حالىقتىق پەداگوگيكا نەگىزىندە ءبىلىم بەرۋدى جۇزەگە اسىرۋ
حالىقتىق پەداگوگيكا نەگىزىندە ءبىلىم بەرۋدى جۇزەگە اسىرۋ
مەن ءوز باياندامامدى ۇلى پەداگوگ ك. د. ۋشينسكييدىڭ «حالىق تاربيەسىنەن تىس جەردە پەداگوگيكا دا جوق، پەداگوگ تا جوق» دەگەن سوزىمەن باستاعاندى ءجون كوردىم.
ەندەشە حالىقتىق پەداگوگيكا دەگەن نە؟
قاي حالىقتىڭ بولماسىن ءوزىنىڭ سان عاسىرعا سوزىلعان ۇرپاق تاربيەلەۋ ءۇردىسى بار. ول وتباسىنداعى بالا تاربيەسىنەن باستالىپ، شارۋاشىلىق كاسىبى، تۇرمىس - تىرشىلىگىمەن بىرگە جالعاسىپ، سالت - داستۇردەن، ۇلتتىق ساز اۋەنى مەن اۋىز ادەبيەتى ۇلگىلەرىنەن وزەكتى ورىن الىپ كەلگەن. حالىق پەداگوگيكاسى – حالىق تاربيەسى. حالىقتىق پەداگوگيكا حالىقتىڭ تاريحي ءومىرىن، ۇلتتىق ساناسىن قورعايدى.
حالىق پەداگوگيكاسىنىڭ نەگىزگى قاعيدالارى كەلەر ۇرپاقتىڭ اقىلدى، نامىسشىل، ارلى، ومىرشەڭ ازامات بولۋىن تىلەيدى، وتباسى ۇلكەندەرى جاڭا تۋعان جاس بالانى وتاننىڭ، ەلدىڭ اسىل ازاماتى بولۋىن اڭساپ - ارماندايدى؛ جاستايىنان ەڭبەكسۇيگىش، ەلگەزەك ازامات ەتىپ تاربيەلەۋدى كوزدەيدى. ناقتىراق ايتساق، شىر ەتىپ دۇنيە ەسىگىن اشقان ءار ءسابيدى ءتۇرلى سالت – داستۇرلەر ارقىلى كۇننەن – كۇنگە تاربيەلەپ وتىرعانىن بايقايمىز دا، حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق تاربيەسى نەگىزىنەن جۇيەلى بولعان دەپ ايتا الامىز.
حالىق پەداگوگيكاسى - قازاق پوەزياسىنىڭ بولىنبەس ءبىر بولشەگى ىسپەتتى. قاناتتى سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر، شەشەندىك سوزدەر، ايتىستار، ەرتەگىلەر، اڭىزدار، جۇمباقتار مەن جاڭىلتپاشتار. ول جان سەزىمىن تولقىتىپ، ويىمىزعا وي قوساتىن، قيالىمىزعا قانات بىتىرەتىن حالقىمىزدىڭ رۋحاني بايلىعى مەن بولمىسى – سۇلۋ اندەر مەن سىرشىل كۇيلەرى، ۇلتتىق ويىندارى، وسى كەزگە دەيىن ءقادىر – قاسيەتىن جويماعان سالت - داستۇرلەرى، ادەت – عۇرىپتارى، ادامدىققا، تازالىققا، ادىلدىك پەن مەيىرىمدىلىككە باۋليتىن ىرىمدارى مەن تىيىمدارى.
قازىرگى عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامىعان زامانىندا بالا تاربيەسىنىڭ زامانمەن بىرگە وزگەرىسكە ۇشىراعانىن ءبارىمىز دە جەتىك بىلەمىز. بىلەمىز دە، قانشاما عاسىرعا سوزىلعان، ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاسقان ۇلتتىق ءتالىم – تاربيەنىڭ نەگىزى سانالاتىن حالىقتىق ۇلگى - ونەگە، حالىقتىق پەداگوگيكادان قول ۇزبەۋ قاجەتتىگىن انىق تۇسىنەمىز. ولاي بولسا، اتا - بابالارىمىزدىڭ تاربيەگە قاتىستى عاسىرلار قويناۋىنان سارالانىپ جەتكەن ءىس - تاجىريبەلەرىنىڭ جيىنتىعىن - حالىق پەداگوگيكاسىن بۇگىنگى ومىرمەن، كۇندەلىكتى ساباقپەن قالاي بايلانىستىرامىز.
مەن ساباق بارىسىندا ونىڭ تاربيەلىك جاعىن ەسكەرە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءوز حالقىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ جانە ونى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن مۇمكىندىگىنشە حالىقتىق پەداگوگيكا ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ جاعىن قاراستىرامىن. ساباقتا حالىقتىق پەداگوگيكانى پايدالانۋدى مىنا باعىتتاردا جۇرگىزەمىن: ادەت - عۇرىپ، سالت – ءداستۇر، ماقال - ماتەلدەر، شەشەندىك سوزدەر.
مىسالى، قازاق تىلىنەن «ەتىستىكتەن وتكەندى قايتالاۋ» ساباعىن وتكىزگەندە «ءبىلىم مەن ءداستۇر سىنى» ويىن وتكىزدىم. ول ويىننىڭ ماقساتى - ەتىستىكتەن العان ءبىلىمدى بەكىتۋ ءارى سالت - ءداستۇردى ءبىلۋ. ءار بالاعا ەكى سۇراقتان بەرىلەدى: ءبىرى – ەرەجە، ەكىنشىسى - ءداستۇر. ۇلگى: 1. ا) ەتىستىكتىڭ بولىمدى جانە بولىمسىز تۇرلەرى. مىسال كەلتىر. ءا) جەتى اتانى ايت. 2. ا) ەتىستىك دەگەنىمىز نە؟ مىسال كەلتىر. ءا) قىزدار تاربيەسىنە بايلانىستى قانداي ماقال - ماتەل بىلەسىڭ؟
№2. ءوز اكە - شەشەسىن قارتتار ۇيىنە تاپسىراتىن ادامدارعا ءقوزقاراسىڭ قانداي؟
№3. تىيىم سوزدەرگە تۇسىنىك بەر.
1. ەسىكتى قاتتى سەرپىپ جاپپا، تارسىلداتىپ قاقپا.
2. ءبۇيىرىڭدى تايانبا. تاياققا سۇيەنبە.
3. قۇمىرسقا يلەۋىن بۇزبا.
4. كوك ءشوپتى جۇلما.
ال ەتىستىكتىڭ راي ءتۇرىن وتكەندە XV عاسىردا ءومىر سۇرگەن، ەل تاۋەلسىزدىگى، حالىق باقىتى، تىنىش تا جايلى ءومىرى تۋرالى وي تولعاعان اتاقتى بابامىز اسان قايعىنىڭ:
تازا ءمىنسىز اسىل تاس
سۋ تۇبىندە جاتادى.
تازا ءمىنسىز اسىل ءسوز
وي تۇبىندە جاتادى.
سۋ تۇبىندە جاتقان تاس
جەل تولقىتسا شىعادى.
وي تۇبىندە جاتقان ءسوز
شەر تولقىتسا شىعادى،- دەگەن ءسوزىن الىپ، شارتتى رايلى ەتىستىكتى تاپقىزىپ، ماعىناسىن ۇعىندىرىپ، جاتتاپ الۋعا كەڭەس بەرەمىن.
ءتىل ساباقتارىندا مۇنداي مىسالداردى كوپتەپ قولدانا الامىز. قاز داۋىستى قازىبەكتەن: «اۋىل بەرەكەسى قالاي كەتەدى، ءۇي بەرەكەسى قالاي كەتەدى؟» - دەپ سۇراعاندا: اۋىل اقساقالى شالا بولسا،
جىگىتتەرى التى اۋىز الا بولسا،
«ءا» دەسە، «ءما» دەيتىن
جاسى ۇلكەندى كىشىسى
سىيلامايتىن، كوڭىلى قارا بولسا،
سول اۋىلدىڭ بەرەكەسى كەتەدى.
ۇلى ۇرىسقا ساي بولسا،
كەلىنى كەرىسكە ساي بولسا،
قىزى سۋماقاي بولسا،
سول ءۇيدىڭ بەرەكەسى كەتەدى،- دەپ قايتارعان جاۋابىن مىسالعا الىپ، «تاربيەلى ۇل مەن قىز قانداي بولادى؟» دەگەن ويدىڭ اينالاسىندا پىكىرلەسە كەلىپ، وسى ناقىل ءسوزدى ءتۇسىنىپ، قورىتىندى شىعارامىز.
ال «كورىكتى قانداي بولادى؟» دەپ سۇراعاندا قورقىت اتانىڭ: «تىزەسىن بۇگىپ وتىرعان يناباتتى قىز قورىكتى، ونەگەلى ۇل كورىكتى» دەگەن جاۋابى ءارى تاقىرىپقا مىسال، ءارى تاربيە كوزى ەمەس پە.
ماقال – ماتەلدەرگە، ناسيحات سوزدەرگە قىزىقتىرۋدىڭ ءبىر جولى – ساباقتا ويىن ەلەمەنتتەرىن قولدانۋ. مىسالى «ارىپتەر» ويىنى. بۇل ويىندا ەكى كوماندادان ەكى بالا شىعادى. ءبىر وقۋشىعا ج ءارىپى جازىلعان، ەكىنشى بالاعا ب ءارىپى بەرىلەدى. قانداي ءارىپ بەرىلسە، سودان باستالاتىن ماقال - ماتەلدەر ايتادى. ۇلگى: ج - جاقسى - ىسىمەن جاقسى. جاقسىنىڭ اتى ولمەيدى، عالىمنىڭ حاتى ولمەيدى. مۇنداي تاپسىرماعا بالا الدىن الا ىزدەنەدى، دايىندالادى، قىزىعا قاتىسادى جانە تاربيە الادى.
ال ادەبيەت ساباقتارىندا كوركەم شىعارمالاردى وقىپ، تالداۋ ارقىلى جاس جەتكىنشەكتەر بويىندا ادامگەرشىلىك، سىيلاستىق، وتانسۇيگىشتىك قاسيەتتەردىڭ قالىپتاسۋىنا كوڭىل بولەمىن. مىسالى ى. ءالتىنساريننىڭ اڭگىمەلەرىن وقىعان سوڭ، تاقىرىپقا ساي پىكىر الىسۋ ۇيىمداستىرامىن. سۇراقتارى:
1. بالا مىنەزىنىڭ قالىپتاسۋى قاي جاستا بولادى دەپ ويلايسىڭدار؟
2. بالا تاربيەسىندەگى اتا - انانىڭ ءرولى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
3. ەڭ جاقىن جولداسىڭنىڭ مىنەزىن سيپاتتاپ بەر.
4. مىنەزى جاقسى دەپ سىنىپتا كىمدى ايتار ەدىڭ؟
قازاق ەلى ەل بولعالى، قازاق قازاق بولعالى ءومىرباقي اناسىن سىيلاپ وتكەن. انا تاقىرىبى قازاق ادەبيەتىندە دە كەڭ ورىن العان. كوركەم شىعارمالاردا قىزدار مەن ايەلدەر وبرازى ناعىز ماحابباتتىڭ مانگىلىك سيمۆولى، ۇلتتىق نامىستى تۋ ەتىپ، حالىق تاعدىرى ءۇشىن ەرلەرمەن بىرگە قان مايداندا ەرلىك كورسەتكەن باتىل جاندار، اقىلدى، مەيىرىمدى، ۇلگىلى دە ونەگەلى انالار. سول بەينەلەرمەن تانىسقان بۇگىنگى ۇرپاق ءوزى زەردەلەپ، قاجەتىن بويىنا الادى.
سىنىپتاعى وقۋشىنىڭ ءىس - قيمىلى، ادەپتىلىگى، سويلەۋ ۇلگىسى - ءبارى حالىق مادەنيەتىنەن تۋىنداپ، ۇلتتىق ادەپتىلىكتى كورسەتەتىندەي بولۋ ءۇشىن حالىقتىق پەداگوگيكانى ءتيىمدى پايدالانا ءبىلۋ - ۇلكەن ونەر.
اتا - بابالاردىڭ تاربيەلىك ءدارىسىن قۇنداقتا جاتقان كۇننەن ەستىپ وسكەن ەستى ۇرپاق ەرجۇرەك، ءمارت مىنەز، اق كونىل، دارحان حالقىنا لايىق بولىپ وسەتىنى انىق.
كونە گرەك عۇلامالارىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ادامنىڭ بەلگىلى ءبىر ۇلتقا، حالىققا ءتان ەكەندىگىن انىق سەزىنۋ ءۇشىن بەس ءتۇرلى شارتقا جاۋاپ بەرۋگە ءتيىس.
1. سول ۇلتتىڭ ءتىلىن جاقسى ءبىلۋى.
2. سول ۇلتتىڭ ءدىنىن تەرەڭ مەڭگەرۋى.
3. سول ۇلتتىڭ ءداستۇرىن تولىق بويىنا ءسىڭىرۋى.
4. سول ۇلتتىڭ تاريحىن بەس ساۋساعىنداي ءبىلۋى.
5. سول ۇلت مەكەندەگەن جەردىڭ وي - شۇڭقىرىن جاقسى ءبىلۋى.
وسىنداي بەس سيپاتتامانى بويىنا دارىتقان ادام عانا سول ۇلتتىڭ تولىققاندى وكىلىمىن دەۋگە قۇقىلى،- دەسە گرەك ويشىلدارى، ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆ «قازاقستان - 2030» جولداۋىندا «تولىق وركەنيەتتى ەل بولۋ ءۇشىن الدىمەن ءوز مادەنيەتىمىزدى، ءوز تاريحىمىزدى بويىمىزعا ءسىڭىرىپ، سودان كەيىن وزگە دۇنيەنى يگەرۋگە ۇمتىلعانىمىز ءجون» دەپ كورسەتكەن.
داۋ تۋعىزباس اقيقات – وسى!
مەن ءوز باياندامامدى ۇلى پەداگوگ ك. د. ۋشينسكييدىڭ «حالىق تاربيەسىنەن تىس جەردە پەداگوگيكا دا جوق، پەداگوگ تا جوق» دەگەن سوزىمەن باستاعاندى ءجون كوردىم.
ەندەشە حالىقتىق پەداگوگيكا دەگەن نە؟
قاي حالىقتىڭ بولماسىن ءوزىنىڭ سان عاسىرعا سوزىلعان ۇرپاق تاربيەلەۋ ءۇردىسى بار. ول وتباسىنداعى بالا تاربيەسىنەن باستالىپ، شارۋاشىلىق كاسىبى، تۇرمىس - تىرشىلىگىمەن بىرگە جالعاسىپ، سالت - داستۇردەن، ۇلتتىق ساز اۋەنى مەن اۋىز ادەبيەتى ۇلگىلەرىنەن وزەكتى ورىن الىپ كەلگەن. حالىق پەداگوگيكاسى – حالىق تاربيەسى. حالىقتىق پەداگوگيكا حالىقتىڭ تاريحي ءومىرىن، ۇلتتىق ساناسىن قورعايدى.
حالىق پەداگوگيكاسىنىڭ نەگىزگى قاعيدالارى كەلەر ۇرپاقتىڭ اقىلدى، نامىسشىل، ارلى، ومىرشەڭ ازامات بولۋىن تىلەيدى، وتباسى ۇلكەندەرى جاڭا تۋعان جاس بالانى وتاننىڭ، ەلدىڭ اسىل ازاماتى بولۋىن اڭساپ - ارماندايدى؛ جاستايىنان ەڭبەكسۇيگىش، ەلگەزەك ازامات ەتىپ تاربيەلەۋدى كوزدەيدى. ناقتىراق ايتساق، شىر ەتىپ دۇنيە ەسىگىن اشقان ءار ءسابيدى ءتۇرلى سالت – داستۇرلەر ارقىلى كۇننەن – كۇنگە تاربيەلەپ وتىرعانىن بايقايمىز دا، حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق تاربيەسى نەگىزىنەن جۇيەلى بولعان دەپ ايتا الامىز.
حالىق پەداگوگيكاسى - قازاق پوەزياسىنىڭ بولىنبەس ءبىر بولشەگى ىسپەتتى. قاناتتى سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر، شەشەندىك سوزدەر، ايتىستار، ەرتەگىلەر، اڭىزدار، جۇمباقتار مەن جاڭىلتپاشتار. ول جان سەزىمىن تولقىتىپ، ويىمىزعا وي قوساتىن، قيالىمىزعا قانات بىتىرەتىن حالقىمىزدىڭ رۋحاني بايلىعى مەن بولمىسى – سۇلۋ اندەر مەن سىرشىل كۇيلەرى، ۇلتتىق ويىندارى، وسى كەزگە دەيىن ءقادىر – قاسيەتىن جويماعان سالت - داستۇرلەرى، ادەت – عۇرىپتارى، ادامدىققا، تازالىققا، ادىلدىك پەن مەيىرىمدىلىككە باۋليتىن ىرىمدارى مەن تىيىمدارى.
قازىرگى عىلىم مەن تەحنيكانىڭ دامىعان زامانىندا بالا تاربيەسىنىڭ زامانمەن بىرگە وزگەرىسكە ۇشىراعانىن ءبارىمىز دە جەتىك بىلەمىز. بىلەمىز دە، قانشاما عاسىرعا سوزىلعان، ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاسقان ۇلتتىق ءتالىم – تاربيەنىڭ نەگىزى سانالاتىن حالىقتىق ۇلگى - ونەگە، حالىقتىق پەداگوگيكادان قول ۇزبەۋ قاجەتتىگىن انىق تۇسىنەمىز. ولاي بولسا، اتا - بابالارىمىزدىڭ تاربيەگە قاتىستى عاسىرلار قويناۋىنان سارالانىپ جەتكەن ءىس - تاجىريبەلەرىنىڭ جيىنتىعىن - حالىق پەداگوگيكاسىن بۇگىنگى ومىرمەن، كۇندەلىكتى ساباقپەن قالاي بايلانىستىرامىز.
مەن ساباق بارىسىندا ونىڭ تاربيەلىك جاعىن ەسكەرە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ ءوز حالقىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىن ارتتىرۋ جانە ونى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن مۇمكىندىگىنشە حالىقتىق پەداگوگيكا ەلەمەنتتەرىن پايدالانۋ جاعىن قاراستىرامىن. ساباقتا حالىقتىق پەداگوگيكانى پايدالانۋدى مىنا باعىتتاردا جۇرگىزەمىن: ادەت - عۇرىپ، سالت – ءداستۇر، ماقال - ماتەلدەر، شەشەندىك سوزدەر.
مىسالى، قازاق تىلىنەن «ەتىستىكتەن وتكەندى قايتالاۋ» ساباعىن وتكىزگەندە «ءبىلىم مەن ءداستۇر سىنى» ويىن وتكىزدىم. ول ويىننىڭ ماقساتى - ەتىستىكتەن العان ءبىلىمدى بەكىتۋ ءارى سالت - ءداستۇردى ءبىلۋ. ءار بالاعا ەكى سۇراقتان بەرىلەدى: ءبىرى – ەرەجە، ەكىنشىسى - ءداستۇر. ۇلگى: 1. ا) ەتىستىكتىڭ بولىمدى جانە بولىمسىز تۇرلەرى. مىسال كەلتىر. ءا) جەتى اتانى ايت. 2. ا) ەتىستىك دەگەنىمىز نە؟ مىسال كەلتىر. ءا) قىزدار تاربيەسىنە بايلانىستى قانداي ماقال - ماتەل بىلەسىڭ؟
№2. ءوز اكە - شەشەسىن قارتتار ۇيىنە تاپسىراتىن ادامدارعا ءقوزقاراسىڭ قانداي؟
№3. تىيىم سوزدەرگە تۇسىنىك بەر.
1. ەسىكتى قاتتى سەرپىپ جاپپا، تارسىلداتىپ قاقپا.
2. ءبۇيىرىڭدى تايانبا. تاياققا سۇيەنبە.
3. قۇمىرسقا يلەۋىن بۇزبا.
4. كوك ءشوپتى جۇلما.
ال ەتىستىكتىڭ راي ءتۇرىن وتكەندە XV عاسىردا ءومىر سۇرگەن، ەل تاۋەلسىزدىگى، حالىق باقىتى، تىنىش تا جايلى ءومىرى تۋرالى وي تولعاعان اتاقتى بابامىز اسان قايعىنىڭ:
تازا ءمىنسىز اسىل تاس
سۋ تۇبىندە جاتادى.
تازا ءمىنسىز اسىل ءسوز
وي تۇبىندە جاتادى.
سۋ تۇبىندە جاتقان تاس
جەل تولقىتسا شىعادى.
وي تۇبىندە جاتقان ءسوز
شەر تولقىتسا شىعادى،- دەگەن ءسوزىن الىپ، شارتتى رايلى ەتىستىكتى تاپقىزىپ، ماعىناسىن ۇعىندىرىپ، جاتتاپ الۋعا كەڭەس بەرەمىن.
ءتىل ساباقتارىندا مۇنداي مىسالداردى كوپتەپ قولدانا الامىز. قاز داۋىستى قازىبەكتەن: «اۋىل بەرەكەسى قالاي كەتەدى، ءۇي بەرەكەسى قالاي كەتەدى؟» - دەپ سۇراعاندا: اۋىل اقساقالى شالا بولسا،
جىگىتتەرى التى اۋىز الا بولسا،
«ءا» دەسە، «ءما» دەيتىن
جاسى ۇلكەندى كىشىسى
سىيلامايتىن، كوڭىلى قارا بولسا،
سول اۋىلدىڭ بەرەكەسى كەتەدى.
ۇلى ۇرىسقا ساي بولسا،
كەلىنى كەرىسكە ساي بولسا،
قىزى سۋماقاي بولسا،
سول ءۇيدىڭ بەرەكەسى كەتەدى،- دەپ قايتارعان جاۋابىن مىسالعا الىپ، «تاربيەلى ۇل مەن قىز قانداي بولادى؟» دەگەن ويدىڭ اينالاسىندا پىكىرلەسە كەلىپ، وسى ناقىل ءسوزدى ءتۇسىنىپ، قورىتىندى شىعارامىز.
ال «كورىكتى قانداي بولادى؟» دەپ سۇراعاندا قورقىت اتانىڭ: «تىزەسىن بۇگىپ وتىرعان يناباتتى قىز قورىكتى، ونەگەلى ۇل كورىكتى» دەگەن جاۋابى ءارى تاقىرىپقا مىسال، ءارى تاربيە كوزى ەمەس پە.
ماقال – ماتەلدەرگە، ناسيحات سوزدەرگە قىزىقتىرۋدىڭ ءبىر جولى – ساباقتا ويىن ەلەمەنتتەرىن قولدانۋ. مىسالى «ارىپتەر» ويىنى. بۇل ويىندا ەكى كوماندادان ەكى بالا شىعادى. ءبىر وقۋشىعا ج ءارىپى جازىلعان، ەكىنشى بالاعا ب ءارىپى بەرىلەدى. قانداي ءارىپ بەرىلسە، سودان باستالاتىن ماقال - ماتەلدەر ايتادى. ۇلگى: ج - جاقسى - ىسىمەن جاقسى. جاقسىنىڭ اتى ولمەيدى، عالىمنىڭ حاتى ولمەيدى. مۇنداي تاپسىرماعا بالا الدىن الا ىزدەنەدى، دايىندالادى، قىزىعا قاتىسادى جانە تاربيە الادى.
ال ادەبيەت ساباقتارىندا كوركەم شىعارمالاردى وقىپ، تالداۋ ارقىلى جاس جەتكىنشەكتەر بويىندا ادامگەرشىلىك، سىيلاستىق، وتانسۇيگىشتىك قاسيەتتەردىڭ قالىپتاسۋىنا كوڭىل بولەمىن. مىسالى ى. ءالتىنساريننىڭ اڭگىمەلەرىن وقىعان سوڭ، تاقىرىپقا ساي پىكىر الىسۋ ۇيىمداستىرامىن. سۇراقتارى:
1. بالا مىنەزىنىڭ قالىپتاسۋى قاي جاستا بولادى دەپ ويلايسىڭدار؟
2. بالا تاربيەسىندەگى اتا - انانىڭ ءرولى دەگەندى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
3. ەڭ جاقىن جولداسىڭنىڭ مىنەزىن سيپاتتاپ بەر.
4. مىنەزى جاقسى دەپ سىنىپتا كىمدى ايتار ەدىڭ؟
قازاق ەلى ەل بولعالى، قازاق قازاق بولعالى ءومىرباقي اناسىن سىيلاپ وتكەن. انا تاقىرىبى قازاق ادەبيەتىندە دە كەڭ ورىن العان. كوركەم شىعارمالاردا قىزدار مەن ايەلدەر وبرازى ناعىز ماحابباتتىڭ مانگىلىك سيمۆولى، ۇلتتىق نامىستى تۋ ەتىپ، حالىق تاعدىرى ءۇشىن ەرلەرمەن بىرگە قان مايداندا ەرلىك كورسەتكەن باتىل جاندار، اقىلدى، مەيىرىمدى، ۇلگىلى دە ونەگەلى انالار. سول بەينەلەرمەن تانىسقان بۇگىنگى ۇرپاق ءوزى زەردەلەپ، قاجەتىن بويىنا الادى.
سىنىپتاعى وقۋشىنىڭ ءىس - قيمىلى، ادەپتىلىگى، سويلەۋ ۇلگىسى - ءبارى حالىق مادەنيەتىنەن تۋىنداپ، ۇلتتىق ادەپتىلىكتى كورسەتەتىندەي بولۋ ءۇشىن حالىقتىق پەداگوگيكانى ءتيىمدى پايدالانا ءبىلۋ - ۇلكەن ونەر.
اتا - بابالاردىڭ تاربيەلىك ءدارىسىن قۇنداقتا جاتقان كۇننەن ەستىپ وسكەن ەستى ۇرپاق ەرجۇرەك، ءمارت مىنەز، اق كونىل، دارحان حالقىنا لايىق بولىپ وسەتىنى انىق.
كونە گرەك عۇلامالارىنىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، ادامنىڭ بەلگىلى ءبىر ۇلتقا، حالىققا ءتان ەكەندىگىن انىق سەزىنۋ ءۇشىن بەس ءتۇرلى شارتقا جاۋاپ بەرۋگە ءتيىس.
1. سول ۇلتتىڭ ءتىلىن جاقسى ءبىلۋى.
2. سول ۇلتتىڭ ءدىنىن تەرەڭ مەڭگەرۋى.
3. سول ۇلتتىڭ ءداستۇرىن تولىق بويىنا ءسىڭىرۋى.
4. سول ۇلتتىڭ تاريحىن بەس ساۋساعىنداي ءبىلۋى.
5. سول ۇلت مەكەندەگەن جەردىڭ وي - شۇڭقىرىن جاقسى ءبىلۋى.
وسىنداي بەس سيپاتتامانى بويىنا دارىتقان ادام عانا سول ۇلتتىڭ تولىققاندى وكىلىمىن دەۋگە قۇقىلى،- دەسە گرەك ويشىلدارى، ەلباسىمىز ن. ءا. نازاربايەۆ «قازاقستان - 2030» جولداۋىندا «تولىق وركەنيەتتى ەل بولۋ ءۇشىن الدىمەن ءوز مادەنيەتىمىزدى، ءوز تاريحىمىزدى بويىمىزعا ءسىڭىرىپ، سودان كەيىن وزگە دۇنيەنى يگەرۋگە ۇمتىلعانىمىز ءجون» دەپ كورسەتكەن.
داۋ تۋعىزباس اقيقات – وسى!
You Might Also Like
