InfoHub Logo

ءبىلىم بەرۋ كوزدەرى. ەكولوگيا نەگىزدەرى.
تاقىرىبى. ءۇي جانۋارلارى مەن ءۇي قۇستارى (پرەزەنتاسياسىمەن)
ماقساتى. 1. ءۇي جانۋارلارى مەن ءۇي قۇستارى تۋرالى جانە ولاردىڭ ادامعا كەلتىرەتىن پايداسى تۋرالى تۇسىنىكتەرىن قالىپتاستىرۋ.
2. ءۇي جانۋارلارى مەن ءۇي قۇستارىنا دەگەن قامقورلىق سەزىمىن وياتۋ جانە ولارعا جاعداي جاساۋعا ۇيرەتۋ.
3. ەڭبەكقورلىققا باۋلۋ.

1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
قۋانامىن مەن دە،
قۋاناسىڭ سەن دە.
قۋانايىق دوستارىم،
ارايلاپ اتقان ءار كۇنگە.

2. قىزىعۋشىلىقتارىن وياتۋ.
- بالالار مەن بۇگىن مەكتەپكە كەلە جاتىپ ءبىر ساندىق تاۋىپ الدىم. ول جاي ساندىق ەمەس، سيقىرلى ساندىق ەكەن. بۇل ساندىقتىڭ ىشىنە جانۋارلار مەن قۇستاردى سيقىرلاپ سالىپ قويىپتى. ولاردى قۇتقارۋ ءۇشىن ءبىز سەندەرمەن جۇمباقتار شەشۋىمىز كەرەك. ەگەر جۇمباقتاردىڭ جاۋابىن دۇرىس تاپساڭدار، جانۋارلار مەن قۇستاردى ساندىقتان بوساتادى.
(ءاربىر جاۋاپتاعى جانۋارلاردىڭ سۋرەتىن شىعارىپ تاقتاعا ءىلۋ)
1. كەزىكتى ءبىر جانۋار،
ۇستىندە ەكى تاۋى بار. تۇيە.
2. قۇلدى ەكەن ءار شارۋا،
قازىعىنا قۇت بايلاپ.
قانشا قۇيىپ الساڭ دا،
سارقىلمايدى ءسۇت – قايماق. سيىر.
3. كوككە شانشىپ قۇيرىعىن،
كەلەدى شاۋىپ جۇيرىگىم. جىلقى.
4. كىشكەنە عانا بويى بار،
اينالدىرىپ كيگەن تونى بار. قوي.
5. جەلپ – جەلپ ەتىپ ساقالى،
قولىڭنان ءدام تاتادى. ەشكى.
بالالار بۇلاردىڭ بارلىعىن ءبىر سوزبەن قالاي اتايمىز.
ءۇي جانۋارلارى.
ولار قايدا مەكەندەيدى؟
ۇيدە، قورادا.
ولارعا كىم قارايدى؟
ادامدار.
ولار نەمەن قورەكتەنەدى؟
جەم، ءشوپ، سۋ.
بالالار، جانۋارلار سەندەرگە كومەكتەسكەندەرىڭ ءۇشىن راحمەت ايتىپ جاتىر. ەندى ءبىز «اينىتپاي سال» ويىنىن ويناپ جىبەرەيىك.
«ويىن ويناتۋ».

ولاي – بىلاي جۇگىرىپ،
الا مىسىق وينايدى.
اشا الماسا ەسىكتى،
دىبىستايدى ول قالاي.

كۇزەتشى كۇشىك – ساققۇلاق،
ءۇي كۇزەتىپ شاپقىلاپ.
دىبىس شىقسا قاتتىراق،
قالاي، قالاي ۇرەدى.

وتە جاقسى، بالالار.
ال، بالالار سيقىرلى ساندىقتان تاعى ءبىر داۋىستار شىعاتىن سياقتى. بالالار بىزدەر ءۇي قۇستارىن ۇمىتىپ كەتىپپىز. ءۇي قۇستارىنا دا كومەكتەسۋىمىز كەرەك. سيقىرلى ساندىقتىڭ بىزگە بەرگەن تاپسىرماسى تاقپاقتار ايتىپ ءۇي قۇستارىن قۇتقارۋىمىز كەرەك.
كومەكتەسەمىز بە، بالالار.
(تاقپاقتار ايتۋ).

1. شۇبار تاۋىق مۇلدەم،
جولاتپايدى بارسا.
ۇياسىندا جۇرگەن،
بالاپانى قانشا.
بالاپانىن تاۋىق،
قىزعانادى جامان.
قاناتىمەن جاۋىپ،
ساناتپايدى ماعان.

2. جاقىن تۇگىل ماڭايدى،
وياتۋدان تالمايدى.
توبەلەسكە كەلگەندە،
الدىنا جان سالمايدى.

3. شىعىپ اۋىل شەتىنە،
جايىلادى بەتىمەن.
قىزىقتىرار ول ءبىزدى،
جۇمىرتقامەن، ەتىمەن.

4. ءقاۋىپ – قاتەر جوق الدا،
مالتۋ كەرەك وعان دا.
جۇمىرتقادان شىعا ساپ،
جۇگىرەدى توعانعا.
دەمەيدى جاز، كۇز ەدى،
بالدىر، جالبىز ۇزەدى.
سول جۇزگەننەن سول ۇيرەك،
مۇز قاتقانشا جۇزەدى.
وتە جاقسى، بالالار بىزدەر بۇگىن سيقىرلى ساندىقتان ءۇي جانۋارلارى مەن ءۇي قۇستارىن قۇتقاردىق. سەندەرگە راحمەت ايتىپ جاتىر.
سونىمەن بۇگىنگى ساباعىمىزدىڭ تاقىرىبى ءۇي جانۋارلارى مەن ءۇي قۇستارى.

سەرگىتۋ ءساتى. شيپ – شيپ شوجەلەرىم. (مۋزىكامەن).

سونىمەن بالالار ءۇي جانارلارىنا نەلەر جاتادى؟
سيىر، تۇيە، جىلقى، قوي، ەشكى.
وتە جاقسى بالالار.
ەندى ءۇي جانۋارلارىنىڭ بىزگە تيگىزەر پايداسى قانداي ەكەنىنە توقتالىپ كەتەيىك.

1. سيىر - زەڭگى بابا تۇقىمى. ول ادامعا ءۇيىر، ءارى مومىن جانۋار. ءبىزدىڭ ءىشىپ – جەيتىن تاماعىمىزدىڭ بارلىعى – وسى سيىر مالىنىڭ ءونىمى.
وتە جاقسى، ايجان وتىرا عوي.
بالالار سيىر سۇتىنەن نە جاسايمىز.
ايران، قۇرت، ىرىمشىك، ماي، قايماق ت. ب.

2. تۇيە - ءتورت تۇلىكتىڭ تورەسى. تۇيەنىڭ تيگىزەر پايداسى وتە كوپ. تۇيەنىڭ ءسۇتى – شۇبات. ول ءارى سۋسىن، ءارى تاماق. شۇباتتىڭ ەمدىك قاسيەتى كۇشتى، ىشسە ءسۇت، جەسە ەت، مايى مول، ساپالى ءجۇنى بار.
3. جىلقى – جەر ءجۇزىنىڭ بارىنە تاراعان. ول قىستا ساقىلداعان سارى ايازدا دا دالادا جايىلا بەرەدى. سۇتىنەن قىمىز، ەتىنەن قازى – قارتا، جال – جايا پىسىرەدى.
4. قوي - ءتورت تۇلىكتىڭ ىشىندەگى ەڭ مومىنى. بالالار اۋىرىپ قالعان كەزدە دە، وسى قويدىڭ قۇيرىق مايىمەن سىلايدى، ىشكىزەدى.
وتە جاقسى، بالالار ءۇي جانۋارلارىنىڭ پايداسى وتە كوپ. جۇمىرتقاسىن ازىق – تۇلىك رەتىندە پايدالانامىز. مامىعىنان كورپە، جاستىق جاسايمىز. ەتىن جەيمىز.

ەندى بالالار داپتەرىمىزدەگى تاپسىرمانى ورىندايىق.
(داپتەردە بەينەلەنگەن جانۋارلاردىڭ ىشىنەن ءۇي جانۋارلارى مەن ءۇي قۇستارىن تاپقىزۋ. ولاردى بوياتۋ).

«تولدەرىن تاپ» ديداكتيكالىق ويىن.
بالالار ءۇي جانۋارلارى مەن ءۇي قۇستارىنىڭ بىزگە تيگىزەر پايداسى وتە كوپ ەكەن. ەندى بالالار وسى ءۇي جانۋارلارى مەن ءۇي قۇستارىنا ارنالعان تىيىم سوزدەر دە بار.
1. مالدى ۇرۋعا بولمايدى.
2. اقتى توكپە.
3. مالعا تەرىس مىنبە.
4. قۇستاردىڭ ۇياسىن بۇزبا. ولاردى ۇركىتپە.
5. كەندىرمەن بايلاما،
جىڭعىلمەن ايداما.
كەندىرمەن بايلاساڭ،
جىڭعىلمەن ايداساڭ،
مال بىتەر دەپ ويلاما. - دەگەن سياقتى تىيىم سوزدەردى ويىمىزدان شىعارماۋىمىز كەرەك.

قورىتىندى.
جاقسى، بالالار. سونىمەن بۇگىنگى ساباعىمىزدا نە تۋرالى ايتتىق. ءۇي جانۋارلارىن اتايىقشى. قانداي ءۇي قۇستارىن بىلەسىڭدەر. ءۇي جانۋارلارى مەن ءۇي قۇستارىنىڭ پايداسى بارما.
بالالار، بۇگىنگى ساباققا جاقسى قاتىسقان بالالارعا سىيلىعىمىز بار. مىنا تاۋىققا قاراڭدارشى. بۇل تاۋىق قاراپايىم ەمەس، سيقىرلى جۇمىرتقالار تۋادى. سەندەرگە سىيلىققا سيقىرلى جۇمىرتقالارىن الىپ كەلىپتى.
(بالالارعا تاراتۋ).
ساباقتى قورىتا كەلە سەندەرگە ايتارىم، ءۇي جانۋارلارى مەن ءۇي قۇستارىنا ۇنەمى
قامقور بولۋىمىز كەرەك. ولار ۇنەمى بىزدەن قامقورلىق كۇتەدى.
وسىمەن ساباعىمىز اياقتالدى.