ۇستازى جاقسىنىڭ ۇستامى جاقسى
تاربيەلىك شارانىڭ تاقىرىبى: ۇستازى جاقسىنىڭ ۇستامى جاقسى
قۇزىرەتتىلىككە باعىتتالعان تاربيەلىك شارانىڭ ماقساتى:
ا) اقپاراتتىق: ۇستازدار ماماندىعى تۋرالى اقپارات بەرۋ، ۇستازدىق ماماندىقتىڭ قوعامدا الاتىن ءرولىنىڭ ءمانىن اشۋ.
ءا) كوممۋنيكاتيۆتىك: ۇستازدىق تاقىرىبىندا ەركىن ويىن جەتكىزە بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
ب) پروبلەمانى شەشۋ: ستۋدەنتتەرگە پاتريوتتىق تاربيە بەرۋ، ءوز تاڭداعان ماماندىقتارىن سۇيۋگە جانە قۇرمەتتەۋگە ۇمتىلدىرۋ، ۇستازدىق قاسيەتتەردى بويلارىنا دارىتا ءبىلۋ، ادىلدىكتى قالىپتاستىرۋ، بولاشاق ۇستاز بولۋعا ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك شارانىڭ ءتۇرى: دوڭگەلەك ۇستەل، كەزدەسۋ.
تاربيەلىك شارانىڭ ءادىسى: سوزدىك، كورنەكىلىك.
قولدانىلاتىن قۇرال - جابدىقتار: گۇلدەر، ناقىل سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار، ينتەراكتيۆتىك تاقتادا سلايدتار.
تاربيەلىك شارانىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى: كابينەت الدىن الا دايىندالادى، ستۋدەنتتەر وتىرعىزىلادى.
2. نەگىزگى ءبولىم:
قۇتتىقتايمىز!
ءتول مەرەكەلەرىڭىزبەن، ۇستازدار!
1 - جۇرگىزۋشى:
مىنە، جادىراپ جاز ءوتىپ، التىن كۇز دە كەلىپ جەتتى. تابيعاتتىڭ وسى ءبىر جىل مەزگىلىن اركىم - اق سىڭعىرلاعان جەز قوڭىراۋ ۇنىمەن، مەكتەپتەگى مۇعالىمدەر مەن وقۋشىلاردىڭ قاربالاس، ساعىنىسا تابىسقان قۋانىشتى ساتتەرىمەن ەلەستەتەدى. جاڭا وقۋ جىلىمەن قاتارلاس كەلەتىن مۇعالىمدەر كۇنى دە كۇزدىڭ ۇلەسىنە ءتيىپتى. مەكتەپ قابىرعاسىنان الدەقاشان الىستاپ كەتسە دە، بويىندا جىلۋى بار ءاربىر پاراساتتى ازامات ءالىپ ۇيرەتىپ، ءبىلىم تەڭىزىنە جەتەلەگەن ۇستازدارى مەن بالالىق شاعىنىڭ تالاي قىزىقتى كۇندەرىنە كۋا بولعان التىن ۇيا – مەكتەبىن ءاردايىم ۇلكەن ساعىنىشپەن، قۇرمەتپەن ەسكە الىپ وتىرادى.
اسا كورنەكتى قازاق گەولوگى، عالىم، قوعام قايراتكەرى، قازاقستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى جانە تۇڭعىش پرەزيدەنتى، اكادەميگى قانىش ساتبايەۆتىڭ ايتۋىنشا “... 1 قىركۇيەكتە نە سالتاناتتى شەرۋ، نە ساليۋتتەر بولمايدى. ءبىراق بۇل كۇن ەشقانداي مەرەكەمەن تەڭ كەلمەيتىن، ءبىلىمنىڭ اسقار شىڭىنا جەتەلەيتىن، قايتالانبايتىن كۇن. بۇدان اسقان ۇلى مەرەكە جوق”- دەپ تولعاعان.
2 - جۇرگىزۋشى:
ولاي بولسا، ءمۇعالىم باقىتى – شاكىرت قۇرمەتى.
ۇرپاق تاربيەسى – ۇستازعا بايلانىستى. “ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ” دەگەندەي ونەگەلى ۇستازدان جاقسى شاكىرت شىعاتىنى ءسوزسىز.
ۇستاز – ۇلاعاتتى ەسىم. شاكىرتتەرىن ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداتىپ، ءتالىم - تاربيە بەرۋ، جاقسى قاسيەتتەردى بويىنا دارىتىپ، ادامگەرشىلىك رۋحتا باعىت - باعدار بەرۋدە ۇستازدىڭ ەڭبەگى زور. سوندىقتان دا ول ءاردايىم قاسيەتتى تۇلعا رەتىندە ەرەكشەلەنەدى.
ءبىلىم كوشىن جىلجىتىپ كەلە جاتقان ۇستازدار قاۋىمىنا قۇرمەت ارتا بەرمەك! سىزدەردى كاسىبي مەرەكەلەرىڭىزبەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز!
3 - جۇرگىزۋشى: Dear teachers we want to congratulate You with your holiday! We wish You success and good luck! Happy holiday!
1 - جۇرگىزۋشى:
دانىشپان دا، دانا دا وقىپ سەنەن،
اتاق - داڭقىن اسىردى بار الەمنەن.
“ۇستاز” دەگەن اياۋلى، اسىل جاندى،
جاقسى كورەم، ارنايمىن جاقسى ولەڭ!
ءمۇعالىم – جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردە جاس ۇرپاقتى وقىتىپ، ءارى ولاردى تاربيەلەۋ قىزمەتىن اتقاراتىن مامان.
ءمۇعالىم – بايىرعى ماماندىقتاردىڭ ءبىرى.
قوعامدىق تاجىريبەنى جاڭا جاس ۇرپاققا بەرۋ جانە ول ۇرپاقتى ومىرگە، ەڭبەك ەتۋگە دايارلاۋ قاجەتتىگى وقۋ مەن تاربيەنى ءوز الدىنا دەربەس قوعامدىق قىزمەتكە اينالدىردى. ەجەلگى شىعىس ەلدەرىندە ءمۇعالىم نەگىزىنەن (ءدىن يەلەرى) بولاتىن. كاپيتاليزم داۋىرىندە مەكتەپ ءىسىنىڭ دامۋىنا بايلانىستى مۇعالىمدىك كاسىپ كەڭ تاراپ، ءتۇرلى ءتيپتى ۋچيليششەلەر مەن مەكتەپتەردە شتاتتى قىزمەتكە اينالدى. وسىلايشا مۇعالىمدىك ءوز الدىنا ماماندىق بولىپ تانىلدى.
حIX عاسىردىڭ 2 - جارتىسىندا قالا مۇعالىمدەرى شىعا باستادى. (ورىس - قازاق ۋچيليششەلەرى، جاڭالىققا بەت العان جەكە دارا وقىتۋشىلار). ولار ورىس حالقىنىڭ ۇستازدىق تاجىريبەسىنە زور كوڭىل اۋداردى. قازاق جاستارى ءتۇسىپ وقيتىن بىرنەشە مۇعالىمدەر سەمينارياسى اشىلدى. ەل ىشىندەگى ءمۇعالىم پراۆوسىز جانە جالاقىسىز، كوبىنەسە ءوز بەلسەندىلىگىمەن قىزمەت اتقاردى.
ۇلى وكتيابر سوسياليستىك ريەۆوليۋسياسىنان كەيىن حالىق مۇعالىمدەرى تولىق پراۆوسىن الىپ، ءوزىنىڭ باستى ماقساتىن كوممۋنيستىك تاربيە مۇددەسىنە باعىتتادى.
2 - جۇرگىزۋشى:
قازاق مۇعالىمدەرى ءوزىنىڭ ءوسۋ جانە تولىسۋ جولىن مول قامتيتىن جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋ، مادەني ريەۆوليۋسيا مىندەتتەرىن وتەۋ جۇمىسىنا بەلسەنە كىرىستى. وسى بيىك ماقساتتارعا ساي ونىڭ بەدەلى بارىنشا ارتا ءتۇستى. كوممۋنيستىك پارتيانىڭ ءار كەزەڭدە مۇعالىمگە دەگەن قامقورلىعى، ءمۇعالىمنىڭ بەدەلىن ءوسىردى، پەداگوگيكالىق تاجىريبەسىن جەتىلدىردى. ءبىزدىڭ ەلدە ارناۋلى “مۇعالىمدەر كۇنى” بەلگىلەنگەن. مۇعالىمدەر وردەندەرمەن، مەدالدارمەن ماراپاتتالادى. ارنايى مۇعالىمدەردىڭ ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ ينستيتۋتتارى ۇيىمداستىرىلعان. كوپتەگەن ارنايى گازەت، جۋرنالدار بار.
ءمۇعالىم – مەكتەپتىڭ ايناسى، بايتەرەگى. ءمۇعالىم ەڭبەگىنىڭ الەۋمەتتىك مانىنە، ەلدىڭ مادەني ومىرىندەگى بەلسەندى رولىنە كەزىندە قازاق زيالىلارى كوپ كوڭىل بولگەن. احمەت بايتۇرسىن ۇلى “جاقسى ءمۇعالىم مەكتەپكە جان كىرگىزەدى، باسقا كەمشىلىگى بولسا، ءمۇعالىمنىڭ جاقسىلىعى جابادى، بىلدىرمەيدى” – دەگەن بولاتىن. ءمۇعالىم ءبىلىم ءنارىن سەبۋشى، ءمۇعالىم جاقسى ءبىلىمدى بولسا، بىلگەن ءبىلىمىن الدىندا وتىرعان شاكىرتتەرىنە ۇيرەتە بىلسە، ول مەكتەپتەن بالا كوبىرەك ءبىلىم الىپ شىعادى. ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاق – ادامزاتتىڭ بولاشاعى، جالعاسى. ارتتا قالعان ۇرپاق سانالى بولسا، ادام بالاسىنىڭ جەر بەتىندە جاساۋى دا سان عاسىرلارعا جالعاسا بەرەدى. ءبىلىم كۇشى قۇدىرەتتى. ول بار جەردە ۇزدىكسىز دامۋ ءۇردىسى جۇرەدى. بۇدان ءبىز ءبىلىمنىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىنە كوز جەتكىزەمىز.
تاۋەلسىز ەل اتانىپ، توبەمىزگە تۋ تىگىپ، ءتىلىمىزدىڭ مارتەبەسى ارتىپ، الەمگە اتىمىزدى تانىتىپ جاتقان كەزەڭدە ۇلتتىڭ، ەلدىڭ بولاشاعى – جاس ۇرپاق تاربيەسىنە دە مىقتى كوڭىل ءبولىنۋى قاجەت. وسى ەگەمەندى، تاۋەلسىز قازاقستاندا وركەنيەتكە باستار جولدىڭ باستاۋى – مەكتەپ دەسەك، مەكتەپتىڭ باستى تۇلعاسى، جۇرەگى – ءمۇعالىم.
ادامنىڭ ادام بولىپ قالىپتاسۋىنا اتا - انالارمەن قاتار، ءمۇعالىمنىڭ دە ءرولى زور.
1 - جۇرگىزۋشى:
ۇرپاق بولاشاعى، حالقىمىزدىڭ كەلەشەگى قازىرگى ۇستازداردىڭ قولىندا.
ۇستاز بولۋ – جۇرەكتىڭ باتىرلىعى،
ۇستاز بولۋ – سەزىمنىڭ اقىندىعى،
ۇستاز بولۋ – مىنەزدىڭ كۇن شۋاعى،
ازبايتۇعىن ادامنىڭ التىندىعى –
دەپ اقىن ع. قايىربەكوۆ جىرلاعانداي، ءسوزى مارجان، ءۇنى ءان ۇستازداردىڭ بار بولعانىن ماقتانىش ەتەمىن. ارينە، ۇستاز جۇگى – اۋىر جۇك. ۇستازداردىڭ اسەرلى ۇنمەن، اسىقپاي مانەرلەپ سويلەگەن سوزىنەن ءاربىر وقۋشىعا دەگەن قامقورلىقتىڭ، انالىق، اكەلىك سەزىمنىڭ دانا ويدىڭ ىستىق لەبى ەسىپ تۇرعانداي. ءيا، ادامنىڭ جان دۇنيەسىن ءتۇسىنىپ، رەنجىتپەي، قاتەلىگىن سەزدىرە ءبىلۋ – بۇل ناعىز شەبەرلىك ەمەس پە؟!
2 - جۇرگىزۋشى:
وسى ۇستازدار جايىندا حالقىمىزدىڭ ۇلى باتىرى باۋىرجان مومىش ۇلى “ۇستازدىق - ۇلى قۇرمەت. سەبەبى، ۇرپاقتاردى ۇستاز تاربيەلەيدى. بولاشاقتىڭ باسشىسىن دا، داناسىن دا، عالىمىن دا، ەڭبەكقور ەگىنشىسىن دە، كەنشىسىن دە ۇستاز وسىرەدى... ومىرگە ۇرپاق بەرگەن انالاردى قانداي ارداقتاساق، سول ۇرپاقتى تاربيەلەيتىن ۇستازداردى دا سونداي ارداقتاۋعا مىندەتتىمىز” دەگەن. بالا بويىنا اتا - انادان كەيىنگى اقىل - وي، ادامگەرشىلىك، ادەپتىلىك، ار - ۇيات، ۇلتتىق سانا - سەزىمدى ءسىڭىرۋشى ادام – ءمۇعالىم.
ەندەشە ءوز ىسىنە بەرىلگەن، جاڭالىقتى جاتسىنباي قابىلدايتىن، شاكىرتىنىڭ جانىنا نۇر قۇيىپ، ومىرگە ءوزى دە باقىتتى بولىپ، وزگەلەردى دە باقىتقا جەتكىزسەم دەپ جۇرەتىن ۇستازداردىڭ ءجونى دە، جولى دا بولەك. “ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس، ۇيرەتۋدەن بالاعا” دەپ اباي اتامىز ايتقانداي، ۇستاز ەڭبەگىنىڭ قىر - سىرى مول، قيىن دا جاۋاپتى، شىعارماشىلىق ەڭبەك ەكەندىگىن بارشامىز مويىندايمىز.
ەندەشە ورتاعا كەزدەسۋ كەشىمىزدىڭ قۇرمەتتى قوناعى ج. دوسمۇحامەدوۆ اتىنداعى پەداگوگيكالىق كوللەدجىندە كوپ جىلدار بويى قىزمەت ەتكەن ارداگەر ۇستاز باتىكوۆا جۇمابيكە مۋرزاعاليقىزىن قوشەمەتپەن ورتاعا شاقىرايىق!
3 – جۇرگىزۋشى:
ونەرپازدار جارىسىپ، سان – سالالى،
جيىن دەسە، توي دەسە جان سالادى.
كەشىمىزدىڭ اشىلۋ قۇرمەتىنە،
اۋەلەنگەن اسەم ءان جولدانادى. – دەي وتىرىپ، كونسەرتىمىزدى اسەم انمەن اشۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. ورىنداۋىندا «ۇستازىم» ءانىن قوشەمەتپەن قارسى الىڭىزدار.
1 – جۇرگىزۋشى:
ۇستاز دەگەن – جارىق كۇنى عالامنىڭ،
ۇستاز دەگەن – اناسى ول ادامنىڭ.
بۇكىل الەم مويىندايدى ەڭبەگىن،
سەن دە ودان ادام بولىپ جارالدىڭ.
ۇستازىڭدى تۇسىنگەن سەن تەرەڭنەن،
بار الەمگە ەڭبەگىمەن ەلەنگەن.
سەنىڭ باعىڭ ورگە قاراي ورلەسە،
ول دا بىرگە قۋانىشقا كەنەلگەن.
سول ارقىلى سەن دە ءومىردى جالعادىڭ،
ىزگى ءىس قوي، ۇستاز ءتىلىن العانىڭ.
ماقتاۋ الساڭ ۇستازداردىڭ الدىندا،
ول ءوزىڭنىڭ ورىندالعان ارمانىڭ.
ۇستاز ءسوزىن ايتىپ جۇردىك ءان قىلىپ،
ودان باسقا جۇرگەن كىم بار جاندى ۇعىپ.
ۇستاز دەگەن – ۇلىلاردىڭ ۇلىسى،
قاسيەتى باس يەلىك ماڭگىلىك!
ۇستازى جاقسىنىڭ ۇستامى جاقسى جۇكتەۋ
قۇزىرەتتىلىككە باعىتتالعان تاربيەلىك شارانىڭ ماقساتى:
ا) اقپاراتتىق: ۇستازدار ماماندىعى تۋرالى اقپارات بەرۋ، ۇستازدىق ماماندىقتىڭ قوعامدا الاتىن ءرولىنىڭ ءمانىن اشۋ.
ءا) كوممۋنيكاتيۆتىك: ۇستازدىق تاقىرىبىندا ەركىن ويىن جەتكىزە بىلۋگە داعدىلاندىرۋ.
ب) پروبلەمانى شەشۋ: ستۋدەنتتەرگە پاتريوتتىق تاربيە بەرۋ، ءوز تاڭداعان ماماندىقتارىن سۇيۋگە جانە قۇرمەتتەۋگە ۇمتىلدىرۋ، ۇستازدىق قاسيەتتەردى بويلارىنا دارىتا ءبىلۋ، ادىلدىكتى قالىپتاستىرۋ، بولاشاق ۇستاز بولۋعا ۇيرەتۋ.
تاربيەلىك شارانىڭ ءتۇرى: دوڭگەلەك ۇستەل، كەزدەسۋ.
تاربيەلىك شارانىڭ ءادىسى: سوزدىك، كورنەكىلىك.
قولدانىلاتىن قۇرال - جابدىقتار: گۇلدەر، ناقىل سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار، ينتەراكتيۆتىك تاقتادا سلايدتار.
تاربيەلىك شارانىڭ بارىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى: كابينەت الدىن الا دايىندالادى، ستۋدەنتتەر وتىرعىزىلادى.
2. نەگىزگى ءبولىم:
قۇتتىقتايمىز!
ءتول مەرەكەلەرىڭىزبەن، ۇستازدار!
1 - جۇرگىزۋشى:
مىنە، جادىراپ جاز ءوتىپ، التىن كۇز دە كەلىپ جەتتى. تابيعاتتىڭ وسى ءبىر جىل مەزگىلىن اركىم - اق سىڭعىرلاعان جەز قوڭىراۋ ۇنىمەن، مەكتەپتەگى مۇعالىمدەر مەن وقۋشىلاردىڭ قاربالاس، ساعىنىسا تابىسقان قۋانىشتى ساتتەرىمەن ەلەستەتەدى. جاڭا وقۋ جىلىمەن قاتارلاس كەلەتىن مۇعالىمدەر كۇنى دە كۇزدىڭ ۇلەسىنە ءتيىپتى. مەكتەپ قابىرعاسىنان الدەقاشان الىستاپ كەتسە دە، بويىندا جىلۋى بار ءاربىر پاراساتتى ازامات ءالىپ ۇيرەتىپ، ءبىلىم تەڭىزىنە جەتەلەگەن ۇستازدارى مەن بالالىق شاعىنىڭ تالاي قىزىقتى كۇندەرىنە كۋا بولعان التىن ۇيا – مەكتەبىن ءاردايىم ۇلكەن ساعىنىشپەن، قۇرمەتپەن ەسكە الىپ وتىرادى.
اسا كورنەكتى قازاق گەولوگى، عالىم، قوعام قايراتكەرى، قازاقستان عىلىم اكادەمياسىنىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى جانە تۇڭعىش پرەزيدەنتى، اكادەميگى قانىش ساتبايەۆتىڭ ايتۋىنشا “... 1 قىركۇيەكتە نە سالتاناتتى شەرۋ، نە ساليۋتتەر بولمايدى. ءبىراق بۇل كۇن ەشقانداي مەرەكەمەن تەڭ كەلمەيتىن، ءبىلىمنىڭ اسقار شىڭىنا جەتەلەيتىن، قايتالانبايتىن كۇن. بۇدان اسقان ۇلى مەرەكە جوق”- دەپ تولعاعان.
2 - جۇرگىزۋشى:
ولاي بولسا، ءمۇعالىم باقىتى – شاكىرت قۇرمەتى.
ۇرپاق تاربيەسى – ۇستازعا بايلانىستى. “ۇيادا نە كورسەڭ، ۇشقاندا سونى ىلەرسىڭ” دەگەندەي ونەگەلى ۇستازدان جاقسى شاكىرت شىعاتىنى ءسوزسىز.
ۇستاز – ۇلاعاتتى ەسىم. شاكىرتتەرىن ءبىلىم نارىمەن سۋسىنداتىپ، ءتالىم - تاربيە بەرۋ، جاقسى قاسيەتتەردى بويىنا دارىتىپ، ادامگەرشىلىك رۋحتا باعىت - باعدار بەرۋدە ۇستازدىڭ ەڭبەگى زور. سوندىقتان دا ول ءاردايىم قاسيەتتى تۇلعا رەتىندە ەرەكشەلەنەدى.
ءبىلىم كوشىن جىلجىتىپ كەلە جاتقان ۇستازدار قاۋىمىنا قۇرمەت ارتا بەرمەك! سىزدەردى كاسىبي مەرەكەلەرىڭىزبەن شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز!
3 - جۇرگىزۋشى: Dear teachers we want to congratulate You with your holiday! We wish You success and good luck! Happy holiday!
1 - جۇرگىزۋشى:
دانىشپان دا، دانا دا وقىپ سەنەن،
اتاق - داڭقىن اسىردى بار الەمنەن.
“ۇستاز” دەگەن اياۋلى، اسىل جاندى،
جاقسى كورەم، ارنايمىن جاقسى ولەڭ!
ءمۇعالىم – جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردە جاس ۇرپاقتى وقىتىپ، ءارى ولاردى تاربيەلەۋ قىزمەتىن اتقاراتىن مامان.
ءمۇعالىم – بايىرعى ماماندىقتاردىڭ ءبىرى.
قوعامدىق تاجىريبەنى جاڭا جاس ۇرپاققا بەرۋ جانە ول ۇرپاقتى ومىرگە، ەڭبەك ەتۋگە دايارلاۋ قاجەتتىگى وقۋ مەن تاربيەنى ءوز الدىنا دەربەس قوعامدىق قىزمەتكە اينالدىردى. ەجەلگى شىعىس ەلدەرىندە ءمۇعالىم نەگىزىنەن (ءدىن يەلەرى) بولاتىن. كاپيتاليزم داۋىرىندە مەكتەپ ءىسىنىڭ دامۋىنا بايلانىستى مۇعالىمدىك كاسىپ كەڭ تاراپ، ءتۇرلى ءتيپتى ۋچيليششەلەر مەن مەكتەپتەردە شتاتتى قىزمەتكە اينالدى. وسىلايشا مۇعالىمدىك ءوز الدىنا ماماندىق بولىپ تانىلدى.
حIX عاسىردىڭ 2 - جارتىسىندا قالا مۇعالىمدەرى شىعا باستادى. (ورىس - قازاق ۋچيليششەلەرى، جاڭالىققا بەت العان جەكە دارا وقىتۋشىلار). ولار ورىس حالقىنىڭ ۇستازدىق تاجىريبەسىنە زور كوڭىل اۋداردى. قازاق جاستارى ءتۇسىپ وقيتىن بىرنەشە مۇعالىمدەر سەمينارياسى اشىلدى. ەل ىشىندەگى ءمۇعالىم پراۆوسىز جانە جالاقىسىز، كوبىنەسە ءوز بەلسەندىلىگىمەن قىزمەت اتقاردى.
ۇلى وكتيابر سوسياليستىك ريەۆوليۋسياسىنان كەيىن حالىق مۇعالىمدەرى تولىق پراۆوسىن الىپ، ءوزىنىڭ باستى ماقساتىن كوممۋنيستىك تاربيە مۇددەسىنە باعىتتادى.
2 - جۇرگىزۋشى:
قازاق مۇعالىمدەرى ءوزىنىڭ ءوسۋ جانە تولىسۋ جولىن مول قامتيتىن جاس ۇرپاقتى تاربيەلەۋ، مادەني ريەۆوليۋسيا مىندەتتەرىن وتەۋ جۇمىسىنا بەلسەنە كىرىستى. وسى بيىك ماقساتتارعا ساي ونىڭ بەدەلى بارىنشا ارتا ءتۇستى. كوممۋنيستىك پارتيانىڭ ءار كەزەڭدە مۇعالىمگە دەگەن قامقورلىعى، ءمۇعالىمنىڭ بەدەلىن ءوسىردى، پەداگوگيكالىق تاجىريبەسىن جەتىلدىردى. ءبىزدىڭ ەلدە ارناۋلى “مۇعالىمدەر كۇنى” بەلگىلەنگەن. مۇعالىمدەر وردەندەرمەن، مەدالدارمەن ماراپاتتالادى. ارنايى مۇعالىمدەردىڭ ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ ينستيتۋتتارى ۇيىمداستىرىلعان. كوپتەگەن ارنايى گازەت، جۋرنالدار بار.
ءمۇعالىم – مەكتەپتىڭ ايناسى، بايتەرەگى. ءمۇعالىم ەڭبەگىنىڭ الەۋمەتتىك مانىنە، ەلدىڭ مادەني ومىرىندەگى بەلسەندى رولىنە كەزىندە قازاق زيالىلارى كوپ كوڭىل بولگەن. احمەت بايتۇرسىن ۇلى “جاقسى ءمۇعالىم مەكتەپكە جان كىرگىزەدى، باسقا كەمشىلىگى بولسا، ءمۇعالىمنىڭ جاقسىلىعى جابادى، بىلدىرمەيدى” – دەگەن بولاتىن. ءمۇعالىم ءبىلىم ءنارىن سەبۋشى، ءمۇعالىم جاقسى ءبىلىمدى بولسا، بىلگەن ءبىلىمىن الدىندا وتىرعان شاكىرتتەرىنە ۇيرەتە بىلسە، ول مەكتەپتەن بالا كوبىرەك ءبىلىم الىپ شىعادى. ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاق – ادامزاتتىڭ بولاشاعى، جالعاسى. ارتتا قالعان ۇرپاق سانالى بولسا، ادام بالاسىنىڭ جەر بەتىندە جاساۋى دا سان عاسىرلارعا جالعاسا بەرەدى. ءبىلىم كۇشى قۇدىرەتتى. ول بار جەردە ۇزدىكسىز دامۋ ءۇردىسى جۇرەدى. بۇدان ءبىز ءبىلىمنىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىنە كوز جەتكىزەمىز.
تاۋەلسىز ەل اتانىپ، توبەمىزگە تۋ تىگىپ، ءتىلىمىزدىڭ مارتەبەسى ارتىپ، الەمگە اتىمىزدى تانىتىپ جاتقان كەزەڭدە ۇلتتىڭ، ەلدىڭ بولاشاعى – جاس ۇرپاق تاربيەسىنە دە مىقتى كوڭىل ءبولىنۋى قاجەت. وسى ەگەمەندى، تاۋەلسىز قازاقستاندا وركەنيەتكە باستار جولدىڭ باستاۋى – مەكتەپ دەسەك، مەكتەپتىڭ باستى تۇلعاسى، جۇرەگى – ءمۇعالىم.
ادامنىڭ ادام بولىپ قالىپتاسۋىنا اتا - انالارمەن قاتار، ءمۇعالىمنىڭ دە ءرولى زور.
1 - جۇرگىزۋشى:
ۇرپاق بولاشاعى، حالقىمىزدىڭ كەلەشەگى قازىرگى ۇستازداردىڭ قولىندا.
ۇستاز بولۋ – جۇرەكتىڭ باتىرلىعى،
ۇستاز بولۋ – سەزىمنىڭ اقىندىعى،
ۇستاز بولۋ – مىنەزدىڭ كۇن شۋاعى،
ازبايتۇعىن ادامنىڭ التىندىعى –
دەپ اقىن ع. قايىربەكوۆ جىرلاعانداي، ءسوزى مارجان، ءۇنى ءان ۇستازداردىڭ بار بولعانىن ماقتانىش ەتەمىن. ارينە، ۇستاز جۇگى – اۋىر جۇك. ۇستازداردىڭ اسەرلى ۇنمەن، اسىقپاي مانەرلەپ سويلەگەن سوزىنەن ءاربىر وقۋشىعا دەگەن قامقورلىقتىڭ، انالىق، اكەلىك سەزىمنىڭ دانا ويدىڭ ىستىق لەبى ەسىپ تۇرعانداي. ءيا، ادامنىڭ جان دۇنيەسىن ءتۇسىنىپ، رەنجىتپەي، قاتەلىگىن سەزدىرە ءبىلۋ – بۇل ناعىز شەبەرلىك ەمەس پە؟!
2 - جۇرگىزۋشى:
وسى ۇستازدار جايىندا حالقىمىزدىڭ ۇلى باتىرى باۋىرجان مومىش ۇلى “ۇستازدىق - ۇلى قۇرمەت. سەبەبى، ۇرپاقتاردى ۇستاز تاربيەلەيدى. بولاشاقتىڭ باسشىسىن دا، داناسىن دا، عالىمىن دا، ەڭبەكقور ەگىنشىسىن دە، كەنشىسىن دە ۇستاز وسىرەدى... ومىرگە ۇرپاق بەرگەن انالاردى قانداي ارداقتاساق، سول ۇرپاقتى تاربيەلەيتىن ۇستازداردى دا سونداي ارداقتاۋعا مىندەتتىمىز” دەگەن. بالا بويىنا اتا - انادان كەيىنگى اقىل - وي، ادامگەرشىلىك، ادەپتىلىك، ار - ۇيات، ۇلتتىق سانا - سەزىمدى ءسىڭىرۋشى ادام – ءمۇعالىم.
ەندەشە ءوز ىسىنە بەرىلگەن، جاڭالىقتى جاتسىنباي قابىلدايتىن، شاكىرتىنىڭ جانىنا نۇر قۇيىپ، ومىرگە ءوزى دە باقىتتى بولىپ، وزگەلەردى دە باقىتقا جەتكىزسەم دەپ جۇرەتىن ۇستازداردىڭ ءجونى دە، جولى دا بولەك. “ۇستازدىق ەتكەن جالىقپاس، ۇيرەتۋدەن بالاعا” دەپ اباي اتامىز ايتقانداي، ۇستاز ەڭبەگىنىڭ قىر - سىرى مول، قيىن دا جاۋاپتى، شىعارماشىلىق ەڭبەك ەكەندىگىن بارشامىز مويىندايمىز.
ەندەشە ورتاعا كەزدەسۋ كەشىمىزدىڭ قۇرمەتتى قوناعى ج. دوسمۇحامەدوۆ اتىنداعى پەداگوگيكالىق كوللەدجىندە كوپ جىلدار بويى قىزمەت ەتكەن ارداگەر ۇستاز باتىكوۆا جۇمابيكە مۋرزاعاليقىزىن قوشەمەتپەن ورتاعا شاقىرايىق!
3 – جۇرگىزۋشى:
ونەرپازدار جارىسىپ، سان – سالالى،
جيىن دەسە، توي دەسە جان سالادى.
كەشىمىزدىڭ اشىلۋ قۇرمەتىنە،
اۋەلەنگەن اسەم ءان جولدانادى. – دەي وتىرىپ، كونسەرتىمىزدى اسەم انمەن اشۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر. ورىنداۋىندا «ۇستازىم» ءانىن قوشەمەتپەن قارسى الىڭىزدار.
1 – جۇرگىزۋشى:
ۇستاز دەگەن – جارىق كۇنى عالامنىڭ،
ۇستاز دەگەن – اناسى ول ادامنىڭ.
بۇكىل الەم مويىندايدى ەڭبەگىن،
سەن دە ودان ادام بولىپ جارالدىڭ.
ۇستازىڭدى تۇسىنگەن سەن تەرەڭنەن،
بار الەمگە ەڭبەگىمەن ەلەنگەن.
سەنىڭ باعىڭ ورگە قاراي ورلەسە،
ول دا بىرگە قۋانىشقا كەنەلگەن.
سول ارقىلى سەن دە ءومىردى جالعادىڭ،
ىزگى ءىس قوي، ۇستاز ءتىلىن العانىڭ.
ماقتاۋ الساڭ ۇستازداردىڭ الدىندا،
ول ءوزىڭنىڭ ورىندالعان ارمانىڭ.
ۇستاز ءسوزىن ايتىپ جۇردىك ءان قىلىپ،
ودان باسقا جۇرگەن كىم بار جاندى ۇعىپ.
ۇستاز دەگەن – ۇلىلاردىڭ ۇلىسى،
قاسيەتى باس يەلىك ماڭگىلىك!
ۇستازى جاقسىنىڭ ۇستامى جاقسى جۇكتەۋ
You Might Also Like
