InfoHub Logo

تەرەزە – جاقتاۋلارمەن شەكتەلگەن ەكرانداعى ءتورتبۇرىشتى ايماق. ءاربىر تەرەزەنىڭ ونى باسقارۋعا ارنالعان ەلەمەنتتەرى مەن جۇمىس ايماعى بولادى. جۇمىس ايماعىندا وبەكتىلەر، اقپارات جانە باسقارۋ ەلەمەنتتەرى ورنالاسادى.
بارلىق تەرەزەلەردىڭ ءتۇرىن ءتورت توپقا بولۋگە بولادى:
1. قاپشىق تەرەزەلەرى
2. قولدانبالار تەرەزەلەرى
3. ديالوگ (سۇحبات) تەرەزەلەرى
4. انىقتاما تەرەزەلەرى
قاپشىق تەرەزەلەرىندە ونى باسقارۋ ەلەمەنتتەرىنەن باسقا Windows - تىڭ باسقا وبەكتىلەرىنىڭ دە بەلگىشەلەرى بار. بەلگىلى ءبىر وبەكتىنىڭ بەلگىشەسىن ەكى رەت شەرتۋ، ونى اشادى. مىسالى: موي دوكۋمەنتى قاپشىق تەرەزەسى.
قولدانبا (پريلوجەنيە) – بۇل دا باعدارلاما، ول Windows جۇيەسىنىڭ باسقارۋىمەن جۇمىس ىستەگەندىكتەن، قولدانبا دەپ اتالادى. قولدانبا تەرەزەلەرى قولدانباعا قۇجاتتىڭ مازمۇنىن كورسەتۋ مىندەتىن اتقارادى. مىسالى Paint قولدانباسىنىڭ تەرەزەسى.
ديالوگ تەرەزەلەرى – قوسىمشا اقپاراتتاردى ەنگىزۋگە ارنالعان ارنايى تەرەزە. ولار Windows - تى جانە ونىڭ قولدانبالارىن باسقارۋ مەن باپتاۋ ءۇشىن قاجەت، وزدەرىڭە تانىس ساعات
انىقتاما تەرەزەلەرى Windows جانە ونىڭ قولدانبالارىنىڭ جۇمىسى بويىنشا انىقتاما اقپاراتتارىن شىعارۋ قىزمەتىن اتقارادى.
ەندى ءبىز نەگىزىندە تەك قاپشىق تەرەزەلەرىن قاراستىرامىز، ولار بىزگە قولدانبالار مەن قۇجاتتاردى ىزدەستىرۋ، تاڭداۋ مەن جۇكتەۋ ءۇشىن قاجەت.
مەنىڭ كومپيۋتەرىم قاپشىعىنىڭ تەرەزەسىن مىسالعا الا وتىرىپ، ءبىز تەرەزەلەردىڭ نەگىزگى ەلەمەنتتەرىن قاراستىرايىق.

شەكارالار. تەرەزەلەردى ءتورت جاعىنان تۇرعان جاقتاۋلاردى شەكارالار دەپ اتايدى. ولاردىڭ كوبىنىڭ ولشەمدەرىن وزگەرتۋگە بولادى. تەرەزەلەردىڭ ولشەمدەرىن وزگەرتۋ ءۇشىن، ماۋس نۇسقاعىشىن شەكارانىڭ بىرەۋىنە ورنالاستىرىپ، نۇسقاعىش قوس باعدارشاعا اينالۋىن كۇتەمىز، سودان سوڭ ماۋستى قاجەتتى باعىتقا تارتامىز (وڭعا، سولعا، جوعارى، تومەن). مىسالى، تەرەزەنىڭ ەنىن وزگەرتۋ ءۇشىن، ونىڭ وڭ نەمەسە سول جاق شەكاراسىن ءبىر جاعىنا قاراي تارتامىز. ەگەر تەرەزەنىڭ ەنى مەن بيىكتىگىن قاتار وزگەرتكىمىز كەلسە، وندا ونىڭ بۇرىشتارىنىڭ ءبىرىن سوزا تارتامىز.
تاقىرىپ جولى. تەرەزەنىڭ ەڭ جوعارعى شەكاراسىنىڭ استىندا بىردەن تەرەزەنىڭ اتى كورسەتىلگەن ءتورتبۇرىش ورنالاسقان، ونى تاقىرىپ جولى نەمەسە تاقىرىپ دەپ اتايدى.

ماۋسپەن ءىلىپ الىپ، تەرەزەنى باسقا ورىنعا جىلجىتۋعا بولادى.
جۇيەلىك مەنيۋ بەلگىشەسى. تاقىرىپ جولىنىڭ سول جاعىندا جۇيەلىك مەنيۋ بەلگىشەسى ورنالاسقان. ونى شەرتسەڭدەر، تەرەزەنى باسقارۋدىڭ قاراپايىم كوماندالارىنىڭ ءتىزىمى اشىلادى، ولاردىڭ كومەگىمەن تەرەزەنى جىلجىتۋعا جانە ولشەمىن وزگەرتۋگە بولادى.
جابۋ باتىرماسى. تاقىرىپ جولىنىڭ وڭ جاق شەكاراسىندا ايقاسقان سىزىق (كرەستيك) سۋرەتى بار باتىرما ورنالاسقان. بۇل باتىرما بويىنشا شەرتۋ قۇجاتتى (قاپشىقتى) جابادى نەمەسە قولدانبانىڭ (باعدارلامانىڭ) جۇمىسىن اياقتايدى.

قولدانبانىڭ تەرەزەسىن، قاپشىقتى، ديالوگ تەرەزەسىن جابۋدىڭ تاعى ءبىر جولى Alt+F4 - ءتى باسۋ.
جابۋ باتىرماسىنىڭ سول جاعىندا كەلەسى باتىرمالار ورنالاسقان: جيمالاۋ (سۆەرنۋت)، جايمالاۋ (رازۆەرنۋت)، قالپىنا كەلتىرۋ (ۆوسستانوۆيت).

جيمالاۋ باتىرماسى. جيمالاۋ باتىرماسىندا شەرتۋ، ەسەپتەر تاقتاسىندا تەك قانا باتىرماسىن قالدىرىپ، تەرەزەنى جۇمىس ورنىنان الىپ تاستايدى. بۇل جاعدايدا قولدانبا اشىق قالپىندا قالىپ، ورىندالا بەرەدى. ەسەپتەر تاقتاسىنداعى وعان سايكەس باتىرمانى باسىپ نەمەسە Alt+Tab پەرنەلەرىنىڭ كومەگىمەن تەرەزەنى قايتادان جايۋعا بولادى.
جايمالاۋ باتىرماسى. بۇل باتىرما تەرەزەنى ەكران ولشەمىنە دەيىن ۇلكەيتەدى.
قالپىنا كەلتىرۋ باتىرماسى. وسى باتىرما تەرەزەنى ارالىق قالىپقا كەلتىرەدى، ياعني تەرەزە ەكراندا بولادى، ءبىراق ونىڭ ولشەمى ەكران ولشەمىنەن كىشى بولادى. باتىرما ەكرانعا بىرنەشە تەرەزەنى ءبىر ۋاقىتتا ورنالاستىرۋ ءۇشىن پايدالانىلادى.

تەرەزەنى بۇكىل ەكرانعا باسقا تاسىلمەن ورىنداۋعا – تاقىرىپ جولىندا ەكى رەت شەرتىپ، جايمالاۋعا بولادى. ەگەر تەرەزە ەكراندى تولىق الىپ تۇرسا، تاقىرىپتى ەكى رەت شەرتۋ ونىڭ بۇرىنعى (العاشقى) ولشەمىنە ماۋسپەن ءىلىپ الىپ، تەرەزەنى باسقا ورىنعا جىلجىتۋعا بولادى.
جۇيەلىك مەنيۋ بەلگىشەسى. تاقىرىپ جولىنىڭ سول جاعىندا جۇيەلىك مەنيۋ بەلگىشەسى ورنالاسقان. ونى شەرتسەڭدەر، تەرەزەنى باسقارۋدىڭ قاراپايىم كوماندالارىنىڭ ءتىزىمى اشىلادى، ولاردىڭ كومەگىمەن تەرەزەنى جىلجىتۋعا جانە ولشەمىن وزگەرتۋگە بولادى.

مەنيۋ جولى. تاقىرىپتىڭ تومەنگى جاعىندا كوماندالار اتى جازىلعان كولدەنەڭ (گوريزانتال) جولاق بار. بۇل – مەنيۋ جولى، وندا بەرىلگەن قولدانبانىڭ نەگىزگى كوماندالارى بار. مەنيۋ دەگەنىمىز – بەرىلگەن تەرەزەدە ورىنداۋعا بولاتىن كوماندالاردىڭ ءتىزىمى.

مەنيۋ جولىنىڭ كوماندالارىنىڭ ءبىرىن شاقىرۋ ءۇشىن، ماۋسپەن ونىڭ اتىن شەرتۋ كەرەك، سوندا سوزىلعان مەنيۋ پايدا بولادى. بۇل مەنيۋدەن قاجەتتى كوماندانى ماۋسپەن شەرتىپ تاڭدايمىز.
قۇرال - سايماندار تاقتالارى. كوپتەگەن تەرەزەلەر باتىرمالارى مەن بەلگىشەلەرى بار قۇرال - سايماندار تاقتاسىمەن جابدىقتالعان. ولار نەعۇرلىم ءجيى قولدانىلاتىن كوماندالارعا تەز قاتىناۋ ءۇشىن پايدالانىلادى.
ءار باتىرمانىڭ مىندەتىن ءبىلۋ ءۇشىن، ونىڭ ۇستىنە ماۋس نۇسقاعىشىن ورنالاستىرىپ ءبىراز كۇتسەڭدەر، ىشىندە كوماندا مىندەتى جازىلعان شاعىن جاقتاۋ (رامكا) شىعادى. باتىرما اتى ونىڭ قىزمەتىن كورسەتەدى. مىسالى، قۇجات ساقتاۋ باتىرماسى، ءوزىڭ جاساعان قۇجاتتى ديسكىدە فايل تۇرىندە ساقتاۋ مىندەتىن اتقارادى.

جۇمىس ايماعى. بۇل وبەكتىلەر ورنالاسقان تەرەزەنىڭ ىشكى ايماعى. قاپشىقتار تەرەزەلەرىنىڭ جۇمىس ايماعىندا بەلگىشەلەر، قاپشىقتار، فايلدار، تاڭباشالار ورنالاسادى. كولدانبالاردىڭ تەرەزەلەرىنىڭ جۇمىس ايماعىندا ماتىندەر، سۋرەتتەر، كەستەلەر، سلايدتار ت. ب. جاساۋعا بولادى.
قاپشىقتىڭ تەرەزەسىنىڭ جۇمىس ايماعىنداعى وبەكتىلىردى ءار تۇردە كورسەتۋگە بولادى:
• ۇلكەن بەلگىشەلەر تۇرىندە (كرۋپنىە زناچكي)
• كىشى بەلگىشەلەر تۇرىندە (مەلكيە زناچكي)
• تىزىمدەر (سپيسوك)
• كەستەلەر (تابليسا) تۇرىندە
ول ءۇشىن قۇرال - سايماندار تاقتاسىنداعى ءتۇر (ۆيد) باتىرماسىن باسىپ، وزىمىزگە قاجەتىن تاڭدايمىز.
بۇل كوماندانى ۆيد مەنيۋىندە دە تاڭداۋعا بولادى.
موي كومپيۋتەر تەرەزەسىن اشقاندا، قۇرال سايماندار تاقتاسىنىڭ باتىرمالارى جوق بولسا، وندا ونى ۆيد كومانداسى ارقىلى ەكرانعا شاقىرۋعا بولادى.
اينالدىرۋ جولاقتارى. ەگەر تەرەزەنىڭ بيىكتىگى مەن ەنى ونىڭ مازمۇنىن تولىق كورسەتۋگە مۇمكىندىگى بولماسا، Windows مۇنداي تەرەزەگە تىك جانە كولدەنەڭ اينالدىرۋ جولاقتارىن قوسادى.
اينالدىرۋ جولاعىنىڭ ىشىندە تىكتورتبۇرىشتى سىرعىتپالار (پولزۋنوك) بولادى. ولاردىڭ ورنالاسۋىنا قاراپ، تەرەزە مازمۇنىنىڭ قانداي بولىگى كورىنىپ تۇرعانىن كورۋگە بولادى.
تەرەزە شەگىندە اينالدىرۋ جولاعىنىڭ كومەگىمەن جىلجىتۋ كەلەسى ادىستەردىڭ بىرىمەن جۇزەگە اسىرىلادى:
• ءبىر جولعا جوعارى نەمەسە تومەن، وڭعا نەمەسە سولعا جىلجىتۋ ءۇشىن، تىك جانە كولدەنەڭ اينالدىرۋ جولاقتارىنىڭ جوعارعى جانە تومەنگى شەكارالارىنىڭ جانىنداعى باعدارشالارى بار باتىرمالاردى شەرتۋ كەرەك.
• تەرەزەنىڭ ىشىندەگىنى جول جولمەن ۇزدىكسىز اينالدىرۋ ءۇشىن، سايكەس باعدارشاسى بار باتىرمانى شەرتىپ، ماۋس باتىرماسىن باسۋلى قالىپتا ۇستاۋ كەرەك.
• بەلگىلى ورىنعا ءوتۋ ءۇشىن، سىرعىتپانى سول ورىنعا جىلجىتۋ كەرەك. مىسالى، ۇزىن قۇجاتتىڭ ورتا بولىگىنە ءوتۋ ءۇشىن، سىرعىتپانى تىك اينالدىرۋ جولاعىنىڭ ورتاسىنا جىلجىتۋ كەرەك.