىم - اۋ. ءبىراق، جارمەڭكەگە ماتا توقىپ اپارۋعا ۇلگىرە الماي جاتقانىم.
اۆتور: دەپ كۇيىنگەن سىڭاي تانىتادى. ءتيىن ىزاعا بۋلىعىپ:
ءتيىن: ماتا توقىپ جاتىر ەدىم دەيسىڭ بە؟ وندا ماڭگى باقي سونى توقىپ ءوت!
اۆتور: دەيدى دە، ءجۇرىپ كەتەدى. ورتانشى قىز ورمەكشىگە اينالادى دا، جورعالاي جونەلەدى. ءتيىن اسىعىپ كەمپىردىڭ كەنجە قىزىنا كەلەدى. ول قامىر يلەپ جاتىر ەكەن.
ءتيىن: ارمىسىڭ كەنجە قىز. مەنى ساعان اناڭ جىبەردى. ول قاتتى ناۋقاستانىپ قالدى. قىزدارىما حابار بەر، كوزىمنىڭ تىرىسىندە باقۇلداسىپ قالايىن دەدى. ءسىزدى اناڭىز شاقىرىپ جاتىر.
اۆتور: قايعىلى حاباردى ەستىگەن قىز ءلام - ميم دەمەي، قولىنىڭ قامىرىن دا تازالاماستان، جان ۇشىرىپ اناسىنا جۇگىرەدى.
3 - قىز: اناشىم، سىزگە نە بولدى؟ ءوزىڭىزدى نەگە كۇتپەيسىز؟ وسىنشاما ءوزىڭىزدى نەگە قينايسىز؟ ءبىزدى ەرتەرەك شاقىرمادىڭىز با؟ اپكەلەرىم قايدا؟ ولار نەگە كەلمەگەن. ءتيىنجان سەن ولارعا حابار بەردىڭ بە؟
ءتيىن: يا، كەنجە قىز. ءبىراق ولار ەندى كەلگىلەرى كەلمەيتىنىن ايتتى.
3 - قىز: اناشىم، ەشتەڭە ۋايىمداماڭىز. مەن ءسىزدى ەمدەپ، جازامىن. اپكەلەرىم دە كەلىپ قالار، قولدارى تيمەي جاتقان بولار. ءبارى جاقسى بولادى.
اۆتور: دەپ كەنجە قىز اناسىنا ءدارى - دارمەك بەرەدى. اناسىنىڭ كوزىنىڭ تىرىسىندە جەتكەن كەنجە قىز ناۋقاس كەمپىردىڭ اقىرعى ساتتەرىن قۋانىشقا بولەيدى.
ايەل: اقىلىڭنان سەنىڭ. سەنى كورىپ ءبىر مارقايىپ قالدىم عوي.
ءتيىن: مەنىڭ ءقادىرلىم، التىنىم، ادامزاتقا ءاردايىم قۋانىش اكەلۋشى بول. سوندا ادامدار سەنى، سەنىڭ نەمەرە، شوبەرەڭدى، ۇرپاعىڭدى ارداقتايدى.
اۆتور: شىندىعىندا، سولاي بولىپ، كىشى قىز كوپ جاساپ، ونى بارلىق ادام قاستەرلەپ، ءسۇيىپ ءوتىپتى.
كۇندەردىڭ كۇنىندە كىشى قىزدىڭ دا ومىرمەن قوشتاسار مەزگىلى جەتىپ، ول بال اراسىنا اينالىپتى.
(وسى كەزدە بال اراسى سايران سالىپ جۇرەدى)
ارالار بۇكىل جاز بويىنا تىنىم تاپپاي، ادام بالاسى ءۇشىن بال جيناۋمەن الەك. قاي ۋاقىتتا قاراساڭ دا، ونىڭ الدىڭعى ەكى اياعى ءتاتتى قامىرعا مالۋلى. ال قىس ايىندا اينالاداعى بارلىق جاندىك عايىپ بولعاندا، ارا ومارتاعا - جىلى ۇياعا كىرىپ الىپ، جان راقاتىن تابادى، ويانسا بال مەن قانت جەيدى ەكەن.
(«بالالار كىتابى» اپتالىعىندا وتكىزىلگەن ەرتەگىلىك قويىلىم)
ءۇش قىز
قاتىساتىندار:
اۆتور: قۋاندىق تۇر - مۇحاممەد
ايەل:
1 - قىز:
2 - قىز:
3 - قىز:
1 - جىگىت:
2 - جىگىت:
3 - جىگىت:
باقا:
ورمەكشى:
ءتيىن:
بال اراسى:
اۆتور: ءبىر كەدەي ايەلدىڭ ءۇش قىزى بولىپتى. سولاردىڭ قارنىن تويدىرىپ، كيىندىرىپ، قاتارىنان كەم قىلماي ءوسىرۋ ءۇشىن ايەل كۇندىز - ءتۇنى تىنىم تاپپاي ەڭبەكتەنىپتى. قارلىعاشتىڭ بالاپانىنداي قاۋىرسىندارى قاتىپ، قىزدار بوي جەتەدى. ءبىر كۇنى ايەل قىزدارىن قاسىنا شاقىرىپ بىلاي دەيدى.
ايەل: قىزدارىم مەنىڭ. بۇگىنگى كۇنى مىنە بويجەتىپ، تۇرمىس قۇراتىن جاسقا جەتتىڭدەر. مەن سەندەردى قاناتتىعا قاقتىرماي، تۇمسىقتىعا شوقتىرماي ءوسىردىم. سەندەر ءۇشىن ءتۇن دەمەي، كۇن دەمەي ەڭبەك ەتتىم. ال ەندى ءوز تەڭدەرىڭدى تاپساڭدار، اق باتامدى بەرەمىن. مەنىڭ كوزىمنىڭ تىرىسىندە تۇرمىس قۇرىڭدار.
اۆتور: دەدى ايەل. اي ءجۇزدى ارۋلارعا ەلدىڭ كوزى تۇسپەي قويسىن با؟ بىرىنەن سوڭ بىرىنە قۇدا ءتۇسىپ، ءبىرىنشى ۇلكەن قىزى، ەكىنشى ورتانشى قىزى، ءۇشىنشى كەنجە قىزى ۇشقان ۇياسىن تاستاپ، ءارقايسىسى ءوز الدىنا تۇرمىس قۇرادى. ايەل دە قارتايىپ، بوساعاسىندا جالعىز قالادى. ەرمەگى - ەلگەزەك ءتيىن عانا. كوڭىلىن قايعى باسسا، شەر تارقاتىپ، اڭگىمەلەسەتىنى دە سول ءتيىن ەكەن. وسىلاي كۇن ارتىنان كۇندەر وتەدى. بىردە كەمپىر ناۋقاستانىپ، توسەك تارتىپ جاتىپ قالادى.
ايەل: دوسىم، ءتيىن، سەن قىزدارىما حابار جەتكىز. كوزىمنىڭ تىرىسىندە باقۇلداسىپ قالايىن.
اۆتور: دەيدى كەمپىر. ءتيىن ەڭ الدىمەن، كەمپىردىڭ ۇلكەن قىزىنا كەلىپ، ونىڭ تىلەگىن جەتكىزەدى.
ءتيىن: ارمىسىڭ ۇلكەن قىز. مەنى ساعان اناڭ جىبەردى. ول قاتتى ناۋقاستانىپ قالدى. قىزدارىما حابار بەر، كوزىمنىڭ تىرىسىندە باقۇلداسىپ قالايىن دەدى. ءسىزدى اناڭىز شاقىرىپ جاتىر.
1 - قىز: قاپ، بارار ەدىم. ءبىراق مىنا قازانىمدى تازالاپ جاتىر ەدىم.
اۆتور: دەيدى ۇلكەن قىزى قولى تيمەي، مۇرنىنان تىرەلىپ جاتقانداي كەيي سويلەپ.
ءتيىن: سەن قازانىڭدى تازالاپ الايىن دەيسىڭ بە؟ وندا ماڭگى باقي سولاردان ايىرىلماي ءوت.
اۆتور: وسىنى ايتقاندا، قىزدىڭ قولىنداعى قازان جەرگە ءتۇسىپ قىزعا ءتيىپ كەتەدى دە، قىز ۇلكەن تاسباقاعا اينالىپ كەتەدى. ءتيىن ەندى ورتانشى قىزعا جەتىپ، اناسىنىڭ حابارىن ايتادى.
ءتيىن: ارمىسىڭ ورتانشى قىز. مەنى ساعان اناڭ جىبەردى. ول قاتتى ناۋقاستانىپ قالدى. قىزدارىما حابار بەر، كوزىمنىڭ تىرىسىندە باقۇلداسىپ قالايىن دەدى. ءسىزدى اناڭىز شاقىرىپ جاتىر.
2 - قىز: ويپىرماي، اناما ءقازىر - اق شاۋىپ جەتەر ەدىم - اۋ. ءبىراق، جارمەڭكەگە ماتا توقىپ اپارۋعا ۇلگىرە الماي جاتقانىم.
اۆتور: دەپ كۇيىنگەن سىڭاي تانىتادى. ءتيىن ىزاعا بۋلىعىپ:
ءتيىن: ماتا توقىپ جاتىر ەدىم دەيسىڭ بە؟ وندا ماڭگى باقي سونى توقىپ ءوت!
اۆتور: دەيدى دە، ءجۇرىپ كەتەدى. ورتانشى قىز ورمەكشىگە اينالادى دا، جورعالاي جونەلەدى. ءتيىن اسىعىپ كەمپىردىڭ كەنجە قىزىنا كەلەدى. ول قامىر يلەپ جاتىر ەكەن.
ءتيىن: ارمىسىڭ كەنجە قىز. مەنى ساعان اناڭ جىبەردى. ول قاتتى ناۋقاستانىپ قالدى. قىزدارىما حابار بەر، كوزىمنىڭ تىرىسىندە باقۇلداسىپ قالايىن دەدى. ءسىزدى اناڭىز شاقىرىپ جاتىر.
اۆتور: قايعىلى حاباردى ەستىگەن قىز ءلام - ميم دەمەي، قولىنىڭ قامىرىن دا تازالاماستان، جان ۇشىرىپ اناسىنا جۇگىرەدى.
3 - قىز: اناشىم، سىزگە نە بولدى؟ ءوزىڭىزدى نەگە كۇتپەيسىز؟ وسىنشاما ءوزىڭىزدى نەگە قينايسىز؟ ءبىزدى ەرتەرەك شاقىرمادىڭىز با؟ اپكەلەرىم قايدا؟ ولار نەگە كەلمەگەن. ءتيىنجان سەن ولارعا حابار بەردىڭ بە؟
ءتيىن: يا، كەنجە قىز. ءبىراق ولار ەندى كەلگىلەرى كەلمەيتىنىن ايتتى.
3 - قىز: اناشىم، ەشتەڭە ۋايىمداماڭىز. مەن ءسىزدى ەمدەپ، جازامىن. اپكەلەرىم دە كەلىپ قالار، قولدارى تيمەي جاتقان بولار. ءبارى جاقسى بولادى.
اۆتور: دەپ كەنجە قىز اناسىنا ءدارى - دارمەك بەرەدى. اناسىنىڭ كوزىنىڭ تىرىسىندە جەتكەن كەنجە قىز ناۋقاس كەمپىردىڭ اقىرعى ساتتەرىن قۋانىشقا بولەيدى.
ايەل: اقىلىڭنان سەنىڭ. سەنى كورىپ ءبىر مارقايىپ قالدىم عوي.
ءتيىن: مەنىڭ ءقادىرلىم، التىنىم، ادامزاتقا ءاردايىم قۋانىش اكەلۋشى بول. سوندا ادامدار سەنى، سەنىڭ نەمەرە، شوبەرەڭدى، ۇرپاعىڭدى ارداقتايدى.
اۆتور: شىندىعىندا، سولاي بولىپ، كىشى قىز كوپ جاساپ، ونى بارلىق ادام قاستەرلەپ، ءسۇيىپ ءوتىپتى.
كۇندەردىڭ كۇنىندە كىشى قىزدىڭ دا ومىرمەن قوشتاسار مەزگىلى جەتىپ، ول بال اراسىنا اينالىپتى.
(وسى كەزدە بال اراسى سايران سالىپ جۇرەدى)
ارالار بۇكىل جاز بويىنا تىنىم تاپپاي، ادام بالاسى ءۇشىن بال جيناۋمەن الەك. قاي ۋاقىتتا قاراساڭ دا، ونىڭ الدىڭعى ەكى اياعى ءتاتتى قامىرعا مالۋلى. ال قىس ايىندا اينالاداعى بارلىق جاندىك عايىپ بولعاندا، ارا ومارتاعا - جىلى ۇياعا كىرىپ الىپ، جان راقاتىن تابادى، ويانسا بال مەن قانت جەيدى ەكەن.
You Might Also Like
