InfoHub Logo

حيميا-تەراپيەۆتيكالىق ەمدەۋ قاتەرلى ىسىكتەرمەن اۋىرعانداردىڭ ەلەۋلى بولىگىنە ەمدەۋدىڭ نەگىزگى ءادىسى رەتىندە جانە پاسيەنتتەردىڭ كوپشىلىگىنە حيرۋرگيالىق نەمەسە ساۋلەلىك ادىستەرمەن كەشەندى تۇردە قولدانىلادى. حيميا-تەراپيەۆتيكالىق ەمدەۋدىڭ ەرەكشەلىكتەرى ونىڭ ۇزاقتىعى مەن قايتالاناتىندىعى بولىپ تابىلادى. حيميالىق پرەپاراتتى ەنگىزۋدىڭ جەكەلەگەن قايتالاۋ كۋرستارى بىرنەشە جىل بويى، كەيدە اۋىرعان ادامنىڭ بۇكىل ءومىرى بويى جۇرگىزىلەدى. كوپتەگەن پاسيەنتتەرگە حيميوتەراپيانىڭ قايتالاۋ كۋرستارى اسىرەسە پروفيلاكتيكالىق ماقساتپەن وتكىزىلگەن كەزدە، امبۋلاتوريالىق بولىپ تاعايىندالادى. زاماناۋي حيميالىق پرەپاراتتار اعزاعا العاشقى ىسىككە قارسى زاتتارعا قاراعاندا نەعۇرلىم ءدال جانە اۋىرتپاي اسەر ەتەدى. پرەپاراتتاردى ولاردىڭ اربىرەۋى ءۇشىن ءدال بەلگىلەنگەن ءبىرجولعى جانە قوسىندى مولشەرىندە ەنگىزۋ ولاردىڭ ساۋ تىندەر مەن مۇشەلەرگە ۋىتتىلىق اسەر ەتۋىن بولعىزباۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. الايدا ولاردىڭ ساۋ تىندەرگە كەرى اسەر ەتۋىن تولىقتاي بولدىرماۋدىڭ ءساتى ءارقاشان تۇسە بەرمەيدى. پاسيەنتتەر رەاكتيۆتىلىگىنىڭ جەكە ەرەكشەلىكتەرى ماڭىزدى بولادى.

حيميوتەراپيانىڭ جەرگىلىكتى جانە جالپى، ەرتە جانە كەش اسقىنۋلارى اجىراتىلادى. ەرتە اسقىنۋلارعا ەگەر وعان سيتوستاتيكتىڭ ءتىپتى ماردىمسىز مولشەرى تۇسسە دە، تەرىاستىلىق جاسۇنىقتىڭ بۇدان كەيىنگى نەكروز ۋچاسكەسىمەن قاتتى اۋىرۋىن، كۇيدىرۋىن جاتقىزعان ءجون. بۇل ءىس جۇزىندە حيميالىق تەراپياعا ءتان اسقىنۋ ەمەس، پرەپارات ەنگىزۋ تەحنيكاسىنداعى كىناراتتىڭ سالدارى. اسقىنۋلارعا سيتوستاتيكتەردى ەنگىزگەننەن كەيىنگى شىنتاقتىق ءيىلىم مەن يىق ۆەنالارىنىڭ فلەبيتى مەن  فلەبوسكلەروزى جاتادى.

پروفيلاكتيكالىق ماقساتپەن ىسىككە قارسى پرەپاراتتاردى ۆەنا ىشىنە باياۋ ەنگىزۋ جانە قۇيۋدى ۆەنادان شىعارىلماعان تولىق ءشپريستىڭ ينەسى ارقىلى گليۋكوزانىڭ 5% ەرىتىندىسىن وتكىزۋمەن اياقتاۋ ۇسىنىلادى. حيميالىق تەراپيانىڭ تەرىگە ۋىتتى اسەر ەتۋى سالىستىرمالى تۇردە ەرتە بايقالادى. اسىرەسە ايەلدەر ءۇشىن، جاعىمسىز اسقىنۋلار شاشتاردىڭ ءتۇسۋى مەن قاسقاباستىق بولىپ تابىلادى. پاسيەنتتەرگە ەمدەۋ كۋرسى اياقتالعاننان كەيىن شاشتىڭ مىندەتتى تۇردە وسەتىنىن جانە بۇل ءۇشىن ارناۋلى ەمدەۋدىڭ تالاپ ەتىلمەيتىندىگىن ءتۇسىندىرۋ كەرەك. كەيبىر پرەپاراتتارمەن ەمدەۋ كەزىندە تەرىنىڭ قىشىنۋى، تەرىنىڭ جوعارى سەزىمتالدىعى تۇرىندەگى ەرتە اسقىنۋلار بايقالادى، ولار ەمدەۋ كۋرسى اياقتالعاننان كەيىن ءىز-تۇزسىز جوعالادى. كەيدە حيميالىق تەراپيا كۋرسىنىڭ ورتاسىندا ءتىستىڭ اۋىرۋىنا، تومەنگى جاقسۇيەكتەگى اۋىرسىنۋلارعا شاعىمدانۋلار پايدا بولادى. بۇل شاعىمدار تۋرالى دارىگەر-ونكولوگتى حاباردار ەتۋ كەرەك، ويتكەنى كەيبىر ىسىككە قارسى پرەپاراتتار اسقىنۋلار: ۋىتتانۋ نيەۆريتتەرى مەن پولينيەۆريتتەردى تۋىنداتادى. بۇل اسقىنۋ نيەۆروپاتولوگتىڭ تاعايىنداۋى بويىنشا حيميالىق تەراپيانى، ۆ توبى دارۋمەندەرىمەن جانە باسقا پرەپاراتتارمەن ەمدەۋدى توقتاتۋدى تالاپ ەتەدى.

ەمدەۋ كەزىندە وڭ جاق قابىرعا استىنان وتتىك شانشۋلار ۇلگىسىندەگى اۋىرسىنۋلارى بولاتىن حولەسيستوپاتيالار بايقالۋى مۇمكىن. پاسيەنتتەر دارىگەردىڭ تەكسەرىپ-قاراۋىنا جانە ونىڭ تاعايىنداۋى بويىنشا زەرتتەلىپ-قارالۋعا جاتادى. حولەسيستوپاتيالار حيميالىق تەراپيا كۋرسى اياقتالعاننان كەيىن ءبىر اي وتكەن سوڭ دا باستالۋى مۇمكىن. تاكتيكا دا ءبىرىنشى جاعدايداعىداي بولادى: دارىگەر-ونكولوگتىڭ قاراپ-تەكسەرۋى، زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ. سيتوستاتيكتەر الاتىن پاسيەنتتەر ەمدەۋ كۋرسىنىڭ سوڭىنا قاراي كەيدە اۋىرسىنۋلارمەن ءجيى نەسەپ شىعارۋلاردىڭ پايدا بولۋىنا شاعىمدانادى. بۇل جاڭا باستالعان اسەپتيكالىق ءسيستيتتىڭ بەلگىسى بولۋى مۇمكىن. پاسيەنتتى ۋرولوگقا ساباعات الۋعا جىبەرۋ كەرەك. ايەلدەردە حيميوتەراپيا ەتەككىرلىك سيكلدىڭ بۇزىلۋىن تۋىنداتۋى مۇمكىن. پاسيەنتتىڭ تۇزەتىمدەۋشى تەراپيا تاعايىنداۋ ءۇشىن گينەكولوگكە جۇگىنگەنى ءجون.

حيميا-تەراپيەۆتيكالىق ەمدەۋدەن كەيىن اسقىنۋلار ءجيى بايقالمايدى، ءبىراق پاسيەنت پەن ونىڭ تۋىستارى بۇل تۋرالى ەستە ۇستاۋلارى جانە ونكولوگتى ءوز ۋاقىتىندا اقپاراتتاندىرۋلارى ءتيىس. حيميوتەراپيانىڭ تيىمدىلىگى پرەپارات ەنگىزۋدىڭ دارىگەر تاعايىنداعان مەرزىمىن ءدال ساقتاۋعا، ال اسقىنۋلاردىڭ پروفيلاكتيكاسى – وتكىزىلەتىن تالدامالاردىڭ تۇراقتىلىعىنا بايلانىستى بولادى. 

ەمدەۋ مەن كۇتىم جاساۋ فاكتورلارى

ەمدەۋ ۇدەرىسىنە وڭدى اسەر ەتەتىن پاسيەنتپەن قارىم-قاتىناس وعان جاقسىلىق تىلەۋشىلىك قاتىناستان، ونىڭ جازىلىپ كەتۋىنە شىن نيەتپەن مۇددەلىلىك بىلدىرۋدەن كورىنىس تابادى. امبۋلاتوريالىق حيميوتەراپيەۆتيكالىق ەمدەۋ كەزىندە ادەتتە پاسيەنتتەردىڭ تاماقتانۋىنا ۇزىلدى-كەسىلدى تىيىم سالىناتىن الكوگولدى قوسپاعاندا، قانداي دا ءبىر شەكتەۋلەر قويىلمايدى. راسيونعا بالعىن كوكونىستەر مەن جەمىستەردى كوبىرەك قوسۋدى، تازا اۋادا سەرۋەندەۋدى ۇمىتپاۋدى ۇسىنعان ءجون. بولجامدىق بەلگىسى بويىنشا IV كلينيكالىق توپ پاسيەنتتەرىن اۋىر ناۋقاستارعا جاتقىزادى.

جالپى جاي-كۇيى، ەمدەۋ شارالارىن جانە كۇتىمدى قاجەتسىنۋى بويىنشا پاسيەنتتەردىڭ بۇل توبى بىرتەكتى ەمەس، ونى ءۇش شاعىن توپقا بولۋگە بولادى:

1) كوبىندە ەڭبەككە قابىلەتتىلىگىن ساقتاعان، قاناعاتتانارلىق جاي-كۇيدەگىلەر؛

2) ەڭبەككە قابىلەتتى ەمەس، ءبىراق وزىنە-وزى قىزمەت كورسەتۋ قابىلەتتىلىكتەرى ساقتالعان، اۋىرلىعى ورتاشا جاي-كۇيدەگىلەر؛

3) ۋىتتانۋشىلىقتان، اۋىرسىنۋلاردان زارداپ شەگەتىن، تۇراقتى كۇتىم جاساۋدى قاجەتسىنەتىن، اۋىر جاي-كۇيدەگىلەر.

بىرىنشىلەرى كۇتىم جاساۋدى قاجەتسىنبەيدى. ولارعا ونكولوگ تاعايىنداعان ەمدەۋدى: ەمدەۋ ىس-ارەكەتتەرىن ورىنداۋ، رەجىم مەن ەمدامدى ساقتاۋدى جۇرگىزۋ قاجەت. دارىگەر تاعايىنداۋلارىن ورىنداۋدىڭ مۇقياتتىلىعى، جۇرگىزىلەتىن ەمدەۋدىڭ جۇيەلىلىگى، تەراپيانىڭ الدىن الا بەلگىلەنگەن كۋرستارىنىڭ ساباقتاستىعى مەن باقىلاۋشىلىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزۋ سيمپتوماتيكالىق ەمدەۋدىڭ تيىمدىلىگىنە سەپتىگىن تيگىزەدى، پسيحوتەراپيا فاكتورى بولىپ تابىلادى، جازىلىپ كەتۋ ءۇمىتىن ۇيالاتادى. سوڭعى جىلدارى بۇل توپتىڭ پاسيەنتتەرىنە ىسىكتىك ۇدەرىستى مۇمكىن بولاتىن ازايتۋ (بوگەۋ) ماقساتىمەن ارنايى ازىرلەنگەن ادىستەمە بويىنشا امبۋلاتوريالىق ساۋلەلىك جانە حيميوتەراپيەۆتيكالىق ەمدەۋ جۇرگىزىلە باستادى. بۇل ءۇشىن پاسيەنتتىڭ ەمدەلۋگە ءوز ۋاقىتىندا كەلۋى، ونىڭ جاي-كۇيىن حيميالىق پرەپاراتتى ەنگىزگەننەن نەمەسە ساۋلەلىك تەراپيا سەانسىنان كەيىن باقىلاۋ، تاعايىندالعان زەرتتەۋدىڭ ءوز ۋاقىتىندا جۇرگىزىلۋىن باقىلاۋ، دارىگەر-ونكولوگتى رەكسيالار مەن اسقىنۋلار تۋرالى ءوز ۋاقىتىندا اقپاراتتاندىرۋ قاجەت. جاعدايى اۋىر پاسيەنت تۇراقتى بىلىكتى كۇتىم جاساۋدى قاجەتسىنەدى، ونى ستاسيوناردا جۇزەگە اسىرعان جاقسى. IV كلينيكالىق توپتىڭ ناۋقاسى اۋىر پاسيەنتتەرىنە كۇتىم جاساۋ ولارمەن ءوزارا قاتىناستاردا دەونتولوگيالىق قاعيداتتاردى ساقتاۋدى، ولاردا جازىلىپ شىعۋعا دەگەن ءۇمىتتى ۇستاپ تۇرۋدى، كۇتىم جاساۋ جونىندەگى ءبىلىم مەن داعدىلاردى تالاپ ەتەدى. ول پاسيەنتتىڭ ازاپتانۋىن جەڭىلدەتۋى ءتيىس. IV كلينيكالىق توپ اۋرۋلارىن ۇيدە ەمدەۋدى ۋچاسكەلىك تەراپيەۆت، تاعايىنداۋلار مەن كۇتىم جاساۋدى ورىنداۋدى – ۋچاسكەلىك مەديسينالىق بيكە جۇزەگە اسىرادى. ەمحانا ونكولوگى ەمدەۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ساباعاتتار، ال پاتروناجدىق بيكە – ۋچاسكەلىك مەدبيكە مەن ناۋقاستاردىڭ تۋىستارىنا ناۋقاسقا كۇتىم جاساۋ ماسەلەلەرى بويىنشا نۇسقاما جۇرگىزۋى ءتيىس.

ارداق جولدىبايەۆا

---