InfoHub Logo

دۇنيە ءجۇزى تاريحى 8 - سىنىپ

XVII - XVIIءى عع. عىلىم مەن مادەنيەتتىڭ دامۋى
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلارعا 17 - 18 عع. اعىلشىن فيلوسوفى دجون لوككتىڭ پىكىرلەرى، فرانسۋز اعارتۋشىلارى ت. ب. عىلىمداردىڭ كوزقاراستارىن ءتۇسىندىرۋ، جاڭا زامان كەزەڭىندەگى عىلىم مەن بىلىمدەگى جاڭا كوزقاراستار، جاڭالىقتار، قوعامداعى وزگەرىستەر تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ
دامىتۋشىلىق: سۇراقتار قويا وتىرىپ، ۇتىمدى جاۋاپ بەرۋگە، ماعىنالى سويلەم قۇراي ءبىلۋىن دامىتۋ، وقۋشىلارعا ءتۇرلى وقيعالار مەن قۇبىلىستاردىڭ سەبەپ - سالدارىن، تاريحي ماڭىزىن تالداي بىلۋگە ۇيرەتۋ
تاربيەلىك: عىلىمدى، عىلىمي جاڭالىقتاردى، ونەردى باعالاي بىلۋگە داعدىلاندىرۋ،
قوعامداعى وزگەرىستەرگە ءوز كوزقاراستارى قالىپتاسقان سانالى ازامات تاربيەلەۋ
قولدانىلاتىن ادىستەر: بايانداۋ، سۇراق - جاۋاپ، ماداقتاۋ، ستو تەحنولوگياسىنىڭ «عالىممەن سۇحبات»، «وي قوزعاۋ» ستراتەگيالارى، ويىن ەلەمەنتتەرى
كورنەكى قۇرالدار: كارتا، پورترەتتەر، سىزبالار
ساباقتىڭ ءتيپى: ينتەگرالدى ساباق (جاراتىلىستانۋ 5 - سىنىپ، فيزيكا 8 - سىنىپ، استرونوميا)

ساباق ءجۇرىسى:
1. ۇيىمداستىرۋ
دايەكسوز: «تىڭداعانىمدى ۇمىتپايمىن.
كورگەنىمدى ەسىمدە ساقتايمىن
قولىممەن ىستەگەنىمدى تۇسىنەمىن»

2. ءۇي تاپسىرماسى: ازيا جانە افريكا ەلدەرىن وتارلاۋ. تەست تاپسىرمالارى
1 - نۇسقا
1. ەۋروپالىقتاردىڭ وتارشىلدىق ساياساتىن باستاعان قاي ەلدەر؟
ا. يسپاندىقتار، ورىستار
ۆ. اعىلشىندار، بولگارلار
س. يسپاندىقتار، پورتۋگالدىقتار
2. ەۋروپالىقتار وتارشىلدىقتى جۇزەگە اسىراتىن، ساۋداعا باقىلاۋ جۇرگىزەتىن، ساۋدانىڭ تىرەك پۋنكتتەرى قالاي اتالدى؟
ا. فاكتوريا ۆ. كوميسسيا س. بۋرجۋازيا
3. وتارلارى وڭتۇستىك جانە سولتۇستىك امەريكا قۇرلىعىندا، يندونەزيا مەن سەيلوندا ورنالاسقان ەلدەر.
ا. فرانسيا، رەسەي
ۆ. گەرمانيا، پورتۋگاليا
س. انگليا، گوللانديا
4. ءحۇىىى عاسىر بويى امەريكا مەن ءۇندىستاندى وتارلاۋ ءۇشىن باسەكەلەس كۇرەس جۇرگىزگەن ەلدەر
ا. انگليا، رەسەي
ۆ. انگليا، يسپانيا
س. انگليا، فرانسيا
5. انگليا مەن فرانسيا اراسىنداعى 1741 - 1748 جج. سوعىس نە ءۇشىن بولدى؟
ا. ءۇندىستان ءۇشىن
ۆ. يسپان مۇراگەرلىگى ءۇشىن
س. اۆستريا مۇراگەرلىگى ءۇشىن
6. انگليا ءۇندىستاندى تولىق وتارلاۋدى قاشان اياقتادى؟
ا) 19 - ع. باسى ۆ) 14 - ع ورتاسى س) 19 - ع اياعى

2 - نۇسقا
1. وتارشىلدىق نەدەن باستاۋ الادى؟
ا. قايتا ورلەۋ ءداۋىرى
ۆ. ۇلى گەوگرافيالىق اشۋلار
س. گۋممانيزم
2. ءحۇىى ع. ب. باتىس ەۋروپا ەلدەرىنىڭ ىشىندە ساۋدا جانە وتارشىلدىق ساياسات جۇرگىزۋدە العاشقى ورىندى يەلەنگەن ەل.
ا. انگليا ۆ. گوللانديا س. فرانسيا
3. نەگىزىنەن ءۇندى مۇقيتى ارقىلى ساۋدا جۇرگىزگەن،
انگلياداعى مەملەكەت ىشىندەگى مەملەكەت سياقتى ەرەكشە قۇرىلىمى بار ساۋدا كومپانياسى
ا. ۆەست ءۇندى كومپانياسى
ۆ. كورولويەۆا ۆيكتوريا كومپانيا
س. ءوستۇندى كومپانياسى
4. انگليا مەن فرانسيا اراسىنداعى 1702 - 1713 جج. سوعىس نە ءۇشىن بولدى؟
ا. ءۇندىستان ءۇشىن ۆ. يسپان مۇراگەرى ءۇشىن
س. اۆستريا مۇراگەرلىگى ءۇشىن
5. 1756 - 63 جىلى 7 جىلدىق سوعىستار بارىسىندا فرانسيانى ءۇندىستانداعى يەلىكتەرىن ايىرعان ەل.
ا. انگليا ۆ. بەلگيا س. يسپانيا
6. ەۋروپالىق ەلدەردىڭ وتارشىلدىق ساياساتىن قورعانۋ ءۇشىن «جابىق ەسىك» ساياساتىن ۇستانعان ەلدەر.
ا) وزبەكستان، حيۋا، اۋعان حاندىقتارى
ب) جۇڭگو، جاپونيا، كورەيا
ۆ) رەسەي، ءۇندىقىتاي، مىسىر

تەست جاۋاپتارى: 1 - نۇسقا 1س 2ا 3س 4س 5س 6ۆ
2 - نۇسقا 1ۆ 2ۆ 3س 4ۆ 5ا 6ب

ءۇي تاپسىرماسى بويىنشا كارتامەن جۇمىس
1. انگليانىڭ وتارلارىن كارتادان كورسەتۋ (ەگيپەت، سۋدان، ءۇندىستان، ارابيا تۇبەگى)
2. فرانسيا وتارلارىن كارتادان كورسەت(الجير، تۋنيس، گۆينەيا، ماۆريتانيا، مالي)
3. يسپانيانىڭ استاناسىن ج\ە وتارلارى (است. مادريد، وتارى ب. ساحارا، ماروككو س. ب.، وڭت. امەريكا )

2. 2. ءۇي تاپسىرماسىن قورىتىندىلاۋ. جاڭا ساباققا - كوپىر «وي قوزعاۋ» اعارتۋشىلىق تۋرالى تىرەك سوزدەر جازۋ
3. جاڭا ساباق جوسپارى
3 - 1. فيلوسوفيا
3 - 2. فيلوسوفياداعى جاڭا يدەيالار
3 - 1.
گ. گاليلەي مەن ي. نيۋتون تۋرالى ءمۇعالىم اشقان جاڭالىقتارى تۋرالى مالىمەتتى ايتىپ سوسىن ول كىم؟ دەگەن سۇراق قويسا، وقۋشىلار ونىڭ كىم ەكەنىن وزدەرى ايتادى. سەبەبى وقۋشىلار ولار تۋرالى مالىمەتتى جاراتىلىستانۋ، فيزيكا پاندەرى ارقىلى بۇرىننان بىلەدى.

3 - 2.
فرەنسيس بەكون_____ اعىلشىن فيلوسوفى
ءومىر سۇرگەن جىلى __(1561 - 1626)
وتباسى __________ دۆورياندار
ءبىلىم الدى_________ كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىن بىتىرگەن
قىزمەتتەرى: ________ ديپلوماتيالىق قىزمەت، پارلامەنت مۇشەسى، ادۆوكات شەشەن، بەلگىلى جازۋشى
ۇلەسى: ەمپيريزمنىڭ دامۋىنا جول اشتى.
نەگىزگى ەڭبەكتەرى:____«جاڭا ورگانون»، «تاجىريبەلەر نەمەسە ادامگەرشىلىكتىك جانە ساياسي قاعيدالار»، «جاڭا اتلانتيدا»، ت. ب.
نەگىزگى قاعيداسى: «كۇش بىلىمدە» («زنانيە – سيلا»)
بەكون فيلوسوفيا عىلىمىنىڭ پراكتيكالىق فۋنكسياسىنا ەرەكشە كوڭىل بولەدى. «جاڭا اتلانتيدا» ەڭبەگىندە ادام باقىتىنىڭ نەگىزى تەحنيكالىق ونەرتابىستار دەپ تۇجىرىمدايدى. عىلىمداردى دا بەكون ادامعا پايدالىلىعىنا بايلانىستى كلاسسيفيكاسيالايدى. ونىڭ پىكىرىنشە، فيلوسوفيانىڭ نەگىزگى زەرتتەۋ وبەكتىلەرى تابيعات پەن ادام.
رەنە دەكارت- ويشىل
ءومىر سۇرگەن جىلدارى: 1596 - 1650
كارتەزيي - ونىڭ لاتىنشا تەگى
ەڭبەكتەرى: “ءادىس تۋرالى”، ”ديوپتريكا”،”مەتەور”،”گەومەتريا”
جاڭالىعى: ءراسيوناليزمنىڭ نەگىزىن سالۋشى، گەومەترياعا
“اينىمالى شامالار” ۇعىمىن ەنگىزدى، قوزعالىستى ماتەماتيكالىق جولمەن زەرتتەدى.
راسيوناليزم - تانىم مەن ءىس ارەكەتتىڭ ءتۇپ تامىرىن ادامنىڭ اقىلىمەن بايلانىستىراتىن كوزقاراس.

4. جاڭا ساباقتى پىسىقتاۋ
بەرىلگەن انىقتاما تۇسىنا تەرمين جازۋ
1. انىقتامالىق باعىتتا شىعارىلاتىن عىلىمي باسىلىم -
2. تانىم مەن ءىس ارەكەتتىڭ ءتۇپ تامىرىن ادامنىڭ اقىلىمەن بايلانىستىراتىن كوزقاراس -
3. دۇنيەنى ەشكىم جاراتقان جوق دەپ، قۇدايدى جوققا شىعارعان كوزقاراس -
4. جەر ت. ب. پلانەتالار كۇندى اينالادى دەگەن كوزقاراس -
5. اسپان الەمىن زەرتتەيتىن عىلىم -
6. عىلىمنىڭ نەگىزى تاجىريبە -
جاۋاپتارى:1. ەنسيكلوپەديا 2. راسيوناليزم 3. اتەيزم 4. گەليوسەنتريزم 5. استرونوميا 6. ەمپيريزم
جاۋابى. 1. لەيبنيس 2. دەكارت 3، كەپلەر

5. حرونولوگيالىق ەسەپتەر تاپسىرماسىوقۋشى ماتەماتيكالىق امالداردى ورىنداعاندا سۇراقتىڭ جاۋابى شىعادى.
فرانسيادا ەنسيكلوپەديا العاش قاشان جاريالاندى؟
(2484: 2)+(2000 - 1751)=
2. ش. مونتەسكە دۇنيەگە كەلگەن جىل؟
(1500+35)+(77ح2)=
3. “ماڭعىستاۋ” ەنسيكلوپەدياسى قاشان جاريالاندى؟(3000: 3)+(2600 - 1602)=

6.«تاريحي ديكتانت» وقۋشىلار شىعىپ سويلەمدەگى تاستاپ كەتكەن ءسوزدى تاۋىپ جازۋ كەرەك
1. دجون لوكك 2. «جانا اتلانتيدا» 3. بۇكىلالەمدىك تارتىلىس زاڭى
1. اعىلشىن عالىمى........... بالانىڭ ساناسى
تازا پاراق سەكىلدى، كەيىن وعان ءومىر ءوز تاڭباسىن
تۇسىرەدى دەپ تۇجىرىمدادى.
2. فرەنسيس بەكوننىڭ “....... …………” كىتابىندا تاڭعاجايىپ ارال تۇرعىندارى باقىتتىلىق نەگىزى تەحنيكالىق ونەر تابىستار دەپ جازىلدى؟
3. جارىقتىڭ تولقىن تەورياسىن جاساۋشى حريستيان گيۋيگەنس جانە بەلگىلى عالىم لەيبنيستىڭ ءوزى نيۋتوننىڭ.......................... زاڭىنا مۇلدەم قارسى بولدى.

7. «كىم جىلدام؟» ويىنى بەكىتۋ ءۇشىن بەرىلەدى. شارتى: 3 تىرەك ءسوز بەرىلەدى، مىسالى: «فيزيكا، استرونوميا، ويشىلدار» وسى سوزدەرگە بايلانىستى سوزدەر تابۋ كەرەك
فيزيكا - ي. نيۋتون ءبات زاڭى قوزعالىس زاڭدارى، جارىق. ي. كەپلەر ينەرسيا.
استرونوميا - گاليلەي تەلەسكوپ، پلانەتا، كۇن، اي
ويشىلدار - مونتەسكە ديدرو، بەكون ت. ب.

ساباقتى قورىتىندىلاۋ
8. ءۇي تاپسىرماسى: 1. ستو تەحنولوگياسىنىڭ «عالىممەن سۇحبات» ستراتەگياسىن قولدانۋ. اعارتۋشىلىق زاماندا ءومىر سۇرگەن عالىم نەمەسە ونەر ادامدارىمەن قيالىندا جۇزدەسىپ سۇحباتتاسۋى تۋرالى شىعارماشىلىق جازبا جۇمىسىن جازىپ كەلۋ تاپسىرىلدى. وقۋشىعا جازبا جۇمىسىن وقىعاندا شاعىن 1 - 2 مينۋتتان اسپاۋ كەرەكتىگى ەسكەرتىلەدى.
2. وقۋ
9. باعالاۋ . ساباققا بەلسەنە قاتىسقان وقۋشىلاردى باعالاۋ