سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 9 ساعات بۇرىن)
ءۇش ءتىل – زامان تالابى
9 - سىنىپ
ءۇش ءتىل – زامان تالابى (سىنىپتان تىس شارا)

«ءار ەلدەگى قازاق ءار ەلدىڭ ءتىلىن مىقتاپ يگەرسە، ول - ءبىلىم. ول شەتەل تىلىندە سويلەسە - ءتىپتى جاقسى. ءبىراق انا ءتىلىن تۇنشىقتىرىپ، كومىپ تاستاسا - ول كەشىرىلمەس كۇنا» (ن. ءا. نازاربايەۆ)

ماقساتى: وقۋشىلاردى انا تىلىمەن قاتار مەكتەپتە وقىتىلاتىن وزگە تىلدەردەن دە تەوريالىق بىلىمدەرىن، ءتىل جايلى ۇعىمدارىن تەرەڭدەتۋ، مەملەكەتتىك ءتىلدى سۇيۋگە، وزگە ءتىلدى قۇرمەتتەۋگە تاربيەلەۋ.

بارىسى:
ءمۇعالىم: قۇرمەتتى وقۋشىلار جانە ۇستازدار!
22 قىركۇيەك - ق ر حالىقتارىنىڭ تىلدەرى مەرەكەسى. ءار حالىق ءوز تىلىندە سويلەۋگە، وقۋعا قۇقىعى بار.
ءار ازامات ءوزىنىڭ انا ءتىلىن ءبىلىپ، سۇيۋگە، قۇرمەتتەۋگە مىندەتتى. سونىمەن قاتار، ءار ادام وزگە دە ءتىلدى ۇيرەنىپ، ولارعا دا قۇرمەتپەن قاراپ، ءوز كادەسىنە جاراتىپ جاتسا، «جەتى ءتۇرلى ءىلىم ءبىل، جەتى جۇرتتىڭ ءتىلىن ءبىل» دەپ اتا بابالارىمىز ايتپاقشى، نۇر ۇستىنە نۇر بولادى. سول سەبەپتى دە ءبىز بۇگىنگى شارانى انا تىلىمىزگە جانە ورىس ءتىلى مەن اعىلشىن تىلىنە ارنايمىز.

ءبىزدىڭ ەلىمىز - كوپۇلتتى مەملەكەت. ەلىمىزدە جۇزدەگەن ۇلت وكىلدەرى دوستىق پەن بەيبىتشىلىكتە ءومىر سۇرۋدە. بابالار اماناتى - ءداستۇرىمىز بەن تۋعان ءتىلىمىزدىڭ اياسى كەڭەيىپ، الەمدىك وركەنيەتپەن ۇشتاستىعىن تاۋىپ جاتىر. سونىڭ ءبىر كەپىلى - ەل بولىپ اتاپ ءوتىپ جاتقان - تىلدەر مەرەكەسى. ءتىل قاي ۇلتتا، قاي ەلدە بولسا دا قاستەرلى، قۇدىرەتتى. ول ءاربىر ادامعا انا سۇتىمەن بىرگە ەنىپ، قالىپتاسادى.
«ءار ەلدەگى قازاق ءار ەلدىڭ ءتىلىن مىقتاپ يگەرسە، ول - ءبىلىم. ول شەتەل تىلىندە سويلەسە - ءتىپتى جاقسى. ءبىراق انا ءتىلىن تۇنشىقتىرىپ، كومىپ تاستاسا - ول كەشىرىلمەس كۇنا» دەگەن ن. ءا. نازاربايەۆتىڭ ءسوزىن باسشىلىققا الا وتىرىپ، مەكتەپتە وقىتىلاتىن تىلدەردەن جارىس وتكىزەمىز.

جەر شارىندا 900 - گە جۋىق ۇلت ءومىر سۇرەدى. ءقازىر ءبىزدىڭ پلانەتامىزدا 5651 ءتىل بار، ول تىلدەردە ميللياردتان استام ادام سويلەيدى. ءوزىنىڭ ءتىلىن انا ءتىلىم دەپ اتايتىن بىردەن ءبىر حالىق - قازاق. ويتكەنى، حالقىمىز اناسىن قاستەرلەپ، قادىرلەگەن. ەڭ قاسيەتتى، كيەلى نارسەنى اناعا تەڭەگەن. ءسوز مۇشەسىنىڭ سانى جاعىنان العاندا قازاق ءتىلى جەر جۇزىندەگى 5651 ءتىلدىڭ اراسىندا 70 - ءشى ورىندا.

I ءبولىم.
قازاق ءتىلى - مەملەكەتتىك ءتىل
ءى توپ
1. سوزدەردىڭ ودان ءارى بولىنبەيتىن بولىگىن نە دەيدى؟ (ءتۇبىر)
2. ءتۇبىر سوزگە جۇرناق جالعاۋ ارقىلى جاساعان ءسوز؟ (تۋىندى ءسوز)
3. قوسىمشا دەگەن ( ءسوزدىڭ تۇبىرگە جالعانعان بولىگى)
4. «قالىڭ - جۇقا» سوزدەرى قانداي سوزدەرگە جاتادى؟ (قارسى ماندەس سوزدەر)
5. ءتىل تۋرالى ناقىل ءسوز، ماقال ايتۋ (3)
6. ۇلكەندىگى جونىندە ەكىنشى ورىن الاتىن تىلدەر توبى قانداي؟ (تيبەت - جۇڭگو توبى)
7. جۇمباقتى زەرتتەگەن ايگىلى قازاق جازۋشىسى. (م. اۋەزوۆ)
8. ءتىل مامانى. (فيلولوگ)
9. تىلدە بىرەۋدىڭ نازارىن اۋدارۋ ءۇشىن قولدانىلاتىن سوزدەر؟ (قاراتپا سوزدەر)
10. «ۇيا» دەگەن سوزدە نەشە بۋىن بار، قانداي؟ (2 بۋىن، اشىق)

ءىى توپ
1. ەتىستىكتىڭ قانداي ءتۇرى بولادى؟ (دارا جانە كۇردەلى)
2. قازاق تىلىندە نەشە سەپتىك بار؟ (7)
3. تاۋەلدىك جالعاۋ نەنى بىلدىرەدى؟ (زات ەسىمنىڭ سەپتەلۋىن)
4. «جەڭىل - اۋىر» سوزدەرى قانداي سوزدەرگە جاتادى؟ (قارسى ماندەس سوزدەر)
5. ءتىل تۋرالى ناقىل ءسوز، ماقال ايتۋ (3)
6. سويلەۋشىنىڭ سويلەمدە ايتىلعان ويعا قاتىستى ءار الۋان كوڭىل كۇيىن بىلدىرەتىن ءسوز؟ (وداعاي )
7. قاي مەملەكەتتە لاتىن ءتىلى مەملەكەتتىك ءتىل بولىپ ەسەپتەلەدى؟ (ۆاتيكان مەملەكەتىندە)
8. قارا سوزبەن جازىلعان كوركەم شىعارما (پروزا)
9. قازاق تىلىندەگى ءسوزدىڭ باسىندا كەزدەسپەيتىن ءارىپ؟ (ڭ)
10. داۋىسسىز دىبىستار نەشەگە بولىنەدى؟ (ءۇندى، ۇياڭ، قاتاڭ)

الەمدە ءبىرقاتار ەل كوپ ءتىلدى بولىپ ەسەپتەلەدى. ماسەلەن، ءۇندىستاندا بىرنەشە ءجۇز ءتىل مەن ديالەكت بار. سولتۇستىك جانە وڭتۇستىك امەريكادا يندەەستەر بىرنەشە جۇزدەگەن تىلدە سويلەيدى. ال، افريكادا تولىپ جاتقان رۋلار ديالەكتىسىن ايتپاعاننىڭ وزىندە جۇزدەگەن تىلدە سويلەيتىن تايپالار ءومىر سۇرەدى.
دۇنيەجۇزىندەگى ەڭ كوپ تاراعان تىلدەر – جۇڭگو، اعىلشىن، حيندي، ورىس، جاپون، نەمىس، يندونەزيا، بەنگال، پورتۋگاليا، يتاليان تىلدەرى.

ءار ەلدىڭ ءوز ءتىلى مەن ديالەكتىسى بار
اندرورا – يسپانشا، فرانسۋزشا، كاتالونشە.
بەلگيا – فرانسۋزشا (ۆاللونشا)، فلاماندشا، نەمىسشە.
گەرمانيا – نەمىسشە، داتشا، لۋجيسشە.
فينليانديا – فينشە، شۆەدشە.
يرلانديا – يرلاندشا، (گاللسشە) اعىلشىنشا.
يتاليا – يتاليانشا، نەمىسشە (وڭتۇستىك تيرولدە)
كانادا – اعىلشىنشا، فرانسۋزشا.
ليۋكسەمبۋرگ – فرانسۋزشا، نەمىسشە.
نيدەرلاندى – نيدەرلاندشا، فريسلاندشا.
نورۆەگيا – نورۆەگشە.
اۆستريا – نەمىسشە، سلوۆيانشا، حورۆاتشا، ۆەنگرشە.
شۆەيساريا – نەمىسشە، فرانسۋزشا، يتاليانشا، رەتورمانشا.
سينگاپۋر - قىتايشا، اعىلشىنشا.
يسپانيا - يسپانشا، گاليسشە.
شري لانكا - سينگالشا، تاميلشە، اعىلشىنشا.
وڭتۇستىك افريكا - افريكاشا، اعىلشىنشا، بانتۋشە.
تايلاند - تايشا، تاۋ حالىقتارىنىڭ تىلىندە.
People all over the world speak almost 3، 000 languages. The most wide - spread language in the world is Chinese. 350 million people speak English as their first language.
Today there are a lot of people in Europe and Asia who know several languages. A person who knows several languages is called a polyglot. Today it is quite evident that everyone should know at least one foreign language.

II ءبولىم.
ورىس ءتىلى - ۇلتارالىق قاتىناس ءتىلى
اعىلشىن ءتىلى - جاھاندىق ەكونوميكاعا ويداعىداي كىرىگۋ ءتىلى
ءى توپ
1. What is the English for ‘ءتىل’؟ (language)
2. مالچيكي چاستو بەگايۋت مەجدۋ پارتامي نا پەرەمەناح (Translate into
English)
3. ۆ ديەۆياتوم كلاسسە ۋ ناس كاجدىي دەن 6 ۋروكوۆ (Translate into English)
4. پوچەمۋ تى ءزاداوش منوگو ۆوپروسوۆ؟ (Translate into English)
5. We study events in the past (Translate into Russian)
6. We discuss different problems (Translate into Russian)
7. We work hard (Translate into Russian)
8. We read interesting textbooks (Translate into Russian)
9. He learns how to use computers (Translate into Russian)
10. We do experiments (Translate into Russian)

ءىى توپ
1. What is the English for ‘ءسوز’؟ (word)
2. مويا سەسترا رەدكو پولۋچاەت پلوحيە وتمەتكي (Translate into English)
3. نە رازگوۆاريۆايتە گرومكو! (Translate into English)
4. نا ۋروكاح مى ءۋزناوم منوگو نوۆوگو (Translate into English)
5. We solve difficult problems (Translate into Russian)
6. We learn poems by heart (Translate into Russian)
7. We draw and paint pictures (Translate into Russian)
8. We answer the questions (Translate into Russian)
9. He translates texts (Translate into Russian)
10. We run، jump and play (Translate into Russian)

مالىمەتتەر، تاپسىرمالار:
1. سەگودنيا ۆپولنە وچيەۆيدنو، چتو كاجدىي چەلوۆەك دولجەن زنات حوتيا بى ودين ينوستراننىي يازىك.
2. نا نەكوتورىح يازىكاح گوۆوريات ميلليونى ليۋدەي، نا درۋگيح - تولكو سوتني.
3. كاك گوۆوريات پوليگلوتى، ەتو سلوجنو تولكو ۆ ناچالە. نو كوگدا ۆى ناچيناەتە يزۋچات ترەتيي يازىك، ۆسە يدەت، كاك پو ماسلۋ.
4. انگلييسكيي يازىك چاستو يسپولزۋەتسيا بيزنەسمەنامي يز رازنىح ستران، گدە گوۆوريات نا رازنىح يازىكاح، دليا ۆەدەنيا دەل.
5. يزۋچەنيە ينوستراننوگو يازىكا يمەەت پراكتيچەسكوە زناچەنيە، نو ۆىبور يازىكا ينوگدا زاۆيسيت وت مودى.
1. Today it is quite evident that everyone should know at least one foreign language.
2. Some languages are spoken by millions of people، others by only hundreds of them.
3. As polyglots say it is difficult to begin. But when you start learning a third language ‘everything is going on swimmingly’.
4. English is used a great deal by businessmen from different countries، which don’t have a common language، in order to do business.
5. Learning a foreign language has a practical value but the choice of a foreign language sometimes depends on a fashion.

قازىرگى تىلدەر
بۇل دياگرامما جەر شارىندا مەكەن ەتەتىن حالىقتىڭ قانشا پايىزى قاي تىلدە كوپ سويلەيتىنىن كورسەتەدى.
جۇڭگو - 20 %
اعىلشىن – 6 %
حيندي – 4، 5 %
ورىس – 3، 5 %
يسپان - 3 %
اراب – 2 %
پورتۋگال – 2 %
جاپون – 2 %
فرانسۋز – 1، 5 %
نەمىس – 1، 5 %

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما