InfoHub Logo

اقش-تىق عالىمداردىڭ 20 جىلدىق زەرتتەۋلەرىنىڭ ناتيجەسىندە از جەۋدىڭ ۇزاق ءومىر سۇرۋگە سەبەپ بولاتىندىعى، قارتايۋدى كەشىكتىرەتىندىگى، وبىر (راك) جانە قانت ديابەتى قاتەرىن ازايتاتىندىعى ءمالىم بولدى.

^{© فوتو : Jeff Miller/University of Wisconsin-Madison}

Wisconsin ۋنيۆەرسيتەتى ماماندارىنىڭ 20 جىل بويى ماكاكا مايمىلدارىنا جاساعان زەرتتەۋلەرى، قالىپتى جاعدايدا الىنعان كالوريا مولشەرىنىڭ ازايتىلۋى قارتايۋدى كەشىكتىرە الاتىندىعىن كورسەتتى. امەريكالىق "Science" جۋرنالىندا جاريالانعان زەرتتەۋ ناتيجەلەرى مىناداي:

— 1989 جىلى باستالعان زەرتتەۋدىڭ العاشقى كەزەڭىندە 30 مايمىل زەرتتەلدى، 1994 جىلى تاعى 45 مايمىل قوسىلدى. بۇگىندە، از تاماق بەرىلگەن 20 مايمىل جانە قالاعانىنشا تاماق بەرىلگەن 13 مايمىل زەرتتەلۋدە.

— قالاعان مولشەردە تاماق جەۋىنە رۇقسات بەرىلگەن مايمىلدار كۇنىنە ورتا ەسەپپەن 640 كالوريا الادى، ال جەيتىن ازىقتارى شەكتەلگەن مايمىلدار كۇنىنە 480 كالوريا الادى. بۇل ولشەمدەر ادامنىڭ ازىقتانۋىنا سايكەستەلگەندە، كۇنىنە 2500 كالوريا ورنىنا 1900 كالوريا الاتىن ادامنىڭ دەنساۋلىعى مىقتىراق، ءارى ۇزاق ءومىر سۇرەتىندىگى انىقتالدى.

— كالوريا مولشەرىنىڭ ازايتىلۋى كارىلىككە بايلانىستى اۋرۋلارعا شالدىعۋ قاتەرىن 3 ەسەگە تومەندەتەتىن جانە ءومىر جاسىن ارتتىراتىنىن كورسەتتى.

— ماماندار كالوريا مولشەرى شەكتەلىپ بەرىلگەن مايمىلداردا وبىر (راك) جانە جۇرەك-تامىر اۋرۋلارىنىڭ بەلگىلەرى، شەكتەۋسىز ازىقتانعان مايمىلدارعا قاراعاندا 50 پايىزعا از بولعاندىعىن انىقتادى.

— كالوريا تۇرعىسىنان شەكتەۋلى ازىقتانۋ ءتارتىبى، ميدىڭ جاقسىراق جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتەتىندىگىنە بايلانىستى دالەلدەمەلەر تاپتى. وسىعان بايلانىستى بۇل مايمىلداردىڭ ەستە ساقتاۋ جانە ماسەلەلەردى شەشۋ قابىلەتى ەسەيگەن جاستارىنا قاراماستان، بەلسەندىرەك بولعان.

زەرتتەۋ سوڭىندا، قالاعانىنشا جەۋىنە رۇقسات بەرىلگەن مايمىلداردىڭ 50%-ى، ال شەكتەۋلى ازىقتانعان مايمىلداردىڭ تەك 20%-ى عانا ءولدى.

---